Momenteel zijn m.2 nvme-ssd’s het neusje van de zalm en Samsung behoort met bijvoorbeeld de SSD 970 Pro tot de top. Met de Portable SSD X5 brengt Samsung nvme naar de externe ssd. Thunderbolt 3 moet het mogelijk maken deze razendsnelle ssd extern te gebruiken. Wij hebben de Samsung Portable SSD X5 getest.

De Portable SSD X5 is niet Samsungs eerste externe ssd, zo kwam vorig jaar de Portable SSD T5 op de markt. Deze maakt gebruik van usb 3.1 en is intern voorzien van een msata-ssd. Met een snelheid van 10 Gbit/s (1250 MB/s) is usb 3.1 niet snel genoeg om de huidige nvme-ssd’s met snelheden boven de 2.500 MB/s bij te houden. In de vorm van Thunderbolt 3 is er wél een aansluiting die deze snelheden aankan. De eerste twee varianten van het door Intel en Apple uitgevonden Thunderbolt maakten gebruik van een mini-displayport-aansluiting en waren vooral een Apple-feestje. Met Thunderbolt 3 dat gebruik maakt van de usb-c-connector zien we Thunderbolt naast MacBooks wél terug op de duurdere Windows-machines. Thunderbolt 3 is gebaseerd op pci-express 3.0 en gebruikt voor de dataoverdracht een x4-verbinding, dezelfde verbinding die gebruikt wordt voor interne nvme-ssd’s.

©PXimport

Alleen Thunderbolt 3

Volgens de specificaties heb je om de Portable SSD X5 te gebruiken een Thunderbolt 3-aansluiting nodig. Uiteraard hebben we toch even geprobeerd om de X5 via usb aan te sluiten en zoals verwacht gebeurt er dan weinig. Er wordt door Windows wel herkend dat de X5 is aangesloten, maar stuurprogramma’s om hem te gebruiken zijn er niet. Dat is zelfs het geval als je laptop voorzien is van een usb-c-poort zonder Thunderbolt-ondersteuning. Die aansluiting ziet er precies hetzelfde uit, maar werkt niet in combinatie met de X5. Dit illustreert nog maar eens de verwarring van de usb-c-aansluiting die voor verschillende protocollen is in te zetten. De X5 is dus geen schijf om bestanden met andere mensen uit te wisselen, je moet hem echt voor jezelf aanschaffen. Met de meegeleverde software kun je je data van een wachtwoord voorzien, hiervoor wordt gebruik gemaakt van AES 256bit-versleuteling

©PXimport

Nvme-ssd

Met Thunderbolt vormt de aansluiting niet langer een snelheidsbeperking en Samsung heeft de Portable SSD X5 dan ook voorzien van een m.2 nvme-ssd uit eigen stal. Welke variant dat precies is, kon Samsung ons niet vertellen en het lijkt onmogelijk de X5 zonder schade open te maken. Met opgegeven lees- en schrijfsnelheden van 2.800 en 2.300 MB/s gaat het in ieder geval om een rap exemplaar. Met een afmeting van 11,9 x 6,2 x 2 cm is de magnesium behuizing van de X5 een stuk groter dan de gebruikte m.2-ssd. Dit verschil in afmeting tussen ssd en de behuizing is ook een stuk groter dan bij Samsungs op msata gebaseerde usb-ssd’s. De Portable SSD T5 is bijvoorbeeld niet gek veel groter als de msata-ssd die intern gebruikt wordt. De reden voor de enigszins forse behuizing van de X5 is koeling. De ssd is voorzien van een forse heatsink die ervoor zorgt dat de ssd niet te warm wordt en de prestaties ook over langere tijd goed blijven.

