Met de GeForce 9800 GTX zet nVidia in één klap de snelste (single-gpu) grafische kaart op de markt. Schaft u hem aan?

De GeForce 9800 GTX is nVidia's voorlopige toploper, althans, in het betaalbare segment. Uiteraard scoort de GeForce 9800 GX2 hoger, maar dat is niet eerlijk want deze kaart maakt gebruik van twee gpu's, wordt gruwelijk warm en is belachelijk duur. De 9800 GTX kan dus gezien worden als de snelste grafische kaart van dit moment. Met een adviesprijs van € 399 is hij even duur als ATI's Radeon HD 3870 X2, de vraag is of de kaart ook qua prestaties met deze dual-gpu-kaart kan meekomen.

Lekkere omvang
De 9800 GTX is niet klein, sterker nog, hij is even groot als de 9800 GX2 en de 3870 X2. Mensen met een kleine systeemkast kunnen de kaart waarschijnlijk niet kwijt, vooral niet omdat de stroomconnectors ook nog eens aan de achterzijde zitten. Het was handiger geweest als nVidia deze aan de bovenzijde van de kaart had geplaatst, net als bij de GX2. Ook mensen die hun sata-poorten in het verlengde van hun pci-express*16-slot hebben zitten zijn met deze kaart het haasje.

G92, encore
De 9800 GX2 is gebaseerd op de immens populaire G92-chipset, die we inmiddels al kennen van de GeForce 8800 GT en 8800 GTS 512 MB. Deze chipset heeft zichzelf ruimschoots bewezen in eerdere benchmarks, maar echt nieuw is de chipset inmiddels niet meer. De 9800 GTX verschilt dan ook weinig van de 8800 GTS. Er zijn evenveel shaders (128, om precies te zijn) en er wordt op beide kaarten gebruik gemaakt van 512 MB aan gddr3-geheugen op een 256-bit bus. Zelfs de kloksnelheden zijn niet dramatisch verhoogd (zie tabel). Eigenlijk is het grootste verschil alleen voor belang voor die-hard gamers met een goed gevulde beurs: de 9800 GTX heeft niet één maar twee sli-connectors. Dat betekent dus dat de kaart in een triple-sli-opstelling te plaatsen is met twee andere 9800 GTX-kaarten.

Prijzig op jaarbasis
Als enkele kaart in een systeem presteert de 9800 GTX zoals verwacht net iets hoger dan de 8800 GTS 512 MB. Scoort deze laatste in 3DMark06 nog 13396, de 9800 GTX scoort 13833. Ook in games zien we gelijkwaardige stijgingen; in Crysis gaan we op 1280x1024 van 37 naar 42 fps en op 1600x1200 stijgen we van 26 naar 31 fps. We moeten daarbij aantekenen dat het energieverbruik van de 9800 GTX nogal hoog ligt voor een single-cpu-kaart -- onder stressbelasting verbruikt de kaart maar liefst 40 watt meer dan de 8800 GTS. We vragen ons sterk af of dit de marginaal hogere prestaties verantwoordt.

nVidia of ATI
Maar hoe verhoudt de GeForce 9800 GTX zich tot zijn échte concurrent, de ATI Radeon HD 3870 X2? De 9800 GTX is in ieder geval net iets energiezuiniger dan de X2, met ongeveer 20 watt. De prestaties liggen echter ook beduidend lager, want de 3870 X2 scoort zomaar 15873 in 3DMark06 en die score zal de 9800 GTX zonder flinke overklok niet halen. Verder is het spelafhankelijk wie met de beste framerates komt. Zo zijn nVidia-kaarten duidelijk in het voordeel bij World In Conflict, terwijl ATI-kaarten zich beter thuisvoelen op games met de Half-Life 2-engine. Afhankelijk van het soort games zal de ene kaart dus een voorsprong hebben op de andere, maar de algemene conclusie die we kunnen trekken is toch wel dat de X2 niet verslagen wordt.

PluspuntenMinpuntenConclusie

WhatsApp heeft de afgelopen maanden een flinke make over ondergaan. Behalve het delen van live en motion foto's kun je nu je chats een heel eigen sfeer geven met thema's en achtergronden die door Meta AI worden gemaakt. Het voelt een beetje alsof je thuis een muur opnieuw schildert: met een paar woorden verander je saaie chatbubbels in een zeegezicht, een futuristische skyline of een knus boekenhoekje. Hoe je dat doet, lees je hier.

