We gaan voor een nobel doel: een frisse start voor de computer. Je pc reageert wat slomer, je hebt af en toe een vastloper of foutmelding en je hebt het allemaal getolereerd in afwachting tot de tijd zou vinden om de zaak grondig aan te pakken. Nu is het tijd om de mouwen op te stropen. Met deze tips los je de ergernissen op die zich hebben opgestapeld.

Tip 01: Toetsenbord

De meeste aandacht bij deze schoonmaakoperatie gaat naar het systeem, maar toch maken we van de gelegenheid gebruik om ook de hardware even een poetsbeurt te geven. Zo krijg je nog meer het gevoel dat je op een nieuwe machine werkt. Het toetsenbord is een bron van microben. En zelfs al was je regelmatig je handen, je merkt onmiddellijk aan de bovenkanten van de toetsen welke letters je het meest gebruikt! Zorg dat de computer uit staat en je toetsenbord is losgekoppeld. Keer het toetsenbord ondersteboven en gebruik een spuitbusje met gecomprimeerde lucht om kruimels en stof tussen de toetsen uit te blazen. Pak een paar desinfectiedoekjes – als ze te nat zijn wring je ze een beetje uit – en maak daarmee de toetsen schoon. Droog het resterende vocht met een microvezeldoekje. Voor de vieze plekken aan de zijkanten van de toetsen kun je een wattenstaafje met isopropylalcohol gebruiken.

©PXimport

Tip 02: Beeldscherm

Een zelfreinigend beeldscherm bestaat nog niet, dus moet je zelf aan de slag. Stof en vingerafdrukken zie je beter op een donker beeldscherm. Zet daarom de monitor uit en laat het scherm afkoelen: op een warm scherm blijven sneller strepen achter. Wanneer je het scherm gewoon met een vochtige doek afneemt en niet eerst het stof verwijdert, wrijf je het stof in de rand van het scherm. Daarom moet je eerst het scherm en de randen afstoffen met een microvezeldoekje. Zie je vlekken op het scherm, verwijder die dan met water met een scheut azijn, niet met een chemisch schoonmaakmiddel. Maak het scherm niet te nat.

©PXimport

Wit scherm

©PXimport

Tip 03: Desktop-pc schoon

Werk je op een desktop-pc, dan moet je ook de binnenkant van de computer af en toe schoonmaken. Stof kan de ventilatoren hinderen en zelfs circuits beschadigen. Hoe vaak moet je dit doen? Dat hangt af van waar je pc staat en of je huisdieren hebt. Als je dat eens per jaar doet, bij wijze van lenteschoonmaak, is het goed. Zet de pc uit, trek de stekker uit het stopcontact en laat hem afkoelen. Dan neem je opnieuw de bus met samenperste lucht om met korte, krachtige luchtstoten het stof uit de behuizing te blazen. Wanneer je een ventilator schoonmaakt, houd je die op zijn plaats zodat hij niet kan ronddraaien. Dat werkt makkelijker, en als je de ventilator de verkeerde kant op laat draaien, zou je de ventilator kunnen beschadigen.

©PXimport

Tip 04: Bloatware

Zelfs op een gloednieuwe computer staan een hoop toepassingen die je niet wilt. Of ben je echt fan van Candy Crush en Bubble Witch? Bloatware of fatware is de uitdrukking die we gebruiken voor software die vooraf werd geïnstalleerd en die onnodige schijfruimte inneemt. En als je het systeem al een tijd hebt gebruikt, zijn er mogelijk ook programma’s geïnstalleerd je niet langer gebruikt. Tijd om je te ontdoen van deze ballast. Ga naar het Configuratiescherm en open het onderdeel Programma’s en onderdelen. Er zullen zeker toepassingen bij staan waarvan je je vaag herinnert dat je ze ooit hebt geïnstalleerd, maar die je al tijden niet gebruikt hebt en niet meer nuttig voor je zijn. Met de rechtermuisknop kun je deze programma’s eenvoudig de-installeren.

©PXimport

Tip 05: PowerShell

Een aantal van de programma’s, zoals de Xbox-app of Kalender, laat zich niet via de eenvoudige methode opruimen. Wil je die kwijt, dan moet je de grove middelen inzetten, we doen dat via Windows PowerShell. Tik PowerShell in de zoekfunctie en klik met de rechtermuisknop op het programma om het als administrator uit te voeren. Tik in dit venster achter de regel PS C:\Windows\System32 de regel Get-AppxPackage in en druk op Enter. Hierdoor zal PowerShell alle geïnstalleerde programma’s op je computer opsommen. In deze lange lijst zoek je de koppige app die zich door vorige methode niet liet verwijderen. Kijk daarvoor naar Name. Wat je nodig hebt, is de informatie die achter PackageFullName staat. Noteer die gegevens. Om het pakket te verwijderen tik je het commando Remove-AppxPackage NAAM waarbij je NAAM vervangt door de referentie die daarnet achter PackageFullName stond. Bepaalde apps zoals Edge of Cortana kun je zelfs niet met PowerShell verwijderen.

©PXimport

Tip 06: Schijfopruiming

Hoe meer je de pc gebruikt, hoe meer troep er op het systeem komt. Veel gebruikers zijn daar deels zelf de oorzaak van, omdat ze bijvoorbeeld de prullenbak al weken niet meer hebben leeggemaakt. Maar Windows is zelf ook een zooitjesmaker van formaat. In iedere versie van Windows zit de tool Schijfopruiming om op een redelijk eenvoudige manier de meeste rommel op te ruimen, inclusief systeembestanden. Dat laatste is geen overbodig luxe omdat je zelf meestal geen flauw idee hebt welke systeembestanden je wel of niet mag weggooien. Toch kunnen systeembestanden die je niet langer gebruikt heel wat kostbare schijfruimte in beslag nemen.

