Wil je Windows af en toe upgraden of helemaal ‘schoon’ installeren op een of meer pc’s, dan kun je dat het beste doen vanaf compacte usb-stick. Een oplossing die ook nog eens sneller werkt dan een dvd. We bekijken verschillende scenario’s om zo’n installatie-stick te creëren, zowel via externe tools als met Windows zelf.

Tip 01: Stick-vereisten

Welke methode je ook gebruikt, je doet er in elk geval goed aan alleen de usb-stick in je pc te stoppen die je voor de Windows-installatie gaat gebruiken. Immers, alle data op die stick worden tijdens de operatie onherroepelijk overschreven en je wilt niet de verkeerde stick selecteren.

Zorg er ook voor dat de stick bij voorkeur minimaal 8 GB kan bevatten en liefst niet meer dan 32 GB. Dat laatste kan vreemd lijken, maar als de pc waarop je dit medium gaat gebruiken een uefi-systeem is, verwacht dat een FAT32-partitie voor de bootloader. Gebruik je een stick groter dan 32 GB, dan wordt het normaliter met een ander bestandssysteem (zoals ExFAT) geformatteerd, en dat kan dus problemen opleveren. Er bestaan weliswaar externe tools die FAT32-partities groter dan 32 GB kunnen aanmaken, maar je hebt geen garantie dat de installatie daarmee overweg kan.

Toegegeven, de Windows Media Creation Tool (zie tip 2 en 3) kan zo nodig een FAT32-partitie van 32 GB op een stick met meer opslagruimte creëren, maar veiligheidshalve gebruik je dus een stick van maximaal 32 GB.

©PXimport

Tip 02: MCT (download)

We beginnen met wat wellicht de eenvoudigste oplossing is, althans wanneer het om het installeren van Windows 10 Home, Pro of Education gaat (32 bit of 64 bit): de Microsoft Media Creation Tool (MCT).

Dit hulpprogramma is uitstekend geschikt wanneer je over een licentie voor het installeren van Windows 10 beschikt en een upgrade vanaf Windows 7 of 8.1 wilt uitvoeren of Windows 10 opnieuw moet installeren op een pc waarop je eerder al Windows 10 had geactiveerd.

In het eerste geval vind je op de site van Microsoft een overzicht van alle systeemvereisten. In het laatste geval hoef je geen productcode meer in te voeren: Windows 10 wordt naderhand automatisch geactiveerd met je digitale licentie.

Start het gedownloade exe-bestand op en bevestig je akkoord met de licentievoorwaarden. Je krijgt nu de keuze tussen Deze pc nu bijwerken en Installatiemedia (USB-stick, dvd of ISO-bestand) voor een andere pc maken. We gaan er in dit artikel van uit dat je voor het tweede scenario kiest. Druk op Volgende.

©PXimport

Tip 03: MCT (creatie)

Je dient nu de gewenste Taal, Versie en Architectuur in te vullen. Standaard worden de eigenschappen overgenomen van de Windows-editie van waaruit je MCT hebt opgestart, maar het volstaat het vinkje weg te halen bij Gebruik de aanbevolen opties voor deze pc. Wat de Architectuur betreft heb je de keuze tussen 64-bits (x64), 32-bits (x86) of Beide. Wanneer je voor Beide kiest, kun je tijdens de daadwerkelijke installatie de knoop nog doorhakken. Bevestig met Volgende en stip USB-flashstation aan (of ISO-bestand, mocht je met een van de andere methodes het installatiemedium willen creëren), waarna je het juiste usb-station aanduidt. Mocht MCT de melding Kan geen USB-flashstation vinden geven en je weet zeker dat de juiste drivers aan boord zijn, dan is de stick wellicht niet correct geformatteerd en bevat het wellicht een GPT-partitie. In dat geval roep je de stick tot de orde met de gratis tool HDD Low Level Format Tool. Start de tool, selecteer de (juiste!) stick, druk op Continue, open het tabblad Low-level format, plaats een vinkje bij Perform quick wipe en start de procedure met Format this device. Uiteraard worden tijdens deze operatie alle data op de stick verwijderd.