©PXimport

Prestaties

De laptop die we gebruikt hebben om de 1 TB-uitvoering van de Portable SSD X5 te testen is een modern exemplaar met een Intel Core i7-8550u, 16 GB ram en een Samsung PM981 nvme-ssd van 512 GB. We hebben onze ssd-benchmarks losgelaten op zowel de Portable SSD X5 als de ingebouwde PM981. Met CrystalDiskMark bepalen we de sequentiële lees- en schrijfsnelheden. De X5 haalt hierbij met 2769,2 en 2157,8 MB/s bijna de door Samsung opgegeven snelheden. De ingebouwde PM981 heeft met 3157,3 MB/s een hogere leessnelheid, maar is met 1622,5 MB/s een stuk langzamer met schrijven. Dat beeld wordt bevestigd in AS SSD: de ingebouwde ssd heeft een hogere sequentiële leessnelheid terwijl de X5 een hogere schrijfsnelheid heeft. De X5 doet het echter weer beter in testen met kleine stukjes data en heeft een betere toegangstijd. AS SSD kent aan de X5 een score toe van 4464 punten terwijl de PM981 3180 punten scoort. Uiteindelijk gaat het om de prestaties in de praktijk en de benchmark die daar het dichtst bij in de buurt komt is de Storage-test van PCMark 8. De X5 krijgt van PCMark 5077 punten terwijl de ingebouwde PM981 5022 punten krijgt. De externe X5 is volgens PCMark 8 dus een betere ssd om vanaf te werken dan de in de laptop ingebouwde nvme-ssd en dat verdient lof. Je kunt de X5 dus zonder zorgen gebruiken om programma’s op te installeren of grote bestanden zoals 4K-films of raw-foto’s direct te bewerken vanaf de X5. Die score van 5077 punten is overigens vrijwel gelijk aan Samsungs SSD 970 EVO.

©PXimport

Conclusie

Samsung maakt met de X5 de belofte waar: dit is een externe ssd die vrijwel net zo snel is als een intern exemplaar. Je kunt de X5 dan ook zonder zorgen inzetten voor alles waar je normaal gesproken een interne nvme-ssd voor inzet. De X5 is ook een prima manier om de opslag van een laptop of pc met Thunderbolt 3 uit te breiden wanneer het niet mogelijk is de ingebouwde ssd te vervangen. De Portable SSD X5 heeft echter één belangrijk minpunt en dat is dat Thunderbolt 3 echt verplicht is. Zelfs via een usb-c-poort krijg je zonder Thunderbolt-ondersteuning geen verbinding met de X5 terwijl die aansluiting er fysiek wel hetzelfde uitziet. De prijzen beginnen bij 409,99 euro voor de 500GB-uitvoering en liggen daarmee een stuk hoger dan die van de op usb 3.1 gebaseerde Portable SSD T5. De prijs van de geteste 1TB-uitvoering is nog niet bekend.

Een inbouw-vriezer installeren lijkt misschien eenvoudig, maar het vergt precisie. Anders dan bij een vrijstaand model moet je rekening houden met ventilatie, deurconstructie en een nauwkeurige afstelling. Alleen dan blijft het vriesgedeelte goed werken én sluit de deur goed. In dit artikel lees je hoe je stap voor stap te werk gaat en waar je op moet letten.

Een inbouw-vriezer plaats je in een keukenkast, meestal onder het aanrecht of in een hoge kast (een kolomkast). Het is belangrijk dat je een plek kiest met een stopcontact in de buurt, want het snoer van een inbouw-vriezer is meestal vrij kort. Verlengsnoeren zijn geen goed idee. Ook moet de ondergrond vlak en stevig zijn. Staat de vloer scheef of veert de kastvloer mee, dan wordt het lastig om de vriezer goed af te stellen.

Ventilatieruimte en warmteafvoer

Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is de ruimte voor ventilatie. Een inbouw-vriezer mag dan wel netjes weggewerkt zijn, de techniek moet nog steeds zijn warmte kwijt kunnen. Warmte die niet goed kan ontsnappen, zorgt voor slechtere prestaties, een hoger energieverbruik en in het ergste geval storingen. Fabrikanten schrijven vaak minimale maten voor: denk aan een vrije opening aan de achterzijde, een ventilatierooster in de plint en voldoende ruimte aan de bovenkant van de nis. Die details vind je meestal in de handleiding. In kasten zonder achterwand is de luchtcirculatie vaak vanzelf goed geregeld. Zit er wel een achterwand in, controleer dan of er een uitsparing aanwezig is.

