Fysieke muziekdragers sterven langzaam uit en voor streaming muziek is er volop toekomst. Deze conclusie bracht de internationale muziekorganisatie IFPI onlangs in z'n onderzoeksrapport naar buiten. Reden genoeg dus om de mogelijkheden van streaming muziek eens grondig te verkennen.

Hoewel Spotify met ruim zestig miljoen actieve leden bijzonder succesvol is, is de muziekkwaliteit vanwege de hoge compressie voor audiofielen niet om over naar huis te schrijven. De Zweedse streamingdienst maakt gebruik van de Ogg Vorbis-indeling om audiobestanden kleiner te maken. Een voordeel van deze methode is dat er veel minder netwerkcapaciteit nodig is om de muziek te streamen. Lees ook: Apple Music versus Spotify - wat is de beste streamingdienst?

Nadelen zijn er helaas ook. Er gaan namelijk veel details van de oorspronkelijke muziekopname verloren en op een goede hifi-installatie is dat goed hoorbaar vergeleken met een audiobestand van een hoger niveau.

Wie is Jaap Veenstra?

Jaap Veenstra is audiofiel en sinds 2004 eigenaar van de onafhankelijke hifi-website Alpha-Audio. Dankzij zijn jarenlange inzet is dit audioplatform inmiddels uitgegroeid tot een bekende naam in de hifi-wereld. Hij onderhoudt nauw contact met alle vooraanstaande fabrikanten en heeft inmiddels honderden apparaten op het gebied van streaming audio aan de tand gevoeld. Daarnaast geeft Jaap regelmatig workshops over het gebruik van high-res muziek.

"Het is met name te horen in de ruimtelijkheid van de weergave en het 'soepelere' midden- en hooggebied. Let maar eens op de menselijke stemmen, want die krijgen vaak een felle s en t mee bij gecomprimeerde streams", legt Jaap Veenstra uit. Als oprichter en eigenaar van de bekende hifi-website Alpha-Audio weet Jaap alle ins en outs rondom digitale muziek. Wie op een goedkoop hifi-setje naar Spotify luistert, zal overigens weinig verschil merken vergeleken. De versterker, dac (digitaal/analoog-converter) en luidsprekers zijn in dat geval niet capabel genoeg om de hogere kwaliteit van lossless of high-res audio duidelijk weer te geven. Zelf heb ik een NAD T787-receiver en Bowers & Wilkins 683 S2-speakers in de woonkamer staan. Dat is een redelijk audiosysteem waarbij ik er niet aan moet denken om de uitgeklede muziekbestanden van Spotify hierop af te spelen. De muziek klinkt in dat geval vlak en er zijn minder subtiele details aanwezig. Gelukkig komen er steeds meer streamingdiensten en downloadsites die compressie zonder kwaliteitsverlies of zelfs helemaal geen compressie toepassen op hun audiobestanden. Voordat ik laat zien welke aanbieders er allemaal zijn en hoe je de muziek het beste kunt streamen, ga ik eerst wat dieper in op lossless en high-res muziek.

©PXimport

Spotify is vanwege het grote aanbod en de brede apparaatondersteuning erg populair, maar voor audiofielen is het geen interessante optie.

Lossless en high-res

De termen lossless en high-res muziek worden vaak ten onrechte door elkaar gebruikt. Hoewel beide begrippen muziek in hoge kwaliteit vertegenwoordigen, is het handig om te exacte betekenis hiervan te weten. Bij lossless muziek is er sprake van compressie om het oorspronkelijke bestand kleiner te maken. In tegenstelling tot mp3-bestanden en andere lossy-formaten, wordt er geen kostbare muziekinformatie van de originele cd weggegooid. Je kunt het min of meer vergelijken met het in- en uitpakken van een zip-bestand, waarbij er na het uitpakken van de bestanden ook geen informatie verloren gaat.

Streamingdiensten bieden lossless muziek aan in een resolutie van 16 bit en 44,1 kHz, ook wel genoteerd als 16bit/44.1kHz (met een punt, gebaseerd op de Amerikaanse notatie). Deze getallen staan respectievelijk voor de bitdiepte en samplefrequentie (zie kader) en 16bit/44.1kHz is gelijk aan de geluidskwaliteit van de audio-cd. Vandaar dat sommige muziekdiensten vermelden dat ze liedjes in cd-kwaliteit streamen. Bij high-res muziek is er helemaal geen compressie toegepast op de originele opname. De resolutie varieert van minimaal 24bit/48kHz tot maximaal 24bit/192kHz. Op dergelijke opnames zijn alle details aanwezig zoals ze in de studio zijn vastgelegd. Omdat de bestanden een grote omvang hebben, bieden streamingdiensten uitsluitend lossless muziek aan. High-res muziek kun je wel downloaden bij bepaalde online muziekwinkels.

©PXimport

Deze grafiek laat duidelijk zien dat audiobestanden met een resolutie van 24bit/192kHz nauwkeuriger de golvende lijn van de oorspronkelijke analoge opname volgt dan muziek die een lagere resolutie is vastgelegd.

