De Raspberry Pi 3 is al een tijdje uit en het ziet er niet naar uit dat er snel een opvolger komt. Het ideale moment om eens terug te blikken in de vorm van een duurtest. In deze Raspberry Pi 3 model B review lees je hoe de minicomputer nog altijd zijn mannetje staat.

Een duurtest van de Rasberry Pi kan alle kanten uitgaan. Het apparaatje is immers heel veelzijdig. Gebruik je het als mediacenter, als mini-desktop-pc, als domoticacontroller, als weerstation, als vpn-router, als digitaal fotolijstje of als spelconsole? Het is allemaal mogelijk met dit kleine computerbordje.

We focussen ons in deze duurtest daarom op de toepassingen waarmee we zelf het langst ervaring hebben: een mediacenter met de hulp van LibreELEC en een domoticacontroller op basis van Domoticz. Daarnaast gaan we ook kort in op enkele belangrijke veranderingen van het laatste jaar in Raspbian, de officiële Linux-distributie van de Raspberry Pi. Want die softwarekant heeft niet stilgestaan, en dat heeft ook een belangrijke impact op de dagelijkse ervaring met je Raspberry Pi 3.

Raspberry Pi als mediacenter

De Pi is pas vanaf de Raspberry Pi 2 krachtig genoeg om dienst te doen als volwaardig mediacenter. Bij de oudere modellen ging dat niet altijd even comfortabel, met een stotterende interface als voornaamste frustratie. De Raspberry Pi 3, die nog krachtiger is dan zijn voorganger, is dan ook prima geschikt als mediacenter, ook voor 1080p-video. Je gebruikt daarvoor het best de ethernetpoort: de wifi-interface was bij mij soms te traag om video’s van de nas vlot af te spelen.

Ik werk daarvoor al lang met LibreELEC, de fork van OpenELEC door de belangrijkste ontwikkelaars van die laatste distributie. LibreELEC is een gespecialiseerde mediacenterdistributie: in tegenstelling tot Raspbian, waarmee je op je Raspberry Pi allerlei taken kunt uitvoeren, bevat LibreELEC alleen Kodi en enkele andere componenten om zijn taak als mediacenter uit te voeren. Daardoor start LibreELEC ontzettend snel. Het is het ideale besturingssysteem om van je Raspberry Pi 3 een mediacenter te maken. Je krijgt in het dagelijks gebruik alleen maar te maken met de interface van Kodi, die heel gebruiksvriendelijk is.

LibreElec troubleshooting

Als je je Raspberry Pi 3 op een ouder tv-scherm met een afwijkende resolutie aansluit, past het beeld misschien niet helemaal op het scherm, maar valt het van de rand. Gelukkig is dat op te lossen door je scherm te kalibreren. Die mogelijkheid vind je in de systeeminstellingen van Kodi, in System Settings / Display / Calibration als je de instellingen op Expert hebt ingeschakeld.

Ga daar naar de linkerbovenhoek en sleep het kader tot het juist aan de rand van je beeldscherm staat. Doe hetzelfde met de rechteronderhoek. Rechtsklik daarna op een willekeurige plaats om terug te keren naar de instellingen en de kalibratie toe te passen.

Soms herkent LibreELEC de resolutie van je beeldscherm niet. Dan dien je in het bootconfiguratiebestand /boot/config.txt van de Raspberry Pi 3 te duiken. Dat bestand wordt door de firmware van de Raspberry Pi gelezen nog voordat die Linux in het geheugen laadt.

Om dit configuratiebestand aan te passen, schakel je de Pi uit en koppel je het micro-sd-kaartje aan je pc. Windows koppelt dan de boot-partitie aan en opent deze in de Verkenner. Open het bestand config.txt en wijzig de configuratie. Op deze site vind je de mogelijkheden.

Daarna steek je het kaartje terug in je Pi en probeer je of de wijziging werkt zoals je verwacht. Indien niet, dan moet je opnieuw je Pi uitschakelen en het kaartje weer in je pc steken en de configuratie wijzigen. Dat is allemaal vrij omslachtig. Gelukkig hoef je zoiets maar één keer te doen.

©PXimport

Domoticacontroller met Domoticz

De Raspberry Pi 3 is met zijn lage stroomverbruik ideaal om langdurig ingeschakeld te blijven, bijvoorbeeld als controller voor je domoticasysteem. Hier draait al meer dan een jaar een Raspberry Pi 3 met Domoticz om mijn huis te besturen. Slechts zo nu en dan blijft het systeem hangen en het is me nog onduidelijk wat de oorzaak is, maar ik vermoed dat het eerder een softwareprobleem is. Na een herstart kan mijn domoticasysteem altijd weer een paar maanden verder.

