We kennen JBL vooral van draadloze bluetooth speakers, maar de Amerikaanse geluidsproducent is ook al jaren een populair merk in de wereld van audio voor thuis. In dat segment heeft JBL voor ieder wat wils. Wij mochten aan de slag met de kleinste soundbar in het assortiment: de JBL Bar Studio.

De JBL Bar Studio is compact genoeg om bij vrijwel elke televisie te passen, hoe smal je televisiemeubel ook is. Door de mat zwarte afwerking en het gebrek aan opvallende contrasten, gaat de soundbar dan ook al snel op in het interieur. Op de bovenkant vinden we vier knoppen, waarmee je de soundbar en uit kunt zetten, het volume kunt bepalen en eentje om te schakelen tussen de verschillende audiobronnen.

HDMI-ARC

Voor laatstgenoemde geeft de JBL Bar Studio je verrassend veel opties. Aan de achterkant van de soundbar zijn ingangen voor een USB-stick, een optische ingang, een AUX-koptelefooningang en een HDMI-poort voor een HDMI ARC-verbinding met je televisie. Met name de ondersteuning van HDMI ARC is een groot pluspunt, aangezien je hierdoor gewoon met de afstandsbediening van je televisie het volume van de soundbar kunt regelen. De soundbar is zelfs zo slim dat je de afstandsbediening van je televisie ook kunt gebruiken om het volume te regelen als je muziek afspeelt op de soundbar via een bluetoothverbinding met bijvoorbeeld je smartphone.

Leds

Je kunt ook gebruikmaken van de bijgeleverde afstandsbediening. De compacte afstandsbediening is vrij eenvoudig vormgegeven en geeft je iets meer opties dan de knoppen op de soundbar. Zo kun je de hoeveelheid bas bepalen, een Sound Mode als SPORT, SPRAAK of MUZIEK activeren, de Surround Modus aanzetten en de Night Mode inschakelen, waarmee harde geluiden worden gedempt om de buren niet boos te maken.

©PXimport

Doordat de JBL Bar Studio geen scherm heeft, communiceert de soundbar met de gebruiker met behulp van vijf ledlampjes aan de linkerkant van de speakergril. Zo kun je aan de kleur van de leds zien welke audiobron er wordt afgespeeld en geven de hoeveelheid leds aan welke van de vijf Sound Modes actief is. Ook het volume en de hoeveelheid bas wordt aangegeven met de hoeveelheid leds die oplichten als je dit aanpast met de afstandsbediening. De lampjes gaan na de melding ook weer uit, om de kijker niet af te leiden van wat er op het scherm gebeurt. Zo heeft deze minimalistisch ogende soundbar toch meer functies aan boord dan je zou denken.

Geluid

De soundbar schakelt zichzelf automatisch uit na 10 minuten inactiviteit, maar schakelt zichzelf ook in als er activiteit wordt gedetecteerd. De soundbar schakelt dan ook automatisch in als de televisie wordt aangezet, waardoor de soundbar er gelijk klaar voor is op het moment dat er iets op het beeld verschijnt. De kleine soundbar produceert een vrij gecentreerd geluid, wat gezien het formaat ook niet gek is. Wanneer je vanuit een schuine hoek naar de soundbar luistert, gaan veel details al snel verloren. Als je wel recht voor de televisie zit, heeft de JBL Bar Studio voldoende volume in huis voor de kleinere woonkamer, als je het volume maar zelden hard zet is de soundbar zelfs luid genoeg voor de middelgrote woonkamer.

De nadruk van het geluid ligt van nature vooral op het hoog- en laaggebied, wat goed te horen is op lagere en gewone volumestanden. Hierdoor klinken bepaalde scenes en ook muziek erg energiek. Op hogere volumes wordt het middengebied wel wat ondergesneeuwd. Dan wordt spraak op soms meer dan gewenst overstemd door achtergrondgeluiden als een sirene of een spanningsopbouwende baslijn. Bij muziek is dit ook merkbaar doordat instrumenten als gitaar en piano minder aanwezig zijn.

