Computers waren ook 20 jaar geleden al niet weg te denken uit de huiskamer, maar hadden toen al een flinke ontwikkeling doorgemaakt. Een kijkje in de geschiedenis van de computer!

De geschiedenis van de computer laat zich natuurlijk niet helemaal vangen in tien punten op een tijdlijn, er zijn zoveel modellen en soorten computers verschenen door de decennia heen, daar we daar een blad mee zouden kunnen vullen. Wél is het zo dat er een aantal momenten zijn in de geschiedenis die kenmerkend zijn voor de ontwikkeling van de computer zoals we die nu kennen. Dat zijn de momenten waar het in deze tijdlijn om gaat.

De allereerste computer

De meningen verschillen nogal over wat nu écht de eerste computer is (de telramen uit de oude geschiedenis zouden immers al tot de categorie computer kunnen worden gerekend), maar de uitvinding die wij het meest belangrijk achten is de machine van Babbage uit 1822. Die ‘computer’ werd aangedreven door stoom (hoe cool, dat willen wij ook!) en was in staat om automatisch de uitkomst van verschillende tabellen met cijfers uit te rekenen. Bizar om te denken dat wij daar tegenwoordig slechts wat getalletjes in Excel voor hoeven in te kloppen.

©PXimport

MITS Altair

Als we nu naar de Altair kijken, kunnen we ons nauwelijks voorstellen dat er ook maar één consument is die hier warm voor zou lopen. Dat dacht ontwikkelaar Ed Roberts in 1975 ook toen hij het pakket als bouwpakket aanbood voor 397 dollar: hij verwachtte er een paar honderd van te verkopen. Hobbyisten vonden de computer echter fascinerend en in plaats van honderden, werden er binnen een paar maanden duizenden verkocht. Wat je ermee kon? Niet veel. De computer had een 8080-processor, draaide op 2 MHz en had 256 byte geheugen. Commando’s voerde je in met behulp van een rij schakelaars en het resultaat van die commando’s kon je aan de voorkant aflezen met behulp van leds. Roberts eiste overigens dat computerwinkels exclusief zijn Altair zouden verkopen. Dat was een strategie die niet het gewenste effect had, want winkels werkten niet mee en binnen een jaar was Altair ingehaald door de concurrentie en weggedrukt uit de markt.

©PXimport

Apple 1

Dat de Altair geen lang leven had is niet zo vreemd als je bedenkt dat het bouwpakket dat een jaar later op de markt kwam een stuk eenvoudiger was. De Apple 1 was de eerste computer waarbij alles op één printplaat was gesoldeerd. Hij werkte met een toetsenbord en beeldscherm, en was daarmee veel gebruikersvriendelijker dan de andere computers tot dan toe. De Apple I is een zeer gewild verzamelobject. In 2013 werd op een veiling in Keulen ruim een half miljoen euro betaald door een anonieme Aziatische koper voor één van de laatste zes werkende Apple I-computers die op dat moment bekend waren.

©PXimport

IBM

In 1981 verscheen de IBM Personal Computer op het toneel. Het prijskaartje van 1565 dollar lijkt misschien monsterlijk hoog, maar waar een professionele IBM-computer twintig jaar eerder nog 9 miljoen dollar kostte, valt dat best mee. Het toetsenbord kreeg je erbij; een beeldscherm was niet nodig, want je kon het apparaat aansluiten op je televisie. Wie er behoefte aan had, kon er toch een los scherm bij aanschaffen, evenals een printer, een diskettestation, extra geheugen etc. Zo konden consumenten voor het eerst hun computer uitbreiden en upgraden.

iMac Pro

Of je nu van Apple houdt of een bloedhekel hebt aan het bedrijf, je kunt niet ontkennen dat het bedrijf heel veel heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de personal computer. Dat deed het bedrijf met de komst van de Apple 1, de alles-in-één-computer en de Mac mini. Eind vorig jaar deed Apple daar nog een schepje bovenop door van de iMac een echte krachtpatser te maken, met maar liefst een 18-core-processor op 4,5 GHz, 128 GB geheugen en een ingebouwde 4 TB ssd. Het indrukwekkende is dat de iMac Pro nauwelijks dikker is dan de gewone iMac.