Mocht je later een nieuw installatiemedium nodig hebben, download dan bij voorkeur ook een nieuwe versie van MCT. Deze haalt dan namelijk automatisch ook de nieuwste Windows-versies van de cloud op, zodat je minder updates hoeft te installeren.

©PXimport

Tip 04: Windows-commando’s

Op internet kun je terecht voor allerlei proefversies van Windows, zoals Windows 8.1, Windows 10 Enterprise en zelfs nog Windows 7 en XP (onder het tabblad Windows). Deze schijfkopiebestanden kun je echter niet naar een installatiemedium omzetten met behulp van MCT. Wel lukt het met het ingebouwde Windows-commando diskpart. Op de site van Microsoft vind je een overzicht van alle mogelijke parameters, maar met de volgende commando’s moet het lukken.

Open de Opdrachtprompt en voer het commando diskpart uit.

Aan de DISKPART>-prompt voeg je achtereenvolgens, telkens bevestigd met Enter, toe:

list disk (je krijgt een genummerd overzicht van de gedetecteerde schijven)

select disk # (vervang # door het nummer van de juiste usb-stick)

detail disk (check of je wel degelijk de beoogde stick te pakken hebt)

clean (ruim alle eventuele formatteringsstructuren op)

convert mbr (zorg dat de partitietabel het mbr-formaat meekrijgt; dit wordt door een uefi-systeem verwacht op een installatiestick)

create partition primary (creëer een primaire partitie)

active (maak deze partitie actief)

assign (koppel er een vrije stationsletter aan)

Met het EXIT-commando verlaat je de diskpart-omgeving.

©PXimport

Tip 05: Windows Verkenner

Inmiddels komt de Verkenner met de melding dat je de stick nog dient te formatteren. Kies in ieder geval voor FAT32 als bestandssysteem en zorg ervoor dat de Verkenner verborgen (systeem)bestanden laat zien – dat doe je via het tabblad Beeld, waar je een vinkje plaatst bij Verborgen items. Daarna navigeer je naar het gewenste iso-bestand. Klik daarop met de rechtermuisknop en kies voor Koppelen. Selecteer nu de complete inhoud van deze map met Ctrl+A en kopieer dit naar je stick (bijvoorbeeld met Ctrl+C en Ctrl+V). Na afloop is Windows klaar om vanaf je stick geïnstalleerd te worden.

©PXimport

Tip 06: Rufus

Lukt het om een of andere reden niet met de opdrachtprompt of kies je toch liever voor een gebruikersvriendelijkere omgeving, dan kun je altijd nog een externe tool overwegen. Een populaire en degelijke tool is Rufus. Stop de stick in je pc, start Rufus op en verwijs naar de juiste stick. Bij Opstartselectie selecteer je Schijf of ISO-image (selecteren). Vervolgens verwijs je via de knop Selecteren naar het gewenste iso-bestand, waarna Rufus de bestandsstructuur scant.

Nu wordt het wat lastiger: je moet namelijk beslissen voor welk doelsysteem je de stick gaat prepareren. Kies je bij Partitie-indeling voor GPT en bij Doelsysteem voor UEFI (geen CSM) dan kun je met deze stick alleen uefi-systemen opstarten. Anderzijds, selecteer je bij Partitie-indeling MBR en bij Doelsysteem BIOS (of UEFI-CSM) dan kun je deze stick alleen opstarten in de doorgaans al wat oudere systemen met bios of in de uefi-systemen die je op de csm-modus (compatibility support mode) hebt ingesteld. De modernste bootoptie is in elk geval (zuivere) uefi, en, als het doelsysteem die modus ondersteunt, is dit de beste keuze. Het wordt natuurlijk al wat moeilijker wanneer je niet goed weet op welke systemen je de stick zoal gaat gebruiken (bios of uefi). Creëer in zo’n geval desnoods twee verschillende sticks met Rufus, of maak gebruik van MCT of Diskpart, want die horen met beide systemen overweg te kunnen.

Heb je eenmaal je keuze gemaakt in Rufus, laat het Bestandssysteem en de Clustergrootte dan ingesteld op de standaardwaarden (bij UEFI (geen CSM) zal dat FAT32 zijn) en vul het gewenste volumelabel in. Met de knop Starten zet je de formattering en het kopieerproces in gang.

