ID.nl logo
Wat is het verschil tussen lossy en lossless audio?
Huis

Wat is het verschil tussen lossy en lossless audio?

Als je naar digitale muziek luistert, zit het toch altijd goed met de kwaliteit? Nou, niet helemaal. Veel hangt namelijk af van het feit of de bestanden lossy of lossless verpakt zijn. Maar wat betekenen die termen eigenlijk?

In dit artikel duiken we in het onderwerp digitale audio en hoe die wordt verpakt. Meer specifiek hebben we het over twee termen die daarbij vaak aan te pas komen: lossy en lossless. Wat ze betekenen en wat het verschil is, dat leggen we uit.

Veel zaken kunnen geluidskwaliteit beïnvloeden. De apparatuur die je gebruikt, de ruimte waarin je luistert, hoe het is opgenomen en gemastered – zelfs je gezondheid heeft een impact. Als je verkouden bent, hoor je dikwijls geluid wat doffer dan anders. Een andere belangrijke factor is de kwaliteit van het bronmateriaal. Een versleten elpee klinkt bijvoorbeeld heel wat slechter dan een kakelverse vinylplaat. 

Maar hoe zit het met digitale audio die je downloadt of streamt? Ook daarin heb je verschillen qua kwaliteit. Een oorzaak daarvan is hoe die digitale audio wordt ‘verpakt’. Dat kan op uiteenlopende manieren – en die zijn niet allemaal even vriendelijk voor jouw muziek. 

Wat is digitale audio?

Als je het puur digitaal bekijkt, is muziek niet anders dan een foto of het document dat je gisteren opstelde in Word: het is een enorme verzamelen eentjes en nulletjes. Of laten we het data noemen. Maar het is toch iets complexer dan dat: een computer of smartphone moet muziekdata natuurlijk kunnen onderscheiden van beelddata.

Om die reden wordt elke soort data op een bepaalde manier verpakt. Zeg maar in een container gestopt met een opschrift over de inhoud en hoe alles intern is georganiseerd. Zo’n container is een stream (bijvoorbeeld van Spotify) of een muziekbestand (bijvoorbeeld een mp3'tje op je harde schijf). Dat zijn weliswaar twee verschillende dingen, maar voor deze uitleg kun je ze als hetzelfde beschouwen.

Als muziekliefhebber moet je je zelden bezighouden met de structuur van digitale audio. Dat is iets voor geluidstechnici of audiofielen die met gespecialiseerde hifi-apparatuur aan de slag gaan. Voor hen is het belangrijk om te weten wat het onderscheid is tussen PCM-audio (het merendeel van de digitale audio) en DSD (een alternatief afkomstig van Sony en ontwikkeld voor de gefaalde SACD-schijven).

Maak het kleiner

Een groot probleem met audiodata? Het is groot. Hetzelfde geldt (nog meer zelfs) voor fotodata of video. Dat is best lastig, want daardoor raken harde schijven snel vol en is er meer bandbreedte nodig om iets te streamen. Daarom wordt die audiodata verkleind of gecodeerd, zodat je eindigt met kleinere bestanden en lichtere streams. Aan het eind van de rit zal je computer of smartphone de verkleinde data weer omzetten of decoderen naar afspeelbare audio.

Dat verkleinen gebeurt met een compressiecodec of -algoritme. Het is een wiskundige bewerking die op audiodata wordt losgelaten. Er zijn zo verschillende algoritmen (zie verderop in dit artikel) die allemaal op hun eigen manier te werk gaan. Grofweg werken codecs wel op dezelfde manier. Ze zoeken bijvoorbeeld naar terugkerende elementen om die vereenvoudigd te beschrijven.

Stel dat er een seconde stilte is in een muziekbestand. Dan heb je bij ruwe audiodata een heel lange rij nullen, en ook dat is veel data. Een algoritme zal dan op die plaats wiskundig aangeven dat er seconde lang een 0 nodig is, wat veel korter is (lees: minder data vereist). Dat is uiteraard heel simplistisch gesteld; in realiteit zijn deze compressiealgoritmen enorm complex en vertrouwen ze op geavanceerde wiskundige functies. Gelukkig heb je daar als muziekliefhebber geen last van – alles gebeurt achter de schermen.

