ID.nl logo
Dit zijn de beste videokaarten voor gamers
© PXimport
Zekerheid & gemak

Dit zijn de beste videokaarten voor gamers

AMD en Nvidia, de twee overgebleven fabrikanten van grafische chips, zijn de concurrentie de afgelopen maanden stevig aangegaan. Ze brachten beide nieuwe modellen uit en begonnen een prijzenoorlog. Als je een nieuwe videokaart nodig hebt, is het goed te weten wat de beste kaart is voor jouw situatie. Wij bekeken 65 recent uitgebrachte videokaarten.

Games vragen steeds meer van je computer. Na verloop van tijd blijven de prestaties van je computer achter en draaien je games niet lekker meer. Als je processor nog in orde is, dan ligt het voor de hand dat je videokaart niet meer voldoet aan de eisen die je games of toepassingen eraan stellen. Hoog tijd voor een nieuwe grafische kaart. In dit artikel lees je wat voor de verschillende schermresoluties de beste videokaarten zijn. We bespreken de verschillende grafische chips en de verschillende uitvoeringen die ervan te koop zijn.

Indeling op resolutie

Mensen vragen ons vaak wat de beste videokaart is voor hun budget. Wij hebben naast prijsklasse ook andere uitgangspunten om jou aan de beste videokaart te helpen. We moeten weten op welke resolutie je games speelt en wat de resolutie van je monitor is. Ook je verwachtingen rondom grafische details en snelheid zijn belangrijk. In dit artikel lees je per resolutie een adviezen voor aanraders en soms ook afraders.

Hoe check je welke resolutie je monitor heeft? Klik met rechts op je Bureaublad, gevolgd door Beeldscherminstellingen. Bij Schermresolutie staat de actuele instelling, bijvoorbeeld 1920 x 1080 of 2560 x 1440, met (aanbevolen) achter de optimale instelling.

Ook de refreshrate van je monitor speelt een belangrijke rol. Veel standaardschermen staan ingesteld op 60 tot 75 Hz; het aantal keer per seconde dat het beeld wordt ververst. Gamemonitoren doen dit sneller, tot wel 240 Hz. Heb je zo’n scherm? Dan wil je natuurlijk een snellere videokaart om het uiterste uit je systeem te halen. Klik in het venster Instellingen uit de alinea hiervoor op Geavanceerde beeldscherminstellingen en je ziet bij Vernieuwingsfrequentie de actuele instelling staan. In dit artikel bedoelen we met een snelle monitor eentje met minimaal 100 Hz.

En als je niet gamet?

De meeste mensen kopen een krachtige videokaart om games mee te spelen. Maar ze zijn ook nuttig voor niet-gamers. Zware grafische applicaties vragen ook veel van de videokaart. Programma’s voor videobewerken, ontwerpen, Adobe Photoshop en Lightroom profiteren van een zwaardere grafische kaart. Een algemeen advies geven is lastig, omdat elk programma andere eisen stelt aan de videokaart. De Adobe-programma’s profiteren bijvoorbeeld meer van Nvidia-kaarten dan die van AMD, bijvoorbeeld de GTX 1660 en GTX 1660 Ti. High-end video-editors van bijvoorbeeld 4K-beelden hebben ook meer aan een zwaardere Nvidia-videokaart.

©PXimport

(G)een winnaar

Wat voor merk videokaart je ook koopt, de chip erin is altijd van Nvidia of AMD. Beide chipfabrikanten doen hun uiterste best je ervan te overtuigen dat hun product beter is dan dat van de concurrent. Elke fabrikant heeft zijn sterke en zwakke punten en een echte winnaar is er volgens ons niet in zijn algemeenheid. Bij de keuze voor Nvidia of AMD moet je met één belangrijk aspect rekening houden: de zogeheten sync. Oftewel: hoe de chip omgaat met synchronisatie van beelden.

Beeld door de helft

Zonder sync-technologie ververst een monitor op zijn eigen houtje elke paar milliseconden. Produceert je videokaart halverwege dat verversen een nieuw beeld, dan krijg je iets wat screen tearing heet, waarbij de bovenste helft en de onderste helft van je beeldscherm verschillende beelden weergeven. Het effect is sterker bij 60- of 75Hz-monitoren dan bij snelle monitoren. De enige manier om het echt op te lossen is door gebruik te maken van de FreeSync-technologie van AMD of de G-Sync van Nvidia-kaarten. Je monitor en videokaart moeten allebei dezelfde techniek ondersteunen. Controleer dus of jouw monitor ondersteuning biedt voor FreeSync of G-Sync en stem je keuze voor een videokaart daarop af.

Als jouw monitor FreeSync ondersteunt, dan ben je veelal beter af met een AMD-videokaart. Heb je een G-Sync-monitor, dan geniet Nvidia de voorkeur. Tegenwoordig kunnen veel monitoren met beide technieken overweg en kun je de adviezen van de volgende pagina’s volgen zonder rekening te houden met dit aspect.

