ID.nl logo
Zekerheid & gemak

Schaken en AI: Zijn computers beter dan mensen?

Schaken werd eeuwenlang beschouwd als bezigheid voor mensen met grote intellectuele gaven. Maar onlangs versloeg een zelflerende computer na slechts enkele uren studie het sterkste schaakprogramma. Hoe is het zover gekomen?

Computers rekenden er al zo’n vijftien jaar vrolijk op los toen programmeurs van het beroemde Los Alamos Laboratory (toevallig ook de geboorteplaats van de atoombom) zich afvroegen of een machine niet geprogrammeerd kon worden om iets te doen waar tot dan toe – naar men dacht – grote intelligentie voor nodig was: schaken. Er was alleen één probleem: de Maniac I was niet krachtig genoeg voor gewoon schaken op een 8x8-bord, dus bedacht men een 6x6-variant zonder lopers.

Het was aanvankelijk bepaald geen succes; een sterke menselijke tegenspeler won met groot gemak. In de jaren die volgden nam de computer echter langzaam in kracht toe, waardoor ook het gewone schaak weer in zicht kwam. Aanvankelijk leek dat wederom nog nergens naar, maar in 1997 – veel later dan menig deskundige in de jaren vijftig en zestig had gedacht – versloeg de krachtige en speciaal voor schaken geprogrammeerde supercomputer Deep Blue II dan toch eindelijk de sterkste schaker tot dan toe: Gary Kasparov.

AlphaZero vs Stockfish

De kracht van schakende computers is – zoals alles in de wereld van ict – een exponentieel proces. In plaats van de kracht elk jaar met een vast getal te laten toenemen, moeten we die kracht elk jaar met een getal vermenigvuldigen, waardoor niet alleen de kracht elk jaar groter wordt, maar ook de toename – zoals in rente op rente op rente. Dat zorgt ervoor dat de ontwikkelingen steeds sneller gaan.

In de jaren die volgden werden pc-programma’s dan ook steeds sterker, en zo’n vijftien jaar na de successen van supercomputer Deep Blue II kon je al gewoon gratis schaaksoftware voor de pc downloaden waarvan geen mens meer kan winnen. Dat is echter wel software die speciaal geschreven is om miljoenen schaakstellingen razendsnel te kunnen evalueren.

En toen was daar plotseling AlphaZero, een zelflerend systeem dat alleen de spelregels aangereikt kreeg, vervolgens een handvol uren tegen zichzelf ging spelen en aan het eind daarvan sterker was dan het sterkste pc-programma.

©PXimport

AlphaGo en DeepMind

Het bordspel go is niet alleen aanzienlijk ouder, maar ook aanzienlijk complexer dan schaken – onder meer omdat de speler die aan zet is bij go veel meer zetten in overweging moet nemen. Veel schaaksoftware moest het vooral van brute kracht hebben (veel stellingen per seconde analyseren), en met die aanpak boek je in go aanzienlijk minder succes.

Het duurde dan ook tot de opkomst van deep learning voordat ook in go een serieuze gooi naar de wereldtop kon worden gedaan. Dat gebeurde in 2016 en 2017, toen wereldtoppers Lee Sedol en Ke Jie in een match onder toernooiomstandigheden werden verslagen door AlphaGo. 2017 bracht ons ook een nieuwere versie van AlphaGo, die uitsluitend was getraind via partijen tegen zichzelf. Deze versie was nog veel sterker en versloeg zijn voorganger in 89 uit 100 partijen.

Gesterkt door deze successen richtte DeepMind (de Google-dochter achter dit succes) ook een algemener systeem in voor andere spellen, dat ze AlphaZero noemden. AlphaZero is de machine die verantwoordelijk is voor de doorbraak waarmee we ons verhaal begonnen. Door de machine een handvol uren tegen zichzelf te laten schaken, konden de makers het neurale netwerk dusdanig sterk maken dat Stockfish regelrecht werd vernederd – voor zover dat voor een programma mogelijk is.

“Wat is Stockfish?” vraagt de niet-schaker. Dat is de tot nu toe sterkste schaak-engine met een rating rond 3450 (ter vergelijking: de nummer 1 bij de mensen, Magnus Carlsen, moet het doen met ‘slechts’ 2843).

De overwinningen van AlphaGo en AlphaZero brachten de successen van kunstmatige intelligentie onder de aandacht van een aanzienlijk breder publiek. Niet omdat die er eerder niet waren, maar die kwamen zo sluipenderwijs dat de meeste mensen ze vanwege het eerdergenoemde AI-effect niet als zodanig herkenden.

©PXimport

De volgende stap

Dat is ook het verraderlijke van exponentiële groei; aanvankelijk lijkt het nog mee te vallen, maar voor je het weet schiet de grafiek vrijwel recht omhoog. Denk maar aan het beroemde verhaal van de man die voor bewezen diensten van de koning een wens mocht doen. “Ach,” zei hij, “geef me maar een schaakbord met één graankorrel op het eerste veld, twee op het tweede, vier op het derde, acht op het vierde …”, enzovoort. Dat lijkt goed te behappen, totdat je beseft dat het totaal meer dan duizend keer de wereldproductie is.

