Als je naar digitale muziek luistert, zit het toch altijd goed met de kwaliteit? Nou, niet helemaal. Veel hangt namelijk af van het feit of de bestanden lossy of lossless verpakt zijn. Maar wat betekenen die termen eigenlijk?

Veel zaken kunnen geluidskwaliteit beïnvloeden. De apparatuur die je gebruikt, de ruimte waarin je luistert, hoe het is opgenomen en gemastered – zelfs je gezondheid heeft een impact. Als je verkouden bent, hoor je dikwijls geluid wat doffer dan anders. Een andere belangrijke factor is de kwaliteit van het bronmateriaal. Een versleten elpee klinkt bijvoorbeeld heel wat slechter dan een kakelverse vinylplaat. 

Maar hoe zit het met digitale audio die je downloadt of streamt? Ook daarin heb je verschillen qua kwaliteit. Een oorzaak daarvan is hoe die digitale audio wordt ‘verpakt’. Dat kan op uiteenlopende manieren – en die zijn niet allemaal even vriendelijk voor jouw muziek. 

Wat is digitale audio?

Als je het puur digitaal bekijkt, is muziek niet anders dan een foto of het document dat je gisteren opstelde in Word: het is een enorme verzamelen eentjes en nulletjes. Of laten we het data noemen. Maar het is toch iets complexer dan dat: een computer of smartphone moet muziekdata natuurlijk kunnen onderscheiden van beelddata.

Om die reden wordt elke soort data op een bepaalde manier verpakt. Zeg maar in een container gestopt met een opschrift over de inhoud en hoe alles intern is georganiseerd. Zo’n container is een stream (bijvoorbeeld van Spotify) of een muziekbestand (bijvoorbeeld een mp3'tje op je harde schijf). Dat zijn weliswaar twee verschillende dingen, maar voor deze uitleg kun je ze als hetzelfde beschouwen.

Maak het kleiner

Een groot probleem met audiodata? Het is groot. Hetzelfde geldt (nog meer zelfs) voor fotodata of video. Dat is best lastig, want daardoor raken harde schijven snel vol en is er meer bandbreedte nodig om iets te streamen. Daarom wordt die audiodata verkleind of gecodeerd, zodat je eindigt met kleinere bestanden en lichtere streams. Aan het eind van de rit zal je computer of smartphone de verkleinde data weer omzetten of decoderen naar afspeelbare audio.

Dat verkleinen gebeurt met een compressiecodec of -algoritme. Het is een wiskundige bewerking die op audiodata wordt losgelaten. Er zijn zo verschillende algoritmen (zie verderop in dit artikel) die allemaal op hun eigen manier te werk gaan. Grofweg werken codecs wel op dezelfde manier. Ze zoeken bijvoorbeeld naar terugkerende elementen om die vereenvoudigd te beschrijven.

Stel dat er een seconde stilte is in een muziekbestand. Dan heb je bij ruwe audiodata een heel lange rij nullen, en ook dat is veel data. Een algoritme zal dan op die plaats wiskundig aangeven dat er seconde lang een 0 nodig is, wat veel korter is (lees: minder data vereist). Dat is uiteraard heel simplistisch gesteld; in realiteit zijn deze compressiealgoritmen enorm complex en vertrouwen ze op geavanceerde wiskundige functies. Gelukkig heb je daar als muziekliefhebber geen last van – alles gebeurt achter de schermen.

Wegknippen of behouden?

Er zijn verschillende manieren om audio te comprimeren. Daarom zijn er verschillende muziekcodecs en -formaten. Mp3 is een bekend formaat, maar je hebt ook AAC, FLAC, Apple Lossless en nog vele anderen. Elk formaat past een eigen techniek toe, maar je kunt de verschillende methodes wel in twee groepen onderverdelen: sommige formaten zijn lossy, anderen zijn lossless.