©PXimport

Tip 07: Downloads

Tijdens de grote schoonmaak moet je zeker de inhoud van de map Downloads bekijken. We pleiten zelf schuldig, omdat we zagen hoeveel achtergelaten troep hierin zat. Bestanden die je binnenhaalt van het internet nemen doorgaans veel schijfruimte in beslag. Vaak gaat het om installatiebestanden of mediabestanden die je al hebt bekeken of beluisterd. Heel dikwijls vergeten we dat deze downloads nog op de harde schijf staan, zonde van de ruimte dus. Open Windows Verkenner, klik in de linkerkolom met de rechtermuisknop op de map Downloads. Bij de Eigenschappen lees je hoeveel schijfruimte die in beslag neemt. In de meeste gevallen kun je al deze bestanden op de gewone manier verwijderen.

©PXimport

Tip 08: Prullenbak

Bestanden die je gewoon verwijdert, komen eerst in de Prullenbak terecht. En dat betekent inderdaad dat alle bestanden die je in de prullenbak hebt gemikt, nog steeds schijfruimte in beslag nemen. Klik er met de rechtermuisknop op en selecteer de optie Prullenbak leegmaken.

Wist je dat de prullenbak van Windows standaard zo staat ingesteld dat het 10% van de volledige schijfruimte in beslag mag nemen. Dit quotum kun je zelf verkleinen. Rechtsklik op Prullenbak en open de Eigenschappen. Bij Aangepaste grootte geef je aan hoeveel ruimte de prullenbak in beslag mag nemen. Geef een waarde in megabytes: 1000 MB komt ongeveer overeen met 1 GB. Klik vervolgens op de knop Toepassen om de wijzigingen door te voeren en klik op OK om het venster te sluiten.

©PXimport

Tip 09: Slim opslaan

Sinds de Creators Update van Windows 10 is er een opslagfunctie die vooral voor sloddervossen nuttig is. We hebben het over de functie Slim Opslaan. Je komt er via de Instellingen / Systeem en dan klik je in de linkerkolom op Opslag. Eigenlijk zou deze functie net zo goed ‘Schijfopruiming voor luierikken’ mogen heten. Klik op de Wijzigen hoe ruimte wordt vrijgemaakt, dan kun je beslissen dat Windows automatisch bestanden verwijdert die meer dan 30 dagen (van 1 dag tot 60 dagen) in de prullenbak zitten. Bovendien zal Windows de tijdelijke bestanden verwijderen die niet door applicaties worden gebruikt wanneer je tegen de limiet van de opslagcapaciteit aanloopt. Het is dus geen slecht idee om Slim opslaan te activeren.

©PXimport

Tip 10: Grondige schoonmaak

CCleaner blijft de ongekroonde koning als het gaat om schijfruimte vrijmaken, bestandsresten op te ruimen en de browser ontdoen van overbodige rommel. De software werkt in twee stappen. Eerst voert CCleaner een zoektocht uit en daarna volgt de schoonmaakoperatie via de blauwe knop Run Cleaner. Het beste werkt dit schoonmaakprogramma wanneer alle andere applicaties gesloten zijn. Het programma CCleaner is van origine Engels, maar is ook een Nederlandse instelling. Standaard volgt het programma bepaalde onderhoudstaken. Als je daar niets aan verandert, kan er weinig fout gaan.

Denk wel twee keer na of je alle cookies wilt verwijderen met CCleaner. Als je dat zou doen, moet je opnieuw inloggen op de sites waarvan je dagelijks gebruik maakt. Cookies zijn niet altijd slecht, sommige versnellen immers de surfervaring. Veel mensen vinden het niet handig om elke keer opnieuw in te loggen op Facebook, Google of Twitter. Daarom kun je specifieke cookies uitsluiten van het schoonmaakproces van CCleaner. Dit doe je bij de Opties en het onderdeel Cookies, waar je de cookies die je wil behouden bij de Te behouden cookies zet.

©PXimport

Niet overdrijven

©PXimport

Tip 11: Adware en malware

Uiteraard is het Windows 10-systeem beveiligd tegen malware via de ingebouwde Windows Defender. Je opent deze toepassing door de naam te typen in de zoekbalk. In het hoofdvenster klik je op Nu scannen. Het is een goed idee om af en toe een second opinion te vragen aan een andere tool zoals Malwarebytes Anti-Malware. De gratis versie zoekt en verwijdert malware, de betaalde premiumversie voorkomt infecties. Die premiumversie mag je veertien dagen gratis proberen. Bij ons vond Malwarebytes toch nog potentiële bedreigingen terwijl Windows Defender ‘alles veilig’ meldde.

©PXimport

Tip 12: PC Decrapifier

PC Decrapifier maakt schoon schip met alle overbodige software die de fabrikant op een nieuwe laptop of desktop heeft geïnstalleerd. Denk maar aan antivirussoftware, toolbars en andere demo’s die tegen wil en dank op je nieuwe systeem staan. PC Decrapifier heeft bovendien een tabblad Questionable. Onder de rubriek Twijfelachtig verschijnt een lijst van aanwezige software waarvan het programma niet zeker weet of het crapware is. In deze categorie controleer je eerst of de software echt weg kan voordat je programma’s verwijdert. Na de scan is er ten slotte een rubriek Everything Else. Dat zijn de programma’s en tools die op de machine zijn geïnstalleerd, die je desgewenst kunt uitschakelen of verwijderen. Achter elke toepassing lees je een percentage. Hiermee weet je ongeveer hoe groot de groep van de gebruikersgemeenschap is die aanraadt deze software te verwijderen. Als 75% adviseert een applicatie te verwijderen, dan hoef je niet te twijfelen. Om veiligheidsredenen maakt PC Decrapifier een herstelpunt, zodat je je stappen ongedaan kunt maken.