©PXimport

De meest voorkomende resolutie is 1920 x 1080 pixels, ook wel 1080p of full hd genoemd. Bijna twee derde van alle gamers op het populaire spellenplatform Steam speelt met zo’n scherm. Voor deze instelling heb je geen zware of dure kaart nodig. Er zitten enorme prestatieverschillen tussen goedkopere videokaarten, dus meer dan in het high-end segment is het cruciaal om goed op te letten wat je koopt.

©PXimport

Miskopen

De videokaarten die je dit jaar links moet laten liggen, zijn de AMD Radeon RX 550 en RX 560, en de Nvidia GeForce GT 1030, GTX 1050, GTX 1050 Ti en GTX 1650. Die chips kunnen veel moderne games amper aan en zijn vooral geschikt om echt de meest basic spelletjes mee te spelen. Iets als Minecraft gaat nog prima, maar zelfs populaire titels als Fortnite lopen niet lekker, laat staan nieuwe releases. De GTX 1650 is alleen te overwegen als jouw (oude) computer geen voeding heeft met een losse stroomkabel voor je videokaart, maar daar houdt het mee op.

AMD RX 570: de beste instapvideokaart

De AMD RX 570 is voor ons met stip de beste koop. Voor circa 150 euro haal je er al één in huis en die is zoveel sneller dan de hiervoor genoemde mindere goden AMD Radeon RX 560 en Nvidia GeForce GTX 1650 dat er simpelweg geen discussie is over wat de betere koop is. Je speelt met een RX 570 bijvoorbeeld wel alle populaire e-sportstitels soepel op medium tot hoge grafische instellingen. Enkele echt zware AAA-kaskrakers, zoals Battlefield V, zijn wel te hoog gegrepen voor deze videokaart op 1080p, daarvoor zul je toch minimaal 100 euro meer uit moeten geven. Maar voor de meeste gangbare games is de AMD RX 570 een aanrader. Hoewel je voor 150 euro een RX 570 met 4 GB geheugen op de kop kunt tikken, raden we aan een tientje meer uit te geven aan een model met 8 GB geheugen. Zowel de MSI Radeon RX 570 Armor 8G OC als de Gigabyte Radeon RX 570 Gaming 8G is iets sneller en prettiger voor de ogen. Superstil zijn ze niet, maar je kunt in deze prijsklasse niet alles hebben.

©PXimport

Lagere resolutie dan 1920 x 1080 pixels?

Je komt tegenwoordig niet ver met een monitor met een lagere resolutie dan 1920 x 1080 pixels. Dit is al vele jaren de standaard en de monitoren zijn niet duur. Zowel voor gamen als voor algemeen gebruik profiteer je zodanig van een scherm met minimaal deze resolutie, dat we adviseren over te stappen naar een monitor die deze instelling aankan. Is dat geen optie en wil je toch gamen? Dan is onze aanrader, de AMD Radeon RX 570, voor jou de beste keuze. Met resoluties lager dan 1080p heb je weinig aan kaarten die meer kunnen.

Premium 1080p-gamen

Wil je echt hoge framerates voor bijvoorbeeld e-sportstitels of zoek een videokaart die elke grote AAA-game op 1080p met veel details op je scherm tovert, dan moet je dieper in de buidel tasten. Aanzienlijk dieper bij voorkeur, want de kaarten die net wat duurder zijn dan de AMD Radeon RX 570 8G vallen met prestaties een beetje tussen wal en schip. Zo zijn de RX 580 en RX 590 respectievelijk zo’n 15 tot 20 procent sneller dan de RX 570. En hoewel dat met een prijskaartje van net boven de 200 euro geen miskopen zijn, zijn het niet zulke sterke kaarten dat ze een premium 1080p-ervaring weten te bereiken. De ongeveer 250 euro kostende Nvidia GeForce GTX 1660 heeft hetzelfde euvel: redelijke prijs-prestatieverhouding, maar bij de zwaarste games kan deze kaart het premium gamen maar nét aan.

Het magische bedrag: 300 euro

Rond de 300 euro is er de Nvidia GeForce GTX 1660 Ti, een kaart die wel in alle titels op hoge instellingen goede prestaties levert. Ook bij de lichte e-sportstitels levert de kaart de hoge framerates die we voor snelle gamemonitoren willen zien. AMD’s Radeon RX Vega 56 is nog iets sneller en soms gunstiger geprijsd, maar het stroomverbruik van de AMD-kaart is aanzienlijk hoger. Game je veel, dan kun je dat verschil daadwerkelijk via je elektriciteitsrekening terugverdienen. Ook als je incidenteel wat spelletjes speelt, is een zuiniger kaart beter. Daardoor wordt je systeem stiller en minder warm, en dat laatste is goed voor de levensduur van je pc.

