Slimme snufjes trekken de aandacht in bijvoorbeeld huishoudelijke apparaten, maar je betaalt er een flinke meerprijs voor. Met wat sensors kun je apparaten al veel slimmer maken, voor bediening vanuit Home Assistant of inzicht in de status. Het kan tevens helpen om stroom te besparen of als geheugensteuntje dienen om de wasmachine te legen.

Steeds meer huishoudelijke apparaten kun je bedienen met je smarthome. De robotstofzuiniger is bekend, maar je hebt bijvoorbeeld ook slimme wasmachines, koelkasten en ovens. Je betaalt wel een flinke meerprijs voor eigenschappen als een touchscreen, appbediening of een camera om in je koelkast te gluren. Ook AI duikt steeds vaker op, zelfs in elektrische tandenborstels.

Het is vooral leuk voor de marketingafdeling, bijvoorbeeld voor die van Samsung, die op termijn een NPU (Neural Processing Unit) in elk huishoudelijk apparaat wil stoppen. Maar de praktische meerwaarde is vaak beperkt.

Basale zaken kun je ook op een andere manier voor elkaar krijgen, met een kleine investering. Dat laten we in dit artikel zien. We gaan domme apparaten slim maken! We gebruiken hierbij Home Assistant en enkele accessoires. Zo gaan we de status van een wasmachine bijhouden, waarbij we ook het verbruik van een wasbeurt registreren. We zorgen dat een vaatwasser de goedkope uurtjes benut. En tot slot gaan we diverse apparaten die alleen via infrarood werken slim aansturen met Home Assistant. Uiteraard kun je veel tips toepassen op andere apparaten!

©RossHelen - rh2010

Bij sommige nieuwe wasmachines kun je de status zien via een app, maar dat geldt natuurlijk lang niet voor alle wasmachines.

1 Wat heb je nodig?

Fysieke sensors zijn een goede hulp. Vooral voor het betrouwbare en zuinige Zigbee is een breed aanbod. Sensors werken gemakkelijk enkele jaren op één knoopcelbatterij. Voor tussenstekkers is wifi ook een goede optie. We gebruiken hoofdzakelijk een deur- en raamsensor van Aqara voor Zigbee, en tussenstekkers voor Zigbee en wifi. Je kunt naar believen uitbreiden met extra sensors (zie kader ‘Maak systemen slimmer met sensors’). Kies een tussenstekker die het verbruik van het aangesloten apparaat meet. Dat maakt bediening op afstand mogelijk, én geeft inzicht in het verbruik en daarmee de status van bijvoorbeeld een wasmachine. De tussenstekker kan ook sluipverbruik beperken. Let er wel op dat het accessoire een klein eigen verbruik heeft. Voor de Nous A1Z is dat bijvoorbeeld 0,5 watt. Voor de integratie van apparaten met infrarood gebruiken we een Broadlink RM4 Mini.

Met een tussenstekker kun je een apparaat schakelen en het verbruik meten.

Met een deur-raamsensor kun je zien of de koelkast openstaat.

2 Hulpmiddelen

We benutten diverse handige opties van Home Assistant. Zo is er een blueprint om eenvoudig een notificatie te sturen naar een smartphone. Zorg dat je de Home Assistant-app op je smartphone hebt geïnstalleerd (Android of iOS), zodat je het toestel direct als bestemming voor de notificaties kunt kiezen. Over het werken met blueprints lees je meer in dit artikel.

We gebruiken ook enkele helpers. Deze vind je via Instellingen / Apparaten & diensten op het tabblad Helpers. Je kunt met helpers een bepaalde status onthouden. Zo gebruiken we een helper van het type schakelaar om een eenvoudige aan-uitstatus bij te houden en een helper voor een keuzelijst om extra statussen te kunnen selecteren uit de lijst. Verder demonstreren we het gebruik van een template-sensor om het energieverbruik van de laatste wasbeurt te berekenen.

Met een helper kun je een bepaalde status bijhouden in een automatisering.

Wasmachine

3 Status wasmachine

We gaan als voorbeeld een wasmachine slimmer maken. We willen de status bijhouden met als opties Vrij, Bezig en Ongeleegd. Hiervoor maken we een helper van het type keuzelijst. Zo weet je steeds of je een was kunt doen, of juist de frisse was eruit moet halen. We registeren het verbruik van elke wasbeurt met een template-sensor.