©PXimport

Tip 13: Energiebeheer

Werk je op een desktop of op een laptop die je meestal aan het stroomnet hangt, dan kun je de computer een boost geven met behulp van Energiebeheer. Open het Configuratiescherm en vanuit daar het onderdeel Energiebeheer. Standaard staat het voorkeurschema op Gebalanceerd om een goede mix te behouden van accuverbruik en prestaties. Maar als je de computer toch niet op z’n accu gebruikt, kun je meer eisen van de machine. Wellicht moet je eerst klikken op Aanvullende schema’s tonen om meer opties te krijgen. Zet de energie-instelling rustig op Hoge prestaties of Topprestaties.

©PXimport

Tip 14: Zelfstarters

Een van de meest voorkomende oorzaken dat Windows traag werkt, is dat er te veel applicaties tegelijk draaien. Vaak draait er zelfs software waarvan je dat niet eens in de gaten hebt. Wees dus zuinig met het accepteren van het automatisch starten van programma’s. Om hier zicht op te krijgen en in het aantal te snoeien, open je de Taakbeheerder met Ctrl+Alt+Del. Als je geen tabbladen in Taakbeheer ziet, klik je op Meer details. In het tabblad Opstarten krijg je de lijst van programma’s die worden gestart als je Windows opstart. Daarbij lees je wat telkens de impact op het systeem is. Kijk vooral naar de programma’s die Veel invloed op het opstarten hebben. Om zo’n programma te stoppen, klik je er met de rechtermuisknop op en selecteer je Uitschakelen. Als je je later nog bedenkt, kun je die altijd nog via dezelfde weg weer inschakelen.

©PXimport

Blokkeren of niet

©PXimport

Tip 15: Visuele effecten

Omdat het oog nu eenmaal ook wat wil, zitten er in Windows 10 een heleboel vlotte effecten en animaties. Op een moderne machine hebben ze weinig invloed, maar werk je op een wat oudere computer die bijgewerkt is naar Windows 10, dan kunnen deze effecten de prestaties wel negatief beïnvloeden. Open de Geavanceerde systeeminstellingen via het zoekvak. Klik op het tabblad Geavanceerd en in het vak Prestaties klik je op de knop Instellingen. Vervolgens kom je op het tabblad Visuele instellingen waar je zelf bepaalt welke onderdelen je belangrijk vindt en welke niet.

©PXimport

Prestatievreters

©PXimport

Tip 16: Systeemonderhoud

Een relatief onbekende tool om prestatieproblemen te verhelpen zit in de functie Probleemoplossing. Verwar deze functie niet met Probleem oplossen die je via de Instellingen benadert. Nee, je gaat ernaartoe via het Configuratiescherm daar klik je op Probleemoplossing. Vervolgens klik je rechtsonder op de link Onderhoudstaken uitvoeren. Systeemonderhoud vraagt uitgevoerd te worden als Administrator en zoekt naar oorzaken van prestatievertragers.

©PXimport

Tip 17: IObit Uninstaller

Veel programma’s zijn nogal slordig als het gaat om de-installeren (en zelfs Windows is dat). Er blijven resten achter van programmabestanden, voorkeuren, tijdelijke bestanden, werkbestanden, registerinstellingen en meer. Door programma’s met IObit Uninstaller te verwijderen, zorg je dat daadwerkelijk alle bijbehorende bestanden van de harde schijf verdwijnen. Wees alert bij de installatie van deze tool. IObit Uninstaller is gratis, maar als je niet oplet, wordt gebundelde software geïnstalleerd.

Een handige functie van deze schoonmaker vind je bij Toolbars & Plug-ins. Browseruitbreidingen zijn vaak interessant, als je ze zelf hebt uitgekozen. Het komt nogal eens voor dat je ongevraagd met browsertoolbars en extensies wordt opgezadeld, omdat je bijvoorbeeld bij de installatie van een freewarepakket een vakje bent vergeten uit te vinken. Denk maar aan een aangepaste zoekmachinewerkbalk of een toolbar waar je niet om hebt gevraagd. Bij Toolbars & Plug-ins zie je alle aanwezige browseruitbreidingen, je kunt filteren op Chrome, Firefox of een andere browser. De optie om centraal uitbreidingen van browsers te verwijderen is reuzehandig, omdat je je anders een ongeluk zoekt in de verschillende browserinstellingen.

©PXimport

Tip 18: Updates

Een gezonde computer is er per definitie een die voorzien is van de meest recente Windows Updates. Als alles goed is ingesteld, zal Windows 10 de updates regelmatig zelf uitvoeren. Advies: ga toch maar even na of alle Windows Updates zijn geïnstalleerd. Open Instellingen via Windows-toets+I en ga vandaar naar Windows Update zodat je bij de knop Naar updates zoeken kunt. Dit duurt even. Kijk even of in de Geavanceerde opties de volgende functie aan staat: Updates voor andere Microsoft-producten ontvangen tijdens het bijwerken van Windows. De updates worden telkens gedownload én automatisch geïnstalleerd. Haal alle updates binnen, herstart de computer en controleer opnieuw totdat alle updates zijn geïnstalleerd.

