Windows bestaat vandaag 30 jaar. Op 20 november 1986 kwam Windows 1.0 uit, de eerste versie van het besturingssysteem dat later de wereld zou veroveren. Tijd om de andere versies van Windows eens onder de loep te nemen en te reviewen.

Windows 1.0

Hier begon het allemaal. Waar besturingssystemen in 1985 nog grotendeels bestonden uit zwarte vlakken met witte tekst was Windows het besturingssysteem dat computertaal virtueel maakte. De GUI maakte het onderscheidend, maar ook ondersteuning voor de muis en het meeleveren van programma's zoals een klok, een rekenmachine en een tekstverwerker legde het grondwerk voor wat nog zou komen.

Helaas werd Windows 1.0 een flop - het programma had een destijds astronomische 256 KB aan RAM nodig om überhaupt te draaien, laat staan om te multitasken. Bovendien waren er nog amper programma's voor het OS beschikbaar, en was Windows erg onduidelijk en onoverzichtelijk door het oerwoud aan opties.

Goed:
+ Ondersteuning voor de muis
+ Tekstverwerker
+ Je kon zien wat je deed
+ Multitasking

Minder goed:
- Had veel RAM nodig
- Weinig alternatieve programma's
- Onoverzichtelijk

Windows 2.0

Windows 2.0 werkte eveneens op 16 bit en had iets minder RAM nodig, en bevatte bovendien de eerste versies van Word en Excel. Helaas was het nog steeds te onduidelijk en wist Microsoft het nog steeds niet aan de man te brengen.

Goed:
+ Word en Excel
+ Iets sneller

Minder goed:
- Net zo veel RAM nodig
- Net zo onoverzichtelijk

Windows 3.0

Dit was waar Windows écht populair werd. Windows 3.0 introduceerde namelijk een héél handige en vooral essentiële upgrade: De Verkenner. Daarmee werd het makkelijker bestanden te beheren, wat bij het grote publiek wel aansloeg. Bovendien zag de UI er een stuk gelikter uit, en had de eerste Windows 3.1-update ook nog Mijnenveger aan boord.

Windows 3.0 was het eerste besturingssysteem dat als OEM werd meegeleverd op computers van andere fabrikanten, waardoor het heel aantrekkelijk werd om die te kopen.

Goed:
+ Mijnenveger
+ Verkenner
+ Mijnenveger

Minder goed:
- Draaide nog steeds over DOS heen

Windows 95

Windows 95 was één van de belangrijkste Windows-edities ooit. Er werden twee belangrijke dingen toegevoegd: Het startmenu, en Internet Explorer. Met het startmenu werd het computergebruik in één klap een stuk overzichtelijker, en met Internet Explorer kon iedereen direct het internet verkennen. Tel daarbij op dat Windows 95 het eerste OS was dat op 32-bit-architectuur draaide, waardoor het mogelijk was om krachtigere applicaties te maken.

Microsoft kreeg ook kritiek na Windows 95, omdat het zijn monopoliepositie te veel zou gebruiken om gebruikers aan de UI te krijgen. Een ander groot probleem was dat het het eerste OS was dat wijdverspreid werd, maar dat betekende ook dat er een frustrerend gebrek aan drivers beschikbaar was. Wilde je een printer werkend krijgen op Windows 95, dan kon je je weekend wel gedag zeggen...

Goed:
+ Browser
+ De start van het startmenu
+ 32 bit

Minder goed:
- Kleine quirks zoals het beroemde 'Press start to stop'
- Slechte ondersteuning voor drivers

Windows 98:

Windows 98 borduurde voort op Windows 95 en probeerde af te maken wat Windows 95 moest worden. Vrijwel alle programma's waren 32 bit, het OS draaide soepel en ging een stuk beter om met drivers.

Goed:
+ Stabiel
+ Alles 32 bit

Minder goed:
- Eigenlijk niks...

Windows ME:

Misschien wel de allerslechtste versie van Windows, voornamelijk door de notoir slechte instabiliteit. Het OS bracht vooral een flink aantal kekke multimedia-programma's, met Windows Media Player voorop, maar de kritiek was dat WMP ook gewoon als gratis download te krijgen was. Tel daarbij op dat het besturingssysteem programma's significant trager maakte dan Windows 98, en je hebt een bijzonder slecht stuk software op je pc staan. Van de andere kant zag het er wel een stuk moderner uit dan Windows 98, dus dat is er in ieder geval wel.