De 299 euro kostende kaart Gigabyte GeForce GTX 1660 Ti Windforce OC biedt in onze test de beste balans tussen snelheid, koelprestaties, geluidsproductie en prijs. Een tientje besparen kan, maar dat gaat stevig ten koste van de efficiëntie. Heb je iets meer te besteden, dan is de MSI GeForce GTX 1660 Ti Gaming X een iets luxer alternatief: muisstil, en iets chiquer om te zien met onder meer RGB-verlichting. Zeer kritische gamers met een 1080p-monitor en een flinke bankrekening kunnen uiteraard een nog duurdere videokaart kiezen, zoals de Gigabyte GeForce RTX 2060, RTX 2070 Super of RX 5700 XT. Deze kaarten bespreken we verderop in dit artikel.

©PXimport

Vergeet je voeding niet

In de regel is elke nieuw type videokaart aanzienlijk efficiënter dan zijn voorganger. Aangezien de meeste gebruikers niet elk jaar, maar eens in de paar jaar, een nieuwe videokaart kopen is de kans dus groot dat jouw nieuwe kaart veel minder stroom verbruikt dan je huidige videokaart. Je kunt je bestaande voeding waarschijnlijk behouden. Twijfel je, of ga je van een instapvideokaart naar een veel krachtiger model, overweeg dan een nieuwe voeding. Een A-kwaliteit 550 Watt-voeding is voldoende voor bijna alle videokaarten die we in dit artikel bespreken. Voor de Nvidia GeForce RTX 2080 en RTX 2080 Ti is een A-kwaliteit 650 Watt-voeding geschikt.

©PXimport

Quad HD-, 1440p- of 2560 x 1440 pixels-monitoren winnen al enige tijd aan populariteit bij spelers die op zoek zijn naar een wat luxere game-ervaring. Zeker als je een wat grotere monitor hebt, komt de extra scherpte van deze resolutie goed van pas. Voorheen betaalde je minimaal 500 euro voor een leuke 1440p-monitor, maar ze zijn er inmiddels voor minder dan 200 euro en zelfs een snelle 1440p-monitor met een refreshrate van 144 Hz hoeft je niet meer dan 300 euro te kosten. Gamen op een 1440p-monitor is best pittig voor je computer. Deze schermen hebben namelijk 78 procent meer pixels die aangedreven moeten worden, en dat vereist veel meer grafische rekenkracht. De Nvidia GeForce GTX 1660 Ti, die op 1080p een chique ervaring biedt, voldoet hier helaas niet.

©PXimport

Instapvideokaart 1440p-gamen

AMD’s nieuwe Radeon RX 5700 is de aantrekkelijkste instapchip om op 1440p te gamen. Veel games zijn er speelbaar mee met hoge grafische settings, en ook de zwaarste games komen nog soepel voor de dag als je genoegen neemt met gemiddelde grafische instellingen. Met een prijskaartje van 370 euro concurreert deze AMD direct met de Nvidia GeForce RTX 2060, die net wat trager is.

Het probleem van AMD’s videokaart is dat de luxere varianten met een betere koeling, die dus stiller zijn en een leuke overklok bieden, aanzienlijk duurder zijn. De uitgebreide AMD zit qua prijs zo dicht tegen de Nvidia RX 5700 XT aan, dat we de AMD niet kunnen adviseren.

Als je wilt gamen op 1440p, maar onder de 400 euro wilt blijven, zul je moeten kiezen: een relatief luid referentiemodel Nvidia RX 5700 met één fan, of een zo’n 6 procent tragere, maar aanzienlijk stillere Nvidia RTX 2060, bijvoorbeeld de Gigabyte RTX 2060 Windforce OC. Er zijn ook luxere modellen op de markt: de MSI GeForce RTX 2060 Gaming Z en de ASUS ROG Strix 2060 OC zijn zowel fluisterstil als fysiek indrukwekkend, maar omdat die (ruim) boven de 400 euro uitkomen, vinden we die niet interessant. Eerder dit jaar testte we al 18 RTX-videokaarten.

©PXimport

Streamers opgelet!

Stream je of wil je streamen, dan zul je je systeem daarop af moeten stemmen. Als je geen high-end CPU hebt (zoals de AMD Ryzen 7 3700X, Intel Core i9-9900K of sneller) ben je beter af met een Nvidia-videokaart dan een AMD-videokaart. De huidige generatie Nvidia-videokaarten (GTX 1660 en hoger, RTX 2060 en hoger) kunnen in zeer hoge kwaliteit streamen met marginaal prestatieverlies. Voor streamers telt wel dat een iets duurdere kaart dan die wij aanbevelen voor gamers, zeker geen kwaad kan. Dus kies een kaart die wij als premium bestempelen voor jouw resolutie, of een nog betere.

Doe maar gewoon 1440p

Betaal je liever niet meer dan nodig? Dan is AMD’s Radeon RX 5700 XT het ideale product voor deze resolutie. Hoge tot zeer hoge instellingen met goede framerates in elke game. In zijn prijsklasse van rond de 450 euro heeft hij weinig concurrentie te vrezen. AMD’s eigen RX 5700 is zo’n 11 procent trager, en zelfs een overgeklokte RTX 2060 zit daar nog onder. Een Nvidia RTX 2070 is zo’n 4 procent trager, maar kost zelfs meer. Dus totdat die in prijs zakt, is die niet bijster interessant.