©PXimport

Tip 19: Stuurprogramma’s

Stuurprogramma’s of drivers zorgen dat alle hardwarecomponenten goed werken op je pc. Er zijn stuurprogramma’s voor de videokaart, de printer, de muis enzovoort … Windows 10 zal de stuurprogramma’s van het systeem automatisch trachten bij te werken via Windows Update. Controleer of Windows automatisch naar drivers zoekt op het moment dat je een nieuw apparaat aan het systeem koppelt. Deze optie activeer je vanuit de Instellingen voor apparaatinstallatie. Hier kom je via het Configuratiescherm (in pictogramweergave) / Apparaten en printers. Klik met de rechtermuisknop op de naam van de computer en kies Instellingen voor installatie van apparaat. Daar verschijnt de vraag: Wilt u apps en aangepaste pictogrammen van de fabrikant voor uw apparaten automatisch downloaden? Stip hier de optie Ja aan.

©PXimport

Tip 20: Game-modus

De Game-modus in Windows 10 is een nieuwe functie waardoor de prestaties van spelletjes verbeteren. Hierdoor krijgen het games meer systeemkracht, terwijl de achtergrondapplicaties het met minder moeten doen. Om de Game-modus te activeren open je de Instellingen van Windows 10. In het volgende venster selecteer je onderaan Gaming. Zo kom je bij een nieuw venster waar je in de linkerbalk op de optie Spelmodus klikt. Rechts zet je dan de optie Game-modus gebruiken aan. Om de pc echt op zijn staart te trappen bij het gamen, kun je het gratis Razer Cortex installeren. Met deze tweaker kun je ook profijt halen bij andere applicaties. Klik op Game booster voor beschikbare optimalisaties. Onder Boost kies je Configure en daarna duid je aan wat Razer Cortex mag aanpassen. De tool schakelt de Windows-services uit die je niet nodig hebt en sluit de achtergrondprogramma’s af. Bovendien zal hij de processor en het werkgeheugen optimaliseren.

©PXimport

Tip 21: Herken de slokop

Deze tip geldt uiteraard ook voor de klassieke harde schijven, maar met de beperkte opslagcapaciteit van een ssd is elke gewonnen gigabyte er één. Het is in Windows standaard niet zo eenvoudig om te zien waar de grote overbodige bestanden staan. We denken aan voorbeeldbestanden van videobewerkingsprogramma’s of honderden foto’s in hoge resolutie van een wallpaper-programma. Waar begin je met zoeken? De freeware TreeSize Free analyseert de schijfruimte en sorteert de mappen op grootte. Daarna blader je door de mappen om de ruimtevreters te ontdekken. De tool verwijdert zelf geen bestanden. Gebruik de rechtermuisknop op een map en kies Openen om deze map te openen in Windows Verkenner, zodat je op die plek de bestanden kunt verwijderen.

©PXimport

Niet doen!

©PXimport

Tip 22: Startmenu

Bij Instellingen / Persoonlijke instellingen / Start pas je de basisinstellingen van het startmenu aan. Heb je geen zin om de suggesties (lees reclame voor apps) voorgeschoteld te krijgen, dan kun je die hier uitschakelen door de optie Af en toe suggesties in Start weergeven uit te schakelen. Windows 10 toont in het rechterdeel van het startmenu grote geanimeerde tegels. Als je die niet hoeft, gebruik je de rechtermuisknop op die tegel en je kies je Van Start losmaken. Soms kun je die ook weghalen met de optie Verwijderen. Als je alle tegels losmaakt of verwijdert, kom je uit bij een strak startmenu.

©PXimport

Start Killer

©PXimport

Tip 23: Systeemvak

Het systeemvak aan de rechterkant van de taakbalk bevat een aantal vanzelfsprekende pictogrammen zoals batterij, wifi, volume, klok enzovoort … Bovendien krijg je hier meldingen over binnenkomende e-mail, netwerkverbinding, apparaten die aangesloten worden. Het komt meermaals voor dat mensen niet meer weten waar al die pictogrammen voor dienen. Je bepaalt zelf welke pictogrammen en meldingen hier worden weergegeven. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. In dit venster scrol je naar Systeemvak. Daar kun je via Selecteren welke pictogrammen op de taakbalk worden weergegeven en via Systeempictogrammen in- of uitschakelen zelf kiezen welke pictogrammen jij een plekje gunt. Rechtsklik op de klok in het systeemvak en kies Meldingspictogrammen aanpassen om te bepalen welke programma’s je een melding mogen geven.

©PXimport

Tip 24: Herstelpunt

Een herstelpunt helpt je uit de brand wanneer de computer plots vreemd begint te doen na het installeren van software. Wanneer je klaar bent met de schoonmaak en alles draait terug als een zonnetje, kun je handmatig een herstelpunt aanmaken. Typ Herstelpunt in het zoekvak om de optie Een herstelpunt maken te vinden in Systeembeveiliging. Klik op de knop Maken zodat de pc een herstelpunt vastlegt voor de stations waarvoor de systeembeveiliging is ingeschakeld. Mochten er ooit problemen opduiken, dan kun je in dit venster via de knop Systeemherstel de lijst met herstelpunten zien.

