Je pc verzamelt ongezien een hoop stof in de behuizing. Het is niet verstandig om zomaar met een agressief schoonmaakmiddel aan de slag te gaan. Wij laten je zien hoe je op een veilige manier je pc weer blinkend schoon krijgt.

Waarschijnlijk trek je minstens één keer per week een stofzuiger door je huis, omdat het anders wel heel stoffig wordt. In je pc is dat niet anders, net als je huis wordt een computer van binnen vanzelf vies. Ieder week heel je pc schoonmaken is overdreven, maar het kan geen kwaad om eens per jaar je pc een flinke schoonmaakbeurt te geven. Dat een computer na een jaar vol met stof zit, is niet zo verwonderlijk.

De ventilatoren die je systeem koel houden, zuigen naast verse lucht ook stof naar binnen. Langzaam maar zeker verstopt dit stof de koelribben van je koeling. Je zult daar in eerste instantie niet veel van merken, maar als er zich teveel stof ophoopt, dan gaan de koelprestaties achteruit. Ook gaan ventilatoren eerder lawaai maken als ze bedekt zijn met een laag stof. In een heel extreem geval zou je pc zelfs kunnen oververhitten, maar dat laat je natuurlijk niet gebeuren! Bij mobiele apparatuur als een smartphone of tablet en je scherm speelt stof een rol, maar zijn vingerafdrukken nog vervelender. Gelukkig is het niet moeilijk om je scherm op een veilige manier schoon te poetsen.

Plaatsing

Kijk voor je begint met schoonmaken eens naar de plaatsing van je pc. Plaats je computer nooit in een afgesloten ruimte zoals een kast. De warme lucht kan dan niet wegstromen, met als gevolg dat onderdelen oververhit raken. Ook een warboel aan kabels aan de achterzijde verhinderen dat de warme lucht goed weg kan. Bind de kabels netjes bij elkaar, zodat de ventilators de ruimte hebben om de warme lucht af te voeren. Gebruik voor het vastbinden bijvoorbeeld klittenband, een kabelspiraal of kabelbinder. Bind de kabels niet te strak samen en gebruik ook niet een te smalle tie-wrap: dat beschadigt de kabels en kan kortsluiting veroorzaken. Om stof zoveel mogelijk te voorkomen, kun je je pc beter niet op de grond zetten, maar met een grote torenbehuizing is dat soms de enige keuze.

Pas op: statische elektriciteit

Bij het openmaken van je pc is statische elektriciteit het grootste gevaar. Je ziet statische elektriciteit niet, maar ongemerkt kun je een flinke spanning opbouwen die los komt als je contact maakt met een onderdeel in je pc. Diverse componenten in je pc kunnen hierdoor stuk gaan. Het risico hierop is niet heel groot, maar gebruik als uitgangsregel dat je geen dingen aanraakt die je ook niet hoeft aan te raken. Je kunt de kans op een statische ontlading verkleinen door jezelf te ontladen voordat je je pc opent. Je kunt je ontladen door een ongeverfd deel van een radiator of verwarmingsbuis even vast te pakken. Om statische elektriciteit nog verder uit te sluiten, kun je eventueel een antistatisch polsbandje gebruiken. Maak de klem vast aan een ongeverfd deel van je behuizing, zo is er geen spanningsverschil tussen jou en je pc waardoor er geen statische ontlading optreedt.

©PXimport

Verwijder voordat je begint met schoonmaken alle kabels aan de buitenkant zodat je de pc van zijn plek kunt halen. Druk vervolgens op de aan-knop, zo raakt je systeem nog opgeslagen energie kwijt. De buitenkant van de behuizing kun je schoonmaken met een sopje op basis van bijvoorbeeld afwasmiddel. Maak een microvezeldoekje een beetje vochtig en neem de behuizing af.

Uiteraard is je doekje niet té vochtig, je wilt niet dat er vocht in je pc druppelt. Ben je klaar met de buitenkant, maak dan de behuizing open. Meestal moet je twee schroefjes losmaken en kun je het zijpaneel eraf schuiven. Bij sommige behuizingen hoef je alleen maar een vergrendeling los te klikken waarna je het zijpaneel kunt verwijderen. Perslucht is de gemakkelijkste wijze om de pc schoon te houden. Blaas met regelmaat de onderdelen schoon, zodat stof geen kans krijgt zich op te hopen. Het is een klusje dat het best in de buitenlucht kan worden uitgevoerd. Houd de bus persluchtreiniger recht en blaas met korte stoten van een kleine afstand het stof weg. Let er echt op dat je de perslucht altijd rechtop houdt, in het busje zit vloeibare lucht en dat kan eruit spuiten als je de bus niet rechtop gebruikt.