Lossless en lossy staan los van hi-res audio. Audio in een hogere resolutie verwijst naar een hogere kwaliteit waarin het werd opgenomen en verpakt. Met ‘hoger’ wordt hier beter dan cd-kwaliteit (44,1 kHz/16-bit) bedoeld, zoals 96 kHz/24-bit audio. Je vindt hi-res audio bij bepaalde downloadwinkels. Het wordt dan lossless verpakt als FLAC- of ALAC-bestand. Lossy hi-res kan in theorie ook, maar aangezien hi-res audio mikt op kritische luisteraars, wordt dat nooit aangeboden.

Wegknippen of behouden?

Er zijn verschillende manieren om audio te comprimeren. Daarom zijn er verschillende muziekcodecs en -formaten. Mp3 is een bekend formaat, maar je hebt ook AAC, FLAC, Apple Lossless en nog vele anderen. Elk formaat past een eigen techniek toe, maar je kunt de verschillende methodes wel in twee groepen onderverdelen: sommige formaten zijn lossy, anderen zijn lossless.

Die twee termen verklappen in feite meteen waar het om draait. Lossless (oftewel zonder verlies) verkleint audiodata zonder iets te vernietigen. Voorbeelden van lossless-formaten zijn FLAC en ALAC. Het eindresultaat als het wordt afgespeeld is identiek aan het bronmateriaal. Het nadeel is wel dat je zulke audiodata niet enorm kunt verkleinen. Zeven à acht keer kleiner is zo'n beetje het maximale. 

Vroeger voldeed dat niet. Lossless bestanden namen nog steeds te veel plaats in op schijven en qua bandbreedte konden mobiele netwerken ook niet volgen. Daarom werden lossy algoritmen ontwikkeld. Deze codecs verkleinen de bestanden door audiodata weg te gooien. Als je ze afspeelt, hoor je iets dat minder goed klinkt (want minder data bevat) dan het origineel. 

Slim weggooien

Dat weggooien klinkt heel destructief, maar wetenschappers probeerden wel slim te werk te gaan. De lossy-methodes vertrouwden onder meer op inzichten op hoe wij als mens horen. Wij zijn bijvoorbeeld heel alert op stemmen, maar minder op heel lage en heel hoge tonen. Zo’n lossy-algoritme zal daarom niets weggooien van de frequenties waarin stemmen voorkomen, maar wel hier en daar zaken die de meesten toch niet zouden horen. Toch zijn er mensen die claimen het verschil tussen lossy en lossless audio te kunnen waarnemen.

Inmiddels is er technisch eigenlijk geen reden meer om over het netwerk of internet nog met lossy-algoritmes te werken. Toch gebruiken diensten als Spotify en Apple Music ze nog. Dat heeft vooral met het financiële plaatje te maken. Die diensten betalen namelijk telkens als iemand een liedje streamt voor de gebruikte bandbreedte. Het is een microsom, maar het verschil tussen hetzelfde liedje in mp3-formaat en FLAC-formaat tikt wel aan als het gaat om miljoenen streams.  

Er zijn trouwens wel diensten die lossless audio aanbieden. Deezer, Tidal en Qobuz bijvoorbeeld, maar ook Apple Music doet het als je daarom vraagt. Er circuleren al langer berichten dat Spotify een lossless-abonnement gaat aanbieden, mogelijk onder de noemer ‘Hi-Fi’. 

En bluetooth dan?

Lossy-codecs spelen wel een belangrijke rol bij het streamen over bluetooth. De draadloze verbinding tussen je smartphone en hoofdtelefoon heeft een beperkte bandbreedte. Lossless audio hierover sturen gaat niet. Daarom wordt in je telefoon de audio gecomprimeerd met een lossy-codec, zoals AAC of aptX. Er is wel sprake van een nieuwe codec (aptX Lossless) die cd-kwaliteit belooft zonder iets weg te gooien.

