Mobiele speakers zijn er in allerlei vormen en maten en kunnen een goed alternatief zijn voor conventionele luidsprekers. Er zijn een aantal dingen waar je over na moet denken bij het kopen van één of meer speakers. Met deze checklist kan je zo naar de winkel.

Tip 01: Allerlei soorten

Luidsprekers zijn er in verschillende afmetingen, vormen en types. Voor je tot aanschaf over gaat, is het belangrijk te weten waar je precies naar op zoek bent. Er zijn namelijk allerlei soorten en maten speakers. Je hebt simpele luidsprekers die je in je badkamer of werkkamer neerzet en waar je muziek naartoe kunt streamen, maar er zijn ook complete draagbare 5.1-surround-systemen die voor een thuisbioscoop geschikt zijn. Lees ook: De 5 beste speakers van 2015.

Vervolgens heb je nog multiroom-oplossingen waarbij je in meerdere kamers dezelfde muziek kunt luisteren of zelfs verschillende muziekstukken in alle vertrekken kunt afspelen. Wil je compleet mobiel zijn, dan zijn er luidsprekers verkrijgbaar die op batterijen werken. En tot slot zijn er uiteraard de traditionele luidspreker-setjes die je met een kabel aan je pc hangt.

Voor de verschillende luidspreker-types zijn vervolgens ook weer talloze opties in verschillende prijsklassen verkrijgbaar, dus het is taak om eerst eens orde in de luidsprekerchaos aan te brengen.

©CIDimport

Tip 01 Hoe draagbaar moet je nieuwe luidspreker zijn?

Tip 02: Functie

Kijk eerst waarvoor je de luidsprekers wilt gebruiken. Ben je een muziekliefhebber en wil je 's avonds na het eten genieten van een album in je woonkamer, dan zijn je eisen hoger dan wanneer je af en toe eens wat muziek wilt horen tijdens het koken. Daarnaast is het belangrijk om te weten in welke ruimte de luidsprekers komen te staan. Een ruimte van 50 m2 heeft krachtigere luidsprekers nodig dan een ruimte van 10 m2. Heb je geen zin in grote luidsprekers in je woonkamer, maar wil je wel genieten van een stevige bassen, dan kun je een aparte subwoofer aanschaffen en deze ergens in de ruimte zetten. Is esthetiek voor jou belangrijk of vind je een paar plastic luidsprekers goed genoeg? En hoe groot mogen de luidsprekers eigenlijk zijn? Allemaal vragen die je jezelf moet stellen voordat je naar de winkel rent.

©CIDimport

Tip 02 De hoeveelheid opties maakt het kiezen van een luidspreker geen gemakkelijke opgave.

Tip 03: Draagbaar

Als je aan draagbare luidsprekers denkt, zul je automatisch aan draadloze varianten denken. Maar ook luidsprekers met een draadje kunnen wel degelijk mobiel zijn. Denk aan de klassieke luidsprekersetjes die je op je laptop of desktop-pc aan kunt sluiten. Deze hebben vaak een geïntegreerde kabel voor de doorvoer van audio of doen dit via een usb-kabel. Sommige modellen werken op batterijen, andere halen hun stroom uit de usb-poort van je computer. Heb je krachtigere luidsprekers voor je pc nodig, dan zul je een setje moeten kopen met een stroomsnoer. Het voordeel van luidsprekers met een kabel is dat ze in veel gevallen veel goedkoper zijn dan draadloze versies. Maar een draagbare of draadloze luidspreker of luidspreker-set is vele malen flexibeler.

©CIDimport

Tip 03 Deze luidspreker-set voert audio door de usb-kabel naar de luidsprekers.