©Andrey Sinenkiy

De vriezer plaatsen en afstellen

Zodra de nis klaar is en je alles hebt gecontroleerd, schuif je de vriezer voorzichtig op zijn plek. Trek eerst de stekker door de kastopening, zodat je niet het hele toestel hoeft te kantelen om erbij te kunnen. Schuif de vriezer niet muurvast tegen de kastwanden. Een paar millimeter speling voorkomt trillingen of gekraak. Gebruik daarna een waterpas om het toestel recht te zetten. Aan de voorzijde zitten stelpootjes die je kunt draaien tot het toestel volledig vlak staat. Dat is belangrijk: een scheve plaatsing kan ervoor zorgen dat de deur vanzelf openvalt of juist blijft klemmen.

Deurmontage

Een van de lastigste onderdelen is het juist afstellen van de keukendeur op de vriezerdeur. Afhankelijk van het model heb je te maken met een sleepdeursysteem of een deur-op-deurconstructie. Bij het eerste systeem schuift de keukendeur mee met de vriezerdeur via een geleider. Bij het tweede zitten de twee deuren vast aan elkaar. Sommige modellen bieden de mogelijkheid om het scharnier links of rechts te plaatsen. Kies altijd de draairichting die logisch past bij de indeling van je keuken.

De montage vraagt om nauwkeurigheid, bij beide systemen. Bij het sleepdeursysteem komt het aan op het goed positioneren van de geleider en het afstellen van de glijrails, zodat de keukendeur netjes meebeweegt zonder te schuren of te blijven haken. De keukendeur hangt hier namelijk zelfstandig in de kast en moet op precies het juiste moment de vriezerdeur meenemen. Dat vereist fijn afstellen van de positie en afstand tussen de twee deuren.

Bij deur-op-deur zit de keukendeur direct op de vriezerdeur geschroefd. Ook hier is precisie belangrijk, want een scheve montage kan ertoe leiden dat de scharnieren onder spanning komen te staan of dat de deur niet goed sluit. In beide gevallen geldt: meet zorgvuldig, werk secuur en volg de bijgeleverde instructies stap voor stap. Draai schroeven niet te strak aan in het frontpaneel, zeker niet bij keukendeurtjes met een fineer- of laklaag. Na montage open en sluit je de deur meerdere keren om te controleren of alles soepel werkt. Loopt het stroef, of sluit de deur niet vanzelf? Dan moet je waarschijnlijk de hoogte of diepte nog iets aanpassen.

©Henadzy

Wat te doen bij een slecht sluitende deur

Een slecht sluitende deur is niet alleen vervelend, maar ook slecht voor de werking van de vriezer. Koude lucht ontsnapt, warme lucht komt binnen, en dat leidt tot ijsvorming. Ook gaat de motor vaker draaien en dat merk je op de energierekening. Het begint allemaal met een correcte afstelling: een goed afgestelde vriezerdeur sluit vanzelf en trekt netjes dicht.

Is dat niet het geval, kijk dan eerst of de vriezer wel volledig waterpas staat. Als de vriezer ook maar een beetje scheef staat, kan de deur open blijven staan. Ook het scharniermechanisme speelt een rol. Bij sleepdeuren wil er nog wel eens speling ontstaan, waardoor de keukendeur niet genoeg kracht overbrengt op de vriezerdeur.

Je kunt dit eenvoudig testen met een A4'tje. Klem het papier tussen de deur en de kast, en trek eraan. Voel je nauwelijks weerstand, dan sluit de deur niet goed. In dat geval loont het om nog eens kritisch naar de afstelling te kijken.

