Regelmatig een (huis)sleutel kwijt? Met een slim deurslot heb je daar geen last van. Open het slot gewoon met een app op je smartphone. Dat kan zelfs op afstand, zodat de deur kort voor jouw aankomst al is ontgrendeld. Nuttig voor het geval je met volle boodschappentassen of een zware reiskoffer thuiskomt. Er zijn uiteenlopende slimme deursloten te koop. Maar op welke aspecten moet je bij aanschaf nou letten?

Tip 1 Nut slim deurslot

Bij een slim deurslot (ook wel smart lock genoemd) fungeert je smartphone of smartwatch als veredelde huissleutel. Je installeert hiervoor een app van de fabrikant. Deze toepassing is vrijwel altijd voor Android-apparaten en iPhones beschikbaar. Tik in een app op een knop om het slot te ontgrendelen of te vergrendelen. Via een elektronisch mechanisme voert het slimme deurslot deze taak vervolgens uit. Je kunt dit apparaat op de voor- en achterdeur monteren.

Een slim deurslot heeft verschillende voordelen. Zo hoef je voortaan geen fysieke sleutel meer mee te nemen. Handig, want je kunt die dan ook niet verliezen. Ben je onderweg en twijfel je of de deur wel op slot zit? Dat controleer je eenvoudig in de app. Afhankelijk van het gekozen product kun je de deur op afstand (automatisch laten) ontgrendelen. Dat gebeurt bijvoorbeeld zodra je de auto bij het huis parkeert. Omgekeerd kan ook. Ga je weg, dan gaat de deur vanzelf op slot.

De genoemde voordelen verschillen per product. Het is dan ook verstandig om de eigenschappen van diverse slimme sloten met elkaar te vergelijken. De tips in dit artikel zijn hierbij een goede leidraad.

Het ingebouwde motortje van een slim deurslot kan de deur ver- of ontgrendelen.

Tip 2 Cilinder vervangen?

Vanuit praktisch oogpunt is het nuttig om te weten of je de bestaande cilinder van het huidige slot dient te vervangen. Dat is bij de meeste producten het geval. Hierbij is het belangrijk om een product met de juiste binnen- en buitenmaat van de cilinder te kopen. Je kunt de benodigde maten van het huidige ‘domme’ slot zelf opmeten. Houd er rekening mee dat bepaalde producten het volledige deurbeslag of de deurklink vervangen. Shop je graag in buitenlandse webshops? Let er dan op dat het product compatibel is met Europese cilinders.

Sommige slimme deursloten kun je ook op de huidige cilinder monteren, zoals producten van Nuki en Yale. Hierbij zit de huissleutel altijd in het slot. Die wordt door middel van een motortje omgedraaid. Het is dan handig dat je bestaande cilinder voorzien is van een paniekfunctie, de mogelijkheid om aan beide zijden tegelijkertijd een sleutel te gebruiken. Anders kun je ook met sleutel het huis niet meer in als het slimme slot weigert, een normale cilinder accepteert immers maar één sleutel tegelijkertijd.

Overigens zijn slimme sloten die je rechtstreeks op de bestaande cilinder plaatst wel in de minderheid. Een groot voordeel is de eenvoudige installatie. Je monteert dit type slimme deurslot altijd aan de binnenzijde van de deur.

Geen zin om de huidige cilinder te vervangen? In dat geval is het Nuki Smart Lock Pro (vijfde generatie) een interessante optie.

Tip 3 Netwerktoegang

De meeste slimme deursloten communiceren met je thuisnetwerk. In de behuizing bevindt zich dan een draadloze netwerkadapter of de verbinding verloopt via een zogeheten bridge. In dat laatste geval koppel je een apart kastje aan de router of switch, waarna het een eigen draadloos signaal uitzendt. Let hierbij wel even op, want vaak dien je deze bridge apart aan te schaffen. Heeft het slimme deurslot al van zichzelf een wifi-adapter? Zorg dan dat de draadloze netwerkdekking bij de voor- en/of achterdeur op orde is. Een pluspunt is wanneer het slimme apparaat met de 2,4GHz- en 5GHz-frequentieband overweg kan. Dat vergroot de kans op een stabiele verbinding.

