Vind je het lastig om een besturingssysteem te kiezen? Gebruik de pc dan als dualboot-systeem! Leer Linux kennen, terwijl je Windows achter de hand houdt. Voordat je twee besturingssystemen op de pc installeert, is het belangrijk om de harde schijf eerst op te delen in bruikbare partities.

01 Schijfbeheer

Als je naast Windows nog een besturingssysteem wilt installeren, heb je hiervoor een lege schijfpartitie nodig. Op veel pc's is die niet aanwezig. Gelukkig maak je met het tooltje Schijfbeheer gemakkelijk ruimte vrij voor een tweede besturingssysteem. Het is verstandig om vooraf voor de zekerheid een back-up van je persoonlijke bestanden te maken, zodat je bij eventuele problemen niets kwijtraakt. Open op de pc het tooltje Schijfbeheer. In XP ga je hiervoor naar Start / Uitvoeren, waarna je diskmgmt.msc typt. Bij recentere Windows-versies gebruik je dit commando als zoekopdracht.

©PXimport

02 Partitie verkleinen

Wanneer je een nieuwe partitie aan het systeem toevoegt, is het eerst nodig om een bestaande partitie te verkleinen. Bekijk in het overzicht van welke partitie je ruimte wilt afsnoepen. Vaak is er een herstelpartitie van de fabrikant aanwezig waarmee je het systeem terugzet naar de fabrieksinstellingen. Hier kun je het beste vanaf blijven. Klik met de rechtermuisknop op de juiste partitie en kies in het contextmenu voor Volume verkleinen. Geef aan met hoeveel MB's je de bestaande partitie wilt reduceren. Bevestig vervolgens met Verkleinen.

©PXimport

03 Partitie toewijzen

In Schijfbeheer staat nu een deel van de harde schijf als "niet-toegewezen". Deze ruimte is tijdelijk buiten gebruik. Je creëert hiervan eenvoudig een nieuwe partitie. Klik erop met de rechtermuisknop en kies voor Nieuw eenvoudig volume. Er opent een wizard op je scherm. Klik op Volgende en stel de grootte in. Doorgaans gebruik je alle niet-toegewezen ruimte voor de nieuwe partitie. Via Volgende koppel je een stationsletter aan het volume. In het volgende scherm kies je als bestandssysteem NTFS (hierover later meer). Bedenk een volumenaam en sluit af met Volgende / Voltooien.

©PXimport

04 Primaire partitie

Ieder besturingssysteem installeer je in principe op een primaire partitie. Controleer in Schijfbeheer of het zojuist aangemaakte volume een primaire partitie is. Is dat niet het geval? Bekijk dan even of er een mogelijkheid is om het aantal partities te verminderen. Op de meeste pc's mag je per fysieke harde schijf namelijk maximaal vier primaire partities aanmaken. De vierde primaire partitie bestaat doorgaans uit een uitgebreide partitie met één of meerdere logische stations. Meer informatie over partitieregels vind je hier.

©PXimport

05 Bestandssystemen

Zeker wanneer je Windows wilt combineren met een ander besturingssysteem, is het belangrijk om te weten welk bestandssysteem je voor de betreffende partitie dient te gebruiken. Het bestandssysteem bepaalt hoe data op het volume worden georganiseerd. Via Schijfbeheer maak je normaliter altijd NTFS-partities aan. Voor Windows XP en later is dit bestandssysteem uitstekend geschikt. Maar wanneer je bijvoorbeeld Ubuntu als dualboot wilt installeren, heb je als bestandssysteem EXT4 nodig. Om dat voor elkaar te krijgen, doe je een beroep op alternatieve partitioneringssoftware.

©PXimport

06 GParted

Staat er nog helemaal geen Windows-versie op je pc? Gebruik in dat geval een externe partitiemanager die geen besturingssysteem nodig heeft. GParted is hier uitstekend voor geschikt. Daarnaast heeft dit tooltje het grote voordeel dat je uit meerdere bestandssystemen kunt kiezen. Handig als je bijvoorbeeld een Linux-distributie op een EXT4-partitie wilt installeren. Houd er wel rekening mee dat bestaande data mogelijk verloren gaat. Download het iso-bestand. Brand het iso-bestand op een lege cd.