©Петр Смагин - stock.ad

Tot slot: netjes afwerken

Zodra de deur goed sluit en alles naar wens werkt, kun je de afwerking afronden. Monteer de plint terug, eventueel met een speciaal ventilatierooster. Werk schroefgaten af met dopjes of afdekstrips en controleer of het deurfront netjes aansluit bij de rest van de keuken. De meeste inbouwmodellen bieden nog wat marge voor bijstelling, zodat je alles tot op de millimeter kunt uitlijnen. Vergeet ten slotte niet om de rubbers van de vriezerdeur even na te lopen. Zijn ze schoon, soepel en goed geplaatst? Dan weet je zeker dat de vriezer straks probleemloos blijft functioneren.

Conclusie

Een inbouw-vriezer installeren is geen haastklus. Twijfel je over de technische aspecten of voel je je niet zeker over de montage? Laat je dan vooraf adviseren door een witgoed-specialist. Als je het goed wilt doen, moet je zorgen voor een stabiele plaatsing, voldoende ventilatie en een perfect afgestelde deur. De afwerking vraagt om geduld en nauwkeurigheid, maar het resultaat is een vriezer die niet alleen goed koelt, maar ook mooi opgaat in het keukendesign. En daar heb je jaren plezier van.

De HP OmniBook X Flip 14 is een nieuw model binnen de OmniBook X-reeks die bestaat uit luxere AI-laptops. Ten opzichte van de eerdere OmniBook X kun je de Flip ook gebruiken als tablet. Verder valt op dat deze nieuwe variant weer gewoon een Intel-processor heeft. Hoe bevalt deze laptop?

De HP OmniBook X Flip 14 is een convertible laptop die je dankzij een omklapbaar scherm ook als tablet kunt gebruiken. De stevige behuizing is gemaakt van aluminium en afgewerkt in een fraaie kleur die HP atmosferisch blauw noemt. Het materiaal is helaas wel erg vingerafdrukgevoelig en de laptop zat al direct na het uitpakken vol met zichtbare vingerafdrukken. De laptop is ook in het zilver verkrijgbaar; wellicht vallen op die kleur vingerafdrukken minder op. De OmniBook X Flip weegt 1,38 kilogram en dat zeker voor een convertible lekker licht.

©Jeroen Boer - ID.nl

Ondanks de compacte vormgeving krijg je behoorlijk wat aansluitingen waaronder twee usb-c-aansluitingen. Die zijn opvallend genoeg niet identiek qua mogelijkheden. Al is het functionele verschil in veel gevallen niet merkbaar, want beide poorten ondersteunen data, video en opladen. De snelste poort is een Thunderbolt 4-variant met een maximale snelheid van 40 Gbit/s en DisplayPort 2.1. De andere poort ondersteunt usb 3.2 op maximaal 10 Gbit/s in combinatie met Displayport 1.4a. DisplayPort 2.1 biedt veel hogere verversingssnelheden voor 4K-schermen tot 240 Hz en ondersteunt 8K-schermen.

©Jeroen Boer - ID.nl

Daarnaast is ook voorzien in HDMI 2.1, een 3,5mm-headsetaansluiting en twee normale usb3.2-poorten met een maximale snelheid van 10 Gbit/s. Op het gebied van aansluitingen kom je kortom niks tekort. Zeker omdat de laptop ook nog eens wifi 7 inclusief ondersteuning voor de 6GHz-band heeft.

©Jeroen Boer - ID.nl

In het startmenu vinden we ten opzichte van een normale Windows-installatie relatief veel extra pictogrammen. Veel daarvan zijn van HP zelf in de vorm van documentatie en wat eigen tooltjes zoals een virtuele lichtring om jezelf beter te belichten tijdens videogesprekken en een eigen AI-assistent. Daarnaast is een proefversie van McAfee geïnstalleerd en zien we aanbiedingen van Adobe en Dropbox.