Als het slimme deurslot met je thuisnetwerk is verbonden, kun je dit apparaat altijd en overal benaderen. Ben je even niet thuis, dan doe je op afstand even de deur open voor een familielid, buurvrouw of huishoudster. Je deelt vanaf je vakantieadres ook eenvoudig digitale sleutels uit. Ontvang verder pushmeldingen van gebeurtenissen. Je ziet zo precies op welk tijdstip je partner, (klein)kind of huisgenoot thuiskomt. De bekende fabrikant Nuki rekent bij sommige producten een extra bedrag voor wifi-toegang, zoals in het geval van het Smart Lock Go.

Check vooraf goed of je voor koppeling met het draadloze thuisnetwerk een bridge nodig hebt, zoals dit exemplaar van Bold.

Tip 4 Bluetooth

Er bestaan ook slimme deursloten die uitsluitend bluetooth ondersteunen. Deze draadloze verbindingstechniek heeft een kort bereik van pakweg tien meter. Logischerwijs bedien je het slimme deurslot dan uitsluitend wanneer je met jouw smartphone of ander geschikt ontgrendelapparaat in de buurt bent. Goedkope producten van relatief onbekende merken kunnen vaak alleen met bluetooth uit de voeten. Toch kiest ook het bekende merk Netatmo bewust voor een versleutelde bluetooth-koppeling. Het merk beweert dat een wifi-verbinding de kans op een cyberinbraakpoging vergroot.

Vergeleken met wifi heeft bluetooth een lager energieverbruik, waardoor de oplaadbare accu of vervangbare batterijen langer meegaan. Nieuwe slimme deursloten van bekende merken kunnen meestal zowel met wifi als bluetooth overweg. Valt de internetverbinding plotseling uit, dan ontgrendel je de deur alsnog met je smartphone.

Een slim deurslot van Netatmo kun je via een bluetoothverbinding alleen van dichtbij openen.

Tip 5 Geofencing

De betere producten ondersteunen geofencing. Via bluetooth of de gps-chip in je smartphone ‘weet’ het slimme deurslot het zodra je in de buurt van de voordeur bent. Voordat je over de drempel stapt, is het slot al ontgrendeld. Je hoeft de smartphone dan niet uit je broekzak te halen. Soms kun je in de app zelfs de gewenste afstand instellen. Overigens is er in de praktijk mogelijk sprake van vertraging. Het kan bijvoorbeeld een paar tellen langer duren voordat het slot opengaat. Andersom werkt het trouwens ook. Ga je weg, dan kan de geofencing-functie het slot automatisch activeren.

Ook betaalbare producten ondersteunen doorgaans geofencing, zoals de Yale Linus L2.

Tip 6 Slot openen

Elk slim deurslot open en sluit je met een app op een smartphone. Handig, maar wat als je het mobiele toestel even niet op zak hebt of de accu leeg is? Geen zorgen, want meestal zijn er diverse alternatieve methoden om de deur te ontgrendelen.

Bij modellen met een cijferpaneel kun je een pincode instellen. Ideaal voor jonge kinderen die nog geen smartphone bij zich dragen. Je hoeft zo geen sleutel meer in de tuin te verstoppen.

Naast de cijfertoetsen is er op het paneel soms ook een vingerafdruksensor aanwezig, zoals bij bepaalde producten van Nuki en Aqara. Tik die aan om de deur te ontgrendelen. Verder leveren diverse fabrikanten een speciale afstandsbediening mee. Tot slot kun je veel slimme deursloten met een gewone sleutel, pasje of (NFC-)tag openen. Houd er rekening mee dat de hier besproken accessoires lang niet altijd niet in de verpakking van het slimme deurslot zijn inbegrepen. Je kunt ze in dat geval apart aanschaffen.

Smartphone, afstandsbediening of NFC-tag vergeten? Met dit cijferpaneel van de Aqara Smart Lock U200 Kit kom je altijd binnen.