©PXimport

07 GParted openen

Zorg nu dat de pc vanaf de GParted-cd opstart. Zet het systeem aan en druk tijdens het opstartproces op een toets om het BIOS te openen. Vaak is dat F2, F10 of Delete. Selecteer de cd/dvd-drive als eerste opstartschijf. Je vervolgt daarna de opstartprocedure door het BIOS te verlaten. Kies in het openingsscherm voor GParted Live (Default Settings). Vervolgens selecteer je Select keymap from full list en kies je in de lijst voor Dutch. Vul 06 in om het programma met de Nederlandse taal te openen. Voer daarna X in en druk op Enter, waarna GParted op je scherm verschijnt.

©PXimport

08 Partities herkennen

Als het goed is, opent de partitioneringssoftware automatisch in de live-omgeving. Zo niet, dan dubbelklik je eerst op GParted. Houd er rekening mee dat het programma niet werkt met Windows-schijfletters. Meestal kun je aan de grootte van het volume wel zien met welke partitie je te maken hebt. Dat is van groot belang om te weten wanneer je bijvoorbeeld een tweede besturingssysteem naast de huidige Windows-versie wilt installeren. Ben je er niet helemaal gerust op, open dan eerst Windows om de schijvenindeling te bestuderen en onderneem pas daarna actie.

©PXimport

09 Partitiegrootte wijzigen

Als het systeem meerdere fysieke schijven bevat, klik je rechtsboven op het pijltje om de gewenste opslagdrager te selecteren. Vervolgens verschijnt hiervan de partitie-indeling in beeld. Selecteer een partitie waarvan je de opslaggrootte wilt wijzigen. Klik bovenaan op Grootte wijzigen/Verplaatsen. Daarna gebruik je bovenaan de schuifbalk om de grootte te bepalen. Als alternatief kun achter Nieuwe grootte ook handmatig het aantal megabytes invoeren. Klik op Grootte wijzigen/Verplaatsen. Controleer in het overzicht of de partitiegrootte is veranderd. Bevestig met Apply / Apply.

©PXimport

UEFI

UEFI is de opvolger van BIOS. Voordelen hiervan zijn onder meer een betere beveiliging en de ondersteuning voor grotere opslagdragers. Er zijn ook nadelen: UEFI geeft problemen bij de installatie van oude Windows-versies en Linux-distributies. Wanneer je bezig bent om een multiboot-systeem in te richten, is dat natuurlijk irritant. Gelukkig is er meestal een optie aanwezig waarmee je UEFI kunt uitschakelen. Druk tijdens het opstarten van de pc op de juiste sneltoets en zoek de betreffende instelling op (meestal Secure Boot). Zodra UEFI is uitgeschakeld, gebruikt je pc het oude vertrouwde BIOS om de boel op te starten.

©PXimport

10 Partities wissen

Je kunt in GParted gemakkelijk partities wissen, waarna je bijvoorbeeld een nieuwe schijfindeling maakt. Selecteer de gewenste partitie en klik bovenaan op Delete. Via Apply bevestig je de actie. Er verschijnt een waarschuwing in beeld dat je bestaande gegevens mogelijk kwijtraakt. Klik wederom op Apply. Zodra de bewerking is voltooid, sluit je het venster met Close. Bij de vrijgekomen ruimte zie je de melding 'ongebruikt' staan. Deze ruimte heeft momenteel geen functie en is eventueel beschikbaar voor het creëren van nieuwe partities.

©PXimport

11 Nieuwe partities

Wanneer je in GParted ruimte hebt vrijgemaakt, voeg je eenvoudig één of meerdere partities toe aan het systeem. Selecteer de ongebruikte ruimte en kies voor Nieuw. Stel met de schuifknop de gewenste grootte in. Achter Aanmaken als heb je de gelegenheid om Primaire partitie te selecteren. Zeker als je bezig bent om een dualboot-systeem in te richten, is dat de beste keuze. Verder is de keuze achter Bestandssysteem belangrijk. Voor Windows kies je ntfs en voor Ubuntu ext4. Sluit het venster tot slot met Add. Via Apply / Apply / Close voer je de wijziging definitief door.

