Momenteel zijn m.2 nvme-ssd’s het neusje van de zalm en Samsung behoort met bijvoorbeeld de SSD 970 Pro tot de top. Met de Portable SSD X5 brengt Samsung nvme naar de externe ssd. Thunderbolt 3 moet het mogelijk maken deze razendsnelle ssd extern te gebruiken. Wij hebben de Samsung Portable SSD X5 getest.

De Portable SSD X5 is niet Samsungs eerste externe ssd, zo kwam vorig jaar de Portable SSD T5 op de markt. Deze maakt gebruik van usb 3.1 en is intern voorzien van een msata-ssd. Met een snelheid van 10 Gbit/s (1250 MB/s) is usb 3.1 niet snel genoeg om de huidige nvme-ssd’s met snelheden boven de 2.500 MB/s bij te houden. In de vorm van Thunderbolt 3 is er wél een aansluiting die deze snelheden aankan. De eerste twee varianten van het door Intel en Apple uitgevonden Thunderbolt maakten gebruik van een mini-displayport-aansluiting en waren vooral een Apple-feestje. Met Thunderbolt 3 dat gebruik maakt van de usb-c-connector zien we Thunderbolt naast MacBooks wél terug op de duurdere Windows-machines. Thunderbolt 3 is gebaseerd op pci-express 3.0 en gebruikt voor de dataoverdracht een x4-verbinding, dezelfde verbinding die gebruikt wordt voor interne nvme-ssd’s.

©PXimport

Alleen Thunderbolt 3

Volgens de specificaties heb je om de Portable SSD X5 te gebruiken een Thunderbolt 3-aansluiting nodig. Uiteraard hebben we toch even geprobeerd om de X5 via usb aan te sluiten en zoals verwacht gebeurt er dan weinig. Er wordt door Windows wel herkend dat de X5 is aangesloten, maar stuurprogramma’s om hem te gebruiken zijn er niet. Dat is zelfs het geval als je laptop voorzien is van een usb-c-poort zonder Thunderbolt-ondersteuning. Die aansluiting ziet er precies hetzelfde uit, maar werkt niet in combinatie met de X5. Dit illustreert nog maar eens de verwarring van de usb-c-aansluiting die voor verschillende protocollen is in te zetten. De X5 is dus geen schijf om bestanden met andere mensen uit te wisselen, je moet hem echt voor jezelf aanschaffen. Met de meegeleverde software kun je je data van een wachtwoord voorzien, hiervoor wordt gebruik gemaakt van AES 256bit-versleuteling

©PXimport

Nvme-ssd

Met Thunderbolt vormt de aansluiting niet langer een snelheidsbeperking en Samsung heeft de Portable SSD X5 dan ook voorzien van een m.2 nvme-ssd uit eigen stal. Welke variant dat precies is, kon Samsung ons niet vertellen en het lijkt onmogelijk de X5 zonder schade open te maken. Met opgegeven lees- en schrijfsnelheden van 2.800 en 2.300 MB/s gaat het in ieder geval om een rap exemplaar. Met een afmeting van 11,9 x 6,2 x 2 cm is de magnesium behuizing van de X5 een stuk groter dan de gebruikte m.2-ssd. Dit verschil in afmeting tussen ssd en de behuizing is ook een stuk groter dan bij Samsungs op msata gebaseerde usb-ssd’s. De Portable SSD T5 is bijvoorbeeld niet gek veel groter als de msata-ssd die intern gebruikt wordt. De reden voor de enigszins forse behuizing van de X5 is koeling. De ssd is voorzien van een forse heatsink die ervoor zorgt dat de ssd niet te warm wordt en de prestaties ook over langere tijd goed blijven.