©PXimport

Op gewone volumes is het geluid prima en de bas is bijzonder goed voor zo’n kleine soundbar. Televisiekijkers die hier geen fan van zijn, zullen de mogelijkheid om de hoeveelheid bas aan te passen graag gebruiken. Ook bij de verschillende Sound Modes kun je gewoon de hoeveelheid bas aanpassen. De nadruk ligt dan nog steeds niet bepaald op het middengebied, waardoor het geluidsbeeld bij het verminderen van de bas vooral heel helder wordt. Als je bas juist een belangrijke eigenschap vindt, stelt de JBL Bar Studio ondanks zijn compacte formaat niet teleur, mits je het volume beperkt houdt.

Bij het inschakelen van de Surround Mode wordt het geluid van de compacte soundbar merkbaar een stuk groter. De soundbar stond voor de televisie, maar bij het inschakelen van deze modus leek het alsof er twee speakers ter hoogte van de televisie bij werden gezet. Het klinkt bij lange na niet als surround, maar eerder als een bredere 2.0-installatie. Het is alsnog een knap trucje, dat helaas wel invloed heeft op de geluidskwaliteit. Zo krijgt het midden- en hooggebied een flinke boost, waardoor het geluid soms wat schel klinkt. Voor talkshows hoeft dit geen ramp te zijn, maar films en series met meer actie en met name muziek klinkt in deze modus niet fijn – met name op hogere volumestanden.

Conclusie

De JBL Bar Studio is een compacte soundbar met genoeg geluid voor veel woonkamers. Het aantal aansluitingen en de aanwezigheid van HDMI-ARC verhoogt de gebruiksvriendelijkheid en de soundbar is daarnaast verrassend slim. De Surround Mode is leuk, maar niet leuk genoeg om de achteruitgang van de geluidskwaliteit goed te praten. Gelukkig is de normale stand absoluut geen straf om naar te luisteren dankzij de prima speakers in de soundbar en de vele opties om het geluid aan te passen. Voor liefhebbers van een energiek geluidsbeeld is de betaalbare JBL Bar Studio een veelzijdige allemansvriend en geeft de soundbar het geluid van je televisie een fijne boost zonder het hele televisiemeubel in beslag te nemen.

De Enchant 1100 is de nieuwste top-soundbar van Harman Kardon. Ondersteuning voor Dolby Atmos en een streepje Scandi-design maken het een interessante optie.

De grotere Enchant 1100 soundbar werd begin dit jaar samen met de kleinere Enchant 900 voorgesteld. Het is een echt topmodel dat veel speakers inzet om omhullende 3D-geluid te bieden, inclusief twee aan de bovenzijde. Dit is niet de eerste of enige soundbar van Harman Kardon die de naam 'Enchant' draagt, maar eigenlijk lijkt hij meer op de voorgaande Citation-reeks van Harman Kardon. Citation was bedoeld als een volledig antwoord op Sonos, met multiroom-functionaliteit en met een design dat luxueuze textiel van Kvadrat toepaste. 

De Enchant 1100 neemt veel van de Citation-eigenschappen over, waaronder het design (maar zonder Kvadrat-stofjes) en de uitbreidbaarheid. Hij gebruikt ook een knappe techniek van Harman, Multibeam, om geluid breed de kamer in te sturen. Met ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X, veel streamingopties, een extra HDMI-ingang (geschikt voor 4K en Dolby Vision) en uitbreidingsopties spreken we hier over een veelzijdige soundbar. 

©Jamie Biesemans

Uitbreiden met speakers kan

Wie meer wil, kan de Enchant 1100 uitbreiden met de Enchant Sub (adviesprijs 399 euro) en/of een paar Enchant-draadloze speakers (adviesprijs 229 euro/stuk). Het is daarmee een directe uitdager van de Sonos Arc Ultra, nog een topmodel dat je op eigen tempo kunt uitbreiden met extra speakers. De Harman Kardon is wel nog iets scherper geprijsd. Het koppelen met speakers in andere kamers kan via Google Cast of AirPlay 2. Een pluspunt: dat kan ook met luidsprekers van verschillende merken.