©PXimport

12 Bestandssysteem wijzigen

Wil je het bestandssysteem van een bestaande partitie wijzigen? Ook dat is mogelijk met GParted. Klik met de rechtermuisknop op de betreffende partitie en kies vervolgens voor Formatteren als. Dit heet niet voor niets formatteren, je raakt bestaande gegevens op de schijf kwijt! Er verschijnt een lange lijst met bestandssystemen waarvan de opties ntfs (Windows), ext4 (Ubuntu) en hfs+ (Mac OS X) het meest voor de hand liggen. Nadat je een keuze hebt gemaakt, verschijnt het gekozen bestandssysteem meteen in het overzicht. Klik tweemaal op Apply om de wijziging definitief door te voeren.

©PXimport

Na deze stappen kun je Windows en Linux installeren.

De OLED C-reeks van LG is inmiddels bijna een icoon. Het model situeert zich in de line-up net onder het topmodel, maar biedt nog steeds topprestaties voor games, films en sport. De C5 vertoont echter bijzonder veel gelijkenissen met de C4. Heeft deze LG C5 dan wel iets extra's te bieden?

8

Uitstekend

Samenvatting

De LG OLED65C5 bouwt voort op de C4 met hetzelfde design, betere piekhelderheid en uitstekende kalibratie. De tv biedt sterke gamefeatures, prima beeldverwerking en Dolby Atmos-audio, maar mist DTS. WebOS 25 is snel en uitgebreid, al bevat het storende reclame. Dankzij de goede prestaties, breed app-aanbod en vijf jaar updates blijft de C5 een goede keuze.

Plus- en minpunten

• Uitstekende piekhelderheid
• Prachtige HDR-beelden in HDR10 en Dolby Vision
• Goede kijkhoek en anti-reflectie
• Zeer goede gamer-ondersteuning, met vier HDMI 2.1-poorten

• Niet content-gerelateerd advertenties op het Home-scherm
• Geen ondersteuning voor HDR10+ en DTS
• Dynamische tonemapping maakt het beeld te helder

LG heeft voor de C5 heeft het ontwerp van de C4 overgenomen, maar daar hebben we geen bezwaar tegen; het is mooi en stijlvol. Het scherm heeft een dunne, metalen rand en aan de achterzijde zit de behuizing relatief diep achter het scherm. De structuur op de rug doet nog steeds aan stof of leder denken, alleen is deze nu grijs-zwart in plaats van bruin. Zonder voet is deze televisie 45mm diep, dus als hij aan de muur zou hangen ziet hij er fraai uit. Kies je voor een opstelling op tv-meubel, dan staat hij op een centrale voet. Veel ruimte onder het scherm heb je dan niet, de soundbar kan idealiter maar 5,5cm hoog zijn.

Aansluitingen

De C-reeks is al jaar en dag bijzonder goed uitgerust en zeker voor gamers heeft deze televisie flink wat te bieden. De vier HDMI-poorten ondersteunen allemaal de maximale 48Gbps bandbreedte van HDMI 2.1, en leveren ook ALLM, 4K144 (voor pc, gameconsoles zijn zelf beperkt tot 4K120) en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken. Met andere woorden: geen probleem om zowel een soundbar als meerdere high-end gamebronnen aan te sluiten. Dankzij de erg lage input-lag, 10,8ms voor 4K60 en 5,9ms voor 2K120, is een responsieve game-ervaring gegarandeerd. Er is een IR-blaster poort voorzien om tv's die uit het zicht staan te besturen met de LG-afstandsbediening, maar de IR-blaster zelf zit niet in de doos. De C5 ondersteunt WiFi 6 (802.11ax), terwijl op de C4 nog WiFi 5 werd toegepast. De WiSA-ondersteuning (Wireless Speaker and Audio Association) is geschrapt, maar dat is geen enorm verlies. Alle aansluitingen wijzen naar opzij zodat ze wandmontage niet storen. 