Radeon RX 5700 XT-kaarten met AMD’s referentiekoeler met enkele fan kun je beter vermijden. Hoewel AMD met de nieuwe videokaarten op efficiëntie goed kan concurreren met Nvidia, blijft de referentiekoeler matig. De chip wordt warm en hij maakt veel herrie. Veel alternatieven zijn er nog niet voorhanden, maar Gigabytes RX 5700 XT Gaming OC volgt de positieve trend van zijn ‘broertjes’ en zet ook met deze chip de aantrekkelijkste totaalscore neer: niet te duur, goede koelprestaties, en deze koeler is wel lekker stil.

©PXimport

Premium 1440p gamen: raytracing

Voor 1440p-schermen met hoge refreshrates (144Hz of meer) zijn duurdere kaarten het best. Premium 1440p en hogere resoluties zijn het domein van Nvidia, AMD heeft hierbij niets in te brengen. Nvidia’s paradepaardje is raytracing. Raytracing is de techniek waarbij een beeld wordt gegenereerd door individuele lichtstralen te volgen en te simuleren hoe ze reageren op de omgeving. Het is een benadering van hoe wij de wereld zien. GeForce RTX-kaarten, verwar ze niet mer GTX-kaarten, hebben specifieke RT-cores aan boord om deze techniek toe te passen. Niet veel games ondersteunen raytracing nog, maar veel aangekondigde games wel en de paar games waarin raytracing al bruikbaar is, zoals Control, zien we toch wel mooie dingen.

Nvidia-chips hebben een aantal duidelijke voordelen die de hogere prijs rechtvaardigen. Denk aan extra prestaties voor nog hogere framerates en detailinstellingen, waarmee de Nvidia GeForce RTX 2070 Super een mooie upgrade van de RX 5700 XT is. Deze kaart is nog maar net gelanceerd en op dit moment is het aanbod nog sterk beperkt. Toch weet Gigabyte zich wederom goed in de kijker te spelen: de Gigabyte GeForce RTX 2070 Super Gaming OC is met 549 euro goedkoop, koel en stil, en komt met één extra jaar garantie, wat hem een prachtige premiumvideokaart maakt. MSI’s gigantische RTX 2070 Super Gaming X Trio is nog stiller en met 33 centimeter een beest om te zien, maar houd de prijs in de gaten.

Goedkoop is duurkoop

Veel van de kaarten die we aanraden, kosten net iets meer dan de allergoedkoopste alternatieven. Dat doen we bewust, want bij de goedkoopste kaarten wordt heel sterk bezuinigd op de koeloplossing. Met een tientje meer win je vaak heel wat terrein op het dit vlak en op het gebied van geluidsproductie. Een tientje besparen op een videokaart van 300 euro of meer? Dat zouden wij niet doen.

Een andere categorie monitoren die snel populairder wordt, is de 3440 x 1440 pixels Ultrawide, ook bekend als ultrawide Quad HD-monitoren. Geliefd bij productiviteitsfanaten vanwege de extra 50 procent nettowerkruimte boven een (ook niet verkeerd) 2560 x 1440 pixels-scherm. Dat houdt wel in dat je videokaart 50 procent extra pixels moet produceren voor een soepele ervaring.

©PXimport

Instapkaarten ultrawide gamen

Om goed uit de voeten te kunnen op deze resolutie, biedt een Nvidia GeForce RTX 2070 Super het minimale dat je nodig hebt. Maar hij is prijzig. Zelfs de vanaf 550 euro beschikbare RTX 2070 Super-modellen halen bij de zwaarste games de hoogste grafische instellingen niet. Ervan uitgaand dat je enkele jaren vooruit wilt met je ultrawide monitor én nieuwe videokaart, is de Nvidia GeForce RTX 2070 Super de logische keuze. Gigabytes RTX 2070 Super Gaming OC is op dit moment de aantrekkelijkste videokaart, maar houd MSI’s Gaming X Trio ook in de gaten.

Ultiem ultrawide

Eigenlijk bereiken we met 1440p ultrawide het punt waarop elk stukje extra grafische kracht goed tot zijn recht komt. De vanaf 1149 euro beschikbare GeForce RTX 2080 Ti is wellicht een waanzinnige suggestie, maar komt hier toch echt uitstekend tot zijn recht. We nemen aan dat niet iedereen zulke bedragen aan zijn videokaart uit wil geven, en het beste advies voor gamers met dit soort schermen is dan ook om te kopen wat wel financieel haalbaar is. Is de 1149 euro van de RTX 2080 Ti je te gortig, maar kun je wel iets meer uitgeven dan de 539 euro van de RTX 2070 Super? Dan is er een duidelijke kanshebber: de RTX 2080 Super, een kaart waar je zo’n 749 euro zal voor moeten neertellen. Maar ook deze kaart is niet altijd krachtig genoeg voor de allerhoogste instellingen op snelle schermen.