©PXimport

Het is lente, en dat is hét moment om allerlei klusjes in de tuin aan te pakken. Heb je een terras of pad dat in de loop van tijd wat is verzakt? Daarvoor hoef je geen stratenmaker in te huren, dat kun je prima zelf weer herstellen. Hoe je dat doet, lees je in deze uitgebreide handleiding.

Lees ook: Zo leg je zelf een terras aan

Het gebeurt regelmatig dat (sier)bestrating verzakt. Vaak ligt dat aan een instabiele ondergrond, slechte afwatering, zand dat is weggespoeld door regen of een te zware belasting. Door hier bij de aanleg of tijdens het herstel al rekening mee te houden, voorkom je veel problemen. Denk bijvoorbeeld aan voldoende ophoogzand, goede opsluitbanden en een slimme afwatering.

Probleemplekken identificeren

Je ziet het meestal snel als een pad of terras verzakt is. Zeker als regenwater blijft staan op plekken waar het niet weg kan. Vaak ligt dat aan een deel van de bestrating dat letterlijk is ingezakt. Ook als stenen zijn gaan schuiven of er kieren ontstaan, heb je waarschijnlijk te maken met verzakking. Dat gebeurt vaak wanneer opsluitbanden niet stevig genoeg geplaatst zijn en langzaam naar buiten zijn gedrukt of gekanteld.

©MG | ID.nl

👷 Dit heb je nodig voor je klus

• Goede werkhandschoenen

• Waterpas

• Metseldraad

• Balk of lat

• Rubberen hamer

• Bats of spade

• Ophoogzand

Tegels wippen

Zelfs de kleinste verzakking kan er al voor zorgen dat er water blijft liggen, omdat water nu eenmaal de weg van de minste weerstand kiest, dus het is belangrijk dat je goed in kaart brengt waar bij jou alle verzakkingen zitten. Leg een lange, rechte lat over het deel dat is weggezakt of gebruik een waterpas . Zo zie je hoe scheef het ligt. Een lange lat werkt het best als je die op zijn smalle kant neerlegt. Leg je hem plat, dan buigt hij makkelijk door en geeft hij een vertekend beeld.

Heb je duidelijk welk stuk verzakt is en dus opgehoogd moet worden, dan haal je daar de tegels of stenen weg. Bij randen zonder opsluitband lukt dat meestal met je handen of een klein schepje. Zit het probleem ergens in het midden van het terras, dan heb je er iets meer werk aan.

©MG | ID.nl

Doe dat wel voorzichtig: je wilt schade aan de tegels natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen. Ga dus niet wrikken met een spade of schep. Beter gebruik je twee platte schroevendraaiers. Zet ze aan weerszijden van de steen en wip deze voorzichtig los. Geen oude schroevendraaiers bij de hand? Dan kun je ook lange, dikke spijkers of schroeven gebruiken. Draag daarbij wel handschoenen.

Is de eerste steen eruit, dan volgen de andere meestal vanzelf. Haal ze als het kan met de hand eruit, zo blijft het zandbed eronder zoveel mogelijk intact.

Hoogte bepalen

Ligt het verzakte deel open, dan kun je het zandbed ophogen. Gebruik een rechte lat of metseldraad om de juiste hoogte af te stemmen op de rest van het terras. De lat of het draad laat je dan van links naar rechts lopen vanaf de hoogte van de niet-verzakte bestrating. Vervolgens schep je er ophoogzand bij en controleer je – door een tegel of steen neer te leggen – of het zandbed op de goede hoogte is gebracht. Vergeet niet dat je ongeveer 3 tot 5 millimeter hoger legt dan de rest van de bestrating. De tegel of steen sla je er immers nog een stukje in.

©MG | ID.nl

Ligt alles op zijn plek? Leg dan een stevige balk of plank (die je op op z'n kant legt) op de nieuwe bestrating en tik er met een rubberen hamer op. Zo werk je kleine hoogteverschillen weg.

©MG | ID.nl

Tot slot veeg je overtollig straatzand in de voegen. Je kunt ook inveegzand gebruiken dat onkruidwerend is. Dat werkt vooral goed bij nieuw aangelegde terrassen die nog onkruidvrij zijn, dus voornamelijk bij nieuw aan te leggen terrassen.