Premium piekhelderheid

Het nieuwe, helderste paneel blijft voorbehouden voor de G5, de C5 is nog steeds voorzien van een OLED evo paneel met Brightness Booster. LG vermeldt officieel geen verbetering, maar we meten een iets hogere piekhelderheid op het 10%-venster, die bedraagt nu 1214 nits. Op de C4 was dat nog 1060 nits. Het volledig wit beeld haalt 195 nits, dat is onveranderd, net als het kleurbereik dat nu 98,7% P3 haalt. Toch moet je van die 20% verbetering op het kleinere testvenster geen grote impact verwachten. De C5 staat daarmee wel in de top van het helderheidsklassement in zijn categorie, hij moet enkel de Samsung S90F voorlaten. En uiteraard mag je rekenen op een prima kijkhoek, en redelijke anti-reflectie. Ons testexemplaar had ook een goede uniformiteit.

We schakelen naar de Filmmaker Mode om de kalibratie te beoordelen, en die blijkt al snel bijzonder goed te zijn. De SDR-weergave is uitstekend, met goed schaduwdetail, accurate kleuren en natuurlijke huidtinten. In HDR ondersteunt de LG naast HDR10 en HLG ook Dolby Vision, en die laatste beelden zijn fantastisch. Maar ook met standaard HDR10 is het resultaat bijzonder knap. De kalibratie is ook hier uitstekend, met zeer mooie kleuren en goede witnuances. In de donkerste scènes is hij iets te donker, waardoor er nuance kan ontbreken. Gelukkig kun je dat met de ‘Dark Detail’-instelling verbeteren. De optionele dynamische tonemapping voor HDR10 lieten we uitgeschakeld staan. Deze maakt het beeld helderder en dat is niet goed voor de contrastperceptie. 

Goede beeldverwerking

Met zoveel verschillende contentformaten is goede beeldverwerking erg belangrijk om elke bron optimaal weer te geven. De Alpha 9 Gen 8-processor krijgt deze taak goed voor elkaar. De ruisonderdrukking en upscaling zorgen voor mooie, scherpe beelden, zelfs als je vertrekt van relatief lage kwaliteit als dvd. De beste resultaten krijg je weliswaar als er van HD-beelden wordt uitgegaan. Voor live tv-beelden (1080i) is deinterlacing een noodzakelijke stap. Op een van onze testpatronen zagen we iets meer karteling dan gebruikelijk op een bijna horizontale lijn, maar in echte content lijkt het gelukkig toch een zeldzaam probleem. Zijn er kleurstroken zichtbaar in zachte kleurgradiënten, dan kan je die met de optie 'Vloeiende gradatie' in de laagste stand vrij goed wegwerken.

Op de G5 ging het daar soms mis, maar dat probleem zagen we hier niet. In heel lastige donkere scènes kan die strookvorming wel zichtbaar blijven. De bewegingsscherpte is uitstekend, OLED-panelen scoren hier dankzij hun snelle responstijd altijd goed. Het is een prima troef voor sport en games. Het nadeel is wel dat de typische 24fps judder in films beter zichtbaar is. Je kan Trumotion gebruiken om dat weg te werken, al blijft het een kwestie van persoonlijke smaak. In de ‘Vloeiend’ stand elimineert dat bijna alle gestotter maar zijn er mogelijk wel beeldfouten zichtbaar tegen complexe achtergronden. Beweegt de camera erg snel, dan laat de processor gemakkelijker steken vallen en stottert het beeld nog steeds. 

Dolby Atmos, maar geen DTS meer

De 2.2-kanaals 40W audioconfiguratie is overgenomen van de C4, met een belangrijk verschil. De tv ondersteunt nog steeds Dolby Atmos, maar geen DTS meer. Dat zagen we ook al op de G5. Streamingdiensten gebruiken bijna altijd Dolby Atmos, het zijn vooral de eigenaars van een eigen (Ultra HD) Blu-ray-collectie die DTS zullen missen. Heb je een externe audio-oplossing, weet dan dat ook pass-through van DTS via eARC/ARC onmogelijk is.