Dat is meteen een van de grote verschillen tussen draadloze wifi-speakers en bluetooth-speakers: bij de eerste is lossless audio vaak mogelijk, bij de tweede bijna zeker niet.

▼ Volgende artikel
Review Xiaomi 14T Pro – Midrange toestel met oog voor details
Huis

Review Xiaomi 14T Pro – Midrange toestel met oog voor details

De Xiaomi 14T Pro is een midrange Android-smartphone met een prijskaartje van 899,99 euro. Daarmee zit de Chinese fabrikant aan de hoge kant van dit segment, dus dan moet het toestel van goeden huize komen.

Uitstekend
Conclusie

Onderaan de streep zijn er weinig onderdelen die dusdanig tegenvallen dat een aanbeveling niet op z'n plek is. Ja, er bestaat wat onduidelijkheid over het camerasysteem, veel AI-opties laten nog op zich wachten en Xiaomi installeert nog steeds veel apps vooraf. Maar bij een midrange-smartphone kun je dat soort dingen verwachten. Wat ons meer stoort, is die prijs. Je krijgt er veel werkgeheugen en opslagruimte voor terug en ook de processor doet niet onder voor Qualcomms topprocessor van het afgelopen jaar; maar 900 euro is wat ons betreft te veel.

Plus- en minpunten
  • Premium ontwerp
  • Krachtige processor
  • Prachtig display
  • Handige, kleine functies
  • Mooie foto's
  • Hoge prijs
  • Achterkant trekt vingerafdrukken aan
  • Foto's ogen wel onnatuurlijk
  • Vooraf geïnstalleerde apps
  • Gedoe met camera-app

We noemen de Xiaomi 14T Pro dan wel midrange, maar dat zie je er niet aan af. Het toestel heeft een strak en futuristisch design en is verkrijgbaar in net zo toffe kleuren. Het mooiste aan het nieuwe ontwerp is dat het vierkante camera-eiland niet alleen even lang is aan alle kant, maar ook over dezelfde kleur beschikt als de rest van de smartphone. Daardoor voelt alles veel meer aan als een geheel. Verder is het fijn dat de achterkant een subtiele bolling heeft, vergelijkbaar met de Pixel 8 Pro, maar vinden we het jammer dat die zoveel vingerafdrukken aantrekt.

Qua ontwerp zijn het vooral de kleine dingen die het hem doen. Zo geeft het aluminium frame de telefoon een premium karakter mee, terwijl de textuur op de powerknop alle twijfel wegneemt. Je weet altijd met zekerheid dat die je knop indrukt, en niet per ongeluk de volumeknop gebruikt. Verder waarderen we het ontzettend dat dat camera-eiland voor weinig gewiebel zorgt (een probleem dat helemaal wegvalt wanneer je een geschikt hoesje gebruikt). Je kunt hem bovendien in alle rust op de bank leggen, zonder het idee te hebben dat het toestel daarvan af glijdt.

Ook interessant: Review Xiaomi 14 Ultra – De moderne camerasmartphone

©Wesley Akkerman

🔌OPLADER NIET INBEGREPEN Goed om te weten: Xiaomi levert geen oplader mee in de doos, maar je krijgt er wel een vooraf aangebrachte screenprotector en siliconen hoes bij. Draadlozer opladers in allerlei uitvoeringen koop je overigens snel en veilig bij Bol.

©Wesley Akkerman

Weinig op aan te merken

We kunnen verder weinig aanmerken op het display. Dit is een amoledscherm van 6,67 inch, met een iets afwijkende resolutie van 1220 × 2712 pixels. Die resolutie tref je alleen aan op smartphones van Xiaomi, Redmi en Poco (die laatste twee zijn zustermerken). Er is bovendien een dynamische verversingssnelheid tot en met 144 Hertz, ondersteuning voor Dolby Atmos en HDR10+ en een helderheid van maximaal 4000 nits. Daardoor kun je vrijwel altijd goed zien wat er op het scherm gebeurt, ook wanneer het buiten erg zonnig is.