Lees ook: Het belang van goede tuindrainage

Opsluitbanden (her)plaatsen

Zijn de randen van je terras verzakt of verschoven en heb je daar opsluitbanden liggen? Dan zijn die waarschijnlijk gaan kantelen of wijken ze naar buiten uit. Dat zie je vaak bij opritten die hoger liggen dan de omliggende grond. Zit er aan de buitenzijde te weinig grond, dan geven die opsluitbanden niet genoeg tegendruk.

In zo’n geval kun je proberen de banden opnieuw in te graven. Lukt dat niet, maar wil je ze wel verstevigen? Zet ze dan – nadat je ze natuurlijk in de hoogte ook waterpas hebt gezet – vast in beton. Dat kan gewoon met kant-en-klare betonmortel uit de bouwmarkt. Alleen wat water erbij en het hardt vanzelf uit.

©Bron: YouTube / Papaklust

Beschadigde bestrating door wortels

Wortels van bomen en struiken kunnen ervoor zorgen dat je bestrating niet verzakt, maar juist omhoog komt. Je ziet dan een bult in het terras en losse tegels. In dat geval moet je eerst de wortels aanpakken. Daarnaast moet je extra zand aanbrengen om de vrijgekomen ruimte op te vullen.

©MG | ID.nl

Wortels kunnen ervoor zorgen dat de bestrating omhoog komt.

Verwijder uitgelopen wortels zo veel mogelijk buiten de bestrating zelf: het heeft geen zin om wortels vlak vóór of in het bestratingsdeel af te zagen of af te steken. Binnen enkele maanden zullen ze namelijk weer voor hetzelfde probleem zorgen. Helemaal tegenhouden lukt niet, maar je kunt wel voorkomen dat ze omhoog komen. Gebruik daarvoor worteldoek. Dat stuurt de wortels onder je bestrating horizontaal verder.

Let op: worteldoek werkt vooral bij kleinere wortels. Grote wortels kunnen alsnog schade veroorzaken. Een bijkomend voordeel van worteldoek is dat het onkruidgroei tegengaat. Worteldoek leg je overigens aan bij een compleet nieuw terras of bestrating. Wil je worteldoek gebruiken bij het herstellen van een terras of pad, dan moet je eigenlijk helemaal opnieuw beginnen, omdat het worteldoek onder de gehele bestrating en onder het niveau van het straatzand komt te liggen.

Mollen

Mollen maken niet alleen je gazon kapot, ze kunnen ook zorgen voor verzakking van je bestrating. Door gangen onder je terras te graven, ontstaat er instabiliteit. Storten die gangen in, dan zakken de tegels weg. Bij dit soort verzakkingen heb je vaak veel zand nodig voor herstel.

Lees ook: Acht manieren om je tuin te beschermen tegen ongedierte

©MG | ID.nl

Mollen graven gangen en die kunnen ervoor zorgen dat je bestrating verzakt.

Mollen zijn lastig te weren, maar je kunt het ze wel moeilijker maken. Hoe diverser je beplanting, hoe minder aantrekkelijk je tuin is voor mollen: wortels vormen obstakels. Wil je specifiek je terras beschermen, dan kun je een mollennet plaatsen. Dat graaf je verticaal in langs de randen van je terras, tot zo'n 70 cm diep. Deze klus kun je prima uitvoeren na het ophogen, want je hoeft alleen de zijkanten aan te pakken.

Steeds meer airfryers hebben twee manden. Handig, want je bakt hele gerechten in één apparaat – die ook nog eens tegelijkertijd klaar zijn. Ninja heeft in het assortiment onder meer de Foodi Dual Zone-airfryer, die met 7,6 liter inhoud en zes verschillende opties een ideaal keukenhulpje zou kunnen zijn. ID.nl testte hem uitvoerig.

Functies en mogelijkheden

Ninja heeft meerdere modellen airfryers in het assortiment. Eerder bespraken we al de Ninja Double Stack, een zeer uitgebreid model om tot vier verschillende maaltijdcomponenten te bereiden. Lees de review voor uitgebreide informatie. Een nadeel van de Double Stack was het enorme formaat. De Ninja Foodi Dual Zone 7,6 liter-airfryer is bescheidener van formaat en gewicht, maar geldt dat ook voor de mogelijkheden en het resultaat?