©PXimport

Tip 07: Bootproces

Je Windows-stick is nu klaar. Hoe start je nu een of meerdere systemen daarvan op? Hoe dat precies gebeurt, is afhankelijk van het systeem, maar in de meeste gevallen moet je (desnoods enkele keren na elkaar) een speciale toets indrukken, meteen nadat je het systeem hebt ingeschakeld. Vaak is dat F2, F8, F10 of Esc, maar welke toets dat is, zie je meestal op het computerscherm, kort nadat je op de aan-knop hebt gedrukt.

Bij oudere apparaten kan het ook zo zijn dat je via een speciale toets het setup-venster van het bios moet openen – raadpleeg in die gevallen de handleiding van het systeem. Je moet in zo’n setup-venster op zoek naar een rubriek als Boot, waar je de bootvolgorde zo instelt dat het systeem het eerst van usb of van verwijderbare apparaten (removable devices) opstart. Lukt het niet, dan kun je proberen de stick in een andere poort te steken, bij voorkeur rechtstreeks op het moederbord.

Op een uefi-systeem kan het overigens ook weleens problemen geven als de Windows-architectuur (32 of 64 bit) op je stick niet overeenkomt met die van het uefi. Stel dan het uefi in op de csm-modus en zorg voor een stick met de partitie-indeling mbr (zie ook tip 6).

©PXimport

Ben je uitgekeken op die standaardwerkomgeving? Wij ook! In Windows kun je aan de slag met het maken van een eigen thema. Dat betekent werken in een omgeving die je volledig naar je hand zet, met onder meer een aangepast bureaublad, frisse vensters en strakke aanwijzers. Lastig? Zeker niet: een thema heb je zo gemaakt.

Of je nu gebruikmaakt van Windows 10 of Windows 11: beide besturingssystemen hebben de mogelijkheid om een eigen omgeving te maken. Ben je na een grondige klusmiddag toch niet tevreden met de aangepaste werkomgeving? Dan kun je altijd nog de hulp inschakelen van externe programma’s, daarover vertellen we je straks meer.

In Windows vind je de belangrijkste opties om je eigen thema te maken in het instellingenvenster. Druk op Windows+I om dat te openen en kies voor Persoonlijke instellingen. Linksboven zie je het thema staan dat momenteel actief is. Rechts daarvan vind je een beknopte lijst met kant-en-klare thema’s. Deze kun je proberen door erop te klikken. Je kunt zo’n thema direct gebruiken, of je gebruikt het als een basis die je verder aanpast.

Windows biedt flink wat personalisatiemogelijkheden via het instellingenvenster.

Eigen thema

Natuurlijk maken wij een eigen Windows-thema. Kies voor Thema’s. Rechtsboven vind je de onderdelen waaruit een thema is opgebouwd, zoals achtergrond, kleuren en geluiden. Onder elk onderdeel staat de huidige instelling benoemd. Klik op een onderdeel om de achterliggende instellingen te openen en bepaal stap voor stap je thema verder.

Het tweede gedeelte van het themavenster geeft een overzicht van beschikbare thema’s. Met de volgende stappen passen we de verschillende onderdelen van het thema aan. Daarnaast zetten we andere onderdelen van Windows naar onze hand, die niet aan een thema zijn gekoppeld. Zodra we tevreden zijn over het resultaat, slaan we het thema op.

Een thema bestaat onder meer uit een achtergrond, kleuren en geluiden.

Achtergrond

Klik op Achtergrond en bedenk of je een vaste achtergrond of wisselende achtergronden wilt inzetten. Je kunt ook kiezen voor een effen kleur of een verrassingsafbeelding die regelmatig door Microsoft wordt ververst. Geef je de voorkeur aan meerdere afbeeldingen, dan maak je eerst een map aan waarin je de geselecteerde afbeeldingen plaatst. Keer terug naar het instellingenvenster en kies Diavoorstelling. Klik vervolgens op Bladeren en wijs de map aan.