Samplefrequentie en bitdiepte

Digitale muziek bestaat feitelijk uit een hele rits afzonderlijke samples die naast elkaar zijn gelegd. Onze hersenen interpreteren dit als een continu geluid. Het aantal samples per seconde geeft aan hoeveel deuntjes er naast elkaar liggen. Lossless muziek heeft een samplefrequentie van 44,1 kHz. Dat betekent dat er 44100 afzonderlijke samples per seconde aanwezig zijn. Voor high-res muziek geldt er vaak zelfs een samplefrequentie van 192 KHz, oftewel 192000 samples per seconde! Een hogere waarde betekent dat er meer details aanwezig zijn. Audiofielen ervaren hierdoor over het algemeen een rijker geluid. De bitdiepte houdt grofweg het dynamische bereik (van hoe zacht tot hoe hard het geluid kan zijn) van het audiobestand in. Bij een 24bit-audiobestand zijn er bijvoorbeeld 24 bits gebruikt om één sample op te nemen.

Hoorbaar verschil?

Bij de resolutie van lossless muziek is rekening gehouden met het bereik van het menselijk gehoor. In theorie kunnen mensen geen frequenties hoger dan 20 kHz waarnemen. Of het verschil tussen lossless en high-res muziek dan ook daadwerkelijk hoorbaar is? Daar heeft menig audiofiel al verhitte discussies over gevoerd. Veenstra is hier vrij stellig over: "Natuurlijk horen we niets boven de 20 kHz. Vaak zelfs niet boven de 16 KHz als we ouder worden.

Er is echter een groot verschil in frequentiebereik en samplefrequentie. Dat laatste wil zeggen hoe vaak er een 'sample' wordt gemaakt van de analoge muziek. Dat staat dus los van het frequentiebereik, hoewel deze waarde ook vergroot wordt bij high-res. Hoe meer samples een omzetter (converter) maakt, hoe preciezer deze te werk gaat bij het omzetten van een analoog signaal naar digitale waarden. Wanneer een converter 192000 samples per seconde maakt, gebeurt dat dus nauwkeuriger dan wanneer een converter die 44100 samples maakt. Dat is hoorbaar zodra de muziek weer naar analoog wordt teruggezet in een hifi-systeem. Er zijn bijvoorbeeld minder afrondingsfouten als een digitale waarde tussen twee punten in de sinus valt. Daarbij werkt high-res met 24bit-samples. Dat geeft weer meer ruimte in de dynamiek, waardoor er meer 'losheid' in de weergave ontstaat. Je hoort dat bijvoorbeeld goed bij drums."

Bestandsformaten

Zeker wanneer je besluit om muziekbestanden te downloaden (en dus niet te streamen), heb je keuze uit diverse bestandsformaten. Lossless muziek wordt meestal in het flac-, ape- of alac-formaat aangeboden. Zoek je high-res liedjes, dan zul je veelvuldig audioformaten als wav, flac, aiff en dsd tegenkomen. Bij dsd is er ook nog een aantal ondersoorten, namelijk dsd256 (11,2 MHz), dsd128 (5,6 MHz) en dsd64 (2,8 MHz). Tussen haakjes staat bij iedere ondersoort de samplefrequentie aangegeven. Deze waarde is weliswaar erg hoog, maar de bitdiepte bedraagt daarentegen slechts 1 bit. De extreem hoge samplefrequentie zorgt er dan ook voor dat dsd-bestanden onder de categorie high-res muziek vallen.

Dsd64 bevat bijvoorbeeld 64 meer samples per seconde dan een audio-cd. Oorspronkelijk werd dsd (direct stream digital) als opslagformaat gebruikt voor sacd's (super audio cd's), maar deze fysieke muziekdrager is vanwege het beperkte aanbod een stille dood gestorven. Wel is dit formaat tegenwoordig op gespecialiseerde downloadsites beschikbaar in de vorm van losse digitale bestanden. Houd er rekening mee dat een liedje in dsd-formaat al gauw honderden megabyte opslagruimte in beslag neemt.

©PXimport

De meeste high-res muziekwinkels bieden muziekbestanden in verschillende formaten aan.

Eigen high-res muziek

Webwinkels

Enkele jaren geleden was high-res muziek zeldzaam, maar tegenwoordig zijn er tegen betaling volop bestanden met een hoge audiokwaliteit te vinden. Neem bijvoorbeeld maar eens een kijkje op www.hdtracks.com. Dit is een van de grootste aanbieders van high-res muziek met albums uit verschillende genres. Je hebt keuze uit diverse bestandsformaten, namelijk aiff, alac, flac en wav. Afhankelijk van welk album je kiest, is de bitdiepte en samplefrequentie verschillend. De maximale resolutie is 24bit/352kHz, maar hiervoor moet je wel even goed zoeken in de catalogus. Bovendien betreffen het vooral klassieke opnames.

Andere webwinkels waar je onder meer terecht kunt voor muziek in high-res kwaliteit zijn Qobuz, 7digital en HIGHRESAUDIO. Wanneer je op zoek bent naar dsd-bestanden van klassieke muziek, kun je hiervoor terecht bij Native DSD Music. Lastig is dat het aanbod high-res muziekbestanden over diverse websites is versnipperd. Via www.findhdmusic.com gebruik je een handige zoekmachine waarmee je de catalogus van verschillende webwinkels doorzoekt. Besef wel dat het aanbod high-res muziek nog altijd beperkt is. Lang niet alle albums zijn in de hoogste kwaliteit beschikbaar.