Zo werkt deze airfryer

Deze airfryer van Ninja is voorzien van twee naast elkaar geplaatste bakken, waarin onderin twee uitneembare Crisp-platen op kleine pootjes zitten om de hete lucht door de mand te laten circuleren. In het binnenwerk zitten boven de mandjes de twee hitte-elementen. Dat is dus een andere constructie dan het eerder besproken model, de Dual Stack. Daarbij zaten de mandjes boven elkaar, met de warmte die via een element aan de achterzijde kwam.

Doordat de warmte bij de Foodi van boven komt, wordt het eten egaal gaar en krokant, iets wat bij het andere model ook wel lukte, maar waarvoor je heel vaak de inhoud van het mandje moest schudden. In deze Ninja is schudden ook relevant, maar minder vaak nodig, zo wijst de praktijk uit.

Zes functies: wat zijn de verschillen?

De airfryer heeft zes functies, die in de basis vooral van elkaar verschillen door de mogelijkheden rondom temperatuur. Zo kan de standaardfunctie Air Fry een temperatuur aan tussen de 150 en 210 graden, en is dat bij Max Crisp beperkt tot 240 graden, waarbij je de baktijd zelf wel kunt aanpassen.

Verder zitten er knoppen op voor Roast, Bake, Reheat en Dry. Elke functie is bedoeld voor een andere bereiding, al gebruik je de standaardfunctie Air Fry waarschijnlijk het meest omdat die prima voldoet voor uiteenlopende gerechten.

Instructies en handleidingen

De Foodi wordt geleverd met een instructieboekje, een uitgebreide handleiding en wat voorbeeldrecepten om te maken. Deze zijn bedoeld ter inspiratie, maar er zijn online voldoende andere voorbeelden om de startende gebruiker op weg te helpen. Het enige recept dat ik uit het boekje heb geprobeerd (de chocoladebrownies) is helaas jammerlijk mislukt, maar zoals je verderop leest, was dat niet representatief voor de gehele ervaring.

©Saskia van Weert

Vermogen en afmetingen

Het vermogen bedraagt 2400 watt bij gebruik van één mand, 1200 bij gebruik van twee, en het apparaat weegt 8,2 kilo. Qua formaat is hij vergelijkbaar met andere dubbele airfryers: 31,5 centimeter hoog, 38 cm breed en 26,5 cm diep. Je moet hem ergens neerzetten waar je aan alle kanten 15 centimeter vrij hebt, zodat de Foodi zijn warmte goed kwijt kan. Binnen het segment van airfryers zijn het gangbare afmetingen, maar het blijven forse apparaten waar je echt plek voor moet hebben op het aanrecht.

Mogelijkheden voor het gebruik

Er zijn verschillende mogelijkheden voor het gebruik. Zo kun je één of beide mandjes tegelijk gebruiken – los van elkaar met verschillende temperatuur en tijd, of identiek aan elkaar via de Match-functie. Met de Sync-functie zorgt de airfryer ervoor dat beide mandjes tegelijk klaar zijn met bakken. In de praktijk betekent dit dat het gerecht met de kortste bereidingstijd als tweede van start gaat, terwijl het andere mandje al even bezig is.

Bedieningsgemak

De eerder besproken Ninja-airfryer bediende je deels met een draaiknop. Dit model bedien je met tiptoetsen. Er zit bovendien een aan-uitknop op, wat ik erg prettig vond, want die ontbrak op al mijn eerdere Philips-airfryers. Je selecteert welk mandje je wilt instellen, drukt op de knop van de gewenste functie en stelt met de tiptoetsen de temperatuur en de tijd in – en eventueel de Match- of Sync-optie. Met een druk op Start-Stop begint het apparaat te werken.