©PXimport

Tip 25: Back-up

De schoonmaakbeurt van je pc of laptop sluit je af door een nieuwe back-up te maken. Gaat er daarna iets mis met het systeem, dan kun je terug naar deze schone, opgeruimde computer. Een back-up maken van bestanden is voor Windows 10 geen probleem. Ga via Instellingen naar Bewerken en beveiliging en klik op Back-up. Je kunt een systematische back-up instellen waarbij Windows bijvoorbeeld ieder uur een reservekopie maakt van je bestanden, of je kiest onderaan om een eenmalige back-up te maken (zoals in Windows 7).

Kies Een station toevoegen en selecteer een externe harde schijf. Klik op de knop Meer opties. Je ziet nu de standaardinstellingen van Windows. Selecteer Nu een back-up maken om de eerste back-up te maken. Standaard wordt een back-up vastgelegd van alle bestanden die in je gebruikersmap staan. Je kunt in de opties kiezen om sommige mappen niet mee te nemen. Met de optie Mijn back-ups behouden in de instelling totdat ruimte nodig is zal Windows pas oude reservekopieën verwijderen als de back-up-schijf vol is.

©PXimport

Een vriezer die goed en efficiënt vriest, heeft allerlei voordelen. Zo is het gunstig voor je gezondheid, omdat bacteriën in een ijskoude vriezer minder kans krijgen. Ook bespaar je energie én hoef je je vriezer minder vaak te ontdooien. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw vriezer optimaal koelt.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een nieuwe vriezer

De juiste temperatuur

Een goedwerkende vriezer begint met het instellen van de juiste temperatuur. Is je vriezer te warm, dan bederft voedsel sneller en zal er door het overtollige water sneller ijsvorming in het vriesvak ontstaan. In principe zijn alle temperaturen onder de -18°C goed, maar hoe kouder je je vriezer instelt, hoe meer energie hij verbruikt. Met een temperatuur van -18°C bewaar je je voedsel veilig, blijven voedingsstoffen lang behouden én ben je energiezuinig bezig. Veel vriezers beschikken over een ingebouwde thermostaat, vaak in de vorm van een draaiknop, waarop je de temperatuur kunt instellen. Heeft jouw vriezer dit niet, dan kun je een losse thermometer aanschaffen om de temperatuur in je vriezer te controleren.

Slim invriezen

Ook de manier waarop je je eten invriest, heeft veel invloed op hoe efficiënt jouw vriezer koelt. Zo laat voedsel dat nog warm is de temperatuur in je vriezer snel stijgen, waardoor voedingsmiddelen sneller bederven en je te maken kunt krijgen met ijsvorming. Het is dus verstandig om je kliekjes eerst op kamertemperatuur te laten komen voor je ze in de vriezer stopt. Om ervoor te zorgen dat het eten snel de juiste temperatuur bereikt, is het daarnaast beter om kleine porties in te vriezen. Let er daarbij op dat je luchtdichte bakjes of zakjes gebruikt, want als ingevroren eten in contact komt met lucht kan er vriesbrand op voedingsmiddelen ontstaan.

©qwartm

Een beetje overzicht in je vriezer is ook wel zo fijn. Zo weet je exact wat waar staat en hoef je de deur van de vriezer niet elke keer onnodig lang open te laten staan. Daarmee maak je het voor je vriezer een stuk makkelijker om de temperatuur vervolgens weer omlaag te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld producten die je als eerste gebruikt voorin je vriezer zetten en overige producten meer naar achteren. Of plak labels op je bakjes met de data waarop je de producten hebt ingevroren. Ook kun je regelmatig even kijken welke producten weggegooid kunnen worden, zodat het geen rommeltje wordt in je vriezer.

Goed vullen (maar niet te vol)

Is jouw vriezer vaak maar voor de helft gevuld? Dat is zonde, want een halfvolle vriezer verbruikt veel onnodige energie. Misschien vind je in je keuken nog wat groente of fruit dat je niet van plan bent om op korte termijn op te eten. Mocht dat niet het geval zijn, dan kun je altijd een paar halfgevulde waterflessen in je vriezer leggen. Voor het afkoelen van producten (massa) hoeft een vriezer namelijk minder hard te werken dan voor het afkoelen van lucht. En omdat producten koude lucht goed vasthouden, gaat er bij het openen van je vriezerdeur minder kou verloren. Let op: een te volle vriezer is ook niet goed, want dit belemmert de luchtcirculatie en veroorzaakt ongelijke temperaturen in je vriezer.

Regelmatig ontdooien

IJsvorming beperkt niet alleen de ruimte in je vriezer, maar maakt ook dat het apparaat minder efficiënt gaat werken. IJs op de wanden van je vriezer werkt namelijk als een soort isolatielaag, waardoor het apparaat minder goed in staat is om warmte naar buiten af te voeren. Daar komt nog bij dat als ijsvorming zich op voedsel nestelt, vooral als dat niet luchtdicht is ingepakt, er vriesbrand op voedingsmiddelen kan ontstaan. Heeft jouw vriezer geen No Frost-functie? Dan moet je helaas zelf regelmatig aan de bak om het ijs uit je vriezer te verwijderen. Om het ontdooiingsproces te versnellen, kun je een bak met heet water in de vriezer plaatsen of het ijs met een föhn verwarmen. Als je je vriezer toch ontdooit, maak 'm dan meteen goed schoon. Ook op vuil in je vriezer kan namelijk ijs of rijp ontstaan.