De processorkracht van de Raspberry Pi 3 is ruimschoots voldoende om als domoticacontroller te dienen. Zelfs een Raspberry Pi 1 voldoet in veel gevallen nog, zij het dat je dan minder usb-poorten tot je beschikking hebt. Dat is bij de Raspberry Pi 3 wel handig: dankzij de vier usb-poorten zijn er gemakkelijk diverse usb-adapters voor Z-Wave en andere domoticaprotocollen aan te sluiten.

Een van de leukste aspecten van de Raspberry Pi als je zaken wilt automatiseren, zoals in een domoticasysteem, zijn de veertig gpio-pinnen. Daarop kun je allerlei hardware aansluiten, van gespecialiseerde printbordjes voor bijvoorbeeld communicatie op de 433 MHz-frequentieband tot losse sensoren of infrarood-leds.

Aan de softwarekant bestaan er talloze bibliotheken en programma’s om hardware via de gpio-pinnen aan te sturen. Vaak zijn het Python-projectjes die je eenvoudig van GitHub downloadt en installeert. Omdat er zoveel mensen met de Raspberry Pi experimenteren is bijna alles al wel eens gedaan en vind je er genoeg code en documentatie voor.

©PXimport

Trage usb-poorten

De Raspberry Pi 3 heeft een belangrijk zwak punt: zijn trage interne usb 2.0-hub en daardoor ook (omdat de ethernetpoort intern op de usb-hub is aangesloten) een trage ethernetpoort. Dat maakt zelfs deze nieuwste telg uit de Raspberry Pi-familie ongeschikt voor taken die snel veel gegevens moeten doorsturen via het netwerk. Een nas of een ownCloud- of Nextcloud-machine, het is allemaal mogelijk met de Raspberry Pi 3, maar ik heb het geprobeerd en vond de performance absoluut niet voldoende.

Er is nog niets bekend over de opvolger van de Raspberry Pi 3, maar fans wachten al jaren op een snellere ethernetinterface. Hoewel 10/100 Mbps ethernet voor toepassingen zoals hd-videostreaming volstaat, is gigabit-ethernet zeker welkom. En ook een upgrade naar usb 3.0 of zelfs een (e)sata-aansluiting zou interessant zijn. Beide aanpassingen zouden van de vierde versie van de populaire Raspberry Pi eindelijk een minicomputertje maken dat voor een zelfbouw-nas geschikt is. En nu we toch een verlanglijstje aan het opsommen zijn: hopelijk heeft de Raspberry Pi 4 ook eindelijk een aan- en uitknop en een realtime-klok met batterij.

Raspbian PIXEL

Ook al is de Raspberry Pi 3 al meer dan een jaar oud, op het gebied van software is er het laatste jaar het een en ander veranderd. In de officiële Linux-distributie voor de Pi, Raspbian, werd de desktopomgeving LXDE ingeruild voor de eigen desktopomgeving PIXEL (Pi Improved Xwindows Environment, Lightweight).

Een nuttige vernieuwing in PIXEL is dat je nu in de rechterbovenhoek van het scherm duidelijke pictogrammen te zien krijgt bij een te lage spanning (een bliksemflits) of als de temperatuur van je Pi oploopt (een thermometer), ook op de console. Zo zie je in één oogopslag wanneer de voedingsspanning voor je Pi 3 te laag is. Dat komt nog vaak voor als je zonder na te denken een willekeurige voedingsadapter pakt voor je Pi 3. De adapter moet toch minstens 2,5 ampère stroom kunnen leveren.

Het is ook goed dat de ontwikkelaars van de Raspberry Pi Foundation meer aandacht aan beveiliging schenken. Zo is de ssh-toegang sinds eind 2016 in Raspbian standaard uitgeschakeld. En als je ssh inschakelt en nog altijd het standaardwachtwoord ‘raspberry’ hebt voor de gebruiker ‘pi’, krijg je elke keer dat je via ssh of op je desktop inlogt een waarschuwing met de vraag om je wachtwoord te veranderen. Deze beveiligingsmaatregel moet misbruik van de vele Raspberry Pi’s wereldwijd moeilijker maken. Voor je het weet, maakt je Pi immers deel uit van een IoT-botnet.

Zoals bij alle beveiligingsmaatregelen maakt dit het wel wat omslachtiger voor de beginnende gebruiker. Die kon vroeger immers gewoon Raspbian op een sd-kaartje zetten, het kaartje in de Pi steken, deze opstarten en dan via ssh inloggen. Daarvoor was er geen enkele configuratie nodig en hoefde je ook geen toetsenbord en scherm aan te sluiten.