Als een ventilator te snel draait, gaat deze stuk. Houd daarom tijdens het schoonblazen de fan met je vinger tegen of steek er tijdelijk een stokje tussen. Als een computer lange tijd niet is onderhouden, is een bus perslucht vaak niet afdoende om het stof weg te krijgen. Het stof is dan erg compact en zit stevig vast tussen de koelribben.

Bij processorkoelers waarvan je de ventilator van de koelribben kunt losmaken, is het vaak niet nodig het hele koelelement van de cpu af te halen. Haal eerst de ventilatorstekker los van het moederbord en haal de ventilator van het koelelement. Deze zit vast met klemmen of schroeven die je eenvoudig kunt losmaken. Veeg het stof met een kwastje of wattenstaafje tussen de fan weg en verwijder daarna het hardnekkige stof tussen de koelribben. Monteer de ventilator terug op het koelblok en vergeet niet de connector weer op het moederbord aan te sluiten. In luxe systeemkasten zitten vaak filters die het stof tegenhouden, dit is het moment deze schoon te kloppen. Je kunt bij stoffilters er aan de buitenkant ook de stofzuiger met borsteltje tegen zetten. Zo haal je het meeste stof uit de filters ook weg.

©PXimport

De koelribben vullen zich gemakkelijker met stof en vuil als de computerkast open blijft staan.

Luchtstroom

In je pc haal je stof vooral weg om koelingsproblemen te voorkomen. In dat licht is het nu je pc toch openstaat handig om te kijken hoe goed lucht (en dus warmte) door je systeem kan stromen. Vooral loshangende kabels blokkeren de luchtstroom. Probeer de kabels voorzichtig bij elkaar te pakken en bind ze losjes samen met een kabelbinder of klittenband. Sommige systeemkasten hebben speciale uitstulpingen om een tie-wrap door te steken. Heb je veel ongebruikte stroomkabels, overweeg dan om een (semi)modulaire voeding te kopen.

Op een (semi)modulaire voeding kun je de kabels die je niet gebruikt afkoppelen en dat scheelt weer ruimte. Bij een goede luchtdoorstroming wordt aan de voorkant (en soms onderkant) van het systeem koele lucht aangezogen en kan de warmte in het systeem aan de achterzijde (en soms ook de bovenzijde) weer naar buiten. Sommige systemen hebben maar één fan aan de voorzijde en gebruiken de ventilator in de voeding om de warme lucht af te voeren. In zo'n geval kun je winst behalen door een extra ventilator in de systeemkast te plaatsen. Kijk wel even in de handleiding welke afmetingen er in de systeemkast passen (doorgaans geldt: hoe groter, hoe stiller) en of je nog een stroomaansluiting op het moederbord of aan de voeding over hebt. Vaak zit er op het moederbord een speciale aansluiting voor een systeem-fan.

©PXimport

Met een extra fan voert de pc meer warme lucht af en wordt het veelal koeler in de systeemkast.

Koelpasta vervangen

Heb je je pc schoongemaakt omdat het systeem te warm werd en wordt na de grote schoonmaak de cpu nog steeds te warm? Dan is een verse laag koelpasta waarschijnlijk de oplossing. De processor produceert veel warmte. Om die warmte kwijt te raken, zit er een koelelement op. Tussen het koelelement en de cpu blijft altijd een piepklein beetje lucht zitten (zelfs al lijkt het koelelement heel glad aan de onderzijde) en lucht is een slechte warmtegeleider. Dit wordt opgelost door er een heel klein beetje koelpasta tussen te doen. Na verloop van tijd droogt koelpasta uit, waardoor er weer lucht tussenkomt en de processor oververhit kan raken.