©Thomas Heitz

De condensor schoonmaken

Maak tot slot, als dat mogelijk is, de condensor van je vriezer regelmatig schoon. De condensor is het zwarte rooster aan de achterkant van je vriezer dat ervoor zorgt dat warmte goed wordt afgevoerd. Zit de condensor vol met stof of vuil, dan blijft warmte in je vriezer circuleren. De condensor kun je eenvoudig schoonmaken met een zachte borstel of met een stofzuiger met borstel-opzetstuk.

Op een smartphone met Android wordt standaard alles aan je Google-account gekoppeld. Daardoor weet het bedrijf heel wat over jou en niet iedereen voelt zich daar goed bij. Gelukkig zijn er ook manieren om Android te gebruiken zonder dat je Google volledige inzicht in je digitale leven geeft, bijvoorbeeld met de alternatieve firmware LineageOS met microG.

Wanneer je een Android-smartphone of -tablet installeert, is aanmelden met een Google-account een van de eerste dingen die je doet. Vanaf dat moment zijn alle Google-apps zoals Gmail, Google Maps, Chrome, Google Calendar en Google Play op je apparaat aan je account gekoppeld. Handig … maar zo krijgt Google wel heel veel controle over je digitale leven.

In principe kun je op je Android-apparaat gewoon geen Google-account aanmaken en alternatieve apps installeren. Maar omdat het hele besturingssysteem rond Google-componenten is gebouwd, is dat knap lastig. Dan installeer je beter een alternatieve Android-firmware die geen koppeling met het Google-ecosysteem heeft ingebouwd. In dit artikel doen we dat met LineageOS en microG, en hebben we het ook over enkele andere mogelijkheden.

1 Android Open Source Project

Voordat we naar die alternatieven kijken, moeten we het even hebben over hoe die mogelijk zijn als Google-diensten zo nauw met Android verweven zijn. De basis van Android bestaat uit het Android Open Source Project (AOSP). Dit is een volwaardig mobiel besturingssysteem waarvan de broncode beschikbaar is onder een opensource-licentie. Fabrikanten van Android-apparaten voegen hier drivers aan toe om Android op hun hardware te laten werken, en vaak nog eigen aanpassingen. Andere belangrijke componenten die we in een Android-systeem verwachten, zoals Google Play Services, zijn niet opensource. Wanneer je een Android-telefoon koopt, staat daarop dus een besturingssysteem dat door de fabrikant is gecreëerd op basis van AOSP, Google Play Services en eigen aanpassingen.

LineageOS is een project dat de broncode van AOSP neemt en daar extra functionaliteit aan toevoegt, vaak met de focus op aanpasbaarheid, beveiliging en privacy. De nieuwste versie is LineageOS 21, gebaseerd op Android 14. Het biedt voor zo’n tweehonderd apparaten installeerbare images met de drivers van de fabrikanten ingebouwd. Staat je toestel niet in de lijst met apparaten, dan kun je LineageOS helaas niet installeren. De apps van Google zijn (net zoals Google Play Services) hierin niet opgenomen, omdat de licentie dat niet toestaat. Die kun je wel achteraf installeren, waarna je je met een Google-account kunt aanmelden en LineageOS zoals de standaard Android-versie op je telefoon is te gebruiken.

LineageOS ondersteunt zo’n tweehonderd apparaten.

2 MicroG

Nu zou je denken dat je zonder de apps van Google wel verder kunt, maar dat is helaas niet het geval. Google heeft gaandeweg meer en meer functionaliteit van AOSP naar Google Play Services en andere propriëtaire componenten verplaatst. Die vereisen een Google-account of tracken je op een andere manier. En heel wat Android-apps maken van deze propriëtaire componenten gebruik. Als je die apps op LineageOS zonder Google-apps installeert, dan zouden die in het beste geval maar deels werken en in het slechtste geval starten ze niet eens op.

Het project microG biedt hier een oplossing voor. Dit is een opensource-project dat allerlei propriëtaire Android-componenten van Google her-implementeert. Zo biedt GmsCore een alternatieve implementatie voor Google Play Services. Ook Google Cloud Messaging (voor pushnotificaties) en geolocalisatie zijn op deze manier mogelijk. De versies van microG kun je dan op bijvoorbeeld LineageOS gebruiken, waardoor allerlei Android-apps toch weer werken zonder dat je een Google-account of Google-apps nodig hebt.

Het microG-project her-implementeert een deel van Google Play Services.

3 LineageOS met microG

Helaas kun je microG niet zomaar op LineageOS installeren. MicroG werkt namelijk alleen op een Android-versie met ‘signature spoofing’. Die truc zorgt ervoor dat de componenten van microG zich als Google Play Services kunnen voordoen, waardoor apps er mee samenwerken zonder dat ze weten dat het niet om een officiële Google-dienst gaat. Maar de ontwikkelaars van LineageOS hebben om diverse redenen besloten om signature spoofing niet op te nemen.

Er zijn manieren om een al geïnstalleerd Android-systeem te patchen zodat het signature spoofing ondersteunt. MicroG biedt ook zijn eigen versie van LineageOS aan: LineageOS for microG. Die versie heeft een minimale vorm van signature spoofing ingebouwd die alleen geprivilegieerde systeem-apps toelaat om de spoofing-permissie te gebruiken en alleen na toestemming van de gebruiker. LineageOS for microG ondersteunt exact dezelfde apparaten als LineageOS en verspreidt twee keer per maand over-the-air-updates.

LineageOS for microG biedt een opensource Android-versie zonder Google-apps.