Goed:
+ Modern uiterlijk

Minder goed:
- Trager
- Onstabiel
- Overbodige upgrade

Windows XP

Dit is 'em. Naast Windows 7 misschien wel het fijnste besturingssysteem van Microsoft. Met Windows XP wist Microsoft precies de brug te slaan tussen zakelijke en persoonlijke gebruikers, en dat werkte bijzonder goed. Windows XP was snel, veilig, en werkte met zowat alle nieuwe hardware. Windows XP werd in april 2014 uitgefaseerd, maar dat weerhoudt bijvoorbeeld de Nederlandse overheid er niet van om het alsnog te gebruiken.

Goed:
+ Stabiel
+ Werkte plug n play met veel apparaten
+ Handig voor bedrijven

Minder goed:
- Had een wat speels uiterlijk
- Was moeilijker voor ontwikkelaars

Windows Vista:

Vista was een puinhoop. Goed, dat is eruit. Windows Vista ziet er heel anders uit dat XP - moderner, minder speels, met doorzichtige menu's en titelbalken. Ook had Vista meer aandacht voor veiligheidsfuncties, en maakte het de verschillende gebruikersaccounts minder verbonden met elkaar. Daardoor kreeg je vervelende pop-ups, ELKE KEER dat je iets wilde kopiëren of wat dan ook wilde doen.

Het grootste probleem waren echter de drivers. Omdat Vista met een fundamenteel ander systeem voor drivers werkte, moesten fabrikanten vaak compleet nieuwe drivers bouwen voor hun apparaten. Dat deden ze niet, waardoor Vista vrijwel geen ondersteuning had voor de meeste drivers.

Tel daarbij op dat Windows XP juist zo goed was, en Vista kwam koud op ons dak vallen. Tijd voor het volgende.

Goed:
- Modern uiterlijk
- Meer aandacht voor veiligheid

Minder goed:
- Geen ondersteuning voor drivers
- Pop-ups bij ALLES wat je deed
- Logge programma's, traag opstarten

Windows 7

Windows 7 moest de puinhoop van Vista rechttrekken, en deed dat met verve. Niet voor niets is Windows 7 nog steeds het meest gebruikte besturingssysteem ter wereld. Windows 7 had alle goede elementen van Windows XP, combineerde dat met de prima veiligheidsfeatures van Vista, maar zorgde dat het geheel stabiel én snel draaide. Daardoor ontstond een besturingssysteem dat voor iedereen geschikt was.

Wat Windows 7 vooral zo goed maakte was dat het niet op de voorgrond probeerde te treden. Het was onopvallend, gooide je niet dood met nieuwe features en flashy designs, maar deed wat het moest doen en liet je daarmee zelf de macht houden. Dat was anders dan Vista, dan heel nadrukkelijk aanwezig wilde zijn in je besturingssysteem - en wat eigenlijk ook heel anders is dan Windows 10. "It just works", als we de woorden van een beroemde concurrent mogen lenen. En voor de meeste mensen is dat heel prettig.

Goed:
+ Licht
+ Geen onnodige poespas
+ Stabiel
+ Brede ondersteuning

Minder goed:
- Stiekem een beetje saai

Windows 8

Wauw, ging het hier weer even mis. Microsoft was altijd de heerser van de desktop, maar worstelde al sinds 2007 met de opkomst van mobiele apparaten en touchscreens. Maar ja, in een tijd waarin Apple en Google dat wél heel goed kunnen kan een gigant als Microsoft niet achterblijven - en dat resulteerde in het schizofrene Windows 8. Daarin werd alles uit de voorgaande Windows-versies radicaal deur gewezen en werd de UI compleet overhoop gegooid. Het startmenu en het bureaublad werden vervangen door de beruchte 'Metro UI', dat bestond uit grote blokken die makkelijk te gebruiken waren op tablets. Ook de apps zelf werden vervangen, want ook die moesten bestaan uit grotere velden en knoppen, allemaal gericht op 'touch'.
Dat sloeg niet aan. Gebruikers konden maar niet wennen aan de UI en het marktaandeel Windows 8 kelderde hard. Na een tijdje besloot Microsoft met een tussenoplossing te komen met Windows 8.1, dat in ieder geval de optie gaf om weer het vertrouwde bureaublad en de taakbalk terug te krijgen. Dat was iets aantrekkelijker, maar kon gebruikers nog steeds moeilijk overtuigen.

Goed:
+ Prettig voor het handjevol tablet-gebruikers

Minder goed:
- De complete UI

Windows 10

Windows 10 gaat terug naar 'Windows as a service', een besturingssysteem dat constant wordt bijgewerkt en geüpdate. Windows 10 kwam 29 juli van dit jaar uit en moet 'het laatste OS' van Microsoft zijn. Het moet tegelijk geschikt zijn voor mobiele apparaten, maar is in de eerste plaats vooral een traditioneel desktop-systeem, met een startmenu, een bureaublad, en gewone Win32-applicaties. Ach, lees onze review van Windows 10 maar gewoon.