Zacht en harmonieus design

Ontsnappen aan de klassieke balkvorm van een soundbar doet de Enchant 1100 niet. Maar omdat de afgeronde behuizing helemaal bedekt is door een fraai zwart stofje en verder geen opvallende elementen toont, verdwijnt hij netjes in de achtergrond. Minimalisme ten top, totdat je het volume of een optie aanpast. Dan zie je een grote display in een coole dotmatrix-stijl oplichten. Dat zorgt dan weer voor vleugje retro-gevoel. In tegenstelling tot bij de Citation-soundbars, lijkt er deze keer geen lichtgrijze versie te bestaan.

Onder het strakke uiterlijk zitten aardig wat speakers verborgen: elf stuks. Twee daarvan zitten bovenaan en zorgen voor de driedimensionale geluidservaring. De Enchant 1100 is slechts 6,5 cm hoog en kan dus bij een tv op een voet geplaatst worden. Maar het beste resultaat krijg je als je hem 10 à 20 cm vóór het scherm zet, zodat de bovenliggende speakers vrij naar het plafond gericht zijn. Ook de zijkanten moeten helemaal vrij blijven. Aan elke zijde is er een opening waar je een speaker kunt zien; die zorgen voor een heel breed geluidsbeeld rond de tv.

©Harman Kardon

Aan weerszijden is er een opening met een tweeter die schuin gemonteerd is.

Ontspannen kan ook

In de doos vind je een kleine afstandsbediening, maar je kunt ook de Harman Kardon One-app gebruiken. Welke optie je ook kiest: het volume regelen, een aantal audio-instellingen veranderen en muziek pauzeren zijn mogelijk. Een unieke optie heet Moment, dat zelfs zijn eigen knop op de remote heeft.

Als je hierop drukt, rollen er uit de soundbar rustgevend geluiden. Je kunt via de app kiezen of je dan even kunt relaxen met het geluid van regen, een bos of de zee. Misschien wel leuk voor meditatieoefeningen, maar wel een apart iets om zo'n prominente plek te geven.

Muziek spelen kan op vele manieren

In een app kun je muziek en internetradio afspelen van bepaalde diensten, waaronder Amazon Music, Napster, Qobuz, Tidal en TuneIn. Bij Amazon en Tidal wordt zelfs het afspelen van muziek in Dolby Atmos-formaat ondersteund, dat kom je zelden tegen.

In het lijstje ontbreken natuurlijk heel wat belangrijke diensten, zoals Apple Music of Spotify. Ze afspelen kan echter makkelijk via AirPlay, Chromecast of Spotify Connect. De soundbar kan ook bediend worden met Roon, de audiofiele muzieksoftware van een Harman Kardon-zusterbedrijf die vooral in de hifi-wereld wordt gebruikt. Ten slotte is de Enchant 1100 uitgerust met bluetooth. Manieren genoeg dus om muziek af te spelen.

Eenvoudige installatie

Het instellen van de Enchant 1100 gebeurt via de One-app. Een visueel stappenplan maakt het heel eenvoudig. Wat je ook in de app (of via de remote) kunt doen is het geluid "kalibreren". De soundbar verspreidt dan twintig seconden luide testgeluiden om zo de woonkamer te leren kennen. Na deze meting wordt de weergave aanpast zodat de soundbar beter klinkt. Zo'n functie wordt stilaan standaard op een high-end soundbar; hier blijkt het zeer effectief in het balanceren van bassen en helderheid. 

©Jamie Biesemans

In de Harman Kardon One-app vind je heldere uitleg.

Geslaagd in 3D

Bij het bekijken van demovideo's van Dolby en een aantal filmfragmenten valt in de eerste plaats de zuivere weergave van de Enchant 1100 op. Het klinkt luchtig en ruim, waardoor geluidseffecten los in de kamer verschijnen. Bij de Shattered-demo bewegen de geluiden van brekend glas echt van rechts naar ver links.