©PXimport

Prestaties

De laptop die we gebruikt hebben om de 1 TB-uitvoering van de Portable SSD X5 te testen is een modern exemplaar met een Intel Core i7-8550u, 16 GB ram en een Samsung PM981 nvme-ssd van 512 GB. We hebben onze ssd-benchmarks losgelaten op zowel de Portable SSD X5 als de ingebouwde PM981. Met CrystalDiskMark bepalen we de sequentiële lees- en schrijfsnelheden. De X5 haalt hierbij met 2769,2 en 2157,8 MB/s bijna de door Samsung opgegeven snelheden. De ingebouwde PM981 heeft met 3157,3 MB/s een hogere leessnelheid, maar is met 1622,5 MB/s een stuk langzamer met schrijven. Dat beeld wordt bevestigd in AS SSD: de ingebouwde ssd heeft een hogere sequentiële leessnelheid terwijl de X5 een hogere schrijfsnelheid heeft. De X5 doet het echter weer beter in testen met kleine stukjes data en heeft een betere toegangstijd. AS SSD kent aan de X5 een score toe van 4464 punten terwijl de PM981 3180 punten scoort. Uiteindelijk gaat het om de prestaties in de praktijk en de benchmark die daar het dichtst bij in de buurt komt is de Storage-test van PCMark 8. De X5 krijgt van PCMark 5077 punten terwijl de ingebouwde PM981 5022 punten krijgt. De externe X5 is volgens PCMark 8 dus een betere ssd om vanaf te werken dan de in de laptop ingebouwde nvme-ssd en dat verdient lof. Je kunt de X5 dus zonder zorgen gebruiken om programma’s op te installeren of grote bestanden zoals 4K-films of raw-foto’s direct te bewerken vanaf de X5. Die score van 5077 punten is overigens vrijwel gelijk aan Samsungs SSD 970 EVO.

©PXimport

Conclusie

Samsung maakt met de X5 de belofte waar: dit is een externe ssd die vrijwel net zo snel is als een intern exemplaar. Je kunt de X5 dan ook zonder zorgen inzetten voor alles waar je normaal gesproken een interne nvme-ssd voor inzet. De X5 is ook een prima manier om de opslag van een laptop of pc met Thunderbolt 3 uit te breiden wanneer het niet mogelijk is de ingebouwde ssd te vervangen. De Portable SSD X5 heeft echter één belangrijk minpunt en dat is dat Thunderbolt 3 echt verplicht is. Zelfs via een usb-c-poort krijg je zonder Thunderbolt-ondersteuning geen verbinding met de X5 terwijl die aansluiting er fysiek wel hetzelfde uitziet. De prijzen beginnen bij 409,99 euro voor de 500GB-uitvoering en liggen daarmee een stuk hoger dan die van de op usb 3.1 gebaseerde Portable SSD T5. De prijs van de geteste 1TB-uitvoering is nog niet bekend.

Op papier (!) voegt de Amazon Kindle Paperwhite niet ontzettend veel toe. Maar de aanpassingen kunnen wel waardevol zijn voor iedereen die al jaren een (verouderde) Kindle-versie heeft. Wat brengt de 2024-variant?

We vallen meteen met de deur in huis. Mocht je de 2021-versie van de Amazon Kindle Paperwhite gekocht hebben, dan zal de stap naar de 2024-variant te klein zijn om opnieuw 180 euro uit te geven aan een (eerlijk is eerlijk: voortreffelijke) e-reader. Maar als jouw Kindle uit 2018 of eerder komt, dan is het wél tijd om de overstap te maken. De Amazon Kindle van de twaalfde generatie heeft namelijk twee belangrijke en waardevolle aanpassingen.

Ten eerste is het systeem nu tot 25 procent sneller. Amazon geeft weinig informatie vrij over de processor en andere specificaties; maar als je een oude en nieuwe Kindle naast elkaar houdt, merk je dat verschil. Het menu reageert vlotter op je aanrakingen, waardoor je minder lang hoeft te wachten. Dit is met name merkbaar wanneer je iets moet intypen, als je een boek zoekt bijvoorbeeld.

Daarnaast is het scherm ten opzichte van de 2021-editie is het scherm met een inch gegroeid. Er past nu net wat meer op het scherm: wat ons betreft betekent dat vooral meer leesplezier. Dat hij daardoor een paar gram zwaarder en wat groter is dan de voorgaande Paperwhite mag eigenlijk geen naam hebben. Met een gewicht van 211 gram en een scherm van 7 inch blijft de 2024-variant namelijk nog steeds een e-reader die niet zwaar of ontzettend groot is. Het is nog steeds een compact apparaat dat je vrijwel overal mee naartoe kunt nemen.

©Wesley Akkerman

Kleine frustratie

Het apparaat ligt lekker in de hand, maar is tevens ontzettend glad waardoor we een hoesje eigenlijk verplicht vinden. Zo voorkom je dat je de e-reader stevig vast wilt houden, waardoor je mogelijk met je duim op het e-inkt-scherm tikt.

Tikken op het scherm betekent dat je van pagina wisselt in een boek of comic. Dat wil je natuurlijk niet per ongeluk doen, want dat kan je een beetje uit het lezen halen. Het is geen groot probleem, maar wel een kleine smet op de ervaring. Verder hebben we weinig aan te merken op het ontwerp. Onderop zit de knop waarmee je hem uit de slaapstand haalt. Ook zit hier de usb-c-poort waarmee je hem oplaadt. De accu kan het tot drie maanden uithouden.

