Met de GeForce 9800 GTX zet nVidia in één klap de snelste (single-gpu) grafische kaart op de markt. Schaft u hem aan?

De GeForce 9800 GTX is nVidia's voorlopige toploper, althans, in het betaalbare segment. Uiteraard scoort de GeForce 9800 GX2 hoger, maar dat is niet eerlijk want deze kaart maakt gebruik van twee gpu's, wordt gruwelijk warm en is belachelijk duur. De 9800 GTX kan dus gezien worden als de snelste grafische kaart van dit moment. Met een adviesprijs van € 399 is hij even duur als ATI's Radeon HD 3870 X2, de vraag is of de kaart ook qua prestaties met deze dual-gpu-kaart kan meekomen.

Lekkere omvang
De 9800 GTX is niet klein, sterker nog, hij is even groot als de 9800 GX2 en de 3870 X2. Mensen met een kleine systeemkast kunnen de kaart waarschijnlijk niet kwijt, vooral niet omdat de stroomconnectors ook nog eens aan de achterzijde zitten. Het was handiger geweest als nVidia deze aan de bovenzijde van de kaart had geplaatst, net als bij de GX2. Ook mensen die hun sata-poorten in het verlengde van hun pci-express*16-slot hebben zitten zijn met deze kaart het haasje.

G92, encore
De 9800 GX2 is gebaseerd op de immens populaire G92-chipset, die we inmiddels al kennen van de GeForce 8800 GT en 8800 GTS 512 MB. Deze chipset heeft zichzelf ruimschoots bewezen in eerdere benchmarks, maar echt nieuw is de chipset inmiddels niet meer. De 9800 GTX verschilt dan ook weinig van de 8800 GTS. Er zijn evenveel shaders (128, om precies te zijn) en er wordt op beide kaarten gebruik gemaakt van 512 MB aan gddr3-geheugen op een 256-bit bus. Zelfs de kloksnelheden zijn niet dramatisch verhoogd (zie tabel). Eigenlijk is het grootste verschil alleen voor belang voor die-hard gamers met een goed gevulde beurs: de 9800 GTX heeft niet één maar twee sli-connectors. Dat betekent dus dat de kaart in een triple-sli-opstelling te plaatsen is met twee andere 9800 GTX-kaarten.

Prijzig op jaarbasis
Als enkele kaart in een systeem presteert de 9800 GTX zoals verwacht net iets hoger dan de 8800 GTS 512 MB. Scoort deze laatste in 3DMark06 nog 13396, de 9800 GTX scoort 13833. Ook in games zien we gelijkwaardige stijgingen; in Crysis gaan we op 1280x1024 van 37 naar 42 fps en op 1600x1200 stijgen we van 26 naar 31 fps. We moeten daarbij aantekenen dat het energieverbruik van de 9800 GTX nogal hoog ligt voor een single-cpu-kaart -- onder stressbelasting verbruikt de kaart maar liefst 40 watt meer dan de 8800 GTS. We vragen ons sterk af of dit de marginaal hogere prestaties verantwoordt.

nVidia of ATI
Maar hoe verhoudt de GeForce 9800 GTX zich tot zijn échte concurrent, de ATI Radeon HD 3870 X2? De 9800 GTX is in ieder geval net iets energiezuiniger dan de X2, met ongeveer 20 watt. De prestaties liggen echter ook beduidend lager, want de 3870 X2 scoort zomaar 15873 in 3DMark06 en die score zal de 9800 GTX zonder flinke overklok niet halen. Verder is het spelafhankelijk wie met de beste framerates komt. Zo zijn nVidia-kaarten duidelijk in het voordeel bij World In Conflict, terwijl ATI-kaarten zich beter thuisvoelen op games met de Half-Life 2-engine. Afhankelijk van het soort games zal de ene kaart dus een voorsprong hebben op de andere, maar de algemene conclusie die we kunnen trekken is toch wel dat de X2 niet verslagen wordt.

PluspuntenMinpuntenConclusie

De Teufel Boomster 4 is een draadloze, semigrote bluetoothspeaker die je thuis, onderweg of buiten kunt gebruiken. Het apparaat is groot genoeg om een kamer met muziek te vullen en compact genoeg om als een ouderwetse gettoblaster op je schouder mee te nemen.

Met een adviesprijs van 349 euro is de Teufel Boomster 4 niet goedkoop (maar wel goedkoper dan zijn voorganger bij de introductie was). Het apparaat neemt het robuuste ontwerp van de Boomster 3 over en oogt zowel stoer als modern met zijn metalen grille en industriële aluminium handvat. Verder is het goed om te weten dat de behuizing spatwaterdicht is en een regenbui overleeft. Je kunt de Boomster 4 bestellen in de kleuren zwart, grijs of mintgroen.

De vertrouwde basis

De bediening is daarnaast hetzelfde gebleven. Dat betekent dat je toegang hebt tot fysieke knoppen onder een zacht rubber paneel met duidelijke feedback. Via de knoppen regel je volume, bas, afspelen en bronselectie. Net als bij het vorige model levert Teufel ook nu een infrarood afstandsbediening bij de speaker. Hiermee pas je alles op afstand aan. Dat is vooral handig voor gebruik in huis, zodat je niet steeds naar het apparaat hoeft te lopen.