©Jamie Biesemans

De Enchant 1100 heeft goede dialogenweergave.

Ook bij drukke actiescènes, zoals tijdens de finale veldslag op Scarif in Star Wars: Rogue One – waarvan Andor op Disney+ de prequel vormt – houdt de Harman Kardon een goede controle. Het is een goed resultaat dat vooral heel detailrijk en gebalanceerd overkomt, met name na de kalibratie. Wel is het in onze woonkamer wat minder 'cinematisch' (of je mag ook zeggen 'bombastisch') bij bijvoorbeeld de race in Ready Player One. Je wordt wel omgeven door geluid, inclusief hoog boven de tv, dat wel. Maar het is niet zo knallend of dynamisch als bij bijvoorbeeld JBL.

Een subwoofer erbij of niet?

Het toevoegen van een subwoofer of extra speakers kan daar iets aan doen. Dat verloopt eveneens via de app. Je hebt er wel even tijd voor nodig, want elk toestel moet met de wifi verbonden worden. Vervolgens moet er nog een update worden geïnstalleerd, wat ook even kan duren. Ten slotte combineer je bijvoorbeeld de Enchant 1100 met de Enchant Sub via de app. Dat ging tijdens het testen vlot, en de app maakt het proces ook heel transparant. Wel spijtig: de kalibratiefunctie werkt niet langer als je een sub toevoegt aan een soundbar. Hopelijk komt die mogelijkheid er nog.

©JORDI HUISMAN

De Enchant Sub zet je bij voorkeur naast de soundbar.

Mét Enchant Sub wordt de Enchant 1100 een stukje spectaculairder, al blijft het vooral het mooie detail en de controle die indruk maken bij het zeer intense vuurgevecht in het Witte Huis in Civil War. Dit zijn goede prestaties, ook voor gaming. Toch is de stap naar een extra sub geen verplichting. De Enchant Sub is niet zo krachtig of verfijnd, dus in een kleinere woonkamer ga je aan de soundbar zelf voldoende hebben. Positief wel is dat die Sub vergeleken met optionele subs bij sommige concurrenten relatief goedkoop is.

Conclusie

De Enchant 1100 is een soundbar die zeer gelikt oogt en sterk presteert. Kamervullend de soundtrack van een film of tv-serie neerzetten doet hij goed, net als muziek afspelen. Zonder extra apparaten levert de Harman Kardon al een topprestatie, waarbij detail en helderheid de grootste troeven zijn. Spraak en geluidseffecten klinken duidelijk en zijn goed gepositioneerd. Al mag het niet een basmonster zijn, je wordt goed ondergedompeld in een film.

Vind je dat Chrome af en toe traag presteert en ervaar je zelfs vastlopers? De efficiëntiemodus van Windows 11 is mogelijk de boosdoener. Gelukkig kun je die uitschakelen. We geven je een plan van aanpak waarmee Chrome een heel stuk sneller werkt en reageert.

De efficiëntiemodus is bedoeld om langer te kunnen werken met een volle accu, om minder ventilatorgeluid te produceren en betere prestaties te halen. De functie werd geïntroduceerd in Windows 11. Het is een systeemfunctie die automatisch het brongebruik van apps aanpast op basis van hun gebruik en prioriteit. Deze modus staat standaard ingeschakeld voor bepaalde applicaties zoals Chrome.

Wanneer je bijvoorbeeld meerdere tabbladen in Chrome hebt geopend, terwijl je er slechts één gebruikt, dan kan de efficiëntiemodus een aantal tabbladen in rust zetten. Hierdoor komen die in een energiebesparende stand te staan. Nadeel is dat deze tabbladen mogelijk niet langer worden bijgewerkt, of zelfs helemaal niet meer reageren wanneer je ernaar overschakelt. Wat aanvankelijk bedoeld is als een voordeel, pakt hierdoor soms uit als hinderlijk. Extra geheugen dat wordt vrijgemaakt lijkt op het eerste gezicht interessant, maar als hierdoor browsertabbladen niet laden of websites crashen dan is dit behoorlijk irritant. Tijd om hier wat aan te gaan doen.

