In de vorige PCM legden we in de workshop Dataherstel uit hoe u corrupte bestanden kunt repareren. Deze keer concentreren we ons niet zozeer op uw eigen gegevens, maar proberen we corrupte systeeminformatie te herstellen, zodat we opnieuw toegang tot onze data krijgen.

"Wanneer het besturingssysteem er de brui aan geeft en al uw bestanden onbereikbaar worden hoef u gelukkig nog niet te wanhopen. Met de herstelconsole van Windows XP en RecoveryExpert van Acronis kunt u uw gegevens in de meeste gevallen nog wel redden. Herstelconsole In PCM 11 vertelden we u al hoe u de Windows XP-herstelconsole als vast onderdeel van het opstartmenu kunt installeren (en opnieuw verwijderen). U kunt die tool echter ook altijd rechtstreeks opstarten vanaf de installatie-cd-rom van Windows, door de R-toets in het keuzemenu in te drukken. Hoe u precies inlogt - inderdaad: mét Administrator-wachtwoord! - las u ook al in PCM 11. Wanneer u bij de prompt bent aanbeland, krijgt u via de opdracht 'help' een overzicht van alle beschikbare opdrachten te zien. Vervolgens kunt u als parameter één van die opdrachten aangeven: u krijgt dan gedetailleerde informatie voorgeschoteld over de verschillende opties (bijvoorbeeld help format). Aan de hand van enkele typische rampenscenario's tonen we hoe u de herstelconsole efficiënt kunt inzetten. opstartmenu Laten we met een vrij onschuldig voorbeeldje beginnen: u beschikt over een multi-bootsysteem, maar krijgt het opstartmenu niet meer correct - lees: met alle partities - te zien. Op zich is dat niet zo erg, want wellicht heeft dat slechts met een corrupt boot.ini-bestand te maken. Dat zou trouwens ook het geval kunnen zijn als u een bericht in de stijl van “NTOSKRNL.EXE missing or corrupt” voorgeschoteld krijgt. Om te beginnen kunt u vanuit de herstelconsole de status van het boot.ini-bestand controleren met de opdracht 'bootcfg /list'. U kunt de console op alle aangesloten harde schijven ook zelf naar Windows-installaties laten speuren via bootcfg /scan. Deze installaties kunt u aan de bootconfiguratie laten toevoegen met de opdrachten 'bootcfg /rebuild' of 'bootcfg /add'. Houd er wel rekening mee dat u nog altijd zélf de identificatie van de installatie en de opties moet meegeven; vooral dat laatste kan een complexe zaak zijn. Lukt het intussen om Windows op te starten, dan gebruikt u bij voorkeur het tabblad boot.ini in de msconfig: daar kunt u namelijk alle nodige startopties aanvinken en van de nodige parameters voorzien (via de knop Advanced Options). *** bootini.jpg ***BIJSCHRIFT: Via msconfig kunt u veilig(er) aan de boot.ini-opties sleutelen. opstartbestanden Een verstrooidheid, een bug, een virus... Allemaal kunnen leiden ze tot een niet-opstartbare Windows en u opzadelen met een onheilspellend bericht als “NTLDR is missing...”. Ntldr is namelijk één van de cruciale systeembestanden die Windows XP nodig heeft om te kunnen opstarten. Normaal bevindt dat bestand zich in de root van C:, samen met het systeembestand ntdetect.com. Krijgt u zo'n foutmelding te zien, dan kunt u de herstelconsole ook opstarten via de installatie-cd-rom van Windows. Wanneer de Windows XP cd-rom in de E-drive zit, dan zouden de volgende opdrachten u opnieuw een werkzaam systeem moeten bezorgen: *** Begin codekadertje C: COPY E:\I386\NTLDR C: *** Einde kaderstukje zowel ntldr als ntdetect.com bevinden zich namelijk in de map \I386 op uw Windows XP installatie-cd-rom. stuurprogramma's en services *** BSOD.jpg *** googlebsod.jpg Maar wat doet u als u tijdens het opstarten van Windows XP telkens met een 'Blue Screen of Death' (BsoD) wordt geconfronteerd en u Windows met geen mogelijkheid meer aan de praat krijgt? Noteer in dat geval de stopcode (in de stijl van '0X0000007A') en ga na of er melding wordt gemaakt van één of andere service of driver. Gewapend met die gegevens kunt u uw geluk vervolgens beproeven bij een zoekmachine als Google. Meestal kunt u er met een opstart in de Veilige Modus wel uitkomen: daardoor rolt u terug naar een vorig (lees: stabiel) stuurprogramma en spreekt u het ingebouwde Systeemherstel aan. Ook