Met de komst van internet en streamingdiensten als Spotify werd gedacht dat dit het einde voor de radio zou betekenen. Niets bleek minder waar: de radio heeft nog steeds vele luisteraars. Wel zijn er andere vormen van audiovermaak bijgekomen, zoals de podcast. Wil je zelf wel eens een podcast opnemen? We leggen uit hoe dat werkt en hoe je podcast-audio bewerken kunt met de gratis software Audacity.

Voor het opnemen van een podcast heb je niet veel nodig. Een ding is wel heel belangrijk: een microfoon. Nu is een nieuwe opnamemicrofoon best prijzig en als je wilt beginnen met een podcast, kan dit een behoorlijke drempel zijn. Gelukkig is er een bijna gratis alternatief. We hebben tegenwoordig allemaal wel een smartphone op zak én daar zit een goede microfoon in. We moeten er tenslotte mee kunnen bellen.

De microfoon is bij de meeste smartphones prima in staat om een podcast mee op te nemen. Je telefoon is al ingesteld op het onderdrukken van het omgevingsgeluid. De microfoon pikt voornamelijk het stemgeluid op. Om opnames te kunnen maken, gebruik je bijvoorbeeld de opname-app Dictafoon van iOS. Op een Android-telefoon kunt u altijd een gratis opname-app downloaden. Wij adviseren: Easy Voice Recorder. Als je de app hebt gevonden en gedownload, is het belangrijk een rustige plek te vinden waar je kunt beginnen met opnemen.

Denk voor het opnemen goed na waar de podcast over moet gaan. Het beste is om de podcast niet te lang te laten duren. Uiteraard zijn er succesvolle podcasts die langere afleveringen hebben, maar de meeste mensen luisteren naar podcasts die een halfuur tot drie kwartier duren. Om te zorgen dat je binnen een bepaalde tijd blijft, is het handig om een (stille) timer te zetten. Het kan je ook helpen om eerst een kort script te schrijven.

Bewerken met Audacity

Als je een mooie opname hebt, is het zaak om daar een compacte aflevering van te maken. Het voordeel van een podcast is dat je fouten en oninteressante delen eruit kunt knippen. Zo kun je de luisteraar een mooie afgewerkte aflevering presenteren.

Voor het bewerken van audio hoef je geen dure software aan te schaffen, want er is al lange tijd een heel goed gratis alternatief: Audacity. Met dit programma kun je verschillende audiosporen onder elkaar zetten, knippen in een aflevering en de audio nabewerken als je bijvoorbeeld minder bas wilt in de stemmen. Download Audacity hier.

©PXimport

Om te beginnen met het bewerken van je geluidsbestand in Audacity, klik je op Bestand en vervolgens op Openen. Open het audiobestand dat je hebt gemaakt met de opnameapparatuur op je telefoon. Het geluidsspoor verschijnt hiermee in Audacity. Om nauwkeurig te kunnen knippen, is het handig om even een paar keer op het vergrootglas te klikken. Daarmee kun je op de seconde nauwkeurig knippen. Selecteer vervolgens het deel dat je liever niet meer wilt horen en druk op Delete.

Wat bij een goede podcast natuurlijk niet mag ontbreken, is een goed intro. Die kun je toevoegen met Audacity. Als je een rechtenvrije introtune zoekt, kun je o.a. terecht op free-stock-music.com. Hier download je gratis muziek en leuke geluidseffecten die je aan je podcast kunt toevoegen. Als je een muziekje hebt gevonden, klik je in Audacity op Bestand en vervolgens op Importeer audio. Selecteer het audiobestand dat je wilt toevoegen en klik op Openen. Het audiobestand wordt nu als extra spoor toegevoegd onder je podcast-opname. Met de schuifknop regel je dat je opname precies na het intromuziekje begint.

©PXimport

Exporteren en podcast publiceren

Als je helemaal tevreden bent met je podcast, kun je deze opslaan en exporteren. Klik in Audacity op Bestand en vervolgens op Exporteren. Er zijn verschillende opties voor het soort bestand, maar de meeste podcastplatformen accepteren mp3 en wav. Voor de beste kwaliteit wordt wav aangeraden. Het is verstandig om je podcast ook als project op te slaan. Als je voor de publicatie een foutje ontdekt, kun je nog aanpassingen doen in Audacity. Klik daarom op Bestand en op Project opslaan.

Nu je een mooie eerste aflevering hebt gemaakt, moet deze natuurlijk nog wereldkundig worden gemaakt. Het is niet eenvoudig om je podcast meteen op een van de grotere platformen als Spotify te krijgen. Daarom adviseren we om te beginnen bij Soundcloud. Op deze website kun je naast podcasts luisteren ook gratis podcasts uploaden, tot een maximum van drie uur audiomateriaal per maand.

Je maakt hiervoor een account aan bij Soundcloud. Bovenaan de webpagina kun je vervolgens op Uploaden klikken. Kies de bewerkte aflevering op je computer en begin met uploaden. Terwijl de audio naar Soundcloud wordt verstuurd, kun je je podcast-aflevering een Titel geven. Vergeet ook niet een mooie Afbeelding toe te voegen. Selecteer vervolgens het Genre waarin je podcast valt en klik op Opslaan.

Je eerste podcastaflevering staat nu online. Je kunt deze bijvoorbeeld delen via social media of via de link die op je scherm verschijnt. Nu 'alleen' nog even een publiek vinden!

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.