Net als bij eerdere adviezen toont Gigabyte dat het de zaken op orde heeft met de Gaming OC-modellen. De RTX 2080 Super Gaming OC is prima koel, stil genoeg, betaalbaar voor zijn klasse en komt met een extra jaar garantie. ASUS’ ROG Strix-model en MSI’s Gaming X Trio zijn weliswaar nog koeler en stiller, maar je betaalt er een stuk meer voor. Desondanks zijn dat modellen om goed in de gaten te houden.

©PXimport

4K, uhd, ultra hd. Ooit toekomstmuziek, maar inmiddels is het bijna lastiger om een full hd-televisie in de winkel te vinden dan een 4K-model. 4K-gamen is nog altijd toekomstmuziek. Ja, een PS4 Pro lijkt 4K met hdr te tonen, maar in de praktijk worden veel games alsnog op lagere resolutie weergegeven.

©PXimport

Alle beetjes helpen

Wil je serieus 4K-gamen, dan is er eigenlijk maar één oplossing: koop de krachtigste videokaart van dit moment, de Nvidia GeForce RTX 2080 Ti. Het is de enige kaart die in het gros van de geteste games op deze resolutie nog 60 beelden per seconde weet te behalen, al zijn er inmiddels al titels waarbij ook dat te hoog gegrepen is.

Welke uitvoering de beste koop is, laten we in het midden. Als je niet op een tientje wilt kijken, dan zijn de MSI GeForce RTX 2080 Ti Gaming X Trio en de ASUS ROG Strix RTX 2080 Ti de beste kaarten op de markt: koel, stil, en fysiek indrukwekkend. Liever een paar tientjes besparen? MSI’s RTX 2080 Ti Duke en Gigabytes Gaming OC-uitvoering zijn iets minder efficiënt, maar wel een stukje goedkoper. Op prestaties lever je dan in elk geval niet in.

©PXimport

Slimme oplossingen

Wel een 4K-monitor, maar is een RTX 2080 Ti te duur? Geen paniek, want er zijn verschillende oplossingen om toch redelijk te gamen op 4K. Een ‘ouderwetse’ manier is om je games op 1920 x 1080 pixels te draaien. Dat ziet er vaak nog redelijk uit, althans zolang je monitor niet te groot is, en dan kun je ook met de videokaartadviezen van 1080 pixels uit de voeten. De ‘moderne’ oplossing is om gebruik te maken van AMD’s Image Sharpening of Nvidia’s DLSS. Beide technieken werken anders, maar komen op hetzelfde neer: je videokaart probeert dan op basis van een lagere resolutie (1440p) er toch een aantrekkelijk 4K-beeld van te maken. Je ziet dan uiteraard niet alle details van een echte 4K-presentatie, maar je hebt wel genoeg aan de videokaarten die we voor 1440p adviseerden: een AMD Radeon RX 5700 XT of een RTX 2070 Super.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Parfum, eau de parfum of eau de toilette: wat is eigenlijk het verschil?
© OlegDoroshin
Gezond leven

Parfum, eau de parfum of eau de toilette: wat is eigenlijk het verschil?

Als je op zoek bent naar een nieuwe geur, kom je vast de termen parfum, eau de parfum (EDP) en eau de toilette (EDT) tegen. Maar wat betekenen ze precies en wat zijn de verschillen? Hier leggen we het uit.

Na het lezen van dit artikel weet je:

  • Hoe het zit met de concentratie geurstoffen en met de geursterkte
  • Hoe en wanneer je elke variant gebruikt
  • Hoe je vaak aan de grootte van de fles al kunt zien of iets parfum is of niet

Lees ook: Föhn, krultang of multistyler: wanneer gebruik je wat?

De belangrijkste factor die deze drie categorieën onderscheidt, is de concentratie van geurstoffen, ook wel parfumolie genoemd, in de alcoholbasis. Hoe hoger de concentratie, hoe krachtiger de geur en hoe langer deze blijft hangen.

Parfum bevat van deze drie de hoogste concentratie geurstoffen, meestal tussen de 20 procent en 30 procent. Dit zorgt voor een intense geur die urenlang, soms zelfs de hele dag, blijft hangen.

Eau de parfum (EDP) heeft een geurconcentratie van 15 procent tot 20 procent. Eau de parfum blijft doorgaans 6 tot 8 uur goed te ruiken, waardoor het geschikt is voor dagelijks gebruik of speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT) bevat 5 procent tot 15 procent geurstoffen en heeft daardoor een lichtere en frissere geur. Het blijft 3 tot 5 uur aanwezig. Door de lichte samenstelling is EDT ideaal voor overdag of voor de lente en zomer, omdat je dan niet een té zware geur wilt dragen.

Hoe en waar gebruik je parfum, eau de parfum en eau de toilette?