kunt u via de F8-toets vanuit het speciale opstartmenu in Windows XP de Laatst bekende juiste configuratie activeren. Voor de hardnekkigste gevallen is echter de tussenkomst van de herstelconsole vereist. Gebruik daarvoor eerst de opdracht 'listsvc', waarmee u een volledig overzicht van alle drivers en services krijgt, inclusief hun huidige opstartstatus. Herkent u de probleemdriver of -service, dan kunt u die uitschakelen via de opdracht 'disable', waarbij u de naam van de driver/service opgeeft. Met 'enable' kunt u die achteraf opnieuw activeren. Hebt voor het herstel bijvoorbeeld een driver uit een cabinet (.cab) van de Windows-installatie-cd-rom nodig, dan kunt u dat bestand eruit lichten met de opdracht 'expand'. bootsectoren Het kan natuurlijk altijd erger, bijvoorbeeld als één van de bootsectoren van uw harde schijf corrupt geworden is. Gelukkig kunt u ook daarvoor bij de herstelconsole aankloppen - meer bepaald bij fixmbr en fixboot. Met de eerste opdracht herstelt u het 'master boot record': de allereerste sector van de harde schijf die normaal gesproken ook de hoofdpartitietabel bevat. Die opdracht heeft nagenoeg hetzelfde effect als fdisk/mbr bij Windows 95/98/Me. De tweede opdracht schrijft een nieuwe bootsector naar de partitie die u als parameter meegeeft. Zo luidt althans de theorie. En kleine fouten kunt u met die opdrachten inderdaad rechtzetten. Maar biedt de herstelconsole geen volledig leeggemaakte ('uitgenulde') hoofdpartitietabel aan, want noch fixmbr, noch fixboot kunnen daarmee overweg! Fixmbr onderneemt uitsluitend een - nutteloze - poging om de mbr-code te herschrijven en daar blijft het bij. Voor een effectief herstel van de partitietabel is dus zwaarder materiaal vereist. RecoveryExpert *** recoveryexpert1.jpg & *** recoveryexpert2.jpg ***BIJSCHRIFT: Handig voor snelle en beperkte interventies. Eén van de tools die gespecialiseerd is in een automatisch én gebruiksvriendelijk herstel van corrupte of verdwenen partities, is Acronis RecoveryExpert (www.acronis.com/download). Het voordeel van deze software is dat ze zowat alle Windows-versies ondersteunt en met tal van bestandssystemen (waaronder Linux Ext2/Ext3 en Hpfs) overweg kan. Er staat een gratis demoversie - inclusief pdf-handleiding - online, maar daarmee kunt u alleen leesacties verrichten. Met de probeerversie kunt u evenmin opstartbare reddingsschijven creëren. Toch bewijst ook zo'n proefversie zijn nut, aangezien u daarmee alvast een eerste analyse krijgt. Gewapend met die gegevens kunt u dan trefzekerder aan de slag met het materiaal uit onze volgende (mini-)workshop. analyse We gaan er even van uit dat plotseling één van uw partities van de schijf verdwenen lijkt te zijn. Hoe kan RecoveryExpert helpen? De bedoeling is alvast om eerst uw pc opgestart te krijgen - bijvoorbeeld met de opstartdiskettes die u (vooraf) met RecoveryExpert hebt gemaakt. Daarna hoeft u weinig meer te doen dan dit stappenplan te volgen. Daarbij hebt u de keuze tussen Automatic en Manual. U kunt natuurlijk altijd eerst Automatic uitproberen, maar wij gaan meteen voor Manual - niet dat dat zoveel uitmaakt: in dit geval moet u in een grafische omgeving zelf nog de niet-toegewezen schijfruimte aanklikken waar u vermoedt dat de verdwenen partitie zich ongeveer bevindt. In een volgende stap moet u kiezen tussen Fast of Complete, waarbij de Complete-optie iets meer zekerheid biedt. In dat geval wordt namelijk niet alleen op de eerste sector van elke schijfcilinder gezocht naar de verdwenen partitie. Stap 2: herstel Levert de analyseronde inderdaad iets op, dan krijgt u eerst een overzicht van hoe de schijf eruit zal zien als u op de Proceed-knop klikt. Pas daarna wordt de verdwenen partitie effectief weer 'tot leven geroepen'. Let wel: die laatste fase is alleen mogelijk met de betaalde versie van het programma. Bovendien blijft de herstelkracht van dit pakket beperkt tot louter corrupte partitietabellen. Wie er niet voor terugschrikt om wat dieper te graven, kan zelf heel wat knappere hersteltoeren uithalen, maar dat valt buiten het bestek van deze workshop! "