Hierna stel je in hoe de diavoorstelling zich gedraagt. Kies bij Afbeelding wijzigen elke hoe snel de afbeeldingen verversen, bijvoorbeeld 6 uur of 1 dag. Voor de afwisseling activeer je de optie Volgorde van afbeeldingen in willekeurige volgorde weergeven. Via Afbeelding aanpassen zodat deze op uw bureaublad past geef je aan hoe je de afbeeldingen wilt tonen. Met Centreren voorkom je uitgerekte afbeeldingen.

Of ga voor wat meer sjeu: Bewegende bureaubladachtergrond: een kijkbuis op je computer

Kies voor een diavoorstelling die uit meerdere afbeeldingen bestaat.

Kleuren

Nu wordt het tijd om de kleuren onder handen te nemen. Klik op Kleuren en bepaal (in het geval van Windows 11) of je de lichte of donkere modus wilt activeren (bij Kies de modus). Interessant is de optie Aangepast. Hiermee maak je voor de kleurmodus onderscheid tussen Windows en de apps. Zo kun je Windows in een donkere modus zetten, terwijl je de apps in een lichte modus houdt.

Ben je geen voorstander van doorzichtige vensters? Dan zet je de schuif op Uit bij Transparantie-effecten. In dit venster bepaal je ook een accentkleur die in het startmenu en de taakbalk worden getoond. Klap de gelijknamige sectie uit en kies de gewenste kleur. Je kunt de accentkleur op meerdere locaties binnen Windows laten terugkomen. Zet de schuif op Aan bij Accentkleur weergeven op Start en de taakbalk en bij Accentkleur weergeven op titelbalken en vensterranden.

Geluiden

Hoewel de populariteit van geluidseffecten in Windows de afgelopen jaren flink is afgenomen, kun je nog steeds geluiden toevoegen. Je maakt hiervoor gebruik van een geluidsschema. In het venster voor thema’s klik je bovenin op Geluiden. Neem het standaardschema van Windows als uitgangspunt: klik op Windows-standaard. In het vak Programmagebeurtenissen kies je een actie waaraan je een geluid wilt koppelen. Acties met een bestaand geluid herken je aan het pictogram van een megafoon. In het menu Geluiden kies je het gewenste geluid. Heb je een eigen geluid? Dat voeg je eenvoudig toe via de knop Bladeren. Windows ondersteunt hiervoor wav-bestanden. Andere formaten moet je eerst omzetten voordat je ze kunt gebruiken.

Je kunt aparte geluidseffecten voor verschillende activiteiten instellen.

Muiscursor

Ben je uitgekeken op de standaardmuisaanwijzer van Windows? Dan pakken we die toch ook aan. Klik in het venster van thema’s op Muiscursor en open de tab Aanwijzers. In de sectie Schema kun je kiezen uit een flinke hoeveelheid alternatieve aanwijzers. Een goed voorbeeld zijn de schema’s Extra groot, waarmee je de meeste aanwijzers een stuk groter maakt.

Wil je de zichtbaarheid van de aanwijzers verder verbeteren? Plaats dan een vinkje bij Aanwijzerschaduw inschakelen. Heb je eigen cursorbestanden, dan kun je deze ook gebruiken. Klik op Bladeren en wijs het bestand aan. Online vind je verschillende collecties met cursor- en muisbestanden. Deze bestaan uit een aantal afbeeldingen (al dan niet geanimeerd). Een goede bron hiervoor is DeviantArt. Bij elke collectie vind je de installatie-instructies.

Klik het venster van de muiscursor niet te snel weg. Werp ook eens een blik op de tab Opties voor de aanwijzer. Hier vind je mogelijkheden om de weergave verder te verbeteren. Zo kun je in de sectie Zichtbaarheid een aanwijzerspoor activeren, zodat je de muis beter ziet. Ben je de muisaanwijzer soms kwijt, dan kun je deze snel vinden via de optie Locatie van de aanwijzer weergeven als ik op CTRL druk. In het vak Beweging kun je nog bepalen hoe snel de aanwijzer over het scherm beweegt.

Uiteraard nemen we geen genoegen met de standaardaanwijzers van Windows.