Goed
+ Traditioneel startmenu
+ Nieuwe features als Actiecentrum, virtuele bureaubladen, en Edge
+ Gratis

Minder goed:
- Voelt nog niet helemaal af
- Soms nog instabiel door ontbrekende compatibiliteit

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Wanneer je met een smartwatch je gezondheid in de gaten wilt houden en bijvoorbeeld tijdens activiteiten je hartslag wilt meten, is het handig als zo'n slim horloge ook waterdicht is. En met een GPS-functie kun je ook goed bijhouden welke afstand je hebt afgelegd.

Een smartwatch is meer dan alleen een horloge: het is een slimme assistent om je pols. Met een smartwatch kun je eenvoudig meldingen van je smartphone ontvangen, zoals berichten, oproepen en agenda-afspraken. Veel modellen bieden daarnaast functies zoals stappentellen, hartslagmeting, slaapregistratie en GPS-tracking. Dat maakt ze ideaal voor wie zijn gezondheid en activiteiten wil bijhouden. Sommige horloges ondersteunen zelfs contactloos betalen of muziekbediening, zodat je minder vaak je telefoon uit je zak hoeft te halen.

Een ander belangrijk voordeel is de waterbestendigheid, wat bij smartwatches wordt aangeduid met een zogeheten ATM-classificatie. ATM staat voor 'atmosfeer' en geeft aan hoe hoog de druk op het horloge mag zijn. Een smartwatch met 5 ATM is bijvoorbeeld bestand tegen waterdruk die overeenkomt met 50 meter diepte. Dat betekent dat je ermee kunt douchen, zwemmen of in de regen lopen, maar dat de watch niet per se geschikt is voor diepzeeduiken.

Amazfit Cheetah Square

De Amazfit Cheetah Square is een smartwatch met een rechthoekig AMOLED-scherm van 1,75 inch. Het model biedt uitgebreide sportondersteuning met meer dan 150 modi en beschikt over dual-band GPS voor nauwkeurige plaatsbepaling. Daarnaast zijn er sensoren voor hartslag, SpO₂ (het percentage zuurstof in je bloed dat via een saturatiemeter wordt gemeten, en aangeeft hoeveel van je rode bloedcellen verzadigd zijn met zuurstof), slaap en stress. De behuizing is lichtgewicht en de horlogeband is van siliconen. De waterdichtheid van 5 ATM maakt hem geschikt voor gebruik in het water. De batterijduur varieert afhankelijk van het gebruik, met tot 8 dagen bij gemiddeld gebruik en tot 28 uur met GPS ingeschakeld.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 8 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,75 inch

Huawei Watch Fit 2

De Huawei Watch Fit 2 is een relatief compacte smartwatch met een AMOLED-display van 1,74 inch. Het model ondersteunt verschillende trainingsmodi en beschikt over sensoren voor onder andere hartslag, SpO₂ en slaapmonitoring. Hoewel deze watch geen ingebouwde GPS heeft, maakt hij gebruik van verbonden GPS via een smartphone. De batterijduur is met maximaal 10 dagen redelijk lang. De smartwatch is waterbestendig tot 5 ATM en is beschikbaar in verschillende edities en kleuren.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 10 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,74 inch

Fitbit Sense 2

De Fitbit Sense 2 biedt een combinatie van gezondheidsmetingen, zoals een ECG-app, cEDA-sensor voor stressdetectie en SpO₂-metingen. Het horloge is uitgerust met een 1,58 inch AMOLED-scherm en een ingebouwde GPS. De batterij gaat bij normaal gebruik ongeveer 6 dagen mee. Daarnaast is de Sense 2 waterbestendig tot 50 meter (5 ATM). Het model ondersteunt contactloze betalingen via Fitbit Pay, maar mist functies zoals muziekopslag of volledige ondersteuning voor apps van derden.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 6 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,58 inch

Garmin Venu 2

De Garmin Venu 2 heeft een 1,3 inch AMOLED-display en legt de nadruk op gezondheid en sport. De smartwatch beschikt over onder meer hartslagmeting, ademhalingsregistratie, Body Battery, stressmeting en Pulse Ox. GPS is ingebouwd, en de batterij gaat tot 11 dagen mee in smartwatch-modus. Bij gebruik van GPS en muziek is dit korter. Het horloge is waterdicht tot 5 ATM, wat standaard is voor dit soort toepassingen.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 11 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,3 inch

OnePlus Watch 2

De OnePlus Watch 2 draait op Wear OS 4 en gebruikt een dubbele chipsetstructuur om prestaties en batterijduur te balanceren. Met een 1,43 inch AMOLED-scherm, ondersteuning voor dual-band GPS, en sensoren voor hartslag en slaap is hij geschikt voor dagelijks gebruik. De batterijduur is echter niet heel lang, maar het horloge is wel IP68-gecertificeerd en bestand tegen waterdruk tot 5 ATM.