Als de wasmachine klaar is, sturen we een notificatie naar een smartphone met daarin de verbruikte energie. Als fysieke accessoires gebruiken we een tussenstekker die het stroomverbruik meet in combinatie met een deur-raamsensor op de deur, om te zien of de wasmachine is geleegd. Verander vooraf eenmalig handmatig de status van de keuzelijst naar Vrij.

Via een helper kunnen we de juiste status van de wasmachine aangeven.

4 Automatisering

De automatisering kun je relatief eenvoudig maken. Stijgt het verbruik van de wasmachine boven bijvoorbeeld 5 watt met als voorwaarde dat de status Vrij is? Verander dan de status via de keuzelijst naar Bezig. Verbruikt de wasmachine een bepaalde tijd geen stroom (meer) en is de status Bezig? Verander dan de status naar Ongeleegd en stuur eventueel een melding naar een smartphone.

Gaat de wasmachinedeur open en is de status Ongeleegd? Dan kun je ervan uitgaan dat de wasmachine is geleegd. Verander daarom de status naar Vrij en stuur (eventueel) een notificatie dat de wasmachine beschikbaar is.

Je kunt volstaan met één automatisering. Geef dan elke trigger een eigen trigger-ID. Voeg dan één actie van het type Kiezen toe met vervolgens voor elke trigger één optie. In een optie kun je de trigger-ID als voorwaarde gebruiken én de andere genoemde voorwaarden (zoals de huidige status).

Je kunt volstaan met één automatisering om de status in te stellen. 

5 Startverbruik registreren

De meetstekker van HomeWizard biedt een (virtuele) sensor (in ons voorbeeld sensor.wasmachine_total_power_import_t1) met het totale energieverbruik van de wasmachine. De meetstekker van Nous voor Zigbee is overigens ook geschikt. Zo’n sensor kun je toevoegen aan het energiedashboard.

Hier willen we vooral inzicht hebben in het verbruik van de laatste wasbeurt. Daarom maken we eerst een template-sensor die het verbruik bewaart aan het begin van de wasbeurt. Het veranderen de status naar Bezig gebruiken we als trigger. Hiervoor voeg je onderstaande regels toe aan het configuratiebestand (configuration.yaml):

De code kun je downloaden van deze pagina en daarna vanuit een programma als Kladblok overnemen.

We gebruiken deze meetstekker met wifi van HomeWizard.

6 Verbruik wasbeurt vastleggen

We voegen met onderstaande regels een tweede template-sensor toe. Als trigger gebruiken we het veranderen van de status naar Ongeleegd. Hierdoor kunnen we aan het einde van de wasbeurt berekenen hoeveel energie er is verbruikt. Bij het berekenen van het verschil zetten we de waardes eerst om naar een zwevendekommagetal (float). Het verbruik van de wasbeurt kun je vervolgens doorgeven in een notificatie.

De code kun je downloaden van deze pagina en daarna vanuit een programma als Kladblok overnemen.

Je kunt dit natuurlijk ook voor andere apparaten gebruiken, waarvan je het verbruik wilt bijhouden. Denk aan een wasdroger of vaatwasser. Belangrijk is dat je weet (of meet) wanneer het apparaat start en klaar is.

Via template-sensors houden we het verbruik bij van de laatste wasbeurt.

7 E-mail met notificatie

Je kunt de automatisering eventueel aanpassen om een notificatie te versturen als de wasmachine klaar is, waarin je direct het verbruik doorgeeft dat via de template-sensor is vastgelegd. In YAML-code ziet dat er als volgt uit:

De code kun je downloaden van deze pagina en daarna vanuit een programma als Kladblok overnemen.

Na afloop sturen we een notificatie met de verbruikte energie.

Vaatwasser

8 Goedkope uurtjes

Een vaatwasser zal al snel zo’n 1 kWh per beurt verbruiken. Veel mensen zetten de vaatwasser na het avondeten aan, wat vaak het duurste moment is bij een dynamisch energiecontract. Daarom gaan we in dit voorbeeld de goedkope uurtjes benutten met een vaatwasser. Dat scheelt al snel zo’n 10 tot 20 eurocent per kWh. Bij dagelijks gebruik kun je op jaarbasis zo’n 36 tot 72 euro besparen.

Je kunt de vaatwasser evengoed gewoon aanzetten na het avondeten, zoals normaal. Gebruik daarbij liefst de ecostand, wat ongeveer 30% extra bespaart. De automatisering regelt de rest. Het is een alternatief voor vaatwassers die geen startuitstel hebben. Maak om te beginnen een helper van het type schakelaar, een zogeheten boolean. Daarmee houden we bij of de actie is gestart. In ons voorbeeld maken we drie automatiseringen, maar je kunt ook weer alles in één automatisering zetten door weer een ID aan elke trigger toe te kennen en die als voorwaarde in acties te gebruiken.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Niet alle vaatwassers bieden een mogelijkheid voor startuitstel.