©Wesley Akkerman

(Bijna) hetzelfde, verbeterd

Net als bij andere Kindle-modellen kun je de kwaliteit van het scherm aanpassen op je eigen zicht. Zo heb je verschillende niveaus van helderheid, die er zowel in de avond als overdag prima uitzien. Daarnaast ben je in staat de warmte van het scherm te veranderen. Dan maak je de digitale pagina's in feite meer geel dan wit, maar dat vinden we geen groot probleem. Na een seconde is je zicht daaraan gewend en lees je de woorden prettig van het schermpje. Ook de contrastverhouding is nu hoger. Dat zie je voornamelijk wanneer je comics of graphic novels leest. Een verbetering waarvan we zeggen: meer dan welkom. Maar...

©Wesley Akkerman

Oude(re) Kindle vervangen of niet?

...Ondanks de verbeteringen wat betreft snelheid, schermgrootte en de hierboven beschreven contrastverhouding is de sprong tussen de variant uit 2021 en deze uit 2024 ook weer niet zó groot dat we meteen roepen dat je er nu een moet bestellen. Ja, de ervaring is beter – maar ook weer niet zó veel beter.

Daarnaast is het jammer dat Amazon de Amazon Kindle Paperwhite voorziet van slechts 16 GB aan opslagruimte. Nu zal dat voor je verzameling oude en nieuwe boeken en novels meer dan voldoende zijn, maar fans van audioboeken kunnen beter naar een model kijken met iets meer ruimte. De Paperwhite Signature Edition heeft bijvoorbeeld 32 GB aan opslagruimte, maar kost met 199 euro ook meteen twee tientjes meer.

©Wesley Akkerman

Een Kindle zoals verwacht

Het zal niemand verrassen dat de Amazon Kindle Paperwhite presteert zoals verwacht. Zoals altijd kun je heel fijn je boeken lezen op dit apparaat, zonder vermoeide ogen. De interface is toegankelijk en boeken aanschaffen is zo gepiept. Dat kan direct op de e-reader, met een Amazon-account, of via de website. Dan worden ze naar de e-reader gestuurd. Gekochte boeken worden verder netjes gepresenteerd op het thuisscherm van het apparaat. Zoals altijd is het ook mogelijk gratis epubs met een omweg naar het product te sturen.

Het apparaat biedt een aantal opties voor het aanpassen van de tekstgrootte en het lettertype, maar voelt tegelijkertijd ook een beetje beperkt. We zien graag meer opties in het menu staan. Daarnaast is het jammer dat de nieuwe Paperwhite geen koptelefoonaansluiting heeft en dat je voor luisterboeken bent aangewezen op bluetooth – zeggen we in het kader van veelzijdigheid.

©Wesley Akkerman

Amazon Kindle Paperwhite kopen?

Hoewel we enthousiast zijn over de Amazon Kindle Paperwhite (2024) en de aanpassingen zeker de moeite waard vinden, betekent dat niet dat we iedereen met een 2021-model aanraden om over te stappen – want daarvoor zijn de stappen te klein. Maar heb je een veel ouder model, dan kun je dat met een gerust hart wél doen. De basis is vertrouwd gebleven, en ondanks een paar kleine minpunten is dit zeker geen miskoop.

Of het nu gaat om pizza's, ijs of zelf ingevroren maaltijden: een goede vriezer is onmisbaar. Maar kies je voor een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie? In dit artikel zetten we de verschillen op een rij, zodat jij de beste keuze kunt maken.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aanschaf van een nieuwe vriezer

Voordat je je zoektocht naar het juiste model vriezer start, is het belangrijk om te bepalen hoeveel vriesruimte je nodig hebt. Het zou zonde zijn als je een duur apparaat in de keuken of schuur hebt staan dat uiteindelijk te weinig opbergruimte blijkt te hebben, of juist een apparaat dat altijd maar tot de helft gevuld is en daardoor onnodig veel energie verbruikt. Of je nu een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie kiest: voor alle modellen geldt dat je zo'n 50 liter vriesruimte per persoon rekent. Bestaat jouw huishouden uit vier mensen, dan heb je dus een vriezer met een inhoud van minstens 200 liter nodig. Met z'n tweeën heb je vaak genoeg aan 100 tot 150 liter.