4 Installeren

De installatie van LineageOS for microG gebeurt exact hetzelfde als bij LineageOS: zoek je toestel op in de lijst met ondersteunde apparaten van de LineageOS Wiki en volg daar de installatiegids. Het enige verschil is dat je de installatiebestanden voor je apparaat niet van de website van LineageOS downloadt, maar van de downloadpagina voor LineageOS for microG. Voor de Fairphone 5 vind je die bijvoorbeeld in de map FP5.

Installeer eerst Android Debug Bridge en fastboot en volg op die pagina ook de instructies om de usb-foutopsporingsmodus op je Android-apparaat in te stellen. Daarna dien je op sommige apparaten de bootloader te ontgrendelen, zodat je alternatieve firmware kunt installeren. De instructies hangen van je apparaat af. Op sommige apparaten moet je ook nog extra partities flashen met fastboot. Let op dat je de downloadbestanden van LineageOS for microG flasht en niet degene waarnaar in de installatie-instructies van LineageOS wordt verwezen.

Daarna flash je het herstelbestand van LineageOS for microG en start je het apparaat in herstelmodus. Voer dan een factory reset uit. Nu kun je eindelijk het zip-bestand met het rootbestandssysteem van LineageOS for microG naar je telefoon flashen met de opdracht adb vanaf je computer. De stap om een Google Apps-add-on te installeren sla je over, want we willen Google juist vermijden. Herstart daarna je telefoon, waarna je in LineageOS for microG opstart.

Volg heel nauwgezet alle waarschuwingen en tips in de installatie-instructies van LineageOS.

5 Configureren

Na de eerste keer opstarten, word je verwelkomd door de configuratiewizard, waarin je onder andere je wifi-netwerk instelt. Maar in tegenstelling tot een normale Android-installatie krijg je nu niet de vraag om een Google-account in te voeren. Wanneer de initiële configuratie van LineageOS is voltooid, open je de app microG Settings. Klik dan op Self-Check. Uiteindelijk moet de hele lijst met controles aangevinkt zijn. Je moet hiervoor diverse permissies aan de app toekennen, zodat microG zijn werk kan doen.

Keer terug naar het hoofdvenster van microG Settings. Hier staan allerlei functies standaard uitgeschakeld en het is aan jou om te kiezen welke je inschakelt. Zo kun je hier een Google-account toevoegen, maar dat doen we in het kader van dit artikel juist niet. Exposure Notifications kun je niet hier inschakelen; daarvoor dien je een app te installeren die deze API gebruikt. Google SafetyNet kun je hier wel inschakelen. Sommige apps vereisen deze functie om te controleren of je Android-apparaat wel veilig is. Mocht je zo’n app gebruiken, schakel die functie dan hier in.

Geef microG alle permissies die het nodig heeft om zijn taken uit te voeren.

6 Pushnotificaties

Als je nu apps zou installeren, zou je merken dat je geen pushnotificaties krijgt. Veel apps, onder meer WhatsApp en Slack, maken hiervoor immers gebruik van Google Cloud Messaging. MicroG implementeert dit ook, maar heeft dit standaard uitgeschakeld. Om pushnotificaties naar je apparaat te kunnen sturen, moet Google je apparaat ook kunnen identificeren aan de hand van een uniek apparaat-ID. Ga daarvoor in microG Settings naar Google device registration en schakel Register device in. Standaard (in het profiel Native) genereert microG nu een ID waaruit Google je apparaattype en softwareversie kan afleiden, maar niet het serienummer. Het profiel Real geeft ook het eigenlijke serienummer aan Google door. Er zijn ook profielen om je voor een Google Nexus 5X of Motorola Moto G uit te geven, voor als je zo weinig mogelijk informatie wilt prijsgeven. Als je een Google-account hebt toegevoegd, wordt dit overigens ook bij je apparaatregistratie aan Google doorgegeven.

Nadat je apparaat bij Google is geregistreerd, tik je op Cloud Messaging en vink je Receive push notifications aan. Zodra je apps installeert die van Google Cloud Messaging gebruikmaken, komen ze hier in de lijst te staan. Als je merkt dat je notificaties met vertraging aankomen, tik dan op de drie puntjes bovenaan rechts, dan op Advanced en pas de instellingen voor pushnotificaties per netwerk aan. Zet ze bijvoorbeeld op Ping interval: 60 seconds. Maar dit is alleen nodig als de netwerkkwaliteit laag is, de standaardwaarde Automatic zou op de meeste netwerken voldoende moeten zijn.

Dankzij microG kunnen je apps ook pushnotificaties ontvangen.

7 Locatiemodules

Diverse apps vragen je locatie op, bijvoorbeeld om een relevante selectie van nabije winkels of laadpalen te tonen. Maar als ze daarvoor altijd je gps gebruiken, belast dat de batterij van je telefoon te veel. Bovendien hoeft die locatie niet altijd zo precies te zijn als van je gps. Google heeft daarvoor de component Network Location Provider, die communiceert met servers van Google om bijvoorbeeld op basis van de zichtbare wifi-netwerken te bepalen waar je apparaat zich bevindt.

In de instellingen van microG kun je ook hiervoor een alternatief instellen. Tik daarvoor op Location modules. Standaard bood microG één geolocalisatiemodule die op basis van gsm-netwerken en wifi-toegangspunten in de buurt je locatie bepaalt: Mozilla Location Service. Helaas is die dienst inmiddels stopgezet. Je kunt wel de app Local GSM Location installeren en de locatiedienst die ze aanbiedt daarna hier inschakelen.

MicroG kan ook je locatie bepalen zonder servers van Google.

