Als je de gelukkige eigenaar van een Raspberry Pi bent, maak je je eigen streaming-audiosysteem in een handomdraai. We tonen je wat je nodig hebt, hoe je de software Pi MusicBox installeert, hoe je alle mogelijkheden configureert en hoe je het bestuurt.

01 Pi MusicBox

In de vorige Raspberry-workshops hebben we meestal heel wat installatie- en configuratiewerk van de software zelf gedaan, maar om deze reeks af te sluiten gaan we het gemakkelijker maken. Wouter van Wijk heeft namelijk Pi MusicBox gemaakt, een gemakkelijk te gebruiken versie van Raspbian die van je Raspberry Pi een streaming muziekspeler maakt. Je Pi streamt dan muziek van Spotify Premium, Google Music of SoundCloud, en je bestuurt die vanaf je smartphone, tablet of pc. Het enige wat je moet doen, is het image op de SD-kaart van je Pi installeren. Lees ook: 15 alternatieven voor de Raspberry Pi.

©PXimport

02 Download image

Download het image van Pi MusicBox, halverwege de pagina staat een link onder het kopje Installation. Op het moment van schrijven was het versie 0.5. Pak het zip-bestand uit, waarna je een img-bestand en de handleiding ziet. Het img-bestand is 960 MB groot en past op een SD-kaartje van 1 GB. Steek het SD-kaartje in de kaartlezer van je computer. Download het programma Win32 Disk Imager en start het. Geef bij Device de schijfletter van je SD-kaart op en klik op het mapicoontje om het image-bestand te selecteren. Klik onderaan op Write om het image naar de SD-kaart te schrijven.

©PXimport

03 Start MusicBox

Verwijder de geheugenkaart en steek die in de Pi, die je ook op het netwerk aansluit met een ethernetkabel. Wil je wifi of een externe usb-audio-interface gebruiken, steek die dan in een usb-slot vóór je de Pi opstart. Steek daarna de stroomkabel erin, waarna het minicomputertje van het kaartje opstart. Na een tijdje is je Pi online en bezoek je in een browser op je lokale netwerk het adres http://musicbox.local. Indien dat niet werkt, log in op de pi (gebruikersnaam root, wachtwoord musicbox). Zoek het IP-adres op met de opdracht hostname -I, en typ dit IP-adres in de browser van je pc of mobiele apparaat.

©PXimport

Standaardgeluid

Pi MusicBox ondersteunt de standaard audio-interfaces van de Pi. De analoge uitgang geeft niet zo'n goed geluid, maar die kun je wel gebruiken om je opstelling te testen. De Pi ondersteunt ook audio via de HDMI-uitgang, maar dan heb je een tv of computerscherm met audio nodig. Het is dus duidelijk: de Pi is eigenlijk niet gemaakt voor muziek.

©PXimport

Externe audio-interfaces

Voor de beste geluidservaring breid je je Pi uit met een externe audio-interface. Er bestaan heel wat usb-audiokaarten die door de Pi ondersteund zijn. Kijk voor een selectie op de pagina Embedded Linux Wiki. Een andere optie is de HifiBerry, een dochterkaartje voor de Raspberry Pi revisie 2, ondersteund door Pi MusicBox. Er is een versie met analoge output en een met een S/PDIF-connector.

04 Internetradio

Via deze webinterface bestuur je nu Pi MusicBox vanaf je pc, smartphone of tablet. Internetradiozenders en podcasts kun je al onmiddellijk beluisteren. Klik daarvoor links op Browse, en dan op TuneIn of Dirble voor internetradio of op Podcasts als je een podcast wilt beluisteren. Daaronder vind je nog allerlei categorieën, bijvoorbeeld voor muziekgenres of onderwerpen. Klik op een radiostation of aflevering van een podcast om hem op je MusicBox af te spelen. Klik op Back om terug naar de vorige map te gaan.

©PXimport

05 Zoeken

Als je niet de hele menustructuur wilt doorlopen op zoek naar radiozenders, gebruik dan de zoekfunctie. Klik links op Search of bovenaan rechts op het icoontje van het vergrootglas. Vul een zoekterm in en druk op Enter. In de zoekresultaten vind je alle radiostations en podcasts die aan je zoekterm voldoen. Klik erop om ze af te spelen. Probeer ondertussen ook eens wat andere knopjes uit. Rechtsonder zie je een pauzeknopje, links onder het menu vind je de volumeregelaar en een klik op de horizontale streepjes bovenaan verbergt het menu.

©PXimport

06 Zelf radiostations toevoegen

Als je favoriete radiostation niet in de lijst staat, voeg je die eenvoudig toe. Klik links op Radio. In de twee tekstvelden boven het knopje Play / Save vul je achtereenvolgens de url van de playlist van het radiostation in en de naam. Druk daarna op Play / Save om je radiostation op te slaan en af te spelen. De laatste 25 internetradio's die je toevoegt worden overigens op deze pagina bijgehouden. Helaas wordt dat in een browsercookie opgeslagen. Voeg je op je smartphone een radiostation toe, dan kun je die niet vanaf je pc opstarten.