Die exponentiële groei valt ons nu pas op als het gaat om AI, maar een intelligent schakende computer is natuurlijk nog maar het begin. Binnen zeer afzienbare tijd zullen zelflerende computers niet meer worden beperkt tot het leren van één spelletje, maar kunnen ze putten uit álle kennis uit álle digitale bibliotheken of – in het geval van DeepMind – álles wat op de Google-servers te vinden is. Goed, dat is theoretische kennis, maar inmiddels kan de computer ook praktijkervaring opdoen; we hebben hem immers ook al leren lopen.

Tekst: Ap de Smits

▼ Volgende artikel
Samsung komt in 2026 met nieuwe tv's met Micro-RGB-schermen
Huis

Samsung komt in 2026 met nieuwe tv's met Micro-RGB-schermen

Samsung gaat in 2026 meer televisies met Micro RGB-schermen uitbrengen. Het nieuwe assortiment omvat modellen van 55, 65, 75, 85, 100 en 115 inch. De nieuwe serie introduceert de volgende evolutie van Samsungs Micro RGB-schermtechnologie en zet volgens het bedrijf een nieuwe standaard voor premium kijkervaringen thuis.

"Met de nieuwste technologie van Samsung levert ons Micro RGB-portfolio levendige kleuren en helderheid die bij films, sport en tv-programma's zorgen voor een levensechter en meeslepender beeld", aldus Hun Lee, Executive Vice President van de Visual Display (VD) Business bij Samsung Electronics. "We breiden het assortiment voor 2026 uit met een nieuwe premiumcategorie met voor elke moderne woonruimte een geschikt formaat, terwijl onze hoogste beeldnormen gehandhaafd blijven."

Consumenten willen volgens Samsung steeds vaker televisies met een betere beeldkwaliteit, wat een belangrijke reden is waarom veel kijkers upgraden naar duurdere modellen. Elk Micro RGB-model maakt gebruik van een geavanceerde schermarchitectuur die gericht is op technische precisie en hoogwaardige beeldprestaties, of het nu in een grote woonruimte staat of als premium scherm in een kleinere ruimte dient.

De nieuwe Micro RGB-technologie bouwt voort op het 115-inch model dat eerder in 2025 werd geïntroduceerd. De technologie maakt gebruik van rode, groene en blauwe LED's van minder dan 100 µm die elk onafhankelijk van elkaar licht uitstralen. Deze schermarchitectuur maakt nauwkeurige lichtregeling en verbeterde kleurnauwkeurigheid mogelijk.

Motion enhancer en upscaling

De tv's zijn uitgerust met verbeterde beeldverwerkingstechnologieën zoals 4K AI Upscaling Pro en AI Motion Enhancer Pro, die helderheid verfijnen en bewegingen vloeiender maken. De Micro RGB AI Engine Pro is voorzien van een AI-chipset die per frame nauwkeurigere helderheid en realisme mogelijk maakt. De technologie Micro RGB Precision Color 100 heeft een VDE-certificering en haalt volgens Samsung 100% van het BT.2020-kleurenpalet.

Verder beschikken de modellen over de verbeterde Vision AI Companion, een multi-agent platform dat op een groot taalmodel (LLM) gestuurde intelligentie en natuurlijke gesprekken via Bixby combineert. Dit maakt functies mogelijk zoals gespreksgericht zoeken en interactieve Q&A. Samsungs Glare Free-technologie minimaliseert reflecties voor betere kleuren en contrast in verschillende lichtomstandigheden.

De audiofuncties omvatten Dolby Atmos voor multidimensionaal geluid, Adaptive Sound Pro voor geoptimaliseerde helderheid en Q-Symphony, dat TV-luidsprekers verbindt met compatibele Samsung-apparaten. Alle Samsung-tv's van 2026 zijn ook voorzien van Eclipsa Audio, een nieuw ruimtelijk geluidssysteem voor 3D-audio.

Samsung zal zijn nieuwe Micro RGB-assortiment presenteren op CES 2026, die van 6 tot en met 9 januari plaatsvindt in Las Vegas.

▼ Volgende artikel
Van budget tot stijl: zo plan je je keuken met Bemmel & Kroon
© Bemmel & Kroon
Huis

Van budget tot stijl: zo plan je je keuken met Bemmel & Kroon

Een complete keuken kopen begint met goede keuzes: wat is je budget, welke opstelling past bij je ruimte en welke stijl voelt als thuis? Bij Bemmel & Kroon kun je jouw keuken volledig op maat samenstellen. In dit artikel lees je hoe je slim en doordacht je nieuwe keuken plant, zodat je jarenlang plezier hebt van elke keuze.