©Wesley Akkerman

De Teufel Boomster 4 is bovendien meer dan een bluetoothspeaker alleen: er zit namelijk ook een radio-ontvanger in (net als bij de vorige modellen), voor zowel FM als DAB+. Dankzij multipoint bluetooth kun je bovendien twee smartphones tegelijkertijd koppelen en afwisselend de muziek regelen. Tot nu toe oogt en voelt de Teufel-speaker dus nog heel erg hetzelfde aan als je hem naast zijn voorganger zet. Wat is er dan precies nieuw aan dit model?

Vernieuwing in details

Het gaat vooral om kleinere, maar niet onbelangrijke eigenschappen. Zo kun je de Teufel Boomster 4 opladen met een usb-c-kabel. Een oplader krijg je er niet bij, maar met een beetje geluk heb je die thuis al liggen. Opladen kan voortaan met 45 watt, waardoor bijtanken lekker snel gaat. En hoewel de batterijcapaciteit er niet op vooruit is gegaan, gaat de accu toch langer mee: van 18 naar maar liefst 23 uur.

©Wesley Akkerman

Helaas is de bluetooth-versie hetzelfde gebleven als bij zijn voorganger. Voor de audio, waarover verderop meer, is dat niet zo'n probleem. Maar voor moderne bluetooth-eigenschappen, zoals Auracast, hoef je dus niet aan te kloppen bij de Teufel Boomster 4. Wel is het mogelijk om een tweede Boomster 4 te koppelen voor een betere stereoweergave. Dat kan geheel draadloos, waardoor je geen gedoe hebt met kabels. Soms zijn het de kleine dingen die het hem doen.

Teufel Boomster 4 in de praktijk

Naast bluetooth- en radiofunctionaliteit kun je ook muziek afspelen via de aux-ingang. Die poort zit, samen met de usb-c-aansluiting, achter een rubber flapje achterop, onder de uitschuifbare antenne. Voor het geluid zorgen vijf drivers (twee tweeters, twee midrange en een woofer) en twee passieve radiatoren voor een diepere bas. Dit alles wordt aangestuurd met 42 watt vermogen. Ook heb je de beschikking over de kenmerkende Teufel-technologie Dynamore.

©Wesley Akkerman

Akoestisch klinkt de Boomster 4 standaard helder, maar de bas heeft regelmatig een zetje nodig. Je kunt die eenvoudig met 6 dB verhogen (of verlagen), waardoor die dieper en voller klinkt zonder te overheersen. Stemmen en het middenbereik zijn aangenaam aanwezig en klinken natuurlijk. De hoge tonen zijn gedetailleerd, maar klinken soms wel wat kil. Misschien moet je binnen je eigen muziek-app met de equalizer spelen, maar in de basis komt hier mooi geluid uit.

Het ligt trouwens ook maar net aan de omgeving waarin je luistert. En daarmee is de grootste kracht van de Teufel Boomster 4 ook z'n achilleshiel: juist omdat je hem overal mee naartoe kunt nemen en hij op allerlei plekken goed moet kunnen klinken, blinkt het apparaat op geen enkele plek écht uit.

Het goede nieuws is dat hogere volumestanden het karakter van de muziek niet aantasten en dat de Boomster 4 overweg kan met veel verschillende (mainstream) genres, met genoeg ruimte voor detail en emotie.

©Wesley Akkerman

Teufel Boomster 4 kopen?

Hoewel de Teufel Boomster 4 niet voor iedereen de meest interessante optie is, is dit wel de beste Boomster die het Duitse bedrijf tot op heden heeft uitgebracht. We kunnen ons zelfs voorstellen dat de Boomster 4 boeiend is voor mensen die nog met een 3 rondlopen. De batterij van zijn voorganger zou inmiddels zo slecht kunnen zijn dat hij het nog geen picknick volhoudt, en dan heb je met de 4 een waardige opvolger.

Philips lanceert de Evnia 27M2N6501L, een 27-inch QD-OLED-monitor die hoogwaardige beeldkwaliteit combineert met een relatief scherpe prijs. Het model richt zich vooral op gamers en gebruikers die veel waarde hechten aan contrast, vloeiende actie en brede inzetbaarheid.

De monitor maakt gebruik van QD-OLED-technologie, die bekendstaat om diepe zwarttinten en hoge kleurprecisie. De QHD-resolutie levert een scherp beeld, terwijl HDR-ondersteuning en 10-bit kleurdiepte het scherm geschikt maken voor films, games en grafische software. Opvallend is dat Philips deze eigenschappen aanbiedt in een prijsklasse waar QD-OLED tot nu toe nauwelijks te vinden was.

Voor gamers biedt de 27M2N6501L een verversingssnelheid van 240 Hz, wat zorgt voor vloeiende animaties en minder haperingen bij snelle actie. De monitor is G-Sync compatible en heeft extra hulpmiddelen zoals Crosshair- en Sniper-functies en ShadowBoost, die details in donkere scènes beter zichtbaar maken. Ambiglow krijgt een AI-upgrade en past de lichtgloed achter het scherm automatisch aan op de content.

©PHILIPS | Copyright (c) 2021 Stock Unit/Shutterstock.

HDMI 2.1 maakt het mogelijk om consoles en pc's direct op maximale resolutie en snelheid te gebruiken. MultiView toont twee apparaten tegelijk, nuttig voor wie wil multitasken. Verder zijn er opties zoals LowBlue Mode en Flicker-Free, die vriendelijker zijn voor je ogen. Ook heeft deze monitor een volledig verstelbare standaard.

De Philips Evnia 27M2N6501L is direct verkrijgbaar voor een adviesprijs van 419 euro. Philips geeft drie jaar garantie op zijn OLED- en QD-OLED-schermen, inclusief burn-in-dekking.

©Philips