Die twee termen verklappen in feite meteen waar het om draait. Lossless (oftewel zonder verlies) verkleint audiodata zonder iets te vernietigen. Voorbeelden van lossless-formaten zijn FLAC en ALAC. Het eindresultaat als het wordt afgespeeld is identiek aan het bronmateriaal. Het nadeel is wel dat je zulke audiodata niet enorm kunt verkleinen. Zeven à acht keer kleiner is zo'n beetje het maximale. 

Vroeger voldeed dat niet. Lossless bestanden namen nog steeds te veel plaats in op schijven en qua bandbreedte konden mobiele netwerken ook niet volgen. Daarom werden lossy algoritmen ontwikkeld. Deze codecs verkleinen de bestanden door audiodata weg te gooien. Als je ze afspeelt, hoor je iets dat minder goed klinkt (want minder data bevat) dan het origineel. 

Slim weggooien

Dat weggooien klinkt heel destructief, maar wetenschappers probeerden wel slim te werk te gaan. De lossy-methodes vertrouwden onder meer op inzichten op hoe wij als mens horen. Wij zijn bijvoorbeeld heel alert op stemmen, maar minder op heel lage en heel hoge tonen. Zo’n lossy-algoritme zal daarom niets weggooien van de frequenties waarin stemmen voorkomen, maar wel hier en daar zaken die de meesten toch niet zouden horen. Toch zijn er mensen die claimen het verschil tussen lossy en lossless audio te kunnen waarnemen.

Inmiddels is er technisch eigenlijk geen reden meer om over het netwerk of internet nog met lossy-algoritmes te werken. Toch gebruiken diensten als Spotify en Apple Music ze nog. Dat heeft vooral met het financiële plaatje te maken. Die diensten betalen namelijk telkens als iemand een liedje streamt voor de gebruikte bandbreedte. Het is een microsom, maar het verschil tussen hetzelfde liedje in mp3-formaat en FLAC-formaat tikt wel aan als het gaat om miljoenen streams.  

Er zijn trouwens wel diensten die lossless audio aanbieden. Deezer, Tidal en Qobuz bijvoorbeeld, maar ook Apple Music doet het als je daarom vraagt. Er circuleren al langer berichten dat Spotify een lossless-abonnement gaat aanbieden, mogelijk onder de noemer ‘Hi-Fi’. 

En bluetooth dan?

Lossy-codecs spelen wel een belangrijke rol bij het streamen over bluetooth. De draadloze verbinding tussen je smartphone en hoofdtelefoon heeft een beperkte bandbreedte. Lossless audio hierover sturen gaat niet. Daarom wordt in je telefoon de audio gecomprimeerd met een lossy-codec, zoals AAC of aptX. Er is wel sprake van een nieuwe codec (aptX Lossless) die cd-kwaliteit belooft zonder iets weg te gooien.

Dat is meteen een van de grote verschillen tussen draadloze wifi-speakers en bluetooth-speakers: bij de eerste is lossless audio vaak mogelijk, bij de tweede bijna zeker niet.

Met een magnetron kun je veel meer doen dan alleen snel eten opwarmen. Je kunt er tegenwoordig vaak ook mee koken, bakken en zelfs grillen. In dit artikel lees je welke functies je allemaal kunt vinden op moderne magnetrons en wat je ermee kunt doen.

Lees ook: Dit betekenen de icoontjes op je oven of combi-magnetron

De basisfunctie van elke magnetron is de magnetronstand. Met behulp van microgolven worden water-, vet- en suikermoleculen in voedsel in beweging gebracht, waardoor het eten opwarmt. Deze functie is vooral handig voor het snel opwarmen van restjes, soep, koffie of melk, of voor het warm maken van kant-en-klaar maaltijden. Daarnaast kun je er bevroren etenswaren mee ontdooien, zoals vlees, brood of groenten. Veel magnetrons hebben een speciale ontdooistand, waarmee je dit gecontroleerd en zonder risico op het gedeeltelijk garen van het eten kunt doen.

Naast opwarmen en ontdooien is de magnetronfunctie ook geschikt voor eenvoudige gerechten – denk aan aardappelpuree of stoomgroenten (in een magnetronbestendige schaal). En laten we de magnetronpopcorn vooral niet vergeten!