Verschillende varianten

De OmniBook X Flip 14 is te koop in verschillende configuraties en is leverbaar met zowel Intel- als AMD-processors. Dat is overigens een groot verschil ten opzichte van de HP OmniBook X die we vorig jaar getest hebben, want dat was ondanks de vrijwel identieke naam een laptop voorzien van een ARM-processor van Qualcomm. Afhankelijk van de configuratie is de OmniBook X Flip 14 voorzien van een oled- of ips-scherm. Ons testexemplaar met volledig typenummer HP OmniBook X Flip 14-fm0685nd is de duurste uitvoering met een oledscherm en beschikt over een Intel Core Ultra 7 258V met geïntegreerde 32 GB RAM. Deze processor uit Intels Lunar Lake-generatie is voorzien van een npu (neural processing unit) die krachtig genoeg is om de laptop te classificeren als Copilot+-pc. Alle AI-extraatjes in Windows zoals live-ondertitels, webcameffecten en simpele beeldgeneratie in Paint zijn dan ook aanwezig. De processor wordt in de geteste configuratie gecombineerd met een 1 TB-ssd afkomstig van Samsung. Het geïntegreerde werkgeheugen kun je logischerwijs niet uitbreiden. De M.2-ssd en het wifi-kaartje zijn eventueel wel verwisselbaar. 

Toetsen zonder uitsparing

Waar veel duurdere laptops een toetsenbord hebben waarbij er per toets individuele uitsparingen in het metaal zijn gemaakt, gebruikt HP op deze laptop een grote uitsparing waar het toetsenbord in verwerkt is. Om toch een premiumuitstraling te krijgen zijn de toetsen wat groter dan normaal waardoor er vrijwel geen uitsparing tussen de toetsen zichtbaar is. In combinatie met het extra grote lettertje ziet het er lekker robuust uit. Toch zijn we niet heel enthousiast. De toetsen zijn geheel vlak en doordat er nauwelijks een uitsparing tussen de toetsen zit, is het soms lastig om te voelen welke toets je gebruikt. De aanslag had ook wat duidelijker gekund. Het tikcomfort is wat ons betreft minder goed dan het toetsenbord dat we vorig jaar op de OmniBook X zagen. Dat toetsenbord had wel los uitgesneden toetsen in de behuizing en zag er met zijn toetsen in verschillende kleuren ook wat leuker uit.

©Jeroen Boer - ID.nl

Het toetsenbord heeft verlichting die je in twee standen kunt instellen. In de rij met functietoetsen valt een functietoets op voor het invoegen van emoji. Wellicht voor veel mensen overbodig, maar deze emoji-toets is niet ten koste gegaan van andere functionaliteiten. Waar je op andere laptops bijvoorbeeld een toets hebt om de webcam mee uit te zetten, is er hier een schuifje ingebouwd waardoor een knopje niet nodig is. Ook een muteknop voor de microfoon is gewoon aanwezig.

Onder het toetsenbord is een ruime touchpad geplaatst die prima werkt en gebaren met drie en vier vingers ondersteunt. Wel lijkt het erop dat het geen glazen touchpad is en dat voelt wat goedkoop aan. 

Mooi oledscherm

Het 14inch-aanraakscherm is voorzien van een oledpaneel met een resolutie van 2880 x 1800 pixels. Er wordt een hoge verversingssnelheid van 120 Hz ondersteund die volgens Windows dynamisch kan worden aangepast tussen 48 en 120 Hz (VRR) om energie te besparen. Een beetje vreemd is dat je handmatig alleen uit 48 of 120 Hz kunt kiezen. Buiten die eigenaardigheid om heeft de laptop een uitstekend scherm met goede kleuren en een indrukwekkend contrast. De maximale helderheid is voor binnen meer dan genoeg, maar er zijn (dure) laptops die meer schermhelderheid bieden. Wel ondersteunt het scherm HDR waarbij de piekhelderheid wat hoger ligt dan de algemene schermhelderheid. Het paneel is glanzend afgewerkt met Gorilla Glass 3.