In dit artikel lees je:
  • Waar je op moet letten bij het bepalen van je keukenbudget

  • Hoe je de juiste keukenopstelling kiest voor jouw ruimte

  • Welke keukenstijlen Bemmel & Kroon aanbiedt en hoe je de juiste selecteert

  • Waarom een complete keuken een slimme keuze kan zijn

  • Hoe je met de tips van Bemmel & Kroon je keuken slim en toekomstbestendig plant

Een nieuwe keuken koop je niet zomaar even; het is een investering in de sfeer van je huis en je dagelijkse comfort. Het is de plek waar je de dag begint met koffie en waar je 's avonds samenkomt. Als je op zoek bent naar een complete keuken die jarenlang meegaat, biedt Bemmel & Kroon volop mogelijkheden. Voordat je echter knopen doorhakt, is het slim om even stil te staan bij drie basiselementen: je budget, de ideale opstelling en de juiste stijl. Deze factoren bepalen samen of je nieuwe keuken straks niet alleen een plaatje is om te zien, maar ook een fijne plek om in te leven.

Realistisch budgetteren voor jouw droomkeuken

De prijs van een complete keuken bij Bemmel & Kroon hangt volledig af van jouw specifieke wensen. Denk daarbij aan de afmetingen, de gekozen materialen, de apparatuur en de mate van luxe in de afwerking. Een compacte, rechte keuken is vanzelfsprekend voordeliger dan een uitgebreide maatwerkopstelling met high-end apparatuur.

Omdat je bij Bemmel & Kroon alles zelf kunt samenstellen – van de kasten en fronten tot het werkblad – heb je veel grip op de kosten. Het is daarom verstandig om vooraf een budget vast te stellen. Zo kun je gericht keuzes maken en bepalen waar je wilt investeren in luxe en waar je wellicht concessies doet. Een goede planning vooraf voorkomt dat je later opties moet schrappen en zorgt dat je binnen jouw budget een prachtig resultaat neerzet.

©Bemmel & Kroon

Afgestemd op jouw ruimte en ritme

De indeling van de keuken is bepalend voor het gebruiksgemak. Hoe je kookt, beweegt en leeft in de ruimte, hangt af van de juiste flow. Bij Bemmel & Kroon heb je keuze uit alle denkbare vormen: van een rechte opstelling of hoekkeuken tot een U-vorm of een royaal kookeiland.

Heb je wat minder ruimte, dan werkt een compact ontwerp vaak het prettigst. In een open woning kan een kookeiland juist dienen als sociaal middelpunt of als mooie overgang naar de woonkamer. Denk hierbij goed na over je looproutes en de zogeheten werkdriehoek tussen koken, spoelen en koelen. Bemmel & Kroon kijkt graag met je mee; niet alleen naar het ontwerp, maar ook naar hoe de keuken past in jouw toekomstige woonritme.

Waar smaak en functionaliteit elkaar ontmoeten

Minstens zo belangrijk als de opstelling is de uitstraling van je keuken. Dit is waar jouw persoonlijke smaak echt tot leven komt. Of je nu houdt van strak en modern met greeploze fronten, of juist de warmte zoekt van een landelijke stijl met natuurlijke houtstructuren; de opties in afwerking, grepen en werkbladen zijn eindeloos.

Bedenk wel dat stijl en materiaal hand in hand gaan met functionaliteit. Een bepaald werkblad kan prachtig zijn, maar vraagt misschien meer onderhoud. Door hier een goede balans in te vinden, zorg je ervoor dat de keuken ook na jaren intensief gebruik nog steeds prettig aanvoelt en mooi oogt.

©Bemmel & Kroon

Alles onder één dak voor een zorgeloze keuze

Het grote voordeel van een complete keuken bij Bemmel & Kroon is dat je niet voor elk onderdeel naar een andere winkel hoeft. Ze profileren zich als een totaalpartner waarbij kasten, apparatuur en afwerking naadloos op elkaar aansluiten. Met tientallen opstellingen in de showrooms ter inspiratie, en de mogelijkheid om alles op maat aan te passen, krijg je de vrijheid om jouw ideale plaatje te creëren zonder het overzicht te verliezen. Dat geeft rust en duidelijkheid tijdens het koopproces.

Slimme vragen voor een vliegende start

Om het meeste uit je bezoek aan de showroom te halen, helpt het om jezelf vooraf drie vragen te stellen. Vraag jezelf ten eerste af wat je maximale budget is en hoe je dat wilt verdelen over apparatuur en materialen. Bedenk daarnaast welke opstelling het best bij de fysieke ruimte en jouw levensstijl past. Tot slot is het goed om alvast na te denken over welke sfeer en materialen aansluiten bij de rest van je interieur. Als je deze antwoorden globaal in je hoofd hebt, kunnen de adviseurs van Bemmel & Kroon je veel gerichter helpen aan een ontwerp dat niet alleen mooi is, maar ook toekomstbestendig.

©Bemmel & Kroon

Waarom kiezen voor Bemmel & Kroon?

Als gevestigde keukenspecialist combineert Bemmel & Kroon jarenlange ervaring met een enorm breed aanbod. Met zo'n 150 keukenopstellingen verspreid over diverse showrooms is er altijd wel een stijl die je aanspreekt. Of je nu gaat voor een functionele basiskeuken of een luxe maatwerkproject: ze bieden de deskundigheid en de flexibiliteit om jouw droomkeuken werkelijkheid te maken. Maak snel een afspraak!

Toe aan een nieuwe keuken?

Laat je inspireren door de keukens van Bemmel & Kroon!