Het is dan tijd om de oude koelpasta te verwijderen en te vervangen door verse pasta. We gaan er even van uit dat je een standaard socket 1150 Intel-koeler gebruikt. Gebruik je een andere koeler, kijk dan in de bijbehorende handleiding. Haal de ventilatorstekker los van het moederbord en maak ruimte om de processor. Verwijder eventueel het geheugen als het te dicht op de processorkoeler is geplaatst. Draai alle vier de bevestigingsschroeven naar links en trek ze één voor één omhoog tot ze los van het moederbord zitten. Vaak zit de koeler nog een beetje vastgeplakt op de processor, probeer met kleine draaiende bewegingen het element los te krijgen en trek hem vervolgens voorzichtig recht omhoog. Ga niet trekken als het koelelement nog vast op de processor zit, je kunt dan de processor of de socket beschadigen.

Het schoonmaken en opnieuw aanbrengen van de koelpasta is een secuur klusje. Voor het reinigen kun je schoonmaakalcohol gebruiken. Gebruik wattenstaafjes om langs de kiertjes te komen en een pluisvrij doekje om grote oppervlaktes schoon te vegen. Het is belangrijk dat de oppervlaktes goed schoon zijn om luchtbellen te voorkomen. De meeste koelpasta's zijn erg giftig, dus probeer zo min mogelijk in contact te komen met het goedje en was je handen na het karweitje goed schoon. Spuit een heel klein drupje koelpasta (ongeveer een rijstkorrel) op het midden van de processor. Koelpasta zelf is geen koelmiddel en het koelt niet beter als je er een dikke laag op smeert. Strijk de koelpasta egaal over de cpu uit met bijvoorbeeld een oud (bank)pasje. Als het gehele oppervlak is bedekt, plaats je de koeler terug. Draai de vier drukpennetjes van de koeler in de juiste positie (met de klok mee) en positioneer ze boven de vier gaten die om de processor zitten. Druk voorzichtig één van de vier pennetjes in het gat, doe daarna hetzelfde met het pennetje dat er recht tegenover zit en tot slot de laatste twee. Vergeet niet de fan weer aan te sluiten op het moederbord.

©PXimport

Trek het koelelement zorgvuldig recht omhoog.

Grafische kaart

Het schoonmaken van de grafische kaart kan een lastig karweitje zijn. Bij veel fabrikanten vervalt de garantie als het koelelement wordt verwijderd. Doorgaans mag de ventilator wel losgehaald worden. Haal voordat je de kaart loshaalt eerst eventuele voedingskabels van de kaart af en verwijder andere in de weg zittende kabels. Schroef de kaart los van de systeemkast en trek hem recht uit het slot. Aan de achterkant van het PCI-E-slot zit een palletje over een uitsparing van de kaart, deze moet je even aan de kant duwen, anders krijg je de kaart niet uit het slot.

Probeer eerst het stof te verwijderen zonder de fan los te schroeven, als dat niet lukt verwijder dan voorzichtig de ventilator. Op onze grafische kaart zit de koeler met vier schroefjes vast. Helaas kunnen we hem niet helemaal verwijderen, omdat de kabel van de stroomaansluiting vastzit tussen de koelribben. Als de fan is gedemonteerd, kun je met een kwastje en perslucht de koelribben voorzichtig schoonmaken. Voorkom dat de fan gaat ronddraaien tijdens het schoonmaken, dat kan de fan beschadigen.

©PXimport

Ook de grafische kaart is een stofmagneet die niet mag worden overgeslagen tijdens de schoonmaak.Benieuwd hoe je ook alle randapparatuur en je smartphone grondig en veilig schoonmaakt? Je leest het in nummer 10 van Computer!Totaal.

Odido schudt de markt van vast internet voor thuis op met Klik&Klaar, een dienst van 25 euro per maand die 5G-signaal omzet naar wifi voor al je apparaten. Klik&Klaar is zo een alternatief voor internet via de kabel of glasvezel, en waarschijnlijk ook goedkoper dan wat je nu betaalt voor bekabeld internet. Wij hebben Klik&Klaar een maand getest in een appartement en delen de plus- en minpunten van de dienst met je.

De eerste plus is de prijs. Met 25 euro per maand is Klik&Klaar lekker betaalbaar. Heb je al een geselecteerd mobiel abonnement van Odido, dan betaal je slechts 20 euro per maand voor Klik&Klaar. De dienst is maandelijks opzegbaar, waardoor je lekker flexibel bent.