©Jeroen Boer - ID.nl

Die afwerking is niet voor niks, want de laptop heeft een aanraakscherm en kun je ook als tablet gebruiken. Het omklappen van het scherm naar de tabletmodus gaat soepel en ook als tablet voelt het geheel solide. Het scharnier is stijf genoeg om te voorkomen dat het scherm in de tabletmodus klappert, iets dat je soms wel eens ziet op dit soort convertibles. Het platte en goed gevulde toetsenbord blijkt in de tabletmodus juist erg prettig te zijn, want hiermee heeft je tablet een vlakke achterkant waardoor je het apparaat fijn kunt vasthouden. We hebben het niet kunnen testen, maar het scherm is compatibel met een optionele stylus die je magnetisch aan de behuizing kunt plakken. Deze HP 700 pen kost 100 euro en komt uiteraard vooral in de tabletmodus van pas. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Boven het scherm heeft HP een 5megapixel-camera geplaatst. Behalve in Full HD kan de camera ook filmen in 1440p. De beelden zijn prima en je bent altijd duidelijk in beeld tijdens een videogesprek. Handig is dat HP de webcam heeft voorzien van een ingebouwd schuifje. Je kunt dankzij een patroontje ook duidelijk zien of het schuifje gesloten is. De camera is geschikt voor biometrisch inloggen via Windows Hello. Dat is direct je enige biometrische mogelijkheid, want een vingerafdrukscanner ontbreekt. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Uitstekende prestaties

De Intel Core Ultra 7 258V is een mobiele processor met in totaal acht cores waarvan vier volwaardige en vier energiezuinige cores. Uiteraard is dit vergeleken met processors met een hoger energieverbruik geen heel indrukwekkende processor, maar voor een laptop is dit wel een krachtige chip. De laptop zet dan ook een uitstekende score neer van 6822 punten in PCMark 10. Ook de scores in Cinebench R23 zijn met een single-core-score van 1841 en een multi-core-score van 10372 punten uitstekend. Het verval bij langdurige belasting blijft beperkt. Tijdens alledaagse werkzaamheden als surfen en het bewerken van documenten doet de koeling stil zijn werk. Als je de laptop zwaardere taken laat uitvoeren, hoor je de koeling wel aanslaan. 

Het is geen verrassing, want dit is niet de eerste laptop met deze cpu die we testen, maar de Intel Arc 140V is een capabele geïntegreerde gpu. In 3DMark Time Spy scoort deze laptop 4457 punten en dat betekent dat wat oudere spellen prima speelbaar zijn. Zo halen we in Shadow of the Tomb Raider op de voorinstelling lowest gemiddeld 69 fps terwijl als we AI-upscaler XeSS inschakelen dat 84 fps wordt. Zelf op de voorinstelling High in combinatie met XeSS halen we een speelbare 60 fps. Je kunt een hoop spellen spelen als je de grafische instellingen wat beperkt.

De accu met een capaciteit van 59 Wh biedt een uitstekende werktijd. In onze test houdt de laptop het maar liefst 15 uur uit en dat is in lijn met wat HP zelf opgeeft. De ssd is een exemplaar van Samsung dat goed presteert. De maximale lees- en schrijfsnelheden bedragen een uitstekende 5012,20 en 3284,23 MB/s. Belangrijker is hoe de ssd presteert tijdens werkzaamheden met veel bewerkingen op kleine bestanden tegelijkertijd. In de Quick System drive Benchmark van PCMark 10 die precies dat test, haalt de ssd een snelheid van 273,04 MB/s. Dat is op zich geen slechte score, maar er zijn tegenwoordig ssd's die hier een veelvoud van scoren.

Conclusie

De HP OmniBook X Flip 14 is een fraaie laptop voorzien van krachtige hardware die je kunt gebruiken als laptop én als tablet. Voor een compacte laptop heeft de OmniBook X Flip 14 opvallend veel aansluitingen: we kunnen ons niet voorstellen dat je met tweemaal usb-c, tweemaal usb en HDMI iets tekort zult komen. Helemaal perfect is de OmniBook X Flip 14 echter niet, want het volledig vlakke toetsenbord met weinig ruimte tussen de toetsen vinden we niet heel fijn tikken. Ook is de behuizing erg gevoelig voor vingerafdrukken, waardoor de fraai ontworpen laptop er al snel wat smoezelig uitziet.