Eerst controleren

We gaan eerst controleren of de efficiëntiemodus inderdaad is ingeschakeld en of die zijn werk doet. Heb je Windows 11 geüpdatet naar versie 22H2 of hoger, dan is de kans groot dat de efficiëntiemodus in Google Chrome al actief is. Controleer dit met Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en selecteer Taakbeheer.

In de app die opent, zoek je nu het proces Google Chrome. Klik op het pijltje ernaast om deze groep uit te vouwen. In de kolom Status staat Efficiëntiemodus naast alle processen waarvoor deze functie is ingeschakeld. Wanneer je dit label aantreft, weet je dat deze modus over het algemeen actief is voor Google Chrome. De efficiëntiemodus is ook herkenbaar aan een pictogram van een groen blaadje.

Het groene blaadje geeft aan dat bij deze processen de efficiëntiemodus actief is.

Efficiëntiemodus uit

Je kunt de efficiëntiemodus voor Google Chrome in Windows 11 tijdelijk uitschakelen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op een van de subprocessen waar de waarde Efficiëntiemodus in de kolom Status te zien is. Klik daarna met de rechtermuisknop op het label Efficiëntiemodus om het vinkje weg te halen. Herhaal deze stap bij alle Chrome-subprocessen waar de efficiëntiemodus actief is, tot in de groep Google Chrome geen enkel groen blaadje meer staat. Hierdoor wordt de efficiëntiemodus voor deze subprocessen tijdelijk uitgeschakeld.

De proceslijst verandert en wordt continu bijgewerkt wanneer je nieuwe tabbladen opent en sluit. Het is dus mogelijk dat je deze stappen meerdere keren moet herhalen om ervoor te zorgen dat de wijzigingen van kracht blijven. Ook als je Chrome later sluit en opnieuw start, wordt de modus opnieuw ingeschakeld. Hetzelfde geldt wanneer je de pc opnieuw opstart.

Haal het vinkje weg bij Efficiëntiemodus.

Twee versies

Als je de vorige methode niet elke keer opnieuw wilt herhalen nadat je Google Chrome hebt gestart, dan kun je werken met Chrome-snelkoppelingen. In dit voorbeeld gebruik je een snelkoppeling om Chrome in de standaardinstelling (met de efficiëntiemodus actief) te gebruiken en daarnaast maak je een snelkoppeling om Chrome te gebruiken zónder de efficiëntiemodus.

Begin met het plaatsen van een snelkoppeling voor Chrome op het bureaublad. Binnen Windows 11 verloopt dat anders dan in Windows 10. Klik op Start en selecteer rechtsboven de optie Alles. Hiermee verschijnt er een alfabetische lijst met alle apps. Zoek Google Chrome en sleep dit pictogram naar het bureaublad. Daar is de eerste snelkoppeling. Klik met rechts op deze snelkoppeling en kies Kopiëren. Daarna klik je op het bureaublad met rechts en je selecteert Plakken.

Sleep een snelkoppeling op het bureaublad vanuit Alle apps.

Zonder efficiëntiemodus

Zo, vanaf nu heb je twee snelkoppelingen voor Chrome op het bureaublad. Bij de tweede verander je de naam bijvoorbeeld in Google Chrome zonder efficiëntiemodus. Klik met de rechtermuisknop op deze tweede snelkoppeling en kies Eigenschappen in het contextmenu. Klik in het venster Eigenschappen / Snelkoppeling op het veld Doel. Daar zie je het pad: C:\Program Files\Google\Chrome\Application\chrome.exe. Voeg daar de volgende opdracht aan toe. Zet de cursor achter chrome.exe, plaats een spatie en daarachter typ of plak je --disable-features=UseEcoQoSForBackgroundProcess. Het totale pad ziet er dus als volgt uit:

Klik op Toepassen in de rechterbenedenhoek van het venster. Door deze toevoeging schakel je de Eco QoS (Eco Quality of Service) voor achtergrondprocessen uit. Hierdoor gebruikt Chrome niet langer de functie die is ontworpen om het energieverbruik te optimaliseren. Windows vraagt je in sommige gevallen om de beheerrechten te verlenen om door te kunnen gaan. Klik dan gewoon op Doorgaan. Sluit het venster Eigenschappen van Google Chrome als je klaar bent. Start nu Google Chrome opnieuw op.

Wijzig de gegevens in het veld Doel.

Controle

Om te controleren of de functie is uitgeschakeld open je de snelkoppeling zonder efficiëntiemodus. Typ in het adresvak chrome://version en druk op Enter. Hierdoor zullen de details van Chrome op je pc in beeld komen. En daar zul je de opdrachtparameters lezen die je zojuist hebt toegevoegd. Als je Chrome opent vanaf de eerste snelkoppeling (met efficiëntiemodus) en je typt chrome://version, dan zul je deze parameters niet terugvinden. Ook wanneer je het oorspronkelijke Chrome-uitvoerbare bestand start vanuit de map C:\Program Files\Google\Chrome\Application zul je ontdekken dat de efficiëntiemodus nog steeds aan staat.

Deze aanpassing schakelt de efficiëntiemodus alleen uit als je Chrome start vanuit de bewerkte snelkoppeling.

Geheugenbesparing uitzetten

Behalve de efficiëntiemodus gebruikt Chrome ook functies voor geheugen- en energiebesparing. Beide verminderen het stroomverbruik van de browser door bepaalde functies en mogelijkheden te beperken, maar ze kunnen ook de browserprestaties vertragen. Om ze uit te schakelen, tik je op de drie puntjes in de rechterbovenhoek en ga je via Instellingen naar Prestaties. Je kunt ook in het adresvak chrome://settings/performance typen en dan op Enter drukken. Hiermee kom je op het tabblad Prestaties. In dit tabblad kun je de schuifjes bij Geheugen / Geheugenbesparing en Voeding / Energiebesparing uitschakelen.

Deze laatste optie is alleen beschikbaar op Chrome die op een laptop draait. Een van de bekende problemen van Geheugenbesparing is dat het tabblad automatisch bevriest of opnieuw gaat laden wanneer je ernaar teruggaat. Energiebesparing kan ook de oorzaak zijn dat de visuele effecten in de browser worden beperkt. Hierdoor zal bijvoorbeeld smooth scrolling niet meer werken en ook videoframerates kunnen hierdoor vertragen.

Probeer Geheugenbesparing uit te zetten en kijk of het probleem hiermee is opgelost.

Sluit ongebruikte tabs

Chrome opent voor elk tabblad zijn eigen proces. Als er veel tabbladen openstaan, dan verbruiken die veel geheugen, wat kan leiden tot vertraging. Om te weten hoeveel systeembronnen Chrome aanspreekt, ga je naar Taakbeheer en bekijk je het lopende verbruik. De oplossing is simpel: sluit onnodige tabbladen om te zien of Chrome hierdoor sneller wordt.

Alle open tabbladen spreken gezamenlijk veel geheugen aan.

Cache en cookies wissen

Wanneer je de Chrome-browser lang gebruikt, verzamel je heel wat gegevens in de browsercache en ook veel cookies, wat de browser kan vertragen. Je kunt dit probleem oplossen door de browsegegevens te wissen. Klik op de drie puntjes in de rechterbovenhoek van de browser. Selecteer Browsegegevens wissen. Vervolgens selecteer je de vakjes Cache en Cookies en je klikt op Gegevens wissen. Als dat is gebeurd, start je Chrome opnieuw op en kijk je of het programma nog steeds traag is.

De gecachte afbeeldingen en bestanden nemen 320 MB in beslag.