Door die afwijkende resolutie kan het zijn dat sommige apps echter zwarte balken laten zien. Dan hebben de ontwikkelaars daar simpelweg geen rekening mee kunnen houden. Maar de praktijkervaringen kunnen hierin sterk verschillen. Daarnaast is het zo dat je rekening moet houden met het feit dat niet elke app support biedt voor 144 of zelfs 120 Hertz, waardoor ze terugschakelen naar 60 Hertz. Dat verschil is zichtbaar, maar na een paar seconden ben je eraan gewend. Je kunt die verversingssnelheid zelf ook terugbrengen om de accu te ontzien.

Meer weten over Xiaomi-tablets? Lees dan: Review Xiaomi Redmi Pad Pro 5G – De aanbevolen budgettablet

©Wesley Akkerman



©Wesley Akkerman

De nieuwste cpu van Mediatek

Het systeem wordt aangedreven door de Dimensity 9300+, de nieuwste cpu van Mediatek. Qua prestaties is die chipset vergelijkbaar met de Qualcomm Snapdragon 8 Gen 3 van vorig jaar. Beide sets ontlopen elkaar amper, dus dat is mooi om te zien. Daardoor kunnen we met een gerust hart zeggen dat dit een perfecte processor is voor dagelijkse taken én dat je hier meer dan prima op kunt gamen. De processor presteert goed onder druk en zorgt amper voor gestotter of framedrops in games. De cpu wordt tot slot niet bijzonder heet tijdens het gamen.

Je kunt de Xiaomi 14T Pro voorzien van 512 GB of 1 TB aan opslagruimte. In allebei de gevallen leunt het apparaat op 12 GB aan werkgeheugen. Dat is een beetje overkill voor Android, maar daardoor is er meer dan genoeg ruimte voor games, emulators, werkomgeving en multitasking. Mocht je toch nog werkruimte tekortkomen, dan kun je het geheugen virtueel uitbreiden tot het dubbele. Of je het echt nodig gaat hebben, is een tweede – maar ook hiermee laat Xiaomi goed zien dat het op de kleinere details let. Als je het nodig hebt, dan is het beschikbaar.







Gemengde gevoelens over de software

De Xiaomi 14T Pro is net als de Xiaomi 14 Ultra voorzien van HyperOS (de softwareschil van het bedrijf). Dit is een van de snelste en schoonste Android-interfaces die we kennen. De instellingen staan overzichtelijk ingedeeld en ook de software-ondersteuning oogt redelijk (het toestel ontvangt vijf jaar aan updates). Maar toch stuit het ons tegen de borst dat er veel apps vooraf geïnstalleerd zijn en dat we constant aangespoord worden om apps via de Mi Store te downloaden. Dat is een alternatieve Android-downloadwinkel, onderdeel van Xiaomi.

Als het gaat om functies op basis van kunstmatige intelligentie, dan valt op dat Google hier een prominente rol in speelt. Zo kun je gebruikmaken van Google Gemini, de typische contentbewerkopties en Circle to Search (die tijdens het testen van het toestel beschikbaar gemaakt werd).

Verder heeft Xiaomi zelf nog wat functies in bèta en in de pijplijn zitten. Wat we vooral aan Xiaomi waarderen, is dat je veel zeggenschap hebt over het uiterlijk van de interface. Je kunt de stock Android-ervaring evenaren of bijvoorbeeld volledig richting iOS gaan.





Opvallend aangenaam

De camera-app biedt bovendien ook een enorm aantal opties aan. Over het algemeen maakt het camerasysteem opvallend aangename beelden, waar kleuren echt van het scherm spatten. Net als bij Samsung zijn de kleuren te verzadigd om natuurlijk over te komen, maar voor vakantiekiekjes kan dat geen kwaad. Het maakt daarbij niet uit of je de stand Leica Authentic of Vibrant gebruikt (waar Xiaomi exclusief toegang tot heeft). Avondfotografie is ook prima te noemen, met kleuren en details die redelijk goed tot hun recht komen.