Pictogrammen

In Windows kun je afscheid nemen van de standaardpictogrammen en kiezen voor een eigen set. Deze optie zit wel wat verborgen. Klik op Persoonlijke instellingen / Thema’s. Onderin het venster ga je naar Instellingen voor bureaubladpictogrammen. In het vak Bureaubladpictogrammen geef je aan welke pictogrammen het bureaublad moet krijgen. Standaard is dit de prullenbak, maar je kunt ook kiezen voor de documentenmap (Bestanden van gebruiker) en het thuisnetwerk (Netwerk).

Via hetzelfde venster kun je de standaardpictogrammen vervangen. Kies het pictogram dat je wilt aanpassen en klik op Ander pictogram. Een nieuw venster met beschikbare pictogrammen opent. Standaard toont Windows het pictogrambestand Imageres.dll, maar er zijn ook andere pictogrammen. Ben je niet tevreden over Imageres.dll, dan maak je het invoervak bovenin leeg en druk je op Enter. Windows toont vervolgens de pictogrammen uit het bestand Shell32.dll. Handig!

Thema bewaren

Ben je tevreden over hoe Windows er na je inspanningen uitziet? Je kunt je eigen thema nu opslaan. Ga naar Persoonlijke instellingen / Thema’s. Rechtsboven zie je wederom de onderdelen waaruit een thema bestaat en je eigen instellingen die je in de stappen hiervoor hebt aangegeven. Klik op Opslaan. Geef het thema vervolgens een naam en klik weer op Opslaan. Het thema wordt nu toegevoegd aan de lijst in het vak eronder.

Heb je meerdere computers of wil je het thema graag met anderen delen? Gelukkig hoef je het thema niet telkens opnieuw op te bouwen. In het overzicht met thema’s klik je met de rechtermuisknop op het thema dat je wilt delen. Kies voor Thema voor delen opslaan. Een nieuw venster opent. Geef het thema een naam en bepaal waar je het bewaart (bijvoorbeeld op een externe schijf). Je kunt het thema op een andere computer toepassen door op het bestand te dubbelklikken.

Handig: exporteer het thema voor andere computers of om te delen.

Vergrendelingsscherm

We gaan voor een volledig gepersonaliseerde Windows-omgeving, dus uiteraard passen we ook het vergrendelingsscherm aan. Kies in de Windows-instellingen voor Vergrendelingsscherm. Kies bij Uw vergrendelingsscherm personaliseren hoe je je het scherm eigen wilt maken. Kies voor Afbeelding om een eigen foto op het scherm te tonen. Je kunt ook online afbeeldingen tonen die elkaar regelmatig afwisselen. Kies dan voor Windows-spotlight. Wij kiezen ervoor om onze afbeelding op zowel het vergrendelingsscherm als het aanmeldingsscherm te tonen: zet de schuif op Aan bij De achtergrondafbeelding voor het vergrendelingsscherm weergeven op het aanmeldingsscherm.

Op het moment van schrijven kun je in Windows 11 één app op het vergrendelingsscherm plaatsen. Deze app geeft beknopte informatie over het weer (Weer), binnengekomen e-mail (Mail) of aankomende afspraken (Agenda). Je vindt ze bij de optie Status van vergrendelingsscherm.

Een app voegt extra informatie toe aan het vergrendelingsscherm.

Meer eigen foto’s

Interessant aan het vergrendelingsscherm is de mogelijkheid om meerdere eigen foto’s te selecteren en aan te geven wanneer je die wilt zien. Kies voor Diavoorstelling. Geef aan welke fotomap je hiervoor wilt gebruiken: klik op Bladeren en wijs de map aan. Je kunt meerdere mappen toevoegen, die je later altijd kunt uitschakelen via een klik op Verwijderen. Haal in dezelfde sectie het vinkje weg bij Leuke weetjes, tips en trucs en meer op uw vergrendelingsscherm weergeven, zodat het scherm opgeruimd blijft, en vooral ook reclamevrij.