Het bestellen via de Odido-website is eenvoudig en we ontvingen het pakket na twee werkdagen thuis, in ons appartement in Castricum. In de doos vind je een Zyxel 5G-modem en een 5G-simkaart, die je in de router stopt om internet te ontvangen. Het blijft fascinerend hoe je al je apparaten van wifi kunt voorzien dankzij een simkaartje ter grootte van je nagel.

©Rens Blom

Het simkaartje dat je bij de router krijgt.

Installatie

Om Klik&Klaar te installeren, download je de gratis Klik&Klaar-app op je iPhone of Android-smartphone. Die loodst je binnen het beloofde kwartiertje door de installatie heen. De app laat duidelijk zien waar je de router het beste kunt neerzetten. Neem die instructies serieus, want weggestopt in een hoek ontvangt de router geen goed internetsignaal en heb je dus ook weinig aan de dienst. Na de eenvoudige installatie geef je je wifinetwerk een naam en verbind je je apparaten. Vervolgens zijn je smartphone, computer, tablet, smart-tv en andere gadgets online. Je hebt onbeperkt internet op de hoogst mogelijke snelheid, zoals je gewend bent van internet voor thuis.

©Rens Blom

De installatie van Klik&Klaar is eenvoudig.

Ervaringen

Na ruim een maand gebruik zijn we over het algemeen erg tevreden over Odido Klik&Klaar, maar sturen we de router toch terug. Dat ligt niet aan de internetsnelheden. Odido belooft via deze dekkingskaart dat de router op ons adres een snelheid van 300 Mbit/s of meer biedt en dat klopt. In de woonkamer – waar de router voor het raam staat – halen we tussen de 300 en 600 Mbps download en 70 tot 200 Mbps upload. Dat zijn uitstekende snelheden. In andere kamers, verder weg van de router, halen we nog steeds meer dan 100/50 Mbps. Netjes.

Ons probleem met Odido Klik&Klaar is de betrouwbaarheid. Niet alleen viel de router in een maand twee keer uit (om na een herstart weer te functioneren), tijdens flinke regenbuien en een najaarsstorm had de router grote moeite om een stabiel thuisnetwerk te bieden. Dipjes in het wifisignaal verstoorden onze videobelvergaderingen, onderbraken de muziek uit de Sonos-speakers en lieten onze telefoons af en toe automatisch overschakelen naar het mobiele netwerk. Ongemakken die we tijdens slecht weer niet ervaren via een vaste internetverbinding, en ongemakken waar we niet op zitten te wachten in het gure Nederland.

©Rens Blom

De Klik&Klaar-router uit de doos.

Goed om te weten: de router heeft twee 2,5Gbit/s-ethernetpoorten om apparaten bekabeld aan te sluiten. Wij hebben de smart-tv rechtstreeks aangesloten en de andere poort verbonden met een switch. De smart-tv heeft tijdens het kijken van Videoland, YouTube en NPO Plus nooit problemen met zijn internetverbinding gehad, ook niet tijdens slecht weer.  

Wifirepeaters

Voor een volledige test hebben we ook twee wifirepeaters van Odido Klik&Klaar besteld. Die heten Wifipunten, zijn optioneel en kosten 2,50 euro per stuk per maand. Je huurt ze en moet ze als ze niet bevallen of bij het stoppen van Klik&Klaar dus terugsturen.

©Rens Blom

©Rens Blom

De installatie van de Wifipunten.

Onze ervaringen met de kleine repeaters, die je neerzet in de vensterbank of op je bureau, zijn gemengd. Enerzijds verbeteren ze het wifisignaal in ons appartement duidelijk. Op onze werkplek, een vide boven de keuken/woonkamer en net buiten de directe zichtlijn van de router in de woonkamer, haalden we via router een downloadsnelheid van 270 Mbps en een uploadsnelheid van 120 Mbps. Na het installeren van een wifirepeater op de wifi, met bijna een zichtlijn op de router, schoot de downloadsnelheid omhoog naar 425 tot 616 Mbps – op basis van vier tests verspreid over een uur. De uploadsnelheid bedroeg bij deze tests 107 tot 110 Mbps en verbeterde dus niet ten opzichte van de oude situatie.

©Rens Blom

Een snelheidstest na het koppelen van een wifirepeater.