©Monkey Business Images

Ovenfunctie

Sommige magnetrons hebben een ingebouwde ovenfunctie, waarmee je gerechten kunt bakken en braden zoals in een gewone oven. Deze functie gebruik je bijvoorbeeld voor het bakken van taarten, pizza’s en ovenschotels. Dankzij de gelijkmatige verwarming worden gerechten mooi gelijkmatig gaar en krijgen ze een mooie kleur. Daarnaast kun je met de ovenfunctie gratineren (een goudbruin en krokant laagje maken). Denk aan dat superlekkere knapperige kaaslaagje bovenop een goede lasagne bijvoorbeeld. Ook voor het opwarmen van gerechten die lekker knapperig moeten blijven, zoals quiches of bladerdeeghapjes, is dit de functie die je gebruikt. Waar de standaard magnetronfunctie gerechten vaak zacht maakt, zorgt de ovenfunctie voor een krokant resultaat.

Grillfunctie

Met de grillfunctie van een magnetron kun je gerechten roosteren en krokant maken. Een ingebouwde elektrische grill zorgt voor intense hitte, heel geschikt dus voor het bereiden van kippenvleugels, worstjes of gegrilde groenten. Hiermee geef je gerechten een knapperige korst of een mooi geroosterd laagje. Ook vlees en vis krijgen zo een krokant randje, zonder dat je een traditionele oven of barbecue nodig hebt. Zelfs voor pizza’s is deze functie handig: waar de ovenstand er vooral voor zorgt dat ze gelijkmatig gaar worden, geeft de grillfunctie ze een extra knapperige en goudbruine bovenkant. Zei iemand daar krokante gesmolten kaas?

©pixel-shot.com (Leonid Yastremskiy)

Ook interessant: Zo maak je je magnetron schoon met middelen die je al in huis hebt

Stoomfunctie

Met de stoomfunctie van een magnetron kook je gezond en eenvoudig met stoom. Dit werkt via een ingebouwd stoomreservoir of een speciale stoomschaal. Groenten blijven mooi van kleur, stevig van structuur en behouden meer voedingsstoffen dan bij koken in water. Ook delicate vissoorten, zoals zalm en kabeljauw, blijven sappig en smaakvol, zonder dat je extra vet hoeft toe te voegen. Daarnaast kun je met de stoomfunctie rijst, couscous en andere gerechten die vocht nodig hebben opwarmen, zonder dat ze uitdrogen.

Zo kies je de juiste magnetron

Welke functies je nodig hebt, hangt af van je kookgewoonten. Of je nu alleen opwarmt, graag bakt, houdt van een krokante korst of gezond wilt koken, er is altijd een magnetron die daarbij past. Met extra functies zoals oven, grill en stoom kun je veel meer dan alleen opwarmen. Kies een model dat aansluit bij jouw kookstijl, zodat je het maximale uit je magnetron haalt, zodat je een magnetron kiest die bij je past.

Hoewel het nog steeds een goed idee kan zijn bepaalde accessoires bedraad te gebruiken, zijn er natuurlijk al jaren draadloze opties beschikbaar voor bijvoorbeeld toetsenborden, muizen en koptelefoons. Maar welke optie is beter: bluetooth of 2,4 GHz? Dat bekijken we in dit artikel.

Als je denkt aan draadloze accessoires voor je computer of tablet (of misschien wel je smartphone, waar je tegenwoordig ook een werkpaard van kunt maken), dan denk je wellicht aan de bluetoothverbinding. Dat is niet gek: dit is één van de meest voorkomende en gebruikte draadloze protocollen van dit moment. Het is populair vanwege de simpliciteit en brede beschikbaarheid. Maar soms kan een product dat verbinding maakt via 2,4 GHz ook uitkomst bieden of … durven we het te zeggen? Ja: in sommige situaties zelfs beter zijn.