🚿 Waterdichtheid: IP68 / 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 100 uur
📱 Schermdiagonaal: 1,43 inch

De Enchant 1100 is de nieuwste top-soundbar van Harman Kardon. Ondersteuning voor Dolby Atmos en een streepje Scandi-design maken het een interessante optie.

De grotere Enchant 1100 soundbar werd begin dit jaar samen met de kleinere Enchant 900 voorgesteld. Het is een echt topmodel dat veel speakers inzet om omhullende 3D-geluid te bieden, inclusief twee aan de bovenzijde. Dit is niet de eerste of enige soundbar van Harman Kardon die de naam 'Enchant' draagt, maar eigenlijk lijkt hij meer op de voorgaande Citation-reeks van Harman Kardon. Citation was bedoeld als een volledig antwoord op Sonos, met multiroom-functionaliteit en met een design dat luxueuze textiel van Kvadrat toepaste. 

De Enchant 1100 neemt veel van de Citation-eigenschappen over, waaronder het design (maar zonder Kvadrat-stofjes) en de uitbreidbaarheid. Hij gebruikt ook een knappe techniek van Harman, Multibeam, om geluid breed de kamer in te sturen. Met ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X, veel streamingopties, een extra HDMI-ingang (geschikt voor 4K en Dolby Vision) en uitbreidingsopties spreken we hier over een veelzijdige soundbar. 

©Jamie Biesemans

Uitbreiden met speakers kan

Wie meer wil, kan de Enchant 1100 uitbreiden met de Enchant Sub (adviesprijs 399 euro) en/of een paar Enchant-draadloze speakers (adviesprijs 229 euro/stuk). Het is daarmee een directe uitdager van de Sonos Arc Ultra, nog een topmodel dat je op eigen tempo kunt uitbreiden met extra speakers. De Harman Kardon is wel nog iets scherper geprijsd. Het koppelen met speakers in andere kamers kan via Google Cast of AirPlay 2. Een pluspunt: dat kan ook met luidsprekers van verschillende merken.

Zacht en harmonieus design

Ontsnappen aan de klassieke balkvorm van een soundbar doet de Enchant 1100 niet. Maar omdat de afgeronde behuizing helemaal bedekt is door een fraai zwart stofje en verder geen opvallende elementen toont, verdwijnt hij netjes in de achtergrond. Minimalisme ten top, totdat je het volume of een optie aanpast. Dan zie je een grote display in een coole dotmatrix-stijl oplichten. Dat zorgt dan weer voor vleugje retro-gevoel. In tegenstelling tot bij de Citation-soundbars, lijkt er deze keer geen lichtgrijze versie te bestaan.

Onder het strakke uiterlijk zitten aardig wat speakers verborgen: elf stuks. Twee daarvan zitten bovenaan en zorgen voor de driedimensionale geluidservaring. De Enchant 1100 is slechts 6,5 cm hoog en kan dus bij een tv op een voet geplaatst worden. Maar het beste resultaat krijg je als je hem 10 à 20 cm vóór het scherm zet, zodat de bovenliggende speakers vrij naar het plafond gericht zijn. Ook de zijkanten moeten helemaal vrij blijven. Aan elke zijde is er een opening waar je een speaker kunt zien; die zorgen voor een heel breed geluidsbeeld rond de tv.

©Harman Kardon

Aan weerszijden is er een opening met een tweeter die schuin gemonteerd is.

Ontspannen kan ook

In de doos vind je een kleine afstandsbediening, maar je kunt ook de Harman Kardon One-app gebruiken. Welke optie je ook kiest: het volume regelen, een aantal audio-instellingen veranderen en muziek pauzeren zijn mogelijk. Een unieke optie heet Moment, dat zelfs zijn eigen knop op de remote heeft.

Als je hierop drukt, rollen er uit de soundbar rustgevend geluiden. Je kunt via de app kiezen of je dan even kunt relaxen met het geluid van regen, een bos of de zee. Misschien wel leuk voor meditatieoefeningen, maar wel een apart iets om zo'n prominente plek te geven.