Tip 04: Bluetooth

De technologie die door verreweg de meeste draadloze luidsprekers wordt gebruikt, is bluetooth. Het voordeel van bluetooth is dat het op vrijwel elk hifi-apparaat en elke smartphone te vinden is. Het is daardoor het makkelijkste protocol om muziek door de lucht te streamen. Inmiddels is bluetooth bij versie 4.2 aanbeland en de stabiliteit is ten opzichte van een paar jaar geleden enorm verbeterd. Om een luidspreker via bluetooth aan te kunnen sturen, mag je niet te ver van de speaker verwijderd zijn. Zo'n tien meter wordt over het algemeen aangegeven als wenselijk.

Ook al hoef je een apparaat niet te richten op een bluetooth-luidspreker, het zendende en het ontvangende apparaat moeten zich wel in dezelfde ruimte bevinden. Wanden, plafonds en andere obstakels reduceren de verbindingskwaliteit enorm. Voordat je een signaal van bijvoorbeeld je smartphone naar een luidspreker kunt zenden, moet je beide apparaten koppelen. Hoe dit werkt, lees je in de gebruiksaanwijzing van de luidspreker. Een bluetooth-verbinding is overigens niet altijd actief, het kan zijn dat je bij nieuw gebruik de apparaten even weer draadloos met elkaar moet verbinden. Dit is iets anders dan koppelen, dat hoef je slechts één keer te doen.

©CIDimport

Tip 04 Een draadloze bluetooth-luidspreker is zeer flexibel in gebruik.

Tip 05: Wifi

Een wifi-netwerk leent zich uitermate voor het draadloos verzenden van informatie, een aantal fabrikanten gebruiken dan ook het wifi-netwerk voor het draadloos afspelen van muziek. Waar bluetooth een gestandaardiseerd protocol is, is dit in het geval van streamen via een wifi-netwerk niet zo. Er zijn meerdere fabrikanten die elk hun eigen protocol hebben om muziek via een wifi-netwerk af te spelen. Zowel het verzendende als het ontvangende apparaat moeten dit protocol begrijpen. Apple heeft de technologie AirPlay ontwikkeld. Als je een Apple-apparaat zoals een iPhone, iPad, Mac of Apple TV hebt, dan kun je muziek via dit protocol naar een AirPlay-compatibele luidspreker sturen. Andere fabrikanten hebben andere systemen die via je wifi-netwerk informatie verzenden. Bekende fabrikanten als Sonos, Teufel en Samsung hebben allemaal hun eigen protocollen en luidsprekers van deze fabrikanten zijn niet zomaar door elkaar te gebruiken, tenzij ze het protocol van de andere fabrikant ondersteunen.

©CIDimport

Tip 05 De luidsprekers van Teufel Raumfeld bedien je over je wifi-netwerk via een app.

Tip 06: Multiroom

Er zijn ook systemen op de markt die het mogelijk maken om meerdere luidsprekers in verschillende vertrekken aan te sturen, dit worden multiroom-systemen genoemd. Een bekend voorbeeld zijn de producten van Sonos. Je kunt meerdere luidsprekers op je wifi-netwerk aanmelden en via de Sonos Controller-app bepaal je welke muziek je over de luidsprekers wilt horen. Het mooie van zo'n systeem is dat je op elke luidspreker andere muziek kunt afspelen. De luidspreker-configuratie is heel flexibel en kun je via de app veranderen. Zo kun je bijvoorbeeld twee luidsprekers met de app combineren tot een stereopaar of luidsprekers in verschillende vertrekken tot groepen samenvoegen. Sonos is niet de enige speler op de markt, Teufel heeft met zijn Raumfeld-systeem een vergelijkbare optie en ook fabrikanten als Philips, Samsung, LG en Bang & Olufsen bieden multiroom-systemen aan.

©CIDimport

Tip 06 Met een multiroom-systeem zoals dat van Sonos kun je in elk vertrek andere muziek luisteren.