Tip 7 Energievoorziening

Ieder slim deurslot werkt op stroom. In de behuizing zit tenslotte een motortje. Het is dus belangrijk dat de energievoorziening op orde is, want anders werkt het slot niet. Je hebt hierbij keuze uit twee opties, namelijk vervangbare batterijen (AA of AAA) of een oplaadbare accu. In het laatste geval is er een oplaadkabel bijgesloten. Meestal toont de app een waarschuwing wanneer het energieniveau een bepaald niveau bereikt, bijvoorbeeld twintig of dertig procent.

Het is verstandig om te beseffen hoe je een slim deurslot zonder energievoorraad alsnog kunt openen. Als je na een lange vakantie weer thuiskomt, kunnen de batterijen of de accu namelijk leeg zijn. De oplossingen verschillen per product. Veel modellen hebben aan de buitenzijde een noodstroom-aansluiting, waardoor je het apparaat alsnog kunt bedienen. Onder meer producten van Loqed en Netatmo hebben zo’n stroompoort. Verder bestaan er ook modellen die je evengoed met een fysieke sleutel zonder stroomvoorziening kunt bedienen.

Het Nuki Smart Lock Ultra heeft een magnetische oplaadpoort.

Tip 8 Functies in app

Fabrikanten ontwikkelen allemaal een eigen app. Die geeft je over het algemeen toegang tot interessante functies. Dat geldt met name voor producten met netwerktoegang. Je kunt bijvoorbeeld verschillende digitale sleutels uitdelen. Op die manier kan elk gezinslid de deur openmaken of op slot doen. Ga je een tijdje op vakantie? Geef dan een tijdelijke sleutel aan een buurvrouw of -man. Handig voor het geval diegene de planten of huisdieren verzorgt.

Je bepaalt in de app op welke dagen en tijdstippen ieder persoon toegang heeft. Raakt iemand zijn of haar smartphone kwijt, dan blokkeer je de digitale sleutel direct. Dat is heel wat minder ingrijpend (en prijzig) dan het inschakelen van een slotenmaker voor het vervangen van de cilinder(s).

Meestal zit er in de app ook een logboek. Bekijk hierin wie het slimme deurslot op een bepaalde dag allemaal hebben gebruikt. Je kunt hierin onder meer zien of een gezinslid veilig is thuisgekomen. Bij de meeste modellen ontvang je hiervan desgewenst een pushbericht op je smartphone. Tot slot staan er in de app mogelijk verse updates voor het slimme deurslot klaar. Die kun je in dat geval installeren.

©FLORIE BERGER

In de app kun je digitale sleutels uitdelen en weer intrekken.

Tip 9 Smartplatformen

Veel producten ondersteunen een of meerdere smartplatformen. Het voordeel daarvan is dat ze met andere slimme apparaten kunnen samenwerken. Dat biedt allerlei extra mogelijkheden. Doe je ’s avonds na een lange werkdag de voordeur open, dan springen bijvoorbeeld automatisch de verlichting en verwarming aan. Een andere optie is dat na vergrendeling van het slimme slot jouw alarmsysteem wordt geactiveerd. Verder kun je met behulp van een gekoppelde stemassistent de deur openen. Dat werkt via spraakopdrachten. Kortom, de mogelijkheden zijn eindeloos!

Afhankelijk van welke smarthome-apparaten je reeds bezit, kun je kiezen voor een slim deurslot dat daarmee kan ‘praten’. Wellicht is een product met ondersteuning voor bijvoorbeeld Google Home, Apple HomeKit, IFTTT of Samsung SmartThings voor jou interessant. Nog handiger voor de toekomst is wanneer het slimme slot de overkoepelende standaard Matter accepteert. In dat geval kunnen apparaten met ondersteuning voor uiteenlopende smarthome-platformen met elkaar samenwerken. Veel recente producten van bekende merken ondersteunen tegenwoordig Matter.

Het Nuki Smart Lock Pro (vierde generatie) was volgens het Oostenrijkse merk in 2023 het eerste slimme deurslot met Matter-ondersteuning.