8 OpenCelliD gebruiken

Tik daarna op de module en dan op Configure. Geef de app toestemming om altijd toegang tot je locatie te krijgen en daarna om bestanden op te slaan. Maak nu een gratis OpenCelliD-account door op www.opencellid.org op Sign Up te klikken. Klik op de verificatielink en dan in het dashboard op Access Tokens. Je ziet daar één toegangstoken. Klik op Show Token en kopieer die.

Open dan op je telefoon weer de configuratie van de locatiemodule, tik linksboven op het menu en dan op Advanced Settings. Vul bij OpenCellID Access Token je token in. Keer terug, open Settings en vink bij Sources de optie OpenCellID aan. Keer weer terug, tik op Database / Create Database. De module downloadt nu de locatiedatabase naar je telefoon. Op een later moment kun je altijd op Update Database tikken om de database bij te werken.

Haal locatiedata uit de database van OpenCelliD.

9 Apps installeren met F-Droid

LineageOS for microG komt standaard met F-Droid, een appwinkel voor opensource-apps. Zo kun je hiermee de app Local GSM Location installeren, maar ook apps als Aegis Authenticator voor tweefactorauthenticatie, Joplin voor todo-lijstjes, Organic Maps voor offline navigatie, Syncthing voor synchronisatie van je bestanden, apps voor Home Assistant en openHAB, en nog veel meer. Voor veel propriëtaire Android-apps bestaan er opensource-alternatieven die je in F-Droid vindt. Ook apps updaten gebeurt in F-Droid. In de instellingen kun je zelfs automatische updates instellen.

Opvallend is dat F-Droid per app de zogenoemde anti-functies toont, bijvoorbeeld of de app gebruikmaakt van een propriëtaire back-end of je activiteiten aan de makers rapporteert. Ook de door de app gevraagde machtigingen toont F-Droid bij elke app. Zo kun je op basis van de anti-functies en machtigingen beslissen of je de app wel met deze functies wilt gebruiken of voldoende vertrouwt.

F-Droid toont bij elke app de ‘anti-functies’, functies die je misschien minder leuk vindt.

10 Apps installeren met Aurora Store

Op F-Droid vind je alleen opensource-apps. Voor apps als WhatsApp, Slack, Snapchat, Instagram, TikTok, Spotify en meer heb je een andere bron nodig. Maar zonder een Google-account kan dat niet met Google Play Store. Gelukkig bestaat er een alternatief: Aurora Store. Dit is een onofficiële opensource-client voor de Google Play Store. Je kunt hiermee dus apps op de Google Play Store zoeken, downloaden en updaten. Dat kan met een Google-account, maar ook anoniem. Aurora Store koppelt je dan aan een van de vele anonieme gebruikersaccounts. Soms lukt het aanmelden niet. Probeer het dan opnieuw, dan word je aan een willekeurig ander account gekoppeld.

Net zoals in Google Play Store krijg je in Aurora Store apps te zien per categorie, inclusief lijstjes met de populairste apps of apps die voor jou zijn aangeraden. De mogelijkheden zijn minder uitgebreid dan met Google Play Store. Zo kun je geen betaalde apps downloaden of updaten. Bovendien werken heel wat in-app-functies van allerlei apps niet wanneer je Aurora Store anoniem gebruikt. Soms krijg je bepaalde apps ook niet te zien, omdat het anonieme account dat je op dat moment gebruikt van een bepaald land is waar de app niet is toegelaten. Tik in dat geval bovenaan rechts op het tandwiel, dan op Manage your account / Log uit en log weer in als Anoniem. Je krijgt dan een willekeurig ander anoniem account en kunt opnieuw proberen of je de gewenste app vindt.

Met Aurora Store download en update je anoniem apps uit de Google Play Store.

11 Alternatieven voor Google-apps

Nu je een Android-systeem zonder Google-account hebt, moet je uiteraard voor alle Google-apps nog alternatieven zoeken. Wil je onmiddellijk een heel ecosysteem, dan loont het de moeite om naar Proton te kijken. Je kunt gratis een account maken bij deze dienstenprovider die zich focust op privacy en geen toegang heeft tot je gegevens dankzij end-to-end encryptie. Voor wie meer opslag en mogelijkheden wil, biedt Proton ook betaalde abonnementen aan. De apps Proton Mail, Proton Calendar, Proton Drive, Proton VPN en Proton Pass zijn te vinden in F-Droid en Aurora Store.

Maar je hoeft jezelf niet aan één ecosysteem te verbinden. Je kunt perfect losse apps installeren (zoals de mail-app K-9 Mail) of met DAVx5 in combinatie met een CalDAV/CardDAV-server je agenda en contacten in de standaard-apps van LineageOS integreren. Als wachtwoordbeheerder kun je bijvoorbeeld de app van Bitwarden installeren, in combinatie met de server van Bitwarden of je eigen Vaultwarden-server. Voor tweefactorauthenticatie is Aegis Authenticator een goede keuze.

Als je gewend bent om je browsergeschiedenis en -tabs tussen verschillende apparaten te synchroniseren met Google Chrome, dan is er ook daarvoor een alternatief zonder Google-account. Mozilla biedt een vergelijkbare functie voor Firefox aan met Firefox Sync. Als je de Firefox-app op LineageOS installeert en een gratis Mozilla-account aanmaakt, kun je dus ook je tabs synchroniseren. Interessant om te weten is dat dit met end-to-end encryptie werkt. Mozilla krijgt dus niet te zien welke webpagina’s je bezoekt.

Proton biedt een heel ecosysteem aan van diensten met end-to-end encryptie.