Tip 07: Mono en stereo

Voordat je een luidspreker aanschaft, is het van belang om het verschil tussen mono en stereo te weten. Mono betekent dat er slechts één audiokanaal beschikbaar is, stereo heeft twee kanalen: links en rechts. Vroeger waren alle geluidsopnames en weergaveapparaten mono, maar al sinds de jaren zestig werd er geëxperimenteerd om muziek in stereo op te nemen. Op deze manier konden bepaalde instrumenten bijvoorbeeld alleen op het linkerkanaal worden weergegeven en andere instrumenten op het rechterkanaal.

Als je tegenwoordig een luidspreker-set koopt, sluit je altijd één luidspreker op het linker- en één op het rechterkanaal van de versterker aan. Soms gaat dit overigens via één kabel, het meest courante voorbeeld is als je een computer-luidspreker-set op je computer aansluit via een minijack-kabel. Aan de computerkant heb je één kleine stekker, aan de andere kant splitst de kabel zich in tweeën. Eén draadje gaat naar de linker luidspreker en de andere gaat naar de rechter luidspreker. In de meeste gevallen staat de rode kabel voor rechts, de zwarte of witte kabel voor links. Stereo-luidsprekers plaats je normaal gesproken ver genoeg uit elkaar zodat je verschillen in het linker- en rechtersignaal kunt waarnemen. Veel kleine mobiele luidsprekers geven aan dat ze stereo-luidsprekers zijn, maar de conussen voor het linker- en rechterkanaal zitten zo dicht bij elkaar dat er niet echt sprake is van een stereogeluid. Zo'n luidspreker kan een goede optie zijn voor in de badkamer of keuken, maar kies je beter niet voor je woonkamer als je voor een perfecte klank gaat.

©CIDimport

Tip 07 Eén kabel voor twee kanalen, rood voor rechts en wit voor links. Aan de andere kant zijn de twee kanalen tot één stereo-plug samengevoegd.

Surround

Mono is één kanaal en stereo is twee kanalen, maar voor surround-geluid heb je nog meer kanalen tot je beschikking. Het bekendste surround-systeem is 5.1. Dit houdt in dat je zes individuele kanalen tot je beschikking hebt: vijf normale kanalen voor luidsprekers plus één kanaal voor een subwoofer. Er zijn ook andere surround-configuraties op de markt: een 7.1-surround-systeem bestaat bijvoorbeeld uit zeven normale kanalen en een kanaal voor een subwoofer.

©CIDimport

Een draagbaar draadloos surround-systeem van Logitech.

Positionering

Waar je luidsprekers neer moet zetten, hangt af van het systeem. Als je een stereoset aanschaft, is het handig om deze op oor-hoogte te positioneren, gemeten vanaf de plek waar je het meest muziek zult luisteren. Je kunt het beste een imaginaire driehoek uitdenken. Als je bijvoorbeeld op de bank zit, ben jij het eerste punt van de driehoek, de luidsprekers zijn dan hoek twee en drie. Zorg dat de luidsprekers iets van de wand staan voor een optimaal geluid. Bij een subwoofer is positionering iets minder belangrijk, aangezien het menselijk oor bij lage frequenties niet weet uit welke richting het komt. Pas wel op dat een subwoofer in een hoek voor te veel basfrequenties kan zorgen.

©CIDimport

Een optimale opstelling voor een set stereoluidsprekers. Jij bent het witte vierkant, linksboven en rechtsboven de luidsprekers voor het linker- en rechterkanaal. Als je een 5.1-systeem hebt, kun je de luidsprekers ongeveer zoals de zwarte vierkanten positioneren.

Tip 08: Outdoor

Je hebt natuurlijk veel keuze als het gaat om draadloze luidsprekers in je woning, maar er zijn ook speciale luidsprekers voor buiten verkrijgbaar. Deze kun je via een kabel of via bluetooth met je smartphone verbinden, ideaal voor een picknick! Uiteraard moet een outdoor-luidspreker aan andere eisen voldoen als een luidspreker voor thuis. Buiten heb je te maken met veel meer omgevingsgeluiden en een luidspreker moet voldoende volume kunnen genereren.