Waar Xiaomi nog wel wat winst te behalen heeft, is de uitleg over de camera-app. Niet alleen worden er een hoop mogelijkheden niet uitgelegd, ook hebben we gemerkt dat we wat meer met de beschikbare opties aan het stoeien zijn. Zo biedt de portretmodus vier niveaus aan brandpuntafstanden aan. Maar we hebben wat moeite gehad met lichtinval en scherpstellen, waardoor we vaker voor de standaard portretoptie of gewone fotomodus kiezen. Aangezien het camerasysteem in de toekomst verder uitgebreid wordt met AI, kan meer uitleg geen kwaad.





Xiaomi 14T Pro kopen?

Onderaan de streep zijn er weinig onderdelen die dusdanig tegenvallen dat een aanbeveling niet op z'n plek is. Ja, er bestaat wat onduidelijkheid over het camerasysteem, veel AI-opties laten nog op zich wachten en Xiaomi installeert nog steeds veel apps vooraf. Maar bij een midrange smartphone kun je dat soort dingen verwachten. Wat ons meer stoort, is die prijs. Je krijgt er veel werkgeheugen en opslagruimte voor terug en ook de processor doet niet onder voor Qualcomms topprocessor van het afgelopen jaar; maar 900 euro is wat ons betreft te veel.

Xiaomi 14T Pro

Klik hier voor de actuele prijs

▼ Volgende artikel
Dé oplossing voor als een Windows-update problemen geeft
Huis

Dé oplossing voor als een Windows-update problemen geeft

Windows-updates zijn vooral belangrijk om de veiligheid van je systeem te garanderen, maar soms ondervind je problemen bij het installeren van zo’n update. Mogelijk is dan een vorige update de spelbreker. Meestal los je zulke updateproblemen op door de updatecache helemaal leeg te maken.

In drie eenvoudige stappen laten we zien hoe je de updatecache leegt als je problemen hebt met het updaten van Windows:

  • Stop de service Windows Update
  • Leeg de cachemap
  • Start de service opnieuw op

Loop je tegen meer onhebbelijkheden aan in Windows? Lees dan het volgende artikel: Windows-ergernissen? Zo los je ze op!

Stap 1: Service stoppen

Cache zijn gegevens die worden opgeslagen om sneller beschikbaar te maken wanneer ze later opnieuw worden opgevraagd. Kortom, cache is een technologie die de toegang tot gegevens versnelt. Maar soms moet je de cache legen, omdat dat updatebestanden in de cache een nieuwe update kunnen tegenwerken (bovendien komt er opslagruimte vrij als je die cache-bestanden wist). Heel wat problemen kun je oplossen door dergelijke bestanden te verwijderen en opnieuw te downloaden. Zowel Windows 11 als Windows 10 maken het supergemakkelijk om de Windows Update-cache te wissen.

Als je de updatecache leegmaakt, moet je er eerst voor zorgen dat deze update niet in gebruik is. Druk daarom op de Windows-toets en typ in het zoekvak services.msc. Hierdoor opent een venster waarin je alle services ziet die op je pc lopen. Zoek in de lijst naar Windows Update. Klik met de rechtermuisknop op deze service en gebruik de opdracht Stoppen.

Stap 2: Cache leegmaken

Daarna moet je de locatie zoeken waar deze tijdelijke data worden opgeslagen. Ga snel naar de cachemap door Windows-toets+R in te drukken om Uitvoeren (Run) te openen en op OK te klikken. In dit venster typ je C:\Windows\SoftwareDistribution.

Wij gaan ervan uit dat Windows op het C-station is geïnstalleerd, maar mocht dat niet het geval zijn, wijzig dan gewoon de stationsletter in dit pad. Daar vind je alle cache-bestanden, verdeeld in verschillende mappen. Selecteer ze met Ctrl+A en verwijder ze met de rechtermuisknop. Maak daarna de prullenmand leeg om zeker te zijn dat de cache leeg is.

Stap 3: Service starten

Daarna moet je de service Windows Update opnieuw activeren. Dan doe je op bijna dezelfde manier als in stap 1. Je gaat naar services.msc. In de lijst zoek je Windows Update. Je klikt met de rechtermuisknop op de service Windows Update en je gebruikt de opdracht Starten.

Watch on YouTube