Misschien heb je er wel een: een beveiligingscamera of videodeurbel waarmee je je woning via een online-verbinding in de gaten kunt houden. Dat kan handig zijn, maar er zijn ook privacyrisico's. Als je niet voorzichtig bent, kunnen onbevoegden namelijk toegang krijgen tot jouw camerabeelden. In dit artikel geven we wat tips om dat te voorkomen.

Kies een betrouwbaar merk

Er zijn natuurlijk heel veel soorten beveiligingscamera's voor consumenten, maar de privacyrisico's die wij bespreken spelen zich vooral af bij videodeurbellen en zogenoemde IP-camera's. Deze hebben als overeenkomst dat ze de opgenomen beelden online opslaan, zodat je via een website of app altijd toegang hebt tot de camerafeeds.

Mocht je op zoek zijn naar zo'n apparaat, zorg er dan voor dat het merk betrouwbaar en privacyvriendelijk is. Zo adviseren experts om op te passen met Chinese merken als Dahua en Hikvision, en Chinese smarthomeplatformen als Tuya (waar onder meer de camera's van Action, Woox en Marmitex gebruik van maken). Hoewel het niet is bewezen, is het goed mogelijk dat de software een achterdeurtje bevat waardoor de fabrikant met de beelden kan meekijken. De lokale wetgeving dwingt fabrikanten namelijk om data te verzamelen en af te staan aan de overheid.

Ook andere bekende merken hebben in het verleden te maken gehad met beveiligingsproblemen. Zo belandden in 2019 duizenden inloggegevens van Ring-klanten op het darkweb en hadden Amazon-medewerkers jarenlang toegang tot de camerafeeds. Verder kwam Wyze vorig jaar in opspraak doordat sommige klanten ineens de camerabeelden van anderen in hun app te zien kregen.

De LSC Smart Connect-beveiligingscamera van de Action maakt gebruik van Chinese software.

Stel een eigen wachtwoord in

Het klinkt misschien als een open deur, maar het niet instellen van een eigen wachtwoord is de meest voorkomende oorzaak waardoor onbevoegden kunnen meekijken met camerabeelden. Veel fabrikanten leveren hun camera’s met een standaardgebruikersnaam en -wachtwoord, zoals 'admin' of '1234'. Er bestaan zelfs complete websites waarop lijsten circuleren met de standaardinloggegevens van tientallen cameramerken.