Een Wifipunt-wifirepeater heeft twee 2,5Gbit/s-lanpoorten om apparatuur bekabeld aan te sluiten. Onze computer op de werkplek tikte bekabeld op de repeater vrijwel dezelfde snelheden aan als via de wifi.

©Rens Blom

De wifirepeater is handzaam en daarom op veel plekken neer te zetten.

Opmerkelijk is dat heel wat van onze apparaten in de war raakten van de Wifipunten. Smartphones, laptops en tablets leken soms niet meer te weten met welk wifipunt (router, wifipunt één of wifipunt twee) ze het beste konden verbinden, wat leidde tot verbindingsproblemen. Dat terwijl we de repeaters geïnstalleerd hebben volgens de instructies van deKlik&Klaar-app, die in de weken erna steevast aangaf dat ons wifinetwerk er keurig uitzag. Na het verwijderen van de Wifipunten waren de verbindingsproblemen ook opgelost.

©Rens Blom

Conclusie

Odido Klik&Klaar is kinderlijk eenvoudig te installeren, is – afhankelijk van je locatie – razendsnel en werkt over het algemeen goed. De verbindingsproblemen tijdens slecht weer zijn ons wel tegengevallen. Dit is voor ons reden om te blijven bij de stabielere vaste internetaansluiting in onze woning. Klik&Klaar lijkt ons wel ideaal voor een campingstandplaats, vakantiehuisje of andere plek zonder (betaalbare) vaste internetaansluiting.

Met iOS 18 krijg je toegang tot functies die eerder niet mogelijk waren, waardoor je je smartphone nog persoonlijker kunt maken. Ook de Notities-app heeft een update gekregen, zodat je teksten nu veel makkelijker kunt organiseren.

Lees ook: Personaliseer je iPhone: zo pas je in iOS 18 het beginscherm aan

De Notities-app van iOS 18 is onder handen genomen. Daardoor moet het ook gemakkelijker worden om bepaalde informatie terug te vinden. Als je een lange tekst in de app hebt geschreven, dan kan het lastig zijn om een specifieke passage op te zoeken, zelfs wanneer je al koppen en tussenkopjes hebt gebruikt om je tekst te structureren. Maar met iOS 18 is dat makkelijker geworden. Je kunt nu namelijk de kopjes – en daarmee de tekst die daarbij hoort – inklappen en uitvouwen wanneer je wilt.

Zodoende moet je veel sneller door je eigen werk heen kunnen. Wanneer je zo'n kop inklapt, verdwijnt de alinea die daarmee geassocieerd wordt. In beeld verschijnt dan een kleine pijl naast de betreffende kop. Als je daar op tikt, dan komt de alinea tevoorschijn. In dit artikel leggen we uit hoe je de koppen inklapbaar maakt en hoe je ze daarna ook weer kunt uitklappen. Heel moeilijk is het niet, maar je moet wel even weten waar het staat.

Inklapbare koppen voor Notities

Open de Notities-app op je iPhone, zodra je die hebt geüpdatet naar iOS 18. Je kunt nu een notitie selecteren en openen (eventueel vanuit een map), of een nieuwe aanmaken. Dat laatste doe je door rechts onderin op het knopje te drukken dat lijkt op een potlood in een vierkant. Maak de tekst op zoals je dat altijd zou doen en voeg de koppen toe die je wilt gebruiken. Koppen maak je aan door een regel te selecteren en onderin, op de balk met opties, op Aa te klikken. Zie je deze balk niet? Klik dan op het plusicoon.

Aa is de opmaakknop. Daarmee bepaal je wat voor type tekst het is: een titel, koptekst, subkop of hoofdtekst. Selecteer nu Koptekst of Subkop. Links van de (sub)kop zie je nu een pijltje staan, dat naar beneden gericht is. Dat betekent dat deze sectie uitgeklapt is. Als je op het pijltje tikt, kun je de alinea inklappen, zodat deze uit beeld verdwijnt. Klik je er nogmaals op, dan komt de alinea weer tevoorschijn.

Tot slot is het mogelijk de tekst, in welke opmaakvorm dan ook, van kleurtjes te voorzien. Selecteer dan wederom een regel of alinea, tik als dat nodig is op plus, dan op Aa en tik rechts op de kleurknop (bij ons staat die standaard op paars).