Tip 10 SKG-keurmerk

Naast gebruikscomfort dient een slim deurslot een hoger doel, namelijk het beveiligen van je huis. Check om die reden of het product is gecertificeerd met het gerenommeerde SKG-keurmerk. Stichting Kwaliteit Gevelbouw beoordeelt aan de hand van tests in hoeverre een deurslot is beschermd tegen inbraak. Op basis daarvan krijgt een product één, twee of drie sterren. Hoe meer sterren, hoe langer een inbreker nodig heeft om het slot open te breken. Zo is een SKG***-gecertificeerd product beveiligd tegen de veelgebruikte kerntrekmethode. Onder andere merken als Netatmo, Bold en Loqed fabriceren producten die voldoen aan het hoogste SKG-keurmerk.

Let op of je ergens op het slot dit logo ziet staan.

Kooptips

Wil je een slim deurslot kopen? We bespreken drie interessante producten.

Nuki Smart Lock Pro (vijfde generatie)

Ondanks zijn kleine postuur plaats je het recent verschenen Nuki Smart Lock Pro (vijfde generatie) over de bestaande cilinder en huissleutel. De behuizingen van eerdere generaties waren een stuk groter. Volgens de fabrikant duurt de montage nog geen vijf minuten. Dit product heeft geen bridge nodig.

Aan de hand van drie instellingen bepaal je hoe snel de motor de sleutel omdraait. Kies je de traagste stand, dan hoor je weinig geluid. Voor de stroomvoorziening bevat dit apparaat een oplaadbare batterij. Gebruik de bijgesloten kabel met magnetische aansluiting om de accu te voeden. Verder ondersteunt het Smart Lock Pro (vijfde generatie) zowel bluetooth als wifi. Je kunt het slimme deurslot dus eenvoudig op afstand bedienen. Dankzij ondersteuning voor geofencing gebeurt het vergrendelen en ontgrendelen automatisch bij het verlaten of betreden van de woning. Via de bijgesloten zwarte en witte ring pas je het uiterlijk naar eigen wens aan.

Loqed Touch Smart Lock

Het Loqed Touch Smart Lock is in een zilverkleurige en zwarte behuizing te koop. Bij de deurklink zit een klein aanraakpaneel. Tik dat aan om het slot te openen. Het slimme slot herkent de smartphone in jouw broekzak of tas en verleent je vervolgens toegang. Dat gebeurt via bluetooth. Heb je geen mobiel toestel op zak? Tik dan op het bedieningspaneel een toegangscode.

Loqed claimt dat je voor de installatie alleen een schroevendraaier nodig hebt. Je vervangt hierbij de bestaande cilinder. Er is een bridge inbegrepen, zodat je het apparaat op jouw draadloze thuisnetwerk kunt aanmelden. Hierdoor kun je het Touch Smart Lock overal ter wereld bedienen en gastsleutels uitdelen. In de behuizing gaan maar liefst acht AA-batterijen. Tot slot voldoet het product aan de eisen van het SKG***-certificaat.

Netatmo Slim Deurslot

Vergeleken met veel andere merken gooit Netatmo het over een andere boeg. Zo ondersteunt dit slimme deurslot van het Franse merk alleen bluetooth. Kortom, je kunt de deur alleen van dichtbij openen. Hiervoor zijn er standaard drie fysieke sleutels bijgesloten. Heb je er meer nodig, dan kun je die bijbestellen. Wegens het gebruik van fysieke sleutels merk je amper dat je een slim slot in gebruik hebt. Volgens de fabrikant is het onmogelijk om ze na te maken. Uiteraard kun je de deur ook vanuit de app vergrendelen en ontgrendelen, waarbij je eenvoudig (tijdelijke) digitale sleutels aan andere personen uitdeelt. Je vervangt met dit product de bestaande cilinder. Dankzij de SKG***-certificering is dit slimme slot goed bestand tegen fysieke inbraakpogingen. In de behuizing gaan vier AAA-batterijen. Die dien je bij gemiddeld gebruik na ongeveer een jaar te vervangen.

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.