Hoewel het niet legaal is, kunnen pottenkijkers zo met wat trial-and-error relatief makkelijk toegang krijgen tot camerabeelden. Er zijn zelfs websites die deze onbeveiligde feeds verzamelen en openbaar op hun website plaatsen. Een bekend voorbeeld hiervan is Insecam, die hier in 2014 wereldwijd het nieuws mee haalde.

Na alle ophef heeft die website alle privacy-schendende streams van bijvoorbeeld deurbelcamera's of webcams in woningen verwijderd, maar er zijn nog andere plekken online waarop zulke beelden wél te zien zijn. Toegegeven, deze websites zijn niet makkelijk te vinden (het delen van deze beelden is immers illegaal), maar als je een beetje weet waar je moet zoeken, kom je ze zeker tegen.

Er zijn gelukkig steeds meer camerafabrikanten die klanten verplichten een uniek wachtwoord te gebruiken, waaronder Panasonic, maar als dat niet het geval is, is het dus ten zeerste aan te raden om meteen een nieuw wachtwoord te verzinnen en (mits die mogelijkheid er is) tweestapsverificatie te activeren.

Insecam stond tien jaar geleden vol met links naar onbeveiligde webcams.

Voorkom hacks

Hoewel het veel minder vaak voorkomt, is het mogelijk om beveiligingscamera's te 'hacken' en op die manier bij de beelden te komen. Voor sommige IP-camera's moet je namelijk bepaalde TCP-poorten op je router/modem openzetten, zoals 80 of 443, om van buitenaf met deze camera's te kunnen verbinden.

Als je dat handmatig (en zorgvuldig) doet, hoeft dat geen probleem te zijn. Het wordt pas echt gevaarlijk als je de camera deze poorten zelfstandig laat openzetten via uPnP (Universal Plug and Play). Deze functie vereist geen enkele vorm van authenticatie. Onbevoegden kunnen met malware daardoor eenvoudig allerlei poorten openen. Je kunt dus beter ver uit de buurt van uPNP blijven.

Zorg er tot slot ook voor dat je de firmware van de camera regelmatig bijwerkt, voor het geval er een kritieke kwetsbaarheid is gedicht. Malware als Mirai heeft in het verleden veel schade aangericht door kwetsbaarheden van slecht beveiligde camera's te misbruiken. Het is daarom ook een risico om je camera's en deurbellen met het internet te (laten) verbinden als de fabrikant geen updates meer uitbrengt.

Nederlanders besteden elke dag gemiddeld bijna 3,5 uur aan hun telefoon. Daarmee kun je gerust stellen dat smartphones een heel belangrijk onderdeel zijn van het dagelijks leven. Door meer taken te automatiseren kun je jezelf mogelijk wat tijd besparen.

Als je merkt dat je veel tijd op je telefoon doorbrengt en minder afhankelijk wilt zijn, kun je schermtijd beperken, pushmeldingen verminderen en bewust telefoonvrije momenten in je routine inplannen. Gratis apps als StayFree kunnen je hierbij ondersteunen. In dit artikel focussen we op een andere aanpak: het automatiseren van taken met ingebouwde functies en tools, zodat je daar minder tijd aan kwijt bent. We bekijken de belangrijkste mogelijkheden binnen Android en iOS (iPhone).

Google Assistent instellen

In afwachting van het moment waarop Google Gemini alle functies van Google Assistent overneemt, laten we zien hoe je met Google Assistent meerdere acties kunt koppelen en deze met een stemcommando of op een bepaald tijdstip activeert. Google Assistent is beschikbaar voor Android en iOS en apparaten als Google Nest (Hub).