Om het inschakelen van ssh toch mogelijk te maken zonder toegang tot een toetsenbord en scherm, hebben de ontwikkelaars een nieuw bestand in het leven geroepen. Als je een bestand /boot/ssh aanmaakt op de micro-sd-kaart, schakelt Raspbian bij zijn eerste opstart ssh in en verwijdert de distributie het bestand.

©PXimport

Conclusie

Met de Raspberry Pi 3 bouw je zelf eenvoudig je eigen mediacenter, domoticacontroller, retrospelconsole of weerstation. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is mogelijk. Ook de gpio-pinnen zorgen voor talloze uitbreidingsmogelijkheden. Het belangrijkste minpunt is de slechte usb- en netwerkperformance. We hopen dat de langverwachte Raspberry Pi 4 daar eindelijk iets aan gaat doen, zodat het apparaatje nog meer toepassingsmogelijkheden krijgt. Maar in ons huis doet het apparaatje al een jaar prima dienst als domoticacontroller en mediacenter.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Muziek- of podcastliefhebber? Niets is zo fijn als ongestoord naar je favoriete nummers of podcasts luisteren. Met deze draadloze oordopjes heb je uitstekend geluid zonder de hoofdprijs te hoeven betalen.

True Wireless wil zeggen dat oordopjes of koptelefoons volledig draadloos zijn, zonder kabel tussen de oordopjes onderling. Ze maken verbinding via Bluetooth met bijvoorbeeld een smartphone. True Wireless wordt vooral gebruikt voor muziek luisteren, bellen en het handsfree bedienen van apparaten, met veel bewegingsvrijheid als belangrijkste voordeel. Wij vonden vijf betaalbare modellen voor je.

Sony WF-C500

Als je aan Sony denkt, denk je aan geluidskwaliteit, en de WF-C500 stelt op dat vlak zeker niet teleur. Het meest opvallende is de DSEE-technologie (Digital Sound Enhancement Engine). Deze techniek herstelt hoge frequentietonen die vaak verloren gaan bij het comprimeren van muziek, zoals bij sommige streamingdiensten. Hierdoor blijven je favoriete nummers rijker en gedetailleerder klinken. De pasvorm is klein en ergonomisch, waardoor ze ook voor langere luistersessies comfortabel in je oren blijven zitten. Met de bijbehorende Headphones Connect-app van Sony kun je het geluid volledig naar je eigen smaak aanpassen met een equalizer. De batterijduur is met 10 uur op een volle lading (en nog eens 10 uur extra via de oplaadcase) meer dan voldoende voor een paar dagen woon-werkverkeer of een lange studiesessie. Hoewel actieve ruisonderdrukking ontbreekt, sluiten de dopjes van zichzelf al redelijk goed af.

🎶Continue audioafspeeltijd: 10 uur (met oplaadcase 20 uur)
🔌Oplaadtijd: 2,5 uur
📡Bluetooth-versie: 5.0

JBL Tune Flex

Het unieke aan de JBL Tune Flex is de flexibiliteit in hoe je ze draagt. Standaard hebben ze een 'open' ontwerp, waardoor je bewust blijft van je omgeving. Dit is ideaal voor in het verkeer of op kantoor. Heb je toch behoefte aan meer isolatie en een diepere basrespons? Dan klik je de meegeleverde afsluitende oortips erop en verander je ze in een traditioneel in-ear model. Deze oordopjes zijn uitgerust met Active Noise Cancelling, warmee je storende achtergrondgeluiden wegfiltert, zodat je je volledig op je muziek of podcast kunt focussen. Het geluid zelf heeft de kenmerkende JBL Pure Bass-signatuur, wat zorgt voor een krachtig en energiek laag. Met de bijbehorende app kun je instellingen zoals de noise cancelling en het geluidsprofiel verder finetunen.

🎶Continue audioafspeeltijd: 8 uur (met oplaadcase 32 uur)
🔌Oplaadtijd: 2 uur
📡Bluetooth-versie: 5.2

Rolfstone Nova

De Rolfstone Nova is een interessant product van Nederlandse bodem. De ANC-functie filtert storende omgevingsgeluiden zoals het lawaai in de trein of het geroezemoes op kantoor effectief weg. Heb je juist wel behoefte aan contact met je omgeving, bijvoorbeeld in het verkeer? Dan schakel je eenvoudig de Ambient Mode in, die omgevingsgeluid juist versterkt doorlaat. De geluidskwaliteit is vol en helder, met een stevige bas die niet overheerst, wat het een prettige allrounder maakt voor verschillende muziekstijlen. Een ander sterk punt is de batterijduur; de oordopjes zelf gaan tot 7 uur mee en met de oplaadcase kun je dit verlengen tot een indrukwekkende 35 uur in totaal. Dankzij de IPX4-classificatie zijn ze bovendien zweet- en spatwaterdicht, waardoor ze ook prima geschikt zijn voor een rondje hardlopen. Ook handig: deze oordopjes kun je ook draadloos opladen!