Wanneer je (nog) niet precies weet wat je moet hebben, kun je ook kijken naar waar en wanneer je van plan bent om de geur te dragen. Parfum is, vanwege de intensiteit vooral geschikt voor om ’s avonds te gebruiken of bijvoorbeeld voor feestjes. Een paar druppeltjes op de huid is vaak voldoende om urenlang heerlijk te ruiken. Eau de parfum is veelzijdig en kan zowel overdag als ‘s avonds worden gedragen. Het biedt een goede balans tussen geursterkte en draagbaarheid. Eau de toilette is ideaal voor dagelijks gebruik, vooral op het werk of tijdens casual activiteiten. De lichtere geur is minder overweldigend en gemakkelijk op te frissen gedurende de dag.

Prijsverschil

Hogere concentraties geurstoffen betekenen doorgaans hogere prijzen. Parfum wordt vaak in kleinere flesjes verkocht, omdat een kleine hoeveelheid al voldoende is. Eau de parfum en eau de toilette zit meestal in grotere flacons, omdat je hiervan doorgaans per keer meer gebruikt.

Geur testen? Begin met een eau de toilette

(want die is het voordeligst)

Tips voor het kiezen van de juiste geur

  1. Test de geur op je huid: Geuren ontwikkelen zich anders afhankelijk van je huidtype.

  2. Denk na over wanneer je de geur wilt gebruiken: Kies een lichtere geur zoals eau de toilette voor overdag en een intensere geur zoals parfum voor de avond.

  3. Houd rekening met het seizoen: Warme, zware geuren zijn beter geschikt voor de winter, terwijl frisse, lichte geuren passen bij de zomer.

TypeGeurconcentratieHoudbaarheidGeschikt voor
Parfum20% - 30%8 - 24 uurAvond, speciale gelegenheden
Eau de parfum15% - 20%6 - 8 uurDag en avond
Eau de toilette5% - 15%3 - 5 uurOverdag, warmer weer

▼ Volgende artikel
Review Sony Bravia 9 K-65XR90 - Oogverblindend goed
© Sony
Huis

Review Sony Bravia 9 K-65XR90 - Oogverblindend goed

Sony zet volledig in op miniled voor het topmodel, een plaats die tot vorig jaar nog voorbehouden was voor een qd-qledmodel. De Bravia 9 (K-65XR90) belooft tophelderheid en uitstekend contrast dankzij een hoog aantal dimming zones. De beeldkwaliteit moet die van een studiomonitor benaderen, maar Is dat ook zo?

Fantastisch
Conclusie

Sony heeft voor de Bravia 9 hoge verwachtingen gecreëerd en deze ook kunnen waarmaken. Ondanks wat kleine softwareproblemen zijn we vooral erg onder de indruk van de Sony K-65XR90. De nieuwe miniled-achtergrondverlichting levert niet alleen record-piekhelderheid, maar slaagt er dankzij een hoog aantal dimming zones en uitstekende aansturing ook in om prachtig contrast te tonen. Die combinatie maakt dat de tv uitzonderlijk goed presteert, zowel in donkere als heldere kijkomgeving. Samen met excellente kleurweergave garandeert dat een uitzonderlijke kijkervaring, zowel in SDR als HDR. Het mooie design, de prima audio en Google TV zijn kersen op de taart. Voor dit staaltje technologie betaal je vooralsnog een erg hoge prijs.

Plus- en minpunten
  • Mooi ontwerp
  • Uitmuntende HDR-beelden
  • Goede contrast en piekhelderheid
  • Rijk geluid dankzij Acoustic Multi Audio+, Dolby Atmos en DTS:X
  • Kleine softwareproblemen
  • Slechts twee HDMI 2.1-aansluitingen

Sony K-65XR90

  • Adviesprijs: 3699 euro
  • Wat: Ultra HD 4K 120 Hz miniled qled-lcd-tv met lokale dimming
  • Schermformaat: 65 inch (164 cm)
  • Aansluitingen: 4x HDMI (2x 48Gbps, 2x 18Gbps, ARC/eARC, ALLM, 4K120, VRR), 1x S-middenspeaker, 1x optisch digitaal uit, 2x usb, 3x antenne, bluetooth, ethernet, wifi 6 (802.11ax) Extra's: HDR10, HLG, Dolby Vision, Dolby Atmos, DTS:X, Google TV (12), Chromecast, Airplay 2, USB/DLNA-mediaspeler, DVB-T2/C/S2, CI+-slot, XR-processor
  • Afmetingen: 1443 x 908 x 349 mm (inclusief voet)
  • Gewicht: 34,8 kg (inclusief voet)
  • Verbruik (per 1000 uur): SDR 80 kWh (E) / HDR 124 kWh (G)

We beginnen meteen maar positief: we hebben zelden een mooier afgewerkte tv gezien dan deze Sony. Ondanks de miniled-achtergrondverlichting is hij nauwelijks vijf centimeter dik. Een kader is er uiteraard niet, maar rondom kreeg de tv een mooie donkerzilveren rand die het profiel mooi accentueert.