Generatieve AI heeft in 2025 zijn weg gevonden naar talloze sociale apps. Meta AI is de dienst van Meta – het moederbedrijf van WhatsApp – die ook in WhatsApp is geïntegreerd. Je kunt er vragen aan stellen, afbeeldingen laten genereren en zelfs de look van je chats aanpassen. De functies zijn niet overal beschikbaar en werken op dit moment vooral in talen als Engels, Arabisch, Frans en Duits. Nederlands wordt nog niet ondersteund, dus gebruik bij voorkeur een van de ondersteunde talen voor je verzoeken.

Alle chats een nieuw thema geven

Een chatthema combineert de achtergrond met de kleur van de chatbubbel. Je kunt met één ontwerp de uitstraling van al je gesprekken wijzigen. Dat doe je als volgt: open de instellingen van WhatsApp en ga naar Chats. Daar kies je voor Standaard chatthema. In dit menu vind je de optie Maken met AI. Tik hierop en omschrijf in het tekstveld welke sfeer je zoekt, bijvoorbeeld sunset by the sea of cosy book café. Je kunt ook een van de voorgestelde afbeeldingen kiezen. Nadat de AI vier varianten heeft gegenereerd, kun je met de knop Verversen nieuwe versies laten maken of via Wijzigingen maken je prompt aanpassen. Ben je tevreden, tik dan op Gereed. Vanaf nu krijgen al je chats de door jou gekozen stijl. Let op: jouw gesprekspartners zien deze verandering niet; het is een persoonlijke instelling.

Een specifieke chat een eigen thema geven

Wil je slechts één gesprek van een ander thema voorzien, dan kan dat ook. Open het betreffende gesprek en tik op de naam van de persoon of groep. Op Android vind je daarna onder de drie puntjes de optie Chatthema; op iOS staat deze knop in het infovenster van de chat. Kies opnieuw voor Maken met AI en typ je beschrijving. Net als bij de algemene instelling kun je doorlopend vernieuwen tot je een thema vindt dat bij het gesprek past. Nadat je op Gereed tikt, wordt het thema alleen op dit gesprek toegepast. Wil je terug naar het standaardontwerp, voer dan dezelfde stappen uit en kies een ander thema of verwijder het aangepaste ontwerp.

Een nieuwe achtergrond maken voor je chats

Soms wil je alleen de achtergrond van je chats veranderen zonder de bubbelkleuren te wijzigen. Ga dan in de instellingen weer naar Chats en open Standaard chatthema. Dit keer kies je voor Achtergrond en vervolgens voor Maken met AI. Omschrijf de afbeelding die je wilt laten maken en selecteer een van de voorgestelde opties. Met de knop Verversen kun je andere varianten bekijken; als je tevreden bent, tik je op Gereed. Deze achtergrond geldt nu voor al je gesprekken. Je kunt per chat echter ook een eigen achtergrond kiezen via het menu Chatthema > Achtergrond.

Privacy en beschikbaarheid

Hoewel de nieuwe AI‑functies leuk en creatief zijn, werken ze voorlopig nog niet overal. Meta rolt de mogelijkheden gefaseerd uit. Dat betekent dat je de optie Maken met AI misschien nog niet in je app ziet. Daarnaast reageert de AI het beste op prompts in de ondersteunde talen; Nederlandse verzoeken leveren vaak geen bruikbaar beeld op. Alleen de beschrijvingen die je invoert worden naar Meta verzonden; je gewone berichten blijven versleuteld en zijn niet leesbaar voor anderen.

Voorbeelden en tips

Als inspiratie hier enkele voorbeeldprompts. Een korte beschrijving als sunset by the sea levert meestal een warme zonsondergang op met roze en oranje tinten, ideaal voor een relaxte sfeer. Een prompt als cosy book café resulteert in een knus café met houten vloeren en boekenkasten tot het plafond. Wie meer levendigheid wil, kan kiezen voor festival lights: dat levert een beeld op vol kleurrijke slingers en een feestelijke sfeer. Laat vooral je verbeelding spreken. Denk aan een futuristische skyline met fonkelende neonlichten, of juist aan een rustiek huisje midden in het bos. Hoe concreter je beschrijving, hoe beter de AI de kleuren en details kan weergeven die jij voor ogen hebt.

Voor- en nadelen in het kort

De mogelijkheid om met een paar woorden een heel nieuwe chatomgeving te maken heeft duidelijke voordelen. Het geeft je gesprekken een persoonlijke uitstraling zonder dat je extra apps hoeft te installeren, en het wisselen tussen thema's is simpel. Het werkt intuïtief: een korte tekst is genoeg om een beeld te genereren. Tegelijk zijn er ook keerzijden. De functies zijn nog niet voor iedereen beschikbaar en werken voorlopig slechts in een paar talen. AI-beelden sluiten soms niet helemaal aan op wat je verwacht, en het experimenteren met thema's kan afleiden van het gesprek zelf.