🎶Continue audioafspeeltijd: 7 uur (met oplaadcase 35 uur)
🔌Oplaadtijd: 50 minuten
📡Bluetooth-versie: 5.2

Yamaha TW-E3B

Yamaha is geen onbekende in de muziekwereld en benadert oordopjes hierdoor net even anders dan de meeste merken. Bij de TW-E3B ligt de focus niet op de zwaarste bas of andere snufjes, maar juist op een natuurgetrouwe geluidsweergave en de gezondheid van je gehoor. Het belangrijkste kenmerk is Yamaha’s unieke ‘Listening Care’-technologie, waarmee het geluid op een intelligente manier wordt aanpgepast wanneer je op een lager volume luistert. Het zorgt ervoor dat je zowel de lage als de hoge tonen helder blijft horen, zonder dat je de muziek hard hoeft te zetten. Hierdoor kun je langer en veiliger genieten van een vol en rijk geluid. De algehele klank is, zoals je van Yamaha mag verwachten, zeer gebalanceerd en authentiek, bedoeld om de muziek te laten klinken zoals de artiest het heeft bedoeld. De oordopjes zelf zijn compact en licht, wat zorgt voor een comfortabele pasvorm. Met een IPX5-certificering zijn ze bovendien bestand tegen zweet en regen, dus een workout of een wandeling in een bui is geen enkel probleem. De batterij gaat zo'n 6 uur mee, met nog eens 18 uur extra via de oplaadcase.

🎶Continue audioafspeeltijd: 6 uur (met oplaadcase 24 uur)
🔌Oplaadtijd: 2 uur
📡Bluetooth-versie: 5.0

Oppo Enco Buds2

Oppo is een merk dat je misschien kent van de smartphones, maar ze maken ook zeer capabele audio-producten. De Enco Buds2 zijn daar een perfect voorbeeld van. Het meest in het oog springende kenmerk is de grote 10mm titanium driver, die zorgt voor een diepe en indrukwekkende basweergave die je normaal in duurdere oordopjes zou verwachten. Via de bijbehorende HeyMelody-app kun je kiezen uit verschillende ‘Enco Live’ geluidseffecten om de audio af te stemmen op jouw voorkeur, zoals een ‘Bass Boost’ voor nog meer impact. Een andere handige feature is de speciale ‘Game Mode’ die de vertraging tussen beeld en geluid minimaliseert, wat ideaal is voor het kijken van video’s of het spelen van games op je telefoon. De batterijduur is met 7 uur per lading en een totaal van 28 uur met de case uitstekend. De bediening gaat via aanraking en is ook nog eens te personaliseren. Dit alles maakt de Oppo Enco Buds2 een zeer complete en betaalbare keuze.

🎶Continue audioafspeeltijd: 7 uur (met oplaadcase 28 uur)
🔌Oplaadtijd: 1,5 uur
📡Bluetooth-versie: 5.2

Honor is in Nederland – na al die jaren aanwezigheid – nog steeds een klein merk met een beperkte bekendheid. Best zonde, want toestellen als de Honor 400 laten zien dat de fabrikant een goede prijs-kwaliteitverhouding kan bieden. In deze review lees je meer over deze midrange smartphone.

Strak ontwerp

Een midrange smartphone kan er heus premium uitzien, bewijst Honor met zijn nieuwste model. De Honor 400 heeft een frame van kunststof, een achterkant van mat glas en oogt naar onze mening erg fraai. Met 184 gram is de smartphone van gemiddeld gewicht. Je kunt hem lastig met één hand bedienen, wat vooral te wijten is aan het forse 6,55inch-scherm.

©Rens Blom

De Honor 400 draagt een IP65-certificering, wat wil zeggen dat hij tegen stof en een flinke regenbui kan. Let op: het toestel is niet bedoeld om mee te nemen in het zwembad. Sommige concurrerende smartphones kunnen dat wel.

©Rens Blom

Goed scherm

Het is vandaag de dag moeilijk om een midrange smartphone met een slecht scherm te vinden. Er is echter een groot verschil tussen een prima en een echt goed scherm. De Honor 400 is voorzien van een echt goed scherm. Het 120Hz-oledscherm heeft een hoge resolutie van 2736 x 1264 pixels, waardoor het beeldscherm scherper oogt dan een standaard Full-HD-display (1920 x 1080 pixels). De kleuren, maximale helderheid en functies om je ogen minder te vermoeien zijn allemaal indrukwekkend.