Uiteraard moet een outdoor-luidspreker lang genoeg meegaan op batterijen of via alternatieve bronnen zoals zonne-energie. Ook is het handig om te kijken naar een luidspreker die je makkelijk meeneemt en tegen een stootje kan. Veel outdoor-luidsprekers zijn bovendien (spat)waterdicht en sommige modellen kunnen je smartphone of tablet tegelijkertijd opladen. Verder is het bij een outdoor-luidspreker belangrijk dat hij de laatste bluetooth-standaard ondersteunt.

©CIDimport

Tip 08 De Eton Rukus is perfect geschikt voor buitengebruik en heeft zelfs zonnecellen aan boord.

Tip 09: Versterker

In een normaal hifi-systeem moet je je luidsprekers op een versterker aansluiten. Bij draadloze luidsprekers werkt dit iets anders en zal er in de meeste gevallen een versterker in de luidspreker zijn geïntegreerd, zodat je meteen muziek vanaf een smartphone of tablet naar de luidsprekers kunt sturen. Als je een stereo-luidspreker-set aanschaft, bieden de meeste fabrikanten een master- en een slave-model aan. Het master-model heeft dan de versterker aan boord, het slave-model wordt door versterker in het master-model aangestuurd. De twee luidsprekers zijn met een kabel met elkaar verbonden.

©CIDimport

Tip 09 Links de master-luidspreker van Raumfeld Stereo M, rechts de slave-versie.

Tip 10: Specificaties

Het beoordelen van de geluidskwaliteit is alleen mogelijk als je in de winkel verschillende luidsprekers test met je favoriete muziek. Selecteren op basis van specificaties is lastig, omdat het bij geluid ook om smaak draait en meer vermogen niet automatisch betekent dat de luidspreker beter klinkt.

Toch kun je op basis van specificaties wel een voorselectie maken. Bij mobiele luidsprekers zul je in de meeste gevallen voor een versie met geïntegreerde versterker gaan, kleinere luidsprekers hebben over het algemeen een geringer vermogen dan grotere. Ook het aantal ingangen kan belangrijk zijn. Als je een ouderwetse cd-speler op je luidsprekers wilt kunnen aansluiten, heb je een externe ingang nodig, deze wordt vaak aangegeven als AUX. Een platenspeler heeft een ander soort ingang nodig en kun je niet zomaar op een AUX-ingang aansluiten. Een traditionele versterker heeft vaak een PHONO-ingang voor platenspelers, een draadloze luidspreker meestal niet.

©CIDimport

Tip 10 Je kunt een platenspelers wel op de Play:5-luidspreker van Sonos aansluiten, maar je hebt wel een zogenaamde voorversterker nodig.

Kooptips

Ook dit keer hebben we weer drie verschillende modellen voor je geselecteerd. Of een luidspreker bij je past, hangt af van je wensen en de ruimte waar de luidspreker geplaatst moet worden.

Bose Companion 2 Serie III

Prijs: € 88,-

Deze relatief gunstige luidspreker-set van Bose is perfect geschikt om muziek en geluid vanaf je computer te beluisteren en heeft bovendien een extra AUX-ingang om bijvoorbeeld een tablet of smartphone aan te sluiten. De luidsprekers hebben een eigen volumeknop zodat je het geluid niet via je computer harder of zachter hoeft te zetten.

©CIDimport

UE Boom 2

Prijs: € 149,-

Deze draagbare luidspreker neem je overal mee naartoe. Doordat de luidspreker met bluetooth-technologie is uitgerust, kun je zonder problemen vanaf elke smartphone of tablet naar de luidspreker streamen. De accu gaat zo'n vijftien uur mee. De UE Boom 2 is waterdicht en kan tegen een stootje.