De verschillen tussen bluetooth en 2,4 GHz

Eén van de belangrijkste verschillen tussen bluetooth en 2,4 GHz is dat de vertraging op de lijn zo goed als nihil is met de laatstgenoemde. Dit is met name handig voor de gamers onder ons, die graag gebruikmaken van de beste technologie voor hun (online) gamingsessies. Toegegeven, de verschillen zullen niet voor iedereen merkbaar zijn, waardoor een bluetoothmuis dus in neutrale of zakelijke situaties meer dan prima is.

Een ander voordeel van 2,4 GHz ten opzichte van bluetooth is de bredere bandbreedte. Dit is wel degelijk merkbaar wanneer je een headset op hebt tijdens het gamen of een online meeting. De kwaliteit van de audio kan in een rap tempo verslechteren wanneer je via bluetooth naar iets of iemand luistert, terwijl je zelf door de microfoon praat. Dat heeft te maken met de beperkte bandbreedte van bluetooth: die kan eigenlijk niet zowel zenden als ontvangen in hoge kwaliteit.

Vanwege bredere bandbreedte van 2,4 GHz, zul je dat verlies in kwaliteit niet ervaren. De beste optie is nog altijd om een headset of koptelefoon bedraad aan te sluiten – maar dat is een ander verhaal. Als je een draadloze headset gebruikt, kunnen we bluetooth eigenlijk niet aanbevelen als je zelf ook moet praten. Je hebt dan wel weer het gedoe met dongels (2,4GHz-koptelefoons kunnen alleen op die manier verbinding maken), maar dat is dan maar even zo.

©kjekol -stock.adobe.com

Meer om rekening mee te houden

Hoewel beide typen verbindingen stabiel genoeg zijn, merk je toch al snel dat 2,4 GHz minder ruis laat horen en de verbinding langer vasthoudt op het moment dat je afstand neemt van het gekoppelde apparaat.

Stel dat je met iemand videobelt achter je computer en je besluit even op te staan, dan kraakt de verbinding eerder wanneer je de koppeling via bluetooth gemaakt hebt. Het kan ook gebeuren dat de audio vertraging oploopt en daarna versneld afgespeeld wordt om weer gelijk te lopen met de stream, of dat het geluid helemaal wegvalt.

Het verschil in bereik is zo'n 35 meter. Bluetooth-apparaten kunnen in veel gevallen slechts tien meter verwijderd zijn van hun bronnen, terwijl 2,4 GHz het tot 45 meter volhoudt. Houd er rekening mee dat we het dan hebben over ideale situaties. Want zodra je een muur introduceert in deze vergelijking, dan is het al snel over en uit voor allebei de soorten koptelefoons.

Bovendien is het zo dat 2,4GHz-producten sneller last kunnen hebben van allerlei andere apparaten om hen heen, zoals een router die op dezelfde frequentie actief is.

©PXimport

Wanneer je een goede batterijduur van belang vindt, dan komt bluetooth weer als winnaar naar boven. Energiezuinigheid is namelijk één van de speerpunten van dit protocol: daar kan 2,4 GHz nog een puntje aan zuigen. Dat gaat wel ten dele ten koste van de kwaliteit en snelheid van de verbinding. Maar als je gewoon achter een bureau zit en je luistert enkel ergens naar, of je voert wat kantoortaken uit, dan kan het echt een groot voordeel zijn dat een bluetoothproduct het soms twee tot drie keer zo lang uithoudt op een volle accu dan een apparaat met 2,4 GHz.

Tot slot: welke is beter?

Je voelt het al een beetje aankomen, maar we kunnen hier niet zeggen dat de ene verbinding pertinent beter is dan de andere. Ze hebben duidelijke voor- en nadelen, waardoor je wel in specifieke situaties beter voor het ene dan voor het andere protocol kunt kiezen.

Geef je niets om accuduur en wil je volop inzetten op een stabiele en snelle verbinding, dan is 2,4 GHz de beste optie voor jou. Dat geldt ook voor iedereen die een koptelefoon met microfoon gebruikt voor werk of videogames. Maar als het gaat om brede compatibiliteit en batterijduur, dan is bluetooth ongeëvenaard. Bedenk dus wat je zelf belangrijker vindt, dan weet je ook wat je nodig hebt.