Big data is voor veel mensen nog een vaag modewoord waar soms moeilijk een beeld bij gevormd kan worden. Deze zes projecten komen rechtstreeks uit de praktijk en werken wellicht inspirerend.

Big data is niet langer een abstracte hype. Steeds meer bedrijven vinden manieren om met grote hoeveelheden ongestructureerde data om te gaan en bedenken daarvoor praktische toepassingen. Wij nemen in dit artikel zes nationale en internationale projecten met je door. Genoemde Nederlandse projecten werden eerder besproken binnen bijeenkomsten van Almere DataCapital.

1. Hollandse Brug

Door het plaatsen van 145 sensoren op een brug kun je van alles te weten komen. Om de veiligheid van passerende personen en voertuigen te bewaken, kan het handig zijn om exact te weten hoe groot de belasting van de brug wordt bij bijvoorbeeld extreme drukte op de weg en het spoor of hoe de brug zich houdt bij extreem weer. Sinds het systeem in 2008 bij de Hollandse Brug op de A6 werd ingevoerd, wordt iedere dag rond 11 gigabyte per dag aan data verzameld omdat de 145 sensoren tot 100 keer per seconde hun data doorsturen.

Tot de brugsensoren behoren camera’s, weerstations, telsystemen en vibratiesensoren. Deze apparaten meten alles van de voertuigen die de verbinding tussen Noord-Holland en Flevoland passeren en analyseren de impact ervan. Dankzij het systeem weten autoriteiten precies waar en wanneer de brug gerepareerd of een deel – uit veiligheidsoverwegingen – gesloten moet worden.

Lees deze PDF voor meer informatie over dit prestigieuze Infrawatch-project. Volgens Maurice Bouwhuis van SARA helpt soortgelijke sensor-big data ons ook in het omgaan met de duinen aan de kust en dijken langs de grote rivieren.

2. Betere streaming video

Videodienst Netflix gebruikt big data om de kwaliteit en stabiliteit van uitzendingen te optimaliseren, schrijft The Wall Street Journal. Het bedrijf koos voor big data na een grote storing in 2008, waarbij sommige klanten dagenlang geen films en series konden bekijken.

Dankzij een nieuw cloudplatform en de inzet van Hadoop om real-time analyses op data mogelijk te maken, kan het bedrijf alle verkeersstromen naar ieder type device in kaart brengen. Zodoende kunnen techneuten van Netflix nu precies zien waar het verkeer op het netwerk vertraging oploopt en daar extra capaciteit naartoe verplaatsen. Ook helpt big data Netflix om beter in te spelen op klantbehoeften zodat betere aanbevelingen worden gedaan; iets wat Bol.com ook in Nederland heeft geregeld.

[youtube]fUeiz_DTl1w[/youtube]

3. Vogeltrek

Tot 2003 wisten biologen bijzonder weinig over het trekgedrag van vogels. Sindsdien zijn vogelaars begonnen met het aanbrengen van GPS-loggers op vogels om na te gaan waar ze overwinteren en – misschien belangrijker nog – waar en waarom ze stoppen voor tussenstops.

Deze data leverde zoveel vragen dat in 2008 werd vanuit de Universiteit van Amsterdam een GPS-systeem werd ontwikkeld waarmee niet alleen de positie van een vogel bepaald kan worden, maar ook sensoren waarmee de vleugelslagfrequentie gemeten kan worden, evenals een bewegingssensor om de versnelling van een vogel in drie richtingen te meten.

De gegevens afkomstig van de vogels worden opgevangen door een grondstation dat draadloos in verbinding staat met een computer van de universiteit. Daar worden de gegevens automatisch verwerkt, opgeslagen in de database en gevisualiseerd in Google Earth KML-bestanden. “Uniek in de wereld”, zegt initiatiefnemer en UvA-professor Willem Bouten hierover. Het ‘rugzakje’ met het systeem weegt slechts twaalf gram en wordt tussen de vleugels van de vogel geplaatst.

“Het is echt fascinerend om te zien dat je dit met andere data kunt combineren, bijvoorbeeld met weermodellen”, zegt Jacob de Vlieg, CEO en wetenschappelijk directeur van het Nederlandse eScience Center.

“We kunnen nu voorspellen wanneer vogels in grote zwermen vliegen. Dat helpt in de luchtvaart om daarmee risicomodellen te bouwen voor vliegverkeer”, aldus De Vlieg. Bouten vertelt tegenover Folia.nl dat overtrekkende vogelzwermen twee dagen van te voren te voorspellen zijn. In Europa staan zo’n 150 meteorologische radars die kunnen worden uitgerust met het vogeltrek voorspellingssysteem.