Open hierna de sectie Geavanceerde instellingen voor diavoorstelling. Wil je voorkomen dat afbeeldingen worden uitgerekt, dan kies je voor Alleen afbeeldingen gebruiken die goed op mijn scherm passen. Standaard schakelt Windows de diavoorstelling uit als je gebruikmaakt van accustroom, bijvoorbeeld bij een laptop. Wil je dat de diavoorstelling altijd wordt gebruikt, dan plaats je ook een vinkje bij Een diavoorstelling afspelen als er batterijstroom wordt gebruikt.

Laat het vergrendelingsscherm foto’s van meerdere bronnen tonen.

Externe hulp

Niet tevreden over het ingebouwde startmenu van Windows? Met Start11 zet je het startmenu volledig naar je hand. Zo kun je het klassieke menu uit Windows 7 kiezen en de Windows-taakbalk onder handen nemen. Prettig is dat je ook onderdelen uit het startmenu kunt verwijderen die normaal gesproken niet kunnen worden verwijderd.

Betere zichtbaarheid

Heb je een verminderd zicht, dan kun je Windows hiermee rekening laten houden. Open het Startmenu en typ Contrast. Klik op Een contrastthema kiezen. Je kunt nu kiezen uit vier thema’s met kleuren die sterk verschillen, zodat je schermtekst en apps beter zichtbaar maakt. Elk van de thema’s kun je verder aanpassen.

Kies een thema en klik op Bewerken. Pas het thema naar eigen inzicht aan, kies Opslaan als en geef het thema een naam. Naast het gebruik van een thema, kun je ook losse onderdelen van de Windows-omgeving verbeteren op het gebied van zichtbaarheid. In de Windows-instellingen kies je voor Toegankelijkheid. De sectie Gezichtsvermogen bevat aanvullende opties, zoals kleurfilters.

Een contrastthema is handig bij een verminderd gezichtsvermogen.

De Tapo H500 is een nieuwe HomeBase die beveiliging centraliseert, gegevens beschermt en het beheer van het slimme huis vereenvoudigt. Dit apparaat biedt volgens Tapo een oplossing voor wie worstelt met het beheren van meerdere camera's, beperkte opslagruimte en onbetrouwbare detectiesystemen.

Het systeem slaat alle opnames lokaal op via 16GB ingebouwde opslag, die uitbreidbaar is tot 16TB met een 2,5" HDD of SSD. Dit zorgt niet alleen voor bescherming van belangrijke beelden, maar biedt ook een alternatief voor cloudopslag zonder maandelijkse abonnementskosten. De privacy wordt gewaarborgd door AES-128- en RSA-1024-versleuteling tijdens overdracht en opslag.

Bediening via app

De bijbehorende app heeft verschillende functionaliteiten voor camerabeheer. Het gezichtsbeheersysteem maakt een database van gezichten die door camera's zijn vastgelegd. De gezichtsvolging toont hoe personen zich verplaatsen door verschillende camerabeelden binnen één scène, wat nuttig is voor het monitoren van bewegingen en het herkennen van verdachte activiteiten. Deze functie komt beschikbaar in mei 2025 via een software-update. Met gebeurtenis inzichten kunnen gebruikers zoeken naar specifieke voorvallen zoals 'onbekende personen' op meerdere camera's tegelijk.

AI-besturing

De Tapo H500 gebruikt AI-gestuurde detectie en herkenning met een nauwkeurigheid van 99,9%. Het systeem kan onbekenden detecteren en beschikt over een 110dB-alarm. Daarnaast herkent het voertuigen, pakketjes en huisdieren, en stuurt het realtime meldingen.

Als centrale hub ondersteunt de Tapo H500 tot 16 Tapo-camera's, 64 Tapo-sensoren en meerdere IoT-apparaten. Via de app is er een overzicht van alle camera's en apparaten. Het apparaat werkt ook als extra deurbel voor aangesloten Tapo deurbellen. De H500 heeft een tabletstandaard en ondersteunt HDMI-uitvoer voor vier camera's tegelijkertijd. Het systeem is compatibel met de Matter-standaard en krijgt ONVIF-ondersteuning via een update in de zomer van 2025.

De Tapo H500 is nu verkrijgbaar voor een adviesprijs van 129 euro.