©PXimport

Zodra je bij HDtracks een album in high-res aanschaft, haal je de bestanden via een aparte downloadmanager binnen.

Downloadnetwerken

Ook in het illegale circuit zijn er volop audiobestanden in de hoogste kwaliteit te vinden, zoals via usenet en bittorrent. Helaas is het lang niet altijd duidelijk wat de oorspronkelijke audiobron is, want voor hetzelfde geld is de 'high-res muziek' afkomstig van een normale audio-cd. Het aanbod lossless muziek is een stuk groter. Veel mensen rippen hun audio-cd's naar flac of wav en zetten hiermee exacte kopieën op bittorrent en usenet. Belangrijk om te weten is dat het uploaden en downloaden van auteursrechtelijk beschermde bestanden zonder toestemming van de rechthebbende(n) illegaal is in Nederland.

©PXimport

Op bittorrent is er veel high-res muziek te vinden, al zijn er geen garanties over de daadwerkelijke audiokwaliteit.

Cd's rippen

Als je een grote hoeveelheid audio-cd's hebt liggen, zijn er verschillende manieren om hiervan een exacte kopie te maken. Je kunt de bestanden vervolgens in je eigen thuisnetwerk streamen, bijvoorbeeld vanaf een NAS naar je hifi-installatie. Houd er rekening mee dat de kwaliteit van audio-cd's altijd 16bit/44.1kHz is. Je kunt muziek afkomstig vanaf cd's dus niet omzetten naar high-res bestanden. Met Windows Media Player rip je cd's eenvoudig naar wav-bestanden. Alle nummers worden dan ongecomprimeerd opgeslagen, waardoor de bestandsgrootte van een complete cd zo'n 600 MB bedraagt. Om opslagruimte te besparen, kun je overwegen om de inhoud van cd's in een lossless-formaat op te slaan, bijvoorbeeld flac. Deze audiocodec verkleint de bestanden met ongeveer veertig procent, terwijl er geen sprake is van kwaliteitsverlies. Je gebruikt hiervoor het gratis programma Exact Audio Copy. Een bijkomend voordeel van deze freeware is dat het ripproces nauwkeuriger gebeurt dan bij Windows media Player, waardoor er een kleinere kans is op fouten. Daarnaast is Exact Audio Copy in staat om automatisch tags aan de nummers van de cd te koppelen. Je digitale muziekcollectie is op die manier te indexeren op een muziekstreamer of NAS.

©PXimport

Kies voor het flac-formaat wanneer je de inhoud van audio-cd's zonder kwaliteitsverlies wilt opslaan.

Afspeelapparatuur

Als je muziek in de hoogste kwaliteit wilt afspelen, heb je hiervoor de juiste apparatuur nodig. Jaap Veenstra legt uit: "Je hebt allereest een systeem nodig die beschikt over een digitaal-naar-analoog-omzetter die overweg kan met 24bit-audiobestanden. Ook moet er een bron zijn die de bestanden kan afspelen. High-res muziek kan namelijk niet vanaf een cd gespeeld worden. Voorbeelden hiervan zijn een streamer of usb-ingang die compatibel is met high-res bestanden. Ook de rest van de keten moet capabel genoeg zijn om de extra informatie te verwerken, zoals de versterker, speakers en bekabeling. Dat klinkt wellicht wat gek, maar de meerwaarde van high-res muziek zit in verfijning en extra detail. Een goede versterker en speakers kunnen dat weergeven." Belangrijk is dus dat je goed oplet of je versterker, externe dac of muziekstreamer de juiste bestandsformaten en resoluties kan verwerken. Zeker voor dsd is er lang niet altijd ondersteuning. Controleer daarom altijd eerst de bestandscompatibiliteit voordat je zware muziekbestanden gaat downloaden.

©PXimport

Als je high-res muziek wilt afspelen op je hifi-installatie heb je een externe dac, versterker of muziekstreamer nodig met een asynchrone usb-poort.

In veel gevallen is het raadzaam om een nauwkeurige dac te gebruiken voor het vlekkeloos afspelen van high-res muziek. Dit apparaatje gebruik je als los component of binnen een geïntegreerde oplossing (versterker of muziekstreamer). Een dac zet een digitaal audiospoor om in analoog geluid en stuurt het signaal vervolgens naar het analoge domein van je versterker. De kwaliteit van de dac is van grote invloed op het geluid. Veel externe dacs verbind je middels een asynchrone usb-poort rechtstreeks met een computer. Handig wanneer je alle hoge resolutie audiobestanden op de pc bewaart! Een groot voordeel is bovendien dat een asynchrone usb-poort een resolutie van 24bit/192kHz (en nog hoger!) kan verwerken. Andere apparatuur sluit je aan via andere digitale ingangen, zoals S/PDIF (optisch en coaxiaal) en soms ook HDMI.

©PXimport

Een externe dac met asynchrone usb-ingang vormt een brug tussen je computer en versterker.