De vlakke rug heeft een vierkantmotief en er zijn inzetstukken bijgeleverd, zodat je alle aansluitingen kunt wegwerken voor een perfect vlakke afwerking. De metalen donkerzilveren voeten kun je op vier posities monteren, aan de uiteinden of meer naar het midden, telkens in een hoge of lage positie. Een echt stijlicoon in de woonkamer, maar wel eentje met het nodige gewicht. Want met 32,4 kilo (zonder voet) is dit een van de zwaarste 65inch-modellen die we tot nu toe hebben bekeken.

📺Lees ook: Kieskeurig.nl's grote tv-test: dit zijn de 15 beste televisies van 2024

Aansluitingen

Ondanks zijn topmodel-status moet ook deze Sony het toch stellen met vier HMDI-poorten, waarvan slechts twee HDMI 2.1-poorten met ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync Compatible). Op een topmodel verwachten we eigenlijk vier HDMI 2.1-poorten. De tv ondersteunt geen 144Hz verversingsfrequentie, terwijl concurrenten dat wel doen, maar het is geen groot gemis. De meerwaarde is beperkt en dan nog alleen voor pc-gamers. De input-lag scoort geen topresultaat, maar blijft wel goed, we meten 19,7ms in 4K60 en 10,7ms in 2K120.

❔Lees zeker ook: Wat is Dolby Atmos, DTS:X en surroundgeluid?

©Eric Beeckmans | ID.nl

De resterende aansluitingen zijn twee usb-poorten, een dubbele tv-tuner met één CI+-slot, en een optische digitale audio-uitgang die gedeeld wordt met de S-Center speakeraansluiting. Met S-center kun je de tv als centerkanaal gebruiken met een externe Sony audio-oplossing. Live tv opnemen is ook mogelijk, daarvoor sluit je eenvoudig externe usb-opslag aan. Tot slot is de televisie ook voorzien van bluetooth, wifi en een ethernetaansluiting. 

Beeldverwerking en softwareproblemen

We hadden tijdens het testen wat problemen met de televisie. Een keer herkende hij onze HDMI-beeldsignalen niet, een andere keer leek hij vast te zitten in bepaalde beeldinstellingen, waardoor we een overmatig aangescherpt beeld te zien kregen. In beide gevallen waren de problemen opgelost door de televisie te herstarten.

Sony moet dus absoluut nog werken aan de stabiliteit van de software. Los van die problemen levert de XR-processor zeer goede beeldverwerking. De upscaling is prima, met de opmerking dat Reality Creation iets krachtiger te werk gaat dan vroeger, zodat we het vaak uitschakelden om overmatig aangescherpt detail te vermijden. Vooral in dvd-content kon dat een probleem zijn. De ruisonderdrukking levert erg goed werk.

©Sony

De Bravia 9 beschikt nog steeds over de instelling Soepele Gradatie, waarmee je kleurovergangen vloeiend kunt maken zonder hinderlijke strepen. Die instelling was op de Bravia 8 verdwenen. De bewegingsscherpte is goed, maar er gaat duidelijk wat detail verloren in snel bewegende beelden.

Je kunt in MotionFlow de voor die techniek gebruikte helderheidsfunctie aanpassen om dat te verbeteren, maar daardoor krijg je dan een zichtbare dubbele rand rond bewegende voorwerpen en dat is juist veel storender. In de hoogste stand flikkert het beeld bovendien.

Met MotionFlow kun je er ook voor zorgen dat snelle camerabewegingen vloeiend weergegeven worden. We merkten wel dat de aarzelingen en beeldfouten die op de Bravia 8 verdwenen waren, hier wel nog zichtbaar waren.

Prachtig contrast, indrukwekkende helderheid

De Sony XR90 heeft een ambitieus doel, hij moet de prestaties van Sony's nieuwste masteringmonitor benaderen. Die monitor, de BVM-HX3110, wordt gebruikt in filmstudio's en kan een piekhelderheid van 4.000 nits halen. De XR90 kreeg daarvoor een nieuwe miniled-achtergrondverlichting met een hoog aantal zones, op ons 65inch-model waren dat er 54×28 (1512). Daarmee plaatst Sony zich naast de Hisense 65U8NQ (1600 zones) en de TCL 65C855 (1344 zones).

Het lcd-paneel is uitgerust met een anti-reflectiefilm en kijkhoekfilm, en inderdaad is de kijkhoek is bijzonder breed. Zelfs vanuit een stevige hoek bekeken blijven het contrast en kleur goed bewaard. Enkel intense HDR-contrasten kunnen vaag de zones zichtbaar maken. Die lagen storen het contrast wel een beetje, want zonder lokale dimming komen we maar op ongeveer 2.600:1. Niet slecht, maar voor een modern lcd-paneel is het eerder matig.