9 Automatisering maken

Als de vaatwasser is gestart, ligt het vermogen bijvoorbeeld 20 seconden boven 6 watt. Dat gebruiken we als trigger in de eerste automatisering. We zetten op dat moment direct het apparaat uit, op voorwaarde dat de boolean uit is. Je kunt als extra voorwaarde stellen dat dit alleen na 18:00 moet gebeuren, zodat je overdag de vaatwasser normaal kunt gebruiken. We zetten tevens deze boolean aan, om aan te geven dat de actie loopt.

In de tweede automatisering zetten we op een gunstig tijdstip (met lage stroomkosten) het apparaat aan. We kiezen in dit voorbeeld 3:00 als trigger, wat vrijwel altijd een goedkoop moment is. Je zou overigens ook een integratie kunnen gebruiken om daadwerkelijk het laagste tarief te gebruiken.

In de derde automatisering zetten we om 6:00 de boolean uit. Het zal apparaat zal dan zeker klaar zijn; een programma heeft immers een vaste duur. Je kunt eventueel ook meten wanneer het programma klaar is. En je kunt een notificatie laten sturen dat de vaatwasser klaar is.

We maken een automatisering om een goedkoop tarief te benutten. 

Infrarood

10 Infraroodbediening

Je hebt waarschijnlijk best veel apparaten in huis die je met een afstandsbediening kunt bedienen via infrarood. Denk aan bijvoorbeeld een mediaspeler, airconditioning, versterker, televisie, elektrische verwarming, actieve luidsprekers, elektrische gordijnen en bepaalde ledverlichting. Veel van deze apparaten missen een mogelijkheid voor directe integratie in Home Assistant. Dit kun je oplossen met een accessoire die als een soort brug tussen wifi en infrarood fungeert, zoals de genoemde hub van Broadlink.

©Dmitri Maruta

Veel apparaten in huis zijn alleen via infrarood te bedienen.

11 Broadlink RM4 Mini

Logitech besloot in 2021 helaas te stoppen met de productie van zijn Harmony-producten. Gelukkig biedt Broadlink een goed alternatief, zoals de RM4 Mini of de duurdere RM4 pro. Beide hubs kunnen een 38kHz-infraroodsignaal (IR) versturen. De Pro-versie voegt communicatie op 433 MHz (RF) toe. Het idee is dat je eerst commando’s van de afstandsbediening leert, waarna je deze infraroodsignalen vanuit de hub kunt versturen naar het apparaat. Dat kan via de app, met de stem (Google of Alexa) maar ook via Home Assistant.

De Broadlink RM4 Mini kan infraroodsignalen versturen voor het bedienen van apparaten.

12 Hub in gebruik nemen

De Broadlink-app is nodig om de hub in gebruik te nemen. Maak eerst een account in de app. Kies daarna Add device / Wi-Fi device / Universal Remote / RM4 mini en volg de instructies. Nadat je verbinding hebt gemaakt met de wifi-hotspot van de RM4 Mini kun je jouw wifi-netwerk instellen om de hub in gebruik te nemen. Selecteer dan het gevonden apparaat en klik op Join the room. Kies de ruimte waarin je de hub gebruikt. Voltooi de wizard om de installatie af te ronden.

Open dan voor het betreffende apparaat het menu (via de drie puntjes rechtsboven) en kies Property. Haal het vinkje weg bij Lock device. Dit zorgt ervoor dat je de hub kunt gebruiken met andere systemen, zoals Home Assistant. Je zou vanaf hier de app kunnen gebruiken om commando’s van je afstandsbediening te leren, maar als je voornamelijk met Home Assistant gaat werken, is dat niet nodig en zelfs onnodig extra werk. Je kunt de met de app geleerde commando’s namelijk niet overbrengen.

We voegen de hub eerst toe via de app van de fabrikant.

13 Commando’s leren

De hub is automatisch ontdekt binnen Home Assistant en hoef je bij het toevoegen alleen maar een naam te geven. Je kunt nu een voor een de verschillende commando’s leren van de afstandsbediening waarna je deze ook kunt versturen.