Muziek spelen kan op vele manieren

In een app kun je muziek en internetradio afspelen van bepaalde diensten, waaronder Amazon Music, Napster, Qobuz, Tidal en TuneIn. Bij Amazon en Tidal wordt zelfs het afspelen van muziek in Dolby Atmos-formaat ondersteund, dat kom je zelden tegen.

In het lijstje ontbreken natuurlijk heel wat belangrijke diensten, zoals Apple Music of Spotify. Ze afspelen kan echter makkelijk via AirPlay, Chromecast of Spotify Connect. De soundbar kan ook bediend worden met Roon, de audiofiele muzieksoftware van een Harman Kardon-zusterbedrijf die vooral in de hifi-wereld wordt gebruikt. Ten slotte is de Enchant 1100 uitgerust met bluetooth. Manieren genoeg dus om muziek af te spelen.

Eenvoudige installatie

Het instellen van de Enchant 1100 gebeurt via de One-app. Een visueel stappenplan maakt het heel eenvoudig. Wat je ook in de app (of via de remote) kunt doen is het geluid "kalibreren". De soundbar verspreidt dan twintig seconden luide testgeluiden om zo de woonkamer te leren kennen. Na deze meting wordt de weergave aanpast zodat de soundbar beter klinkt. Zo'n functie wordt stilaan standaard op een high-end soundbar; hier blijkt het zeer effectief in het balanceren van bassen en helderheid. 

©Jamie Biesemans

In de Harman Kardon One-app vind je heldere uitleg.

Geslaagd in 3D

Bij het bekijken van demovideo's van Dolby en een aantal filmfragmenten valt in de eerste plaats de zuivere weergave van de Enchant 1100 op. Het klinkt luchtig en ruim, waardoor geluidseffecten los in de kamer verschijnen. Bij de Shattered-demo bewegen de geluiden van brekend glas echt van rechts naar ver links.

©Jamie Biesemans

De Enchant 1100 heeft goede dialogenweergave.

Ook bij drukke actiescènes, zoals tijdens de finale veldslag op Scarif in Star Wars: Rogue One – waarvan Andor op Disney+ de prequel vormt – houdt de Harman Kardon een goede controle. Het is een goed resultaat dat vooral heel detailrijk en gebalanceerd overkomt, met name na de kalibratie. Wel is het in onze woonkamer wat minder 'cinematisch' (of je mag ook zeggen 'bombastisch') bij bijvoorbeeld de race in Ready Player One. Je wordt wel omgeven door geluid, inclusief hoog boven de tv, dat wel. Maar het is niet zo knallend of dynamisch als bij bijvoorbeeld JBL.

Een subwoofer erbij of niet?

Het toevoegen van een subwoofer of extra speakers kan daar iets aan doen. Dat verloopt eveneens via de app. Je hebt er wel even tijd voor nodig, want elk toestel moet met de wifi verbonden worden. Vervolgens moet er nog een update worden geïnstalleerd, wat ook even kan duren. Ten slotte combineer je bijvoorbeeld de Enchant 1100 met de Enchant Sub via de app. Dat ging tijdens het testen vlot, en de app maakt het proces ook heel transparant. Wel spijtig: de kalibratiefunctie werkt niet langer als je een sub toevoegt aan een soundbar. Hopelijk komt die mogelijkheid er nog.

©JORDI HUISMAN

De Enchant Sub zet je bij voorkeur naast de soundbar.

Mét Enchant Sub wordt de Enchant 1100 een stukje spectaculairder, al blijft het vooral het mooie detail en de controle die indruk maken bij het zeer intense vuurgevecht in het Witte Huis in Civil War. Dit zijn goede prestaties, ook voor gaming. Toch is de stap naar een extra sub geen verplichting. De Enchant Sub is niet zo krachtig of verfijnd, dus in een kleinere woonkamer ga je aan de soundbar zelf voldoende hebben. Positief wel is dat die Sub vergeleken met optionele subs bij sommige concurrenten relatief goedkoop is.

Conclusie

De Enchant 1100 is een soundbar die zeer gelikt oogt en sterk presteert. Kamervullend de soundtrack van een film of tv-serie neerzetten doet hij goed, net als muziek afspelen. Zonder extra apparaten levert de Harman Kardon al een topprestatie, waarbij detail en helderheid de grootste troeven zijn. Spraak en geluidseffecten klinken duidelijk en zijn goed gepositioneerd. Al mag het niet een basmonster zijn, je wordt goed ondergedompeld in een film.