Pc inrichten

Wanneer je muziekbestanden in de hoogste kwaliteit naar je audiosysteem wilt streamen, sluit je de pc dus aan op de asynchrone usb-poort van een geschikte dac, versterker of muziekstreamer. Je hebt gespecialiseerde mediasoftware nodig om de high-res muziekbestanden af te spelen. Kodi (voorheen XBMC) is hiervoor uitermate geschikt. Er zijn verder geen plug-ins vereist om high-res muziek af te spelen. Je hoeft alleen maar audiobestanden aan de mediabibliotheek toe te voegen. Andere programma's die audioformaten in de allerhoogste kwaliteit accepteren, zijn JRiver en Foobar2000. Gunstig is dat de genoemde applicaties de techniek WASAPI ondersteunen. Hierbij stuurt de mediasoftware audiobestanden rechtstreeks naar de usb-dac zonder dat er allerlei Windows-instellingen rommelen aan de eigenschappen van de audiostream.

©PXimport

Kodi speelt high-res muziek zonder morren af, waaronder omvangrijke dsd-bestanden.

©PXimport

Voor een schoon geluid vanaf de pc is het belangrijk dat je bij de geluidsuitvoer WASAPI kiest.

NAS

Een andere methode om high-res muziek op je hifi-installatie af te spelen, is door de muziek vanaf een pc of NAS te streamen via het netwerk. Dat is alleen mogelijk wanneer er een versterker of muziekstreamer van je hifi-systeem is aangesloten op het netwerk. Kijk in de specificaties van het apparaat waarop de audiostream binnenkomt welke resolutie er via netwerkstreaming maximaal mogelijk is. Moderne netwerkstreamers kunnen tegenwoordig alac-, wav-, aiff-, flac- en dsd-bestanden in hoge resolutie verwerken. Nagenoeg alle NAS-fabrikanten hebben voor hun NAS'en een mediaserver ontwikkeld waarmee je muziekbestanden via het netwerk aanbiedt aan je audiosysteem middels het DLNA-protocol. Een groot voordeel van een NAS is dat je muziekcollectie centraal staat opgeslagen. Naast je hifi-systeem kun je bijvoorbeeld ook met mobiele apparaten de muziek afspelen.

©PXimport

Een goede muziekstreamer kan high-res muziekbestanden vanaf een NAS ophalen, zoals de Marantz NA6005.

Netwerk

Zodra je high-res muziek over het netwerk wilt streamen, doe je dat bij voorkeur over een bekabelde verbinding. Wifi heeft vaak last van stoorzenders en is niet stabiel genoeg om de grote bestanden te transporteren. Er is namelijk continu een bandbreedte van zo'n 9,2 Mbit/s vereist voor ongecomprimeerde streams en dat is in de praktijk via een draadloze verbinding meestal onhaalbaar. Voor een bekabeld 100Mbit/s-netwerk is het geen probleem om high-res muziek vanaf een NAS of pc naar je hifi-installatie te streamen. Maken meer personen van hetzelfde netwerk gebruik, dan kun je een gigabitnetwerk overwegen. Afhankelijk van welke netwerkapparatuur je gebruikt, loont het in dat geval de moeite om zo nodig een router, switch of kabels te vervangen.

Lossless muziekdiensten

Online kwaliteitsmuziek

Mocht je muziek in cd-kwaliteit goed genoeg vinden, dan is het niet per se nodig om losse muziekalbums aan te schaffen of te downloaden. Je neemt simpelweg een abonnement op een geschikte muziekdienst, waarna je toegang hebt tot miljoenen nummers. Een trend is dat steeds meer aanbieders gecomprimeerde flac-streams in de kwaliteit 16bit/44.1kHz aanbieden. Kortom, een heleboel lossless muziek waarvoor je verder niets hoeft te doen! Op dit moment ondersteunen Tidal en Qobuz deze resolutie. Ook Deezer Elite biedt online muziek in cd-kwaliteit aan, maar dit werkt vooralsnog alleen als je de beschikking hebt over een Sonos-muzieksysteem. Goed om te weten is dat Tidal en Qobuz mobiele apps hebben ontwikkeld, zodat je ook op een smartphone of tablet naar muziek in cd-kwaliteit luistert. Beide diensten ondersteunen iOS en Android. Houd er rekening mee dat lossless-streamingdiensten meer geld vragen voor een abonnement dan lossy-muziekdiensten.

©PXimport

Benieuwd of een lossless-streamingdienst beter klinkt dan Spotify en consorten? Tidal probeer je gratis dertig dagen uit.

Muziekstreamers

Muziekstreamers zijn verbonden met het netwerk en hebben dus veelal toegang tot internet. Fabrikanten maken daar handig gebruik van door hun klanten toegang te geven tot diverse streaming-muziekdiensten. Via een mobiele app of een aangesloten televisie lukt het om afspeellijsten en albums te selecteren. Vooral Spotify Connect is op veel versterkers en muziekstreamers te vinden. Tegenwoordig bieden ook steeds meer merken ondersteuning aan Qobuz en Tidal, waardoor het lukt om muziek in cd-kwaliteit naar je audiosysteem te streamen. Hiervoor is het wel nodig om een abonnement af te sluiten. Onder meer gespecialiseerde audiomerken als Bluesound, Sonos, Wadia en Linn bieden ondersteuning aan Tidal. Qobuz is ook bij producten van bekendere merken te vinden, zoals Pioneer, Samsung en Harman Kardon.

©PXimport

De Bluesound Node is een compacte muziekstreamer waarmee je rechtstreeks toegang hebt tot de online catalogus van Qobuz en Tidal.