Hiervoor ga je naar Ontwikkelhulpmiddelen / Diensten. Kies Afstandsbediening: Opdracht leren. Klik achter Doelen op Entiteit kiezen en selecteer de zojuist toegevoegde afstandsbediening. Zet een vinkje bij Apparaat en vul een naam in voor het apparaat dat je gaat bedienen, zoals een televisie. Zet ook een vinkje bij Opdracht en voer een naam voor de opdracht in, bijvoorbeeld volumeplus. Klik dan op de knop Dienst aanroepen. Richt de afstandsbediening op de hub en klik op de bewuste knop. De knop wordt groen ter bevestiging.

Wil je meer commando’s leren? Gebruik steeds dezelfde naam voor het apparaat. Verander alleen de tekst bij Opdracht. Vul bijvoorbeeld volumemin in en leer het bewuste commando. Het vraagt allemaal wat tijd en concentratie, maar het is niet lastig.

Via de ontwikkelhulpmiddelen kun je commando’s leren.

14 Commando’s versturen

Alle aangeleerde en zelfbenoemde commando’s kun je daarna in automatiseringen of scripts gebruiken. Dit kun je uitproberen via ditzelfde hulpmiddel. Kies daarvoor de dienst Afstandsbediening: Opdracht verzenden. Kies vervolgens de entiteit, vul de naam voor het apparaat in en vul bij Opdracht uiteraard het eerder geleerde commando in. Zorg dat de RM4 Mini zicht op de televisie heeft, want de commando’s worden nu uiteraard vanuit deze hub verstuurd. Die heeft overigens een goed bereik, waardoor het niet snel problemen zal geven.

Op vergelijkbare wijze kun je de eerder geleerde commando’s versturen.

15 Zelfbouwoplossing

Wil je niet te veel geld uitgeven, dan kun je voor minder dan vijf euro ook zelf een infraroodzender/ontvanger bouwen. Als basis kun je een ESP8266- of ESP32-microcontroller gebruiken. Een goed voorbeeld is de kleine en goedkope Wemos D1 Mini of een kloon. De software ESPHome (je leest hier meer over in dit artikel op onze website) zorgt voor eenvoudige integratie met Home Assistant.

Na de installatie van ESPHome, bijvoorbeeld onder Windows, kun je met het commando esphome wizard infrarood.yaml een configuratiebestand maken, wat je daarna kunt aanvullen met de hieronder genoemde configuratie. We gaan in de volgende stappen eerst commando’s van de afstandsbediening ontvangen met een infraroodontvanger, zodat we diezelfde commando’s in de volgende stap kunnen gaan versturen via een infrarood-led.

Gebruik de wizard om een concept van je configuratiebestand te maken.

16 Commando’s ontvangen

Zoals gezegd gaan we eerst commando’s ontvangen met ESPHome. Sluit daarvoor een infraroodontvanger zoals de TSOP38238 aan. Via de logfunctie van ESPHome kun je alle ontvangen commando’s aflezen. Voor een infraroodontvanger op poort D6 voeg je onderstaande regels aan de configuratie toe:

De code kun je downloaden van deze pagina en daarna vanuit een programma als Kladblok overnemen.

Als je de afstandsbediening op de sensor richt en een knop indrukt, kun je aflezen welke commando’s er zijn verstuurd door de afstandsbediening. Noteer deze codes. We gaan deze straks versturen met een infraroodzender. Voor airco’s is overigens een component IR Remote Climate beschikbaar. Deze kent alle commando’s voor alle bekende systemen. In dat geval is een infraroodontvanger niet nodig. Je kunt de infraroodontvanger eventueel verwijderen na het noteren van alle commando’s.

Via de logfunctie kun je noteren welke infraroodcommando’s werden ontvangen.

17 Commando’s versturen

Door een infrarood-led met weerstand aan te sluiten, kun je de hiervoor genoteerde commando’s gaan versturen. Omdat een ESP8266-module aan de uitgang maar een bescheiden stroom kan leveren, zou je de led via een transistor kunnen aansluiten, zoals een 2N3904 of 2N2222. Je kunt dan een wat grotere afstand overbruggen met de signalen. Als je het makkelijker vindt, kun je ook een speciale module voor zenden en/of ontvangen gebruiken. Voor de infrarood-led op poort D2 ziet de code er als volgt uit:

De code kun je downloaden van deze pagina en daarna vanuit een programma als Kladblok overnemen.

We zullen als voorbeeld twee knoppen van afstandsbediening toevoegen. Dat zijn de commando’s die de ingang van een audiosysteem omschakelen tussen RCA (analoog) en Toslink. De integratie van ESPHome zorgt dat de knoppen ook in Home Assistant beschikbaar zijn, zodat je vanuit een automatisering of