Met de lokale dimming geactiveerd schiet dat echter naar 19.240:1 of zelfs naar oled-niveaus op eenvoudigere testpatronen. De dimming reageert snel en correct, en Sony vindt een uitstekende balans tussen heldere accenten intens weergeven en diepzwart bewaren. De uniformiteit is top in donkere beelden, maar in heldere beelden hadden we een heel vage donkere vlek centraal in beeld, dat gaf soms wat dirty screen-effect.

©Sony

En ja, deze Sony haalt naast uitstekend contrast ook een record helderheid. Op het 10%-venster meten we in de Professional HDR-beeldmodus een piekhelderheid van 3258 nits, en zelfs op het volledig wit beeld haalde de tv nog 848 nits. Doe er een kleurbereik van 93% P3 bij en de kaarten liggen perfect voor top HDR-beelden. En die levert de XR90 absoluut.

Zowel in Dolby Vision als HDR10 toont deze Sony hoe tastbaar een beeld kan worden met een uitzonderlijk dynamisch bereik. Hij bewaart nagenoeg alle witdetail en levert zelfs in heel heldere delen van het beeld nog duidelijke kleuren. Een echt plezier om naar te kijken. De Professional-beeldmodus is bovendien uitstekend gekalibreerd. In HDR maakt hij de middentinten weliswaar iets te helder, maar dat vergeven we graag. In donkere beelden behoudt hij heel veel zwartdetail, zodat je elke nuance kunt zien.

Geluid

Het zou echt jammer zijn als dit prachtige beeld niet vergezeld zou worden door dito geluid. We zijn dan ook erg blij dat ook de audioprestaties prima zijn. Het Acoustic Multi-Audio+-systeem is een 2.2.2-kanaalsopstelling van 70 watt.

Het systeem bestaat uit twee voorwaarts gerichte luidsprekers, ondersteund door twee woofermodules, twee tweeters in het frame links en rechts op halve hoogte en (nieuw dit jaar) twee beam-tweeters bovenaan achteraan. Die opstelling maakt het mogelijk om geluid te positioneren in het scherm, en de beam-tweeters verbeteren de surround en hoogteplaatsing van geluid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

We haalden flink wat volume uit die opstelling, met een erg goede basondersteuning. De bas zakte wat in als je het volume heel hoog zet, maar de vervorming blijft goed onder controle. Muziek klinkt dan ook erg goed op deze tv. En ja, ook surround klinkt naar tevredenheid, de beam-tweeters dragen wezenlijk bij aan de onderdompeling in het geluid. De verbeterde Voice Zoom-functie maakt het mogelijk om dialogen netjes te boosten zonder ook de rest van de soundtrack luider te maken. Een goede soundbar is uiteraard nog steeds beter, maar is voor deze televisie absoluut niet vereist.

Google TV

Net zoals de Bravia 8 gebruikt de Bravia 9 de Mediatek Pentonic MT5897-chipset met quadcore ARM Cortex-A73 CPU, 6GB RAM en de Mali-G57 GPU. De gebruikerservaring in Google TV is vlot. Het blijft bovendien een van onze favoriete smart tv-systemen. Dat heeft alles te maken met het bijzonder ruime app-aanbod, waar je zowel alle internationale als lokale streamingdiensten vindt.

Maar ook de aanwezigheid van Google Cast en Apple Airplay 2 is een fijne bijkomstigheid. Daarnaast biedt het platform heel uitgebreide aanbevelingen, niet per dienst maar per categorie en dat leidt tot een beter aanbod. Meer detail vind je in het artikel over Google TV. Sony heeft nog een extraatje voor je in petto, Sony Picture Core (het vroegere Bravia Core) is een exclusieve streamingdienst waarmee je films kunt huren of kopen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De tv wordt geleverd met twee afstandsbedieningen. Van de klassieke versie zijn we geen fan, van de moderne des te meer. Die afstandsbediening gebruikt een oplaadbare batterij (op te laden via usb-c), en een eenvoudige maar erg goede lay-out met verlichte toetsen. De toetsaanslag is aangenaam en precies. De instellingen-toets bovenaan rechts brengt je naar het snelmenu voor onder andere beeld- en geluidpresets, en de menu-toets daaronder zet extra functies zoals het on-screen-toetsenbord op het scherm.

Conclusie

Sony heeft voor de Bravia 9 hoge verwachtingen gecreëerd en deze ook kunnen waarmaken. Ondanks wat kleine softwareproblemen zijn we vooral erg onder de indruk van de Sony K-65XR90. De nieuwe miniled-achtergrondverlichting levert niet alleen record-piekhelderheid, maar slaagt er dankzij een hoog aantal dimming zones en uitstekende aansturing ook in om prachtig contrast te tonen. Die combinatie maakt dat de tv uitzonderlijk goed presteert, zowel in donkere als heldere kijkomgeving. Samen met excellente kleurweergave garandeert dat een uitzonderlijke kijkervaring, zowel in SDR als HDR. Het mooie design, de prima audio en Google TV zijn kersen op de taart. Voor dit staaltje technologie betaal je vooralsnog een erg hoge prijs.