Je moet je speler aansluiten op bijvoorbeeld je soundbar, en het beeldsignaal doorgeven aan de tv. De C5 heeft een rijke klank met mooie balans, en is goed genoeg om van zowel film als muziek te genieten. Er is redelijk wat bas te horen, dat ondersteunt de filmervaring goed. Hoogte-effecten ontbreken wel, maar je krijgt wel wat surroundgevoel. Experimenteer met de standaard-, muziek- of bioscooppreset afhankelijk van wat je kijkt of luistert, maar blijf weg van de AI Sound-modus die veel te scherp klinkt.

WebOS 25 en een nieuwe afstandsbediening

Een negatieve trend die we merken is de opkomst van niet-content gerelateerde reclame in smart-tv's. En helaas speelt LG webOS daar duidelijk op in. Zowel op het Home-scherm als in de screensaver, als in bepaalde banners verderop tussen de aanbevelingen kun je reclame tegenkomen. Wil je dat uitschakelen, lees dan in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

Afgezien van dat minpunt heeft webOS heel wat te bieden. Het app-aanbod is erg uitgebreid, en de tv ondersteunt Google Cast en Apple Airplay2. Quick Cards op het Home-scherm groeperen bepaalde functies, en er is een rij met favoriete apps. Beide kan je customiseren door items die je niet interesseren te verbergen (of volledig te verwijderen). In dit overzichtsartikel (weliswaar nog van webOS23) vind je alle info over webOS. Dankzij vijf jaar gegarandeerde upgrades aan de nieuwste versie, blijft het smart-tv-systeem up-to-date.

De afstandsbediening is na vele jaren volledig vernieuwd. De aanwijsfunctie is gebleven, maar de vorm en lay-out zijn volledig aangepast. LG kiest net als veel andere fabrikanten voor een eenvoudigere afstandsbediening. De afgeronde vorm heeft nu plaats gemaakt voor een meer klassieke rechthoekig remote. Daarnaast is het cijferblok verdwenen en is er gekozen voor kanteltoetsen voor volume en kanaal. Op zich niets mis mee, maar er is ook een aantal twijfelachtige keuzes gemaakt. Zo is de ingangentoets vervangen door de Thuis Hub, al kan je de ingangen wel nog bereiken door lang op die toets te duwen. De mute-toets is weg, het geluid uitzetten doe je nu door de volumeknop naar beneden gedrukt te houden. Dat is echt onhandig. De microfoon is nu gelabeled als AI, totaal overbodig. En tot slot, de meeste toetsen vereisen te veel druk om ze in te drukken. Zeker bij de ok-toets die ook een scrollwiel is, leidt dat wel eens tot foute aanslagen. 

Conclusie

De LG OLED65C5 bevestigt andermaal zijn plaats als een uitstekende keuze in de subtop van OLED-tv’s. De gelijkenissen met de C4 zijn aanzienlijk, en dat toestel blijft zeker ook een goede keuze. Als we de C5 een minpunt zouden moeten geven, dan is dat het overmatig gebruik van niet-content gerelateerde reclame binnen webOS. Dat is onaanvaardbaar, maar gelukkig kun je het wel uitschakelen. Het verlies van DTS-ondersteuning en het uitblijven van HDR10+ rekenen we veel minder zwaar aan. De C5 levert prachtige prestaties voor film en sport, en is rijkelijk uitgerust voor gamers. De uitstekende kalibratie brengt topbeelden binnen handbereik. WebOS biedt vijf jaar updates, heeft een ruim app-aanbod en ondersteunt Google Cast en Apple Airplay2.

Black Friday bij Bemmel & Kroon betekent spectaculaire kortingen op topmerken. Ontdek de scherp geprijsde Liebherr-koelkasten en vriezers en profiteer tijdelijk van 10 procent extra korting op geselecteerde modellen.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

Black Friday is hét moment om je keuken of bijkeuken een upgrade te geven. En waar kun je beter terecht dan bij Bemmel & Kroon, dé specialist in keuken- en witgoedapparatuur? Dit jaar pakken ze groots uit met een reeks aantrekkelijke aanbiedingen op koel- en vriesapparaten van Liebherr. Dat merk staat bekend om zijn Duitse degelijkheid, energiezuinige prestaties en slimme technologieën.