©Rens Blom

Specificaties

Van een midrange smartphone mag je anno 2025 krachtige en complete hardware verwachten. Honor heeft de expertise in huis om aan die verwachting te voldoen, maar weet ons niet op alle vlakken te overtuigen. Laten we beginnen met de processor. Dat is een Qualcomm Snapdragon 7 Gen 3. Een echte midrange processor die op zich snel genoeg is voor alle populaire apps. In dit prijssegment kun je echter ook krachtiger smartphones in huis halen. Dat merk je vooral bij het spelen van games. Daar is de Honor 400 geen koning in.

Voor de hoeveelheid werkgeheugen geldt hetzelfde. Met de 8 GB in de Honor 400 hoef je echt niet te klagen, maar er zijn veel concurrerende toestellen die over 12 GB beschikken. Op de lange termijn kun je daar profijt van hebben, want software- en app-updates lijken steeds meer werkgeheugen op te eisen.

©Rens Blom

Honor hecht blijkbaar meer waarde aan de hoeveelheid opslagcapaciteit. Want waar de meeste midrange smartphones het moeten doen met 256 GB, zit er 512 GB in de Honor 400. Een zee aan opslagruimte, waar na de installatie van de smartphone zo'n 475 GB van beschikbaar blijft.

Lange accuduur

De accuduur vinden we een heel belangrijk punt bij een smartphone. Honor scoort hier goed, want de 5300mAh-accu in de Honor 400 houdt het bij ons gemengde gebruik probleemloos een lange dag vol. We laden de smartphone op als we naar bed gaan of doen dat 's ochtends, als we onder de douche stappen. Opladen kan met maximaal 66 watt. Een adapter moet je – door EU-wetgeving – zelf regelen.

Aardig om te vermelden is dat de Honor 400 een silicium-koolstofaccu heeft. Dit nieuwe type accu voor smartphones kan meer energie opslaan, zonder fysiek groter te zijn dan de vorige generatie accu's. Meer energie leidt tot een hogere capaciteit – gemeten in mAh – en zo dus meer stroom voor jou als gebruiker. Steeds meer (midrange) smartphones krijgen een silicium-koolstofaccu. Honor loopt dus in de voorhoede mee.

©Rens Blom

Een 200 megapixel-camera

Achter op de Honor 400 vind je twee camera's en een grote flitser. De hoofdcamera heeft een zeer hoge resolutie van 200 megapixels en combineert al die pixels standaard om betere foto's in een lagere resolutie te maken. De camera presteert ruim voldoende, ook bij minder licht. Over de groothoeklens zijn we minder enthousiast, maar in de meeste situaties kun je er prima mee uit de voeten.

Hieronder van links naar rechts: de hoofdcamera (1X), de groothoekcamera en 4x zoom via de hoofdcamera.

©Rens Blom

Hoewel de Honor 400 geen aparte zoomcamera heeft, kun je wel aardig zoomen. Dat is te danken aan de megaresolutie van de hoofdcamera. Je zoomt in de camera-app in via de hoofdcamera, die eigenlijk een uitsnede maakt van een foto en het 'ingezoomde' resultaat aan je voorlegt. Onderstaande fotoserie laat zien wat je op die manier kunt bereiken. De herenhuizen aan de overkant van de gracht staan er duidelijk genoeg op.

©Rens Blom

Drukke software

De Honor 400 is voorzien van Android 15, voorzien van Honors eigen softwareschil. Die schil vinden we visueel en qua functies nogal druk. We vinden het ook jammer dat Honor wat extra apps zoals TikTok, Temu en Block Blast! op het toestel installeert. Gelukkig kun je ze verwijderen. Positiever zijn we over de samenwerking tussen Google en Honor om allemaal nuttige AI-functies in de telefoon te bakken. Daar kun je zeker leuk mee experimenteren.

©Rens Blom

Tot slot het updatebeleid. Honor scoort goede punten door de smartphone zes jaar Android-upgrades en beveiligingsupdates te geven. Dat is langer dan veel concurrenten.

Conclusie: Honor 400 kopen?

De Honor 400 is een waardevolle toevoeging aan het midrange smartphonesegment. Het toestel laat op veel vlakken een (erg) positieve indruk achter en krijgt zes jaar software-updates, waardoor je hem lang kunt blijven gebruiken. Wij zijn al met al enthousiast over de Honor 400.