Multiroom

Steeds meer fabrikanten brengen een eigen multisysteem op de markt. Na trendsetter Sonos hebben onder meer ook Bose, Bluesound, Denon, Samsung, LG en Panasonic een dergelijk audiosysteem ontwikkeld. Speakers en geschikte versterkers zijn via het netwerk in staat om (draadloos) met elkaar te communiceren. Met behulp van een mobiele app bepaal je welke muziek je in welke kamers wilt afspelen. Afhankelijk van welk merk multiroomsysteem je hebt aangeschaft, heb je hierbij toegang tot diverse muziekdiensten.

Let goed op met welk merk je in zee gaat. Denon ondersteunt met zijn HEOS-systeem bijvoorbeeld alleen Deezer, Spotify, TuneIn en Napster. Vanaf internet streamen in cd-kwaliteit is dan bijvoorbeeld niet mogelijk. Gelukkig zijn er ook genoeg merken waarbij dat wel kan, zoals Sonos en Bluesound. Naast online muziek stream je eventueel ook eigen bestanden vanaf een NAS of pc naar het multiroomsysteem. Let goed op welke samplefrequentie en bitdiepte er mogelijk is. Lang niet ieder multiroomproduct kan namelijk overweg met high-res muziek. Bluesound-apparatuur staat erom bekend dat het muziekbestanden in een resolutie van maximaal 24bit/192kHz kan afspelen.

©PXimport

Multiroomproducten van Sonos zijn weliswaar erg populair, maar ze ondersteunen helaas geen weergave van high-res muziek.

Je smartphone is altijd binnen handbereik. Je leest er het nieuws op, stuurt berichten en checkt je mail. Dus waarom zou je hem niet óók gebruiken om je televisie mee te bedienen? Dat kan verrassend eenvoudig.

Een smart-tv bedienen via je telefoon gaat meestal via wifi. Belangrijk daarbij is dat zowel je tv als je smartphone met hetzelfde wifinetwerk zijn verbonden. Er bestaan ook apps die werken met infrarood, maar daarvoor moet je toestel wel een ingebouwde IR-blaster hebben – iets wat je bijvoorbeeld bij bepaalde modellen van Xiaomi, Honor of Oppo tegenkomt. In dit artikel richten we ons op bediening via wifi, omdat die methode universeel werkt, ongeacht welk toestel je gebruikt.

Daar is een app voor

In de appstore van je telefoon vind je talloze afstandsbedieningsapps als je zoekt op 'tv remote'. Niet elke app werkt even goed met elke televisie, dus soms is het even uitproberen. Let bij het kiezen goed op het aantal downloads en beoordelingen, de gemiddelde score en of er betaalde functies of advertenties in zitten.

Een belangrijke waarschuwing: een afstandsbedienings-app hoeft geen toegang tot je contacten, camera of locatie. Vraagt een app daar toch om? Dan is het verstandiger om deze direct te verwijderen.

Apps van fabrikanten

De meeste tv-merken bieden een eigen app aan waarmee je hun toestellen kunt bedienen. Die zijn doorgaans betrouwbaarder, werken soepeler en bieden vaak extra mogelijkheden. Afhankelijk van het merk kun je de volgende apps gebruiken:

- Samsung: SmartThings (Android / iOS)

- LG: LG ThinQ (Android / iOS)

- Sony: Google Home (Android / iOS)

- Philips: Philips Smart TV (Android / iOS)

- Panasonic: TV Remote 3 (Android / iOS)

- TCL: TCL Home (Android / iOS)

- TCL: MagiConnect T-Cast TCL (Android / iOS)

- Hisense: VIDAA Smart TV (Android)

Niet elke fabrikant kiest dezelfde aanpak. Bij Samsung, LG en TCL zit de bediening in een bredere app waarmee je ook andere slimme apparaten kunt aansturen. Sony werkt uitsluitend via de Google Home-app, net als andere toestellen met Google TV of Android TV, zoals sommige modellen van TCL en Philips. Die moeten dan wel aan je Google Home-netwerk zijn toegevoegd.

De installatie is doorgaans simpel. Download de app uit de store, zorg dat je telefoon op hetzelfde netwerk zit als je tv, en volg de instructies. Soms moet je een QR-code op het tv-scherm scannen of een code invoeren die verschijnt tijdens het koppelen.

Met de app van Philips kun je naast de televisie ook afzonderlijk de Ambilight-verlichting op de tv regelen.

De meeste apps hebben ook navigatieknoppen die vergelijkbaar zijn met die van je afstandsbediening.

Zijn deze apps echt handig?

Niet alle fabrikanten lijken overtuigd van de toegevoegde waarde van een afstandsbedienings-app, en dat zegt misschien al genoeg. Voor snelle acties, zoals direct een app openen of iets streamen naar je tv, is het best handig. Maar voor simpele functies zoals zappen, het volume regelen of van bron wisselen, blijft de traditionele afstandsbediening vaak praktischer.

Toch kunnen smartphone-apps het verschil maken bij het zoeken naar content. Een toetsenbord op je telefoon typt nu eenmaal fijner dan via de afstandsbediening op een tv-scherm. Sommige apps bieden bovendien extraatjes zoals schermdeling of het gebruik van je camera op het grote scherm.