Of je nu op zoek bent naar een compacte vriezer, een ruime koel-vriescombinatie of een model met de nieuwste snufjes: Bemmel & Kroon heeft voor ieder wat wils. We lichten drie populaire Liebherr-modellen uit die nu extra scherp geprijsd zijn.

©Liebherr

Compact, krachtig en zuinig: Liebherr FCI 1624-20

Wil je gewoon een betrouwbare vriezer die doet wat hij moet doen, zonder poespas? Dan is de Liebherr FCI 1624-20 een uitstekende keuze. Dit vrijstaande model combineert een overzichtelijke indeling met een strak design en een verrassend stille werking. Ideaal voor in de bijkeuken, kelder of schuur, waar je graag wat extra ruimte hebt voor diepvriesproducten.

Liebherr staat bekend om zijn energiezuinige technologie, en ook dit model is ontworpen met efficiëntie in gedachten. Dankzij de NoFrost-techniek hoef je bovendien nooit meer te ontdooien; wel zo prettig. Tijdens Black Friday scoor je dit model bij Bemmel & Kroon met extra voordeel, en kun je rekenen op snelle levering én uitstekende service.

Meer info: Liebherr FCI 1624-20 bij Bemmel & Kroon

©Liebherr

Ruimte voor alles – Liebherr FNB 465I-22

Heb je een groter huishouden of gewoon altijd een goedgevulde vriezer? Dan is de Liebherr FNB 465I-22 jouw nieuwe beste vriend. Met zijn royale inhoud en doordachte indeling heb je altijd plek voor al je maaltijden, ijsjes en voorraadproducten. Dankzij de NoFrost-functie hoef je daarnaast nooit meer te schrapen of te ontdooien, en met het strakke bedieningsdisplay houd je alles perfect onder controle.

Wat dit model extra aantrekkelijk maakt, is zijn stille werking en luxe afwerking – precies wat je mag verwachten van Liebherr. De FNB 465I-22 is gebouwd voor jarenlang gebruik, en met de extra korting van Bemmel & Kroon wordt de stap naar een premium vrieskast wel heel verleidelijk.

Meer info: Liebherr FNB 465I-22 bij Bemmel & Kroon

©Liebherr

Slim koelen én vriezen – Liebherr CND 5203-22

De Liebherr CND 5203-22 is een moderne koel-vriescombinatie die alles in huis heeft voor een druk gezin of een goed uitgeruste keuken. Hij is niet alleen zuinig, maar ook slim: dankzij de functie DuoCooling blijven je verse producten langer goed, omdat het koel- en vriesgedeelte apart worden geregeld.

Het apparaat is voorzien van heldere ledverlichting, handige indeling en natuurlijk NoFrost, zodat je vriezer altijd ijsvrij blijft. Voeg daar de mogelijkheid van een SmartDeviceBox aan toe en je kunt zelfs op afstand via je smartphone meekijken of de deur nog openstaat. Kortom: een toekomstbestendige keuze met het comfort van nu!

Meer info: Liebherr CND 5203-22 bij Bemmel & Kroon

Waarom kopen bij Bemmel & Kroon?

Bij Bemmel & Kroon weet je precies waar je aan toe bent. Geen vage beloftes, maar gewoon scherpe prijzen, deskundig advies en een snelle levering. Bestel je op een doordeweekse dag vóór 22.00 uur, dan heb je je koelkast of vriezer de volgende dag al in huis. Bovendien kun je rekenen op betrouwbare installatie- en serviceopties, mocht je dat willen.

Liebherr en Bemmel & Kroon zijn samen een ijzersterke combinatie: Duitse kwaliteit met Nederlandse service. En met de extra Black Friday-korting is dit het perfecte moment om toe te slaan!