Sonos Play:1

Prijs: € 229,-

Als je een multiroom-systeem van Sonos in je huis wilt installeren, heb je keuze uit verschillende luidsprekers. De Play:1 is het instapmodel, maar biedt een perfecte klank voor niet al te grote ruimtes. Als je wilt, kun je van twee Play:1 luidsprekers een stereo-set maken. Via de Sonos-app stream je meteen over je wifi-netwerk muziek naar de Play:1.

©CIDimport

Op zoek naar tips voor de beste draadloze speaker? In de koopgids draadloze speakers vind je alles wat je moet weten.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.

Blijft de deur van je wasmachine dicht, ook al is het programma afgelopen, en krijg je hem niet open? Dat probleem komt vaak voor en heeft meestal een eenvoudige oorzaak. In dit artikel noemen we vijf redenen waarom de deur niet opengaat en wat je zelf kunt doen om dat snel en veilig op te lossen.

Ook interessant: Slimmer wassen: deze functies maken je wasmachine nét even handiger

Het komt vaker voor dan je denkt: de wasmachine is klaar, maar de deur weigert open te gaan. Lastig, zeker als je schone was nog nat in de trommel ligt. Gelukkig is er meestal geen reden tot paniek. Vaak ligt het aan een simpele oorzaak die je zelf kunt oplossen.

1 - Water in de trommel

De meest voorkomende boosdoener is achtergebleven water. Zolang er water in de machine zit, blijft de deur bewust op slot om lekkage te voorkomen. Zie je nog water in de trommel? Start dan opnieuw het afvoerprogramma. Werkt dat niet, maak dan het filter onderin schoon en laat via het slangetje of de opening het restwater weglopen. Vaak schiet de deur daarna vanzelf los.

2 - Het kinderslot is ingeschakeld

Sommige modellen hebben een kinderslot of extra beveiliging. Staat dit ingeschakeld, dan blijft de deur dicht, ook al is het programma afgerond. Controleer in de handleiding hoe je het slot uitschakelt. Meestal gaat het om een combinatie van knoppen op het display. Pas als dit is gedeactiveerd, kun je de deur openen.

©Engin Akyurt

3 - Elektronische vertraging of reset

Bij veel moderne machines zit er enkele minuten vertraging tussen het einde van het programma en het ontgrendelen van de deur. Even wachten kan dus al genoeg zijn. Blijft de deur toch op slot, haal de stekker er een paar minuten uit en sluit hem opnieuw aan. Zo wordt de elektronica gereset en komt de deur vaak alsnog vrij.

4 - Handmatige noodontgrendeling

Lukt het nog steeds niet, dan is er vaak een handmatige oplossing. De meeste wasmachines hebben een noodontgrendeling, meestal te vinden achter het klepje bij het filter of onderaan de machine. Door hier voorzichtig aan te trekken, kun je de deur veilig openen zonder schade. Raadpleeg de handleiding voor de exacte plek en werkwijze.

5 - Defecte vergrendeling

Als geen van deze stappen helpt, kan de vergrendeling zelf kapot zijn. Dit onderdeel slijt met de tijd en kan uiteindelijk defect raken. Soms helpt het tijdelijk om de machine spanningsvrij te maken, maar blijft de deur gesloten, dan is vervanging van het slot nodig. Dit is werk voor een monteur.

Wanneer moet je hulp inschakelen?

Blijft de deur hardnekkig dicht of merk je andere signalen, zoals vreemde geluiden of een brandlucht, stop dan direct met zelf proberen. Forceren kan schade veroorzaken. In dat geval is het verstandig een monteur te bellen.

Een geblokkeerde deur hoeft in elk lang niet altijd een groot probleem te zijn. Vaak is een eenvoudige reset, het verwijderen van restwater of het uitschakelen van het kinderslot al genoeg. Lukt het niet, dan kan de noodontgrendeling of een monteur uitkomst bieden. Met regelmatig onderhoud en een beetje oplettendheid verklein je de kans dat je opnieuw voor een gesloten deur staat.