Vrieskast

Een vrieskast lijkt door zijn verticale model veel op een koelkast, met als verschil dat de gehele kast bedoeld is om te vriezen. De binnenkant van een vrieskast bestaat dan ook uitsluitend uit lades. Het fijne daaraan is dat een vrieskast erg overzichtelijk is: als je ervoor staat, zie je in één oogopslag welke producten waar liggen. Dat is anders bij een vrieskist, waarin diepvriesproducten op elkaar gestapeld liggen in één groot vriesvak. Ook kun je in een vrieskast over het algemeen erg veel producten kwijt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het compacte vriesgedeelte van een koelvriescombinatie. Vrieskasten zijn er ook in tafelmodellen, die ideaal zijn voor kleinere keukens of huishoudens. Een tafelmodel plaats je bijvoorbeeld onder het keukenblad, waardoor hij geen extra ruimte in je keuken inneemt.

©carballo

Vrieskist

Iets minder populair dan de vrieskast en koelvriescombinatie is de vrieskist: een liggende vriezer met een deksel bovenop. Het voordeel van dit type vriezer is ook meteen een nadeel: een vrieskist is erg groot, waardoor hij niet in de gemiddelde keuken past. Vrieskisten scoren ook op esthetisch gebied wat minder hoog, waardoor de meeste mensen dit apparaat sowieso niet snel in de keuken zouden plaatsen. Toch kunnen vrieskisten juist vanwege hun grote formaat ontzettend handig zijn. Bijvoorbeeld als je vaak in bulk koopt, hobbykok bent, een moestuin hebt of in de zomer veel ijsjes of ijsblokjes wilt bewaren. Sommige vrieskisten hebben zelfs een netto inhoud van 600 liter! Als je ruimte overhebt in je schuur of garage en vaak voedsel invriest, is een vrieskist dus zeker het overwegen waard. Vrieskisten zijn daarnaast relatief goedkoop én energiezuinig, omdat de kou na het openen van het deksel direct weer terug in de kist 'valt'. Het apparaat hoeft na openen dus niet extra hard te werken om de vriesruimte weer op de juiste temperatuur te krijgen.

Lees ook: Een vrieskast in de schuur of garage? Een koud kunstje!

©Vinícius Bacarin

Koelvriescombinatie

Veruit de meeste huishoudens hebben een koelvriescombinatie: een koelkast en vriezer ineen. De vriezer bevindt zich meestal boven of onder het koelgedeelte. Zo'n koelvriescombinatie is natuurlijk hartstikke handig, want het bespaart een hoop ruimte in de keuken. Ook is een koelvriescombinatie over het algemeen goedkoper dan een losse koelkast en vriezer. En omdat er maar één compressor hoeft te draaien, is een koelvriescombinatie vaak ook energiezuiniger dan twee losse apparaten bij elkaar. Maar zo'n twee-in-één-apparaat heeft ook een nadeel: je kunt er veel minder diepvriesproducten in kwijt dan in een losse vrieskast of -kist. Vaak beslaat de koelruimte het grootste gedeelte van het apparaat, en blijven er drie tot vijf lades over voor het vriezen. Voor een gemiddeld gezin dat af en toe wat invriest is dat meestal wel voldoende. Heb je meer vriesruimte nodig, bijvoorbeeld omdat je vaak aanbiedingen koopt of aan mealpreppen doet? Dan heb je aan een koelvriescombinatie mogelijk niet genoeg en is een vrieskast of -kist voor jou een beter idee.

©Indofootage

Extra functies

Als je eenmaal besloten hebt voor welk type vriezer je gaat, zou je ook nog kunnen kijken welke functies je wilt dat het apparaat heeft. Veel moderne vrieskasten, -kisten en koelvriescombinaties beschikken over allerlei slimme functies die helpen om voedsel langer vers te houden en het apparaat efficiënt te laten werken. Zo hoef je met No Frost nooit meer te ontdooien, is de snelvriesfunctie handig voor het snel invriezen van nieuwe boodschappen en voorkomt een deuralarm dat warme lucht de vriezer binnendringt. Bij vrieskisten is binnenverlichting extra belangrijk, zodat je niet eindeloos hoeft te graaien als je een product zoekt. Let ook op het energielabel van je nieuwe vriezer, want vriezers vreten behoorlijk wat stroom. Wil je een zo zuinig mogelijk apparaat, ga dan voor een vriezer met energielabel C of hoger (tot A). Je kunt ook het energieverbruik in kWh/jaar gebruiken om apparaten te vergelijken; dit geeft het absolute verbruik van een vriezer aan.