©PXimport

07 Spotify Premium

Ben je de gelukkige eigenaar van een Spotify Premium-abonnement, dan heeft Pi MusicBox nog meer voor je in petto. Helaas laat Spotify gebruikers van de gratis versie van de dienst niet toe om muziek naar zogenoemde third-party clients te streamen. Heb je een gratis account, dan zul je dus je abonnement moeten upgraden. Twijfel je nog, dan kun je altijd 30 dagen gratis Spotify Premium uitproberen. Let wel op: je moet daarvoor je betaalgegevens invullen en Spotify zal automatisch 9,99 euro incasseren als je niet binnen de 30 dagen je Premium-abonnement stopzet.

©PXimport

08 Spotify-account instellen

Nu moet je de gegevens van je Spotify-account nog invullen in Pi MusicBox. Klik daarvoor links in de webinterface van Pi MusicBox op Settings en onder Services op Spotify. Schakel daar de Spotify-ondersteuning in en vul je gebruikersnaam en wachtwoord in. Eventueel kies je een lagere bitrate als je niet te veel bandbreedte wilt verbruiken tijdens het streamen van muziek. Klik tot slot onderaan de pagina op Update settings. Je Raspberry Pi zal nu herstarten en als alles goed gaat na de herstart toegang hebben tot Spotify.

©PXimport

09 Bekijk Spotify

Als je vervolgens naar het menu Browse gaat, zie je dat er een onderdeel Spotify toegevoegd is. Klik je erop, dan krijg je mappen te zien met je persoonlijke topnummers, wereldwijde topnummers en topnummers per land. Daaruit speel je eenvoudig nummers door erop te klikken. Klik je daarna bovenaan links op Now Playing, dan krijg je een afbeelding van het liedje te zien en een voortgangsindicator.

©PXimport

10 Afspeellijsten

Als je in Spotify afspeellijsten hebt aangemaakt of je op afspeellijsten van anderen hebt geabonneerd, zijn die ook in Pi MusicBox beschikbaar. Klik daarvoor linksboven op Playlists en kies dan je afspeellijst. Rechts krijg je dan alle nummers te zien. Klik je eenvoudigweg op een nummer, dan wordt het afgespeeld. Je hebt nog meer opties als je rechts bij een nummer op de drie vierkantjes klikt. Je kunt het nummer aan je wachtrij toevoegen achter het huidige liedje, onderaan de wachtrij toevoegen of alle liedjes uit deze afspeellijst onderaan je wachtrij toevoegen.

©PXimport

11 Zoeken op Spotify

De zoekfunctie van Pi MusicBox wordt nog handiger als je je Spotify-account hebt toegevoegd. Je kunt hiermee immers in de hele collectie van Spotify zoeken. De resultaten krijg je mooi per artiest en per album te zien. De nummers kun je weer onmiddellijk afspelen of aan je wachtrij toevoegen. Als je op een artiest of album klikt, krijg je de nummers van die artiest of op dat album op een afzonderlijke pagina te zien. Zo speel je heel snel willekeurige songs van Spotify af op je Raspberry Pi.

©PXimport

12 Wachtrij

De wachtrij krijg je te zien als je links op Queue klikt. Wil je de huidige wachtrij leeg maken, klik dan bovenaan rechts op Clear. Wil je een nummer uit de wachtrij verwijderen, klik dan op de drie vierkantjes rechts en dan op Remove from Queue. Helaas is de wachtrij nog vrij rudimentair: wanneer een lied in de rij staat, kun je de volgorde van afspelen niet veranderen. Je kunt een nummer wel afspelen voordat deze aan de beurt is door erop te klikken. Daarna gaat je wachtrij gewoon verder na dat liedje.

©PXimport

Moderne browsers

©PXimport

Pi MusicBox vereist een moderne browser om de webinterface te kunnen gebruiken. Dat betekent minimaal Firefox 11, Chrome 14, Internet Explorer 10 of Safari 6; of (in alle gevallen) een hoger versienummer. Heb je een recente iPad of iPhone, dan is de ondersteuning ook goed. De standaard Android-browser is minder goed ondersteund. De ontwikkelaar van Pi MusicBox raadt daarvoor in de plaats Chrome Mobile of Firefox Mobile aan, die wel met de webinterface overweg kunnen.

©PXimport

13 Mobiele besturing

Pi MusicBox draait ook een MPD-server (Music Player Daemon). Dat betekent dat MusicBox ook aan te sturen is met een MPD-client op je smartphone, zoals MPDroid voor Android of MPoD voor iOS. Laat na de installatie de Default connection settings staan. Vul bij Host het IP-adres van je Pi in. Ga daarna naar het hoofdmenu. Je kunt nu MusicBox besturen vanaf je smartphone of tablet. Met de zoekfunctie kun je nu zelfs vanaf je smartphone in de hele collectie van Spotify zoeken als je je account aan Pi MusicBox gekoppeld hebt.