Open de app (de eerste keer) en spreek Assistent instellingen in, of ga naar Instellingen / Apps / Assistent. Bij Voice Match kun je de app trainen op je stem en de functie Hey Google inschakelen, zodat de app reageert zodra je Hey Google zegt. Bij Languages kun je meerdere talen selecteren die assistent moet ondersteunen. Met Lock Screen zorg je dat de app ook bij een vergrendeld scherm reageert op je stem. Je kunt bij deze instellingen trouwens ook altijd schakelen tussen Gemini en Google Assistent. Test de werking met instructies als Welk weer wordt het morgen, Speel mijn afspeellijst op Spotify of Wat staat er op mijn agenda.

Ga na of alle opties van Google Assistent optimaal zijn ingesteld.

Krachtige routines

Een krachtige functie van Google Assistent zijn routines, waarmee je met één gesproken instructie meerdere acties achter elkaar kunt activeren. Open de app, ga naar Instellingen en kies Routines. Hier vind je suggesties om direct uit te proberen. Wil je een eigen routine maken, tik dan op +Nieuw en selecteer Persoonlijk (alleen jij kunt details beheren) of Huishouden (gezinsleden kunnen details bekijken en aanpassen). Kies Huishouden bijvoorbeeld voor acties waar ook huisgenoten mee te maken hebben, zoals het inschakelen van de lamp bij de voordeur bij beweging of het aanpassen van de helderheid en kleur van smartlampen wanneer de televisie aangaat. Geef daarna je routine een naam, bijvoorbeeld Thuiskomen.

Geef je nieuwe routine een zinvolle naam.

Start … en actie

Tik op +Starter toevoegen en kies uit vier opties: Als ik het de Google Assistent vraag, Op een specifieke tijd, Bij zonsopkomst of zonsondergang, of Als ik aankom op een locatie of deze verlaat. Voor dit voorbeeld selecteren we de laatste optie. Je moet hierbij de voorgestelde machtigingen aan de Google-app geven, zoals Locatie: Altijd toestaan en Exacte locatie gebruiken. We beantwoorden de vraag Wil je een Hele dag-routine plannen met Ja. Tik vervolgens op Selecteer een locatie en kies een bestaande locatie uit Mijn plaatsen of voeg er een toe via +Nieuwe plaats toevoegen. Stel de Straal in (in meters) en bevestig met Starter toevoegen.

Ga daarna naar het tweede deel: +Actie toevoegen. Kies uit opties zoals Informatie en herinneringen, Media afspelen en bedienen, Telefooninstellingen aanpassen, Smarthome-apparaten beheren (zoals lampen, stekkers, thermostaten of Google Chromecast) en Je eigen opdrachten uitvoeren. Voeg één of meerdere acties toe, bevestig met Klaar en vervolgens Opslaan. De routine verschijnt nu bij Je routines, waar je deze kunt (de)activeren en bewerken. Let op dat routines beperkt kunnen worden door Digitaal welzijn, bijvoorbeeld via filters of via de functie Time-out of Niet storen.

Je kunt ook slimme apparaten aansturen met een Google Assistent-routine.

Andere automatiseringen

Android biedt nog wel enkele standaardfuncties om taken te automatiseren of minstens te versnellen. Zo kun je via Instellingen / Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht (Android 15) specifieke apps blokkeren binnen bepaalde tijdstippen. Selecteer Focusmodus, kies de storende apps die je wilt verbergen en tik op +Een schema instellen om de modus automatisch te starten en te stoppen.

Via Snelle instellingen (veeg naar beneden en tik op het potloodicoon) kun je tegels voor specifieke acties toevoegen en positioneren voor directe toegang. Voorbeelden zijn Zaklamp, Niet storen, QR-code scannen, Batterijbesparing en andere circa vijftig opties.

Een kleine greep uit het beschikbare arsenaal aan snelle tegels in Android.

Voorbeelden van opdrachten

Vanaf iOS 12, iPadOS 13, macOS Monterey en watchOS 7 is de app Opdrachten (Shortcuts) beschikbaar. Hiermee kun je meerdere stappen in één taak automatiseren, vergelijkbaar met Google Assistent Routines. De app is standaard geïnstalleerd, maar indien nodig te downloaden via de App Store.