Conclusie

Meta AI maakt je chats vooral persoonlijker. Met een korte beschrijving geef je een achtergrond of thema dat past bij je stemming of het onderwerp. Denk aan een tropische zonsondergang, een futuristische stad of een gezellig café: WhatsApp brengt het tot leven. De functies zijn nog in ontwikkeling en werken voorlopig vooral goed in het Engels. Maar wie graag wat kleur en fantasie toevoegt aan zijn gesprekken, vindt in de AI-generator een leuke manier om te experimenteren.

Je kent Netflix vooral van series en films, maar de streamingdienst waagde zich een paar jaar geleden al aan een eigen catalogus van mobiele games. Nu zet Netflix een volgende stap: het bedrijf test een manier om spellen rechtstreeks op je smart tv of via Netflix.com te streamen. Binnen een aantal landen, waaronder Nederland, zijn de eerste titels nu speelbaar. Hoe werkt dit, wat heb je nodig en welke games kun je verwachten?

Zo speel je games op je tv

Gamen op je tv werkt verrassend eenvoudig: je kiest een spel en scant vervolgens de QR‑code op het scherm met je telefoon. Via de link installeer je de Netflix‑app of de Netflix Game Controller‑app en log je in. Daarna gebruik je je telefoon als controller; je hoeft geen dure gameconsole of extra hardware aan te schaffen. De enige vereisten zijn een stabiele internetverbinding (bij voorkeur 10 Mbps of meer) en een ondersteunde smart‑tv (van bijvoorbeeld Samsung, Sony of LG) of streamingkastje zoals Amazon Fire TV of Chromecast met Google TV.

Wat kun je spelen?

Het huidige aanbod bestaat uit tien zeer uiteenlopende titels. Je kunt de rustige simulator Cozy Grove: Camp Spirit verkennen, waarbij je spookberen helpt, of de paranormale thriller Oxenfree spelen, waarin een groep tieners een geheimzinnig portaal ontdekt. Voor puzzelfans is er Link Twin, een hersenkraker waarbij een tweeling synchroon door levels beweegt. Ook leuk is Underwatermelon: Fruit Merge, een casual puzzelgame voor twee spelers. Liever ouderwetse actie? Dan zijn de moderne Atari‑remakes Centipede Recharged en Caverns of Mars Recharged beschikbaar.

©Netflix screenshot

Speciaal voor de feestdagen

Daar blijft het niet bij: Netflix heeft voor het komende feestseizoen een nieuwe reeks partygames aangekondigd. In LEGO Party! neem je het met vrienden op in minispellen en ga je op goudjacht in thematische Challenge Zones. Boggle Party is een woordspel waarin tot acht spelers in een race tegen de klok de langste woorden proberen te vinden. Pictionary: Game Night moeten de anderen raden wat je tekent. Tetris Time Warp voert je met de vertrouwde blokjes door verschillende tijdperken, van de originele versie uit 1984 tot de GameBoy‑variant. In Party Crashers: Fool Your Friends heeft één speler geen idee heeft waar de anderen het over hebben maar doet alsof hij het wél weet; het is aan de groep om deze speler te ontmaskeren. Al deze titels gebruik je met je telefoon als controller en zijn ontworpen voor meerdere spelers tegelijk. In de loop van de tijd zullen er meer games aan het aanbod worden toegevoegd.

©Netflix

Plussen en minnen

Deze tv‑games hebben duidelijke voordelen: je speelt zonder reclame of in‑app‑aankopen en je hoeft geen aparte console aan te schaffen. De bediening via je smartphone is laagdrempelig en al je voortgang wordt automatisch opgeslagen in de cloud. Er zijn ook nadelen: de resolutie is beperkt tot 720p en je moet telkens opnieuw een QR‑code scannen om te starten. Bovendien is de bèta-fase nog niet voor iedereen beschikbaar.

Meer dan streamen alleen

De stap naar games op tv maakt Netflix voor veel kijkers net wat veelzijdiger. Geen downloads, geen aparte hardware: gewoon spelen via je bestaande abonnement. Of je nu zin hebt in een snelle puzzel of een avondje lachen met vrienden, de kans is groot dat er straks iets voor jou tussen zit.