©PXimport

14 Last.fm-account instellen

Wil je dat alle nummers die je op je Pi-muzieksysteem afspeelt aan je Last.fm-lijst worden toegevoegd, geef dan in de instellingen van Pi MusicBox je Last.fm-account in. Klik daarvoor op Last.FM, schakel de ondersteuning met het schuifknopje in en vul je gebruikersnaam en wachtwoord in. Klik helemaal onderaan op Update settings en wacht tot je Pi herstart is. Daarna wordt je Last.fm-lijst op de achtergrond continu bijgewerkt met de muziek die je op MusicBox afspeelt en vind je de tracks in je lijst met scrobbles.

©PXimport

15 Muziek op het netwerk (1)

Een andere interessante bron van muziek om op je Pi-muzieksysteem af te spelen is natuurlijk de muziek op je eigen lokale netwerk. Heb je een uitgebreide muziekcollectie op je computer staan, dan kun je die ook via MusicBox afspelen. Je deelt eenvoudigweg je muziekmap op je Windows-pc met de rest van je netwerk. Daarna klik je in de instellingen van Pi MusicBox op Network en wijzig je indien nodig de standaardnaam van de werkgroep (WORKGROUP) naar die van jouw netwerk. In Windows 7 en 8 krijg je de werkgroepnaam te zien als je op Windows-toets+Pause drukt.

©PXimport

16 Muziek op het netwerk (2)

Daarna klik je in de instellingen van Pi MusicBox op Music files. Typ onder Network Drive het adres van je netwerkshare met muziekbestanden in de volgende vorm: //servernaam/sharenaam. Indien je netwerkshare enkel toegankelijk is met een geldige gebruikersnaam en wachtwoord, vul deze daaronder ook in. Vul niets in voor gasttoegang. Schakel tot slot Scan Music Files in, zodat Pi MusicBox naar je muziekbestanden gaat zoeken op je netwerkshare. Klik daarna onderaan op Update settings om je Pi te herstarten.

©PXimport

17 Muziek op het netwerk afspelen

Als je veel muziek op je netwerkshare gedeeld hebt, kan het wel even duren voordat de Pi helemaal is opgestart. Na die eerste scan weet MusicBox echter de locatie van de bestanden en is het scannen bij elke start niet per se nodig. Schakel de optie Scan Music Files in de instellingen daarom uit als je niet zo vaak nieuwe muziek toevoegt. Telkens als je bestanden op je netwerkshare hebt toegevoegd, moet je je Pi herstarten met de optie Scan Music Files ingeschakeld om de nieuwe nummers te indexeren. Je muziekbestanden vind je onder Browser bij Local media.

©PXimport

18 Lokale bestanden

Pi MusicBox kan ook muziekbestanden van zijn SD-kaart lezen. We raden dat niet echt aan, omdat een SD-kaart slechts een kleine capaciteit heeft en niet zo'n betrouwbaar opslagmedium is. Maar het is mogelijk. Ga daarvoor eerst in de instellingen van Pi MusicBox naar Music files en schakel Resize filesystem in. Het image van Pi MusicBox dat je op je SD-kaartje geschreven hebt maakt immers niet gebruik van de volledige capaciteit van je SD-kaartje. Herstart en sleep de bestanden naar je MusicBox, die in het Windows-netwerk zichtbaar is. Schakel Scan Music Files in en herstart nog een keer.

©PXimport

19 Configuratiebestand

Heb je in de instellingen iets zo hard verknoeid dat je er niet meer in slaagt om via de webinterface van Pi MusicBox de schade te herstellen, dan is er nog een uitweg. Schakel je Pi uit, haal het SD-kaartje eruit en steek die in de kaartlezer van je computer. Zodra Windows je de inhoud van het SD-kaartje toont, open je de map config. Open daarin het bestand settings.ini met Kladblok. Alle regels die met een # beginnen zijn commentaar: uitleg over de bijbehorende instellingen. Pas de nodige zaken aan, steek het SD-kaartje terug in je Pi en start die op.

©PXimport

20 PuTTY

Wil je wat meer onder de motorkap kijken, schakel dan in de instellingen van Pi MusicBox Enable SSH in. Na een klik op Update settings en een herstart van je Pi kun je nu inloggen via PuTTY, zoals je misschien gewend bent van vorige workshops over de Raspberry Pi. Vul als gebruikersnaam root in en als wachtwoord musicbox. Toegang via PuTTY is handig bij problemen: zo kun je de inhoud van de logbestanden bekijken om foutmeldingen op te sporen.

©PXimport

21 Hulp

Kom je problemen tegen, bekijk dan zeker eerst de FAQ en de handleiding op de website van Pi MusicBox, want wie weet staat je probleem daar wel uitgelegd. Je vindt er ook uitleg over wat wel en niet kan, en hoe je van bepaalde geavanceerde mogelijkheden gebruikmaakt. Op de website www.mopidy.com, het project waarop Pi MusicBox gebaseerd is, vind je ook heel wat documentatie als je je verder in Pi MusicBox wilt verdiepen, evenals een mailinglist en een 'issue tracker' met de bekende problemen.

©PXimport

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.