Bij het opstarten vind je al enkele voorbeeldopdrachten. Tik op de drie puntjes bij een voorbeeld om de onderliggende taakopbouw te bekijken. Elke opdracht bestaat namelijk uit een of meer taken. Zo bestaat de opdracht Stuur laatste afbeelding als tekstbericht uit: Haal nieuwste [1 foto] op, Inclusief schermafbeeldingen, Stuur [Laatste foto] naar [Ontvangers] en Toon bij Uitvoeren (om de ontvangers direct in te voeren).

De opdracht Neem een pauze is complexer. Deze vraagt invoer van een getal voor de minuten dat de niet-storen-functie actief moet blijven. Een als-dan-regel controleert of het getal kleiner is dan één. In dat geval vraagt de app opnieuw om invoer. Deze kennis komt wellicht goed van pas bij het maken van je eigen opdrachten.

De logica achter de standaardopdracht ‘Neem een pauze’, inclusief een voorwaardelijke actie.

Nieuwe opdrachten

Stel, je wilt een ingegeven tekst opslaan als herinnering en tevens naar jezelf sturen als bericht, bijvoorbeeld om een taak of idee niet te vergeten. Open de app Opdrachten en tik op het plusteken bij Starteropdrachten. Typ Vraag om invoer in de zoekbalk Zoek taken en selecteer deze actie. Tik op instructie en typ een tekst als Wat wil je opslaan en versturen? Het onderdeel Tekst kun je laten staan, omdat je geen specifiek type invoer nodig hebt, zoals getal, url, datum of tijd.

Zoek vervolgens Herinneringen in Zoek taken en kies Voeg nieuwe herinnering toe. Tik op Herinnering en veeg de optiebalk boven het toetsenbord naar links tot je Vraag om invoer ziet. Selecteer deze en tik op Gereed. Via het pijlknopje bij de taak kun je nog extra opties instellen, zoals de Prioriteit of een Vlag.

Typ daarna Berichten in de zoekbalk Zoek taken en kies Verstuur bericht. Pas indien nodig de inhoud aan door Vraag om invoer te selecteren. Tik op Ontvangers en zoek naar je eigen telefoonnummer of een andere gewenste ontvanger. Tik op Gereed en vervolgens op het pijlknopje bij deze taak. Schakel desgewenst Toon bij uitvoeren uit.

Tik op Gereed om de opdracht af te ronden. Wil je de taak hernoemen, tik dan op de drie puntjes, gevolgd door het pijlknopje naast de opdrachtnaam. Kies in het menu Wijzig naam of selecteer (ook) andere opties, zoals Kies symbool of Zet op beginscherm. Je kunt de opdracht ook starten via Siri door de naam uit te spreken, bijvoorbeeld: Hé Siri, onthoud dit!

Controleer de logica achter je opdrachten.

Focus-modi

Net als Android biedt Apple een flexibele focusfunctie. Ga naar Instellingen en open Focus. Kies een bestaande focus, zoals Werk, of tik op de plusknop om een eigen modus te maken. Bij een aangepaste focus kun je aangeven waarop je wilt focussen, zoals Lezen of Gamen, en deze een naam en kleur geven.

Stel vervolgens de focus naar wens in. Bepaal bijvoorbeeld van welke personen of apps je geen meldingen wilt ontvangen, hoe je toegangsscherm of beginscherm eruit moet zien en hoe specifieke apps of je systeem zich moeten gedragen. Zo kun je instellen welke inkomende mails je wilt zien in Mail, of je de energiebesparingsmodus wilt activeren enzovoort. Tot slot kun je een tijdsschema instellen voor automatische activering van de focusmodus.

Je kunt diverse focusfilters inschakelen.