©Saskia van Weert

De bediening is gebruiksvriendelijk, maar vraagt wel wat gewenning. Zo is het tijdens de testperiode meerdere keren gebeurd dat ik beide mandjes liet opwarmen voor een gerecht en daarna maar één van beide aanzette voor het feitelijke bakwerk. Ook heb ik wat lopen stoeien met het tussentijds uitzetten van een mandje, als de inhoud eerder klaar is dan gedacht. Je kiest hiervoor eerst de betreffende mand en moet wachten tot de instellingen ervan in het display komen staan, tot je hem kunt uitschakelen. Een aantal keren ging dat niet goed en gingen beide mandjes uit.

Bij gebruik van beide mandjes kun je tussentijds de tijd of temperatuur ook aanpassen, op een soortgelijke manier. Daar zit iets van wachttijd op, wat onlogisch aanvoelt. Tussentijds een andere functie kiezen, bijvoorbeeld van Air Fry overschakelen naar Max Crisp, kan niet. Dan moet je het bakproces stoppen en handmatig de andere optie kiezen. Dat is even wennen.

Het bakresultaat

De afgelopen weken zijn er hier in huis ontzettend veel gerechten klaargemaakt in de airfryer. Hierbij heeft het apparaat zich een alleskunner betoond. Of het nu een kroket was, een zak friet, verse zalm op de huid, een vleesvervanger krokant bakken, broodjes oppiepen of het dagelijkse worstenbroodje van het kind des huizes: het ging prima. Zeker door wat te spelen met de instellingen was het resultaat zeer goed te noemen. Daarbij is de functie Max Crisp het vermelden waard: zeker snacks uit de diepvries, zoals loempia's of fish cakes, worden lekker krokant door de extra hoge temperatuur.

©Saskia van Weert

De brownies uit het receptenboekje waren geen succes. De mix moest onder in de mand worden gegoten, zonder Crisp-plaat. Ondanks verlenging van de baktijd bleef de mix ongaar – waarschijnlijk omdat de hete lucht van boven komt en de onderzijde van de brownies niet goed genoeg werd verhit.

Schoonmaken

Na gebruik moeten de mandjes en platen worden schoongemaakt. Dat gaat prima onder de kraan in een sopje, en de vaatwasser doorstaan ze ook goed. De ervaring met airfryers leert dat er uiteindelijk toch vaak ingebrand vet op de platen opduikt. Het is goed dat in de gaten te houden en de Crisp-platen periodiek met een ovenreiniger te lijf te gaan. Een oude tandenborstel komt dan goed van pas.

Zijn er geen minpunten?

Hoewel de bediening en het resultaat echt dik in orde zijn, kent deze airfryer van Ninja een paar minpuntjes. Zo klinkt er bij elke start, stop, pauze en herstart een nogal luide piep, die echt te hard is om in een gehorig huis 's nachts nog wat te bereiden. De buitenzijde is gevoelig voor vetvlekken en vingerafdrukken, dus als je een schoon uiterlijk belangrijk vindt, moet er vaak een doekje overheen.

De Crisp-platen zitten nogal stevig in de mand geklemd, waardoor ik me bezeerde bij het verwijderen ervan om alles schoon te maken. Door de openingen van de plaatjes kan er ook eten onder vallen, dus zorg dat je hem met een siliconen tang even oplift bij het serveren – om ook bijvoorbeeld broccoli-roosjes of dunne frietjes onder de plaat vandaan te halen.

©Saskia van Weert

Conclusie: Ninja airfryer kopen?

De Ninja Foodi Dual Zone-airfryer is een veelzijdige airfryer met handige functies voor wie graag efficiënt kookt. De mogelijkheid om twee mandjes tegelijk te gebruiken – al dan niet met verschillende instellingen – werkt goed en levert in veel gevallen een mooi bakresultaat op. Snacks, vis, vleesvervangers en zelfs broodjes komen er prima uit.

De bediening is over het algemeen gebruiksvriendelijk, al vraagt het apparaat soms wat aandacht, vooral bij het tussentijds aanpassen van instellingen. Ook het schoonmaken is eenvoudig, al kunnen de Crisp-platen wat lastig loskomen.

Al met al is dit een degelijke airfryer die goed presteert, zeker als je regelmatig meerdere onderdelen van een maaltijd tegelijk wilt klaarmaken. Houd wel rekening met het formaat, het geluidssignaal en een paar praktische aandachtspunten tijdens gebruik.