4. De beurs

De beursvloer draait al jaren op big data. De meeste transacties worden al door geautomatiseerde systemen verricht die volledig op big data sturen en bevechten banken en investeerders elkaar met algoritmes in plaats van inzicht en gevoel.

Nu Google zich met zijn zoektrends ook op de financiële markt richt, wordt de koers nog beter te voorspellen en kan er nog meer geld aan (geautomatiseerde) handel verdiend worden. “Deze online zoekdata geeft ons nieuw inzicht in hoe mensen informatie verzamelen om beslissingen te maken – een proces dat eerder lastig te meten was”, zegt onderzoeker Helen Moat van University College London.

Dat het ook mis kan gaan met beursdata in combinatie met big data, bleek uit een lek bij financieel persbureau Bloomberg eerder in mei dit jaar. Bloomberg levert normaal gesproken slechts beursinformatie aan banken, maar journalisten van de nieuwsorganisatie konden plots inzien waar bankmedewerkers waren ingelogd en waar ze zich mee bezighielden; dit tot ontsteltenis van zakenbank Goldman Sachs, die het lek direct aankaartte.

In onderstaande video kun je zien hoe snel geautomatiseerde systemen nu al met elkaar handelen.

[youtube]B_k_elbBz8c[/youtube]

5. Het Centraal Bureau voor de Statistiek

Het Centraal Bureau voor de Statistiek is al meer dan honderd jaar bezig met cijfers en ramingen. Een groot verschil met vroeger is de komst van big data dat ervoor zorgt dat het bedrijf minder zelf hoeft te onderzoeken. “We maken gaan van een situatie van dataschaarste naar een situatie met dataovervloed”, zegt Dr. Piet Daas van het CBS.

Het bedrijf doet minder enquêtes, maar ziet wel administratieve bronnen (overheidsdatabases) toenemen en boort steeds meer nieuwe bronnen (big data) aan. Bij big data komen per bron zo’n 40 tot 80 miljoen records per dag binnen, terwijl voor administratieve bronnen geldt dat ze per bron ‘slechts’ 20 miljoen records per maand opleveren. Toch zal de enquete nooit uitsterven, zegt Daas. “Niet alles kun je uit bronnen halen.”

Een voorbeeld van iets dat voorheen via een enquête werd opgemeten, is de verplaatsing van mensen. In samenwerking met een landelijke telecomprovider heeft het CBS gedurende 14 dagen de verplaatsingen van zeer mobiele gebruikers gemeten, gebaseerd op de locatie met de telefoonmasten.

Uit de resulterende visualisatie blijkt dat ’s lands zwaarste mobiele bellers vooral rond Amsterdam zitten en het liefst richting Den Haag een Eindhoven gaan. Waar providers deze data al langer gebruiken voor het bijplaatsen van masten en het optimaliseren van het eigen netwerk, zou je deze informatie ook kunnen gebruiken om weg- en spoorinfrastructuur mee uit te breiden, te anticiperen op evenementen en toeristische kansen te ontdekken.

©PXimport

6. Weermodellen

Het voorspellen van het weer is misschien wel de oudste big data uitdaging ter wereld. Bij de Amerikaanse weerzender The Weather Channel wordt inmiddels dagelijks 20 terabyte aan weerinformatie verwerkt.

“Weerinformatie biedt ongelooflijk veel businesskansen omdat iedereen mee te maken heeft”, schrijft hoofdredacteur Kim Nash van zustersite CIO.com. “De vraag stopt nooit. Het resultaat is een competitieve, niche-achtige en dure wereld waarin weerdata een rol speelt.”

In de Verenigde Staten en Europa besteden retailers, farmaceuten, transportbedrijven en evenementorganisaties miljarden euro’s aan data die ze van weermodellen kunnen krijgen.

Zo gebruikt DHL Express big data weerinformatie bij het bepalen van de vliegroutes van dagelijks 3000 vluchten. Verzekeraar EMC Insurance gebruikt de data om te bepalen of claims naar aanleiding van hagelbuien wel gegrond zijn en retailer Sears kon door voorspellende modellen eerder dit jaar zijn toeleveringsketen aanpassen op een grote sneeuwstorm en op tijd noodaggregaten inzetten.

“Als je seizoensproducten verkoopt en je niet bezighoudt met weerinformatie, dan doe je niet goed je werkt”, stelt een consultant.

[youtube]kUUkC2EGdI4[/youtube]

Bron: Computerworld.nl

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.