Of zo'n app voor jou echt iets toevoegt, ontdek je vooral door het zelf uit te proberen. Maar voor de zekerheid kun je die fysieke afstandsbediening toch maar beter binnen bereik houden.

Wat voor smartphone koop je voor 300 tot 500 euro? Oftewel: hoe goed is een toestel in deze prijsklasse en welke compromissen moet je voor lief nemen? Of is de mid-range-smartphone vandaag de dag zo compleet dat doorsparen voor een duurder model niet meer nodig is? ID.nl vergelijkt acht smartphones van evenveel merken.

In deze vergelijkende test vind je – in willekeurige volgorde – toestellen van Samsung, OnePlus, HMD, Motorola, Google, Xiaomi, Fairphone en Nothing. Alle telefoons zijn uitvoerig in de praktijk gebruikt. Eén ding kunnen we al verklappen: je kunt voor 300 tot 500 euro tegenwoordig kiezen uit erg complete smartphones waar je jaren mee vooruit kunt.

Hoe we testen

Voor deze uitgebreide test hebben we acht mid-range-smartphones getest. Dat noemen wij telefoons die tussen de 300 en 500 euro kosten. We gaan uit van straatprijzen, dus de verkoopprijzen die een of meerdere bekende webwinkels recent hanteerden. Een straatprijs kan lager zijn dan de adviesprijs van de fabrikant en geeft een eerlijk beeld van wat je in een bepaalde prijsklasse kunt kopen.

Bij het testen van een smartphone letten we onder andere op de bouw- en schermkwaliteit, aanvullende technische functies als draadloos opladen en de mate van stof- en waterdichtheid. In het gebruik kijken we ook naar de technische prestaties, de accuduur, oplaadsnelheid en mogelijkheden en kwaliteit van de camera’s. Duurzaamheid speelt ook een rol, want sommige geteste telefoons zijn (enigszins) te repareren.

Tot slot nemen we de geïnstalleerde software en het beloofde updatebeleid onder de loep. Dat wil zeggen: hoelang garandeert de fabrikant software- en beveiligingsupdates.

©StudioPN - stock.adobe.com

De kwaliteit van de camera’s is een belangrijke eigenschap.

HMD Skyline

De HMD Skyline is een toestel van het Fins-Chinese HMD, dat voorheen betaalde om telefoons onder de Nokia-naam te mogen verkopen. De Skyline heeft qua uiterlijk veel weg van een oude Nokia Lumia-smartphone. Het toestel oogt lomp en is dat ook, waardoor hij niet prettig vasthoudt. Het gewicht is met 209 gram ook aan de hoge kant voor een telefoon met een 6,55inch-scherm en een relatief kleine 4600mAh-accu.

Maar: het ontwerp heeft ook een plus. Als je een beetje handig bent, kun je via de officiële reparatiehandleiding zelf de Skyline uit elkaar halen om het scherm, de accu, usb-c-poort, luidspreker of achterkant te vervangen. Die vervangende onderdelen verkoopt HMD via reparatiebedrijf iFixit voor 15 tot 99 euro – afhankelijk van het onderdeel. Zo kun je in theorie langer met de telefoon doen.

Jammer genoeg weet de Skyline ons als smartphone niet echt te overtuigen. Het toestel krijgt slechts twee Android-upgrades en drie jaar beveiligingsupdates – waar sommige concurrenten zes of zeven jaar beloven. Daarnaast is de Qualcomm-processor wat langzaam, houdt de accu het net aan een lange dag vol en heeft de hoofdcamera moeite met bewegende situaties. Dat de HMD Skyline de eerste Android-smartphone is met ondersteuning voor draadloos magnetisch opladen via Qi2, voelt daarom als een vreemde prioriteit.

Pluspunten

Minpunten

Nothing Phone (2a) Plus

De Nothing Phone (2a) Plus is het nieuwste toestel van het Engelse Nothing, dat onder leiding staat van de vroegere directeur van OnePlus. Verwarrend is dat de Phone (2a) Plus een variant is op de Phone (2a), met iets betere specificaties en een ietwat hogere prijs. Dat kan kiezen lastiger maken.

Het belangrijkste is dat de Phone (2a) Plus een erg prettige telefoon is. De transparante achterkant oogt fraai en de drie ledlampjes die in de behuizing verwerkt zijn, kunnen oplichten bij een inkomend telefoongesprek, bepaalde notificaties of bijvoorbeeld een aflopende timer. Een leuke toevoeging.

De smartphone heeft verder een uitstekend 6,7inch-oledscherm, gaat anderhalve dag mee op een acculading en kan snelladen met 50 watt. De gebruikte MediaTek-processor is erg snel en Nothing stopt er een royale 12 GB werkgeheugen bij. Op de 256 GB opslagcapaciteit kun je veel apps, games en foto’s kwijt. Het toestel heeft ook prima camera’s, al zijn die niet bovengemiddeld.

Mogelijk mis je ondersteuning voor e-sim. Wij missen vooral een degelijk updatebeleid. Nothing belooft drie Android-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates voor de Phone (2a) Plus. Dat is niet slecht, maar veel geteste telefoons plakken hier een jaar of meer aan vast.

Pluspunten

Minpunten

Samsung Galaxy A55

Samsung hoort bij de grootste smartphoneverkopers van Nederland en boekte in 2024 veel succes met de Galaxy A55. Die krijgt in het voorjaar ongetwijfeld een opvolger, wat goed is om in je achterhoofd te houden bij het eventueel kiezen voor de A55. Wat niet wil zeggen dat het nu een slechte koop is. De telefoon heeft een premium ogende en aanvoelende behuizing van aluminium en glas, en is waterdicht en stofbestendig.

Ook het oledscherm laat een goede indruk achter. De Galaxy A55 is snel – maar niet de snelste in deze test – en gaat probleemloos een lange dag mee voordat je de accu moet opladen. Dat opladen duurt wel relatief lang, want de grens ligt op 25 watt. Houd er ook rekening mee dat de instapversie van de Galaxy A55 ‘slechts’ 128 GB opslagcapaciteit heeft. Het iets duurdere 256GB-model kan een betere koop zijn.

De camera’s van de smartphone zijn ruim voldoende en dat geldt ook voor het vijfjarige updatebeleid. Wel vinden we het jammer dat Samsung al jaren zoveel commerciële apps in zijn OneUI-softwareschil stopt. Het bedrijf dringt veel extra’s aan je op, in de hoop je in een ecosysteem te krijgen (en houden). Gelukkig is de A55 ook zonder die extra’s een interessante keuze.

Pluspunten

Minpunten

OnePlus Nord 4

De OnePlus Nord 4 is de meest luxe smartphone in deze test. De behuizing is namelijk van één stuk metaal gemaakt, wat knap is omdat zo’n behuizing normaliter niet goed werkt met 5G-internet. 5G werkt echter uitstekend op de Nord 4, die premium aanvoelt en stof- en waterbestendig is. Het toestel is niet volledig waterdicht.

Het grote 6,74inch-oledscherm met 120Hz-verversingssnelheid is een genot om naar te kijken en het toestel is ook lekker snel. In de basisconfiguratie zit 12 GB werkgeheugen en 256 GB opslag. Voor niet eens zo heel veel meer euro koop je een 16GB/512GB-variant. De smartphone gaat zeker anderhalve dag mee op een acculading, te danken aan de grote 5500mAh-accu. Snelladen kan met 100 watt, maar de benodigde snellader dien je zelf te kopen. Goedkoper is opladen met een standaard usb-c-lader, wat langer duurt, maar nog steeds lekker snel kan.

De OnePlus Nord 4 draait op een drukke OxygenOS-softwareschil die sprekend lijkt op ColorOS van zustermerk Oppo. Het updatebeleid is met vier jaar Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates ruim voldoende. OnePlus weet zo een prettig totaalpakket af te leveren, al is de Nord 4 vanwege zijn grote formaat niet voor iedereen comfortabel om vast te houden.

Pluspunten

Minpunten

Xiaomi 14T

Xiaomi biedt verschillende mid-range-smartphones aan, waarvan de Xiaomi 14T qua prijs nét mee kan in deze vergelijkende test. Het toestel is een goedkopere versie van de 14T Pro, die betere specificaties heeft. De 14T lijkt op sommige punten een dure smartphone, met een fraaie en mat afgewerkte behuizing die waterdicht en stofbestendig is. Ook het 6,67inch-oledscherm met 144Hz-verversingssnelheid ziet er indrukwekkend uit.

We zijn ook blij met de drie camera’s achterop. Naast een goede hoofdcamera maak je foto’s met een capabele groothoekcamera en telelens, die het beeld twee keer dichtbij haalt zonder kwaliteitsverlies. We vinden de twee keer zoom wel wat beperkt.

Er zijn echter belangrijkere redenen waarom de Xiaomi 14T ons niet omver weet te blazen. De accu gaat bij intensiever gebruik tot bedtijd mee, maar daar houdt het op. Op sommige avonden pakken we daarom voor de zekerheid een oplader. De luidsprekers zijn van matige kwaliteit en de trilmotor in het toestel is eenvoudig, wat een goedkoop gevoel geeft. Dat gevoel wordt versterkt door Xiaomi’s keuze om advertenties en aanbevolen apps in de software te stoppen, wat wij niet bij de prijs vinden passen. Het updatebeleid is met vier Android-upgrades en vijf jaar beveiligingsupdates wel prima.

Pluspunten

Minpunten

Motorola Edge 50 Neo

De Motorola Edge 50 Neo is onze favoriete geteste smartphone in dit overzicht. Dat komt door zijn prijs-kwaliteitsverhouding in combinatie met het updatebeleid van vijf jaar. Motorola belooft vijf jaar Android-upgrades en beveiligingsupdates, wat wij in deze prijsklasse een nette combinatie vinden. Tel er complete specificaties bij op en je hebt voor net geen vierhonderd euro een telefoon waar je jarenlang veel plezier van kunt hebben.

De Edge 50 Neo is met zijn 6,4inch-scherm en gewicht van 171 gram lekker handzaam en licht, en houdt dankzij de kunstleren achterkant erg comfortabel en stevig vast. Het oledscherm met 120Hz-verversingssnelheid laat een goede indruk achter en onder de motorkap worden we blij verrast met liefst 12 GB werkgeheugen en 512 GB opslagruimte. Ook e-sim, wifi 6E en draadloos opladen met maximaal 15 watt zijn van de partij. De 4310mAh-accu gaat probleemloos een lange dag mee en kan snelladen met 65 watt, mits je een usb-pd-oplader gebruikt.

Met de drie camera’s achterop (primair, groothoek en telelens) schiet je in veruit de meeste omstandigheden prima foto’s. We zijn wat minder enthousiast over de gebruikte MediaTek-processor, die niet de snelste is maar voldoende moet zijn voor vijf jaar gebruik. Opmerkelijk is dat Motorola de Edge 50 Neo langer updates geeft dan zijn veel duurdere smartphones.

Pluspunten

Minpunten

Google Pixel 8a

Google biedt een mid-range-smartphone aan in de vorm van de Pixel 8a. Die is met zijn 6,1inch-scherm prima met één hand te bedienen, kan tegen water en stof en ondersteunt draadloos opladen. De telefoon heeft een stevig ontwerp van metaal en kunststof en lijkt veel op de wat duurdere Pixel 8 en 9, die echter gemaakt zijn van metaal en glas. Het 120Hz-oledscherm van de Pixel 8a ziet er fraai uit.

Onderhuids draait een snelle Google Tensor G3-processor met 8 GB werkgeheugen, geleend van de Pixel 8. De instapversie van de Pixel 8a heeft 128 GB opslagcapaciteit, wat vandaag de dag niet meer zoveel is. Google biedt ook een 256GB-versie aan. Beide modellen ondersteunen e-sim. De smartphone gaat een lange dag mee op een acculading, maar elke nacht opladen is vereist.

De camera’s zijn identiek aan die van de Pixel 7a, maar het gebrek aan vernieuwing stoort nauwelijks. Met de Pixel 8a maak je namelijk uitstekende foto’s, waarbij het toestel in het donker veel concurrenten achter zich laat. Een aparte zoomcamera ontbreekt in tegenstelling tot sommige alternatieve telefoons.

Een troef van Google is zijn zevenjarige updatebeleid, zowel Android-upgrades als beveiligingsupdates. Je kunt de Pixel 8a dus jarenlang compleet en veilig gebruiken en krijgt updates als eerste, namelijk direct van Google.

Pluspunten

Minpunten

Fairphone 5

De Fairphone 5 is de vreemde eend in de bijt. Niet omdat het de enige in Nederland ontworpen smartphone is, maar vooral omdat het Amsterdamse Fairphone een heel andere filosofie volgt dan concurrerende merken. Vrijwel elk telefoonmerk wil jou uiteindelijk met regelmaat een nieuw toestel verkopen, met een zo hoog mogelijke winstmarge. Er is daarom weinig tot geen aandacht voor de manier waarop grondstoffen gewonnen zijn, het salaris van fabrieksarbeiders of het repareren van een telefoon.

Fairphone daarentegen wil juist dat jij weet hoe de Fairphone 5 gemaakt is en dat jij er zo lang mogelijk mee kunt doen. Daarom meldt de fabrikant waar gebruikte grondstoffen vandaan komen, krijgen Chinese fabrieksarbeiders een fatsoenlijk salaris en is de smartphone voor een groot deel uit elkaar te halen. De 4200mAh-batterij klik je zo los, om er eventueel een nieuwe in te doen. Het scherm, de usb-c-poort, accu en camera’s kun je eenvoudig met een schroevendraaier loshalen en vervangen.

En Fairphone belooft acht tot tien jaar software-updates, wat langer is dan alle concurrenten. Een prijzenswaardige aanpak met de consequentie dat de Fairphone 5 met 6 GB werkgeheugen en 128 GB opslagcapaciteit technisch minder goed is dan de concurrentie. Ook is de accuduur korter en zijn de camera’s en het scherm minder indrukwekkend. Duurzaamheid heeft immers een prijs.

Pluspunten

Minpunten

Conclusie

Na het testen van acht smartphones die tussen de 300 en 500 euro kosten, zijn we over het algemeen positief verrast. Veel toestellen hebben een degelijk ontwerp, complete specificaties en krijgen vijf jaar of langer updates.

De Motorola Edge 50 Neo springt er voor ons uit omdat hij voor 400 euro een mooi totaalpakket biedt, inclusief zes jaar updates. Het keurmerk Best Getest is daarom op zijn plaats. Onze Redactietip is de OnePlus Nord 4, die veel functies in een luxe behuizing stopt en zes jaar updates ontvangt.

Ook de Google Pixel 8a maakt indruk met zijn gebruikservaring en zeven jaar softwareondersteuning. Qua specificaties is dit toestel een treetje lager dan sommige concurrenten.

Vind je duurzaamheid belangrijk en zoek je een telefoon die je zelf kunt repareren, dan is de Fairphone 5 de beste keuze. De HMD Skyline haalt inspiratie uit de Fairphone, maar weet op meerdere vlakken niet te overtuigen. Veel andere toestellen scoren ‘gewoon goed’.

Wie een mid-range-iPhone in gedachten heeft, kan beter wachten tot Apple een nieuwe generatie uitbrengt. We zijn benieuwd hoe een eventuele nieuwe iPhone SE zich gaat verhouden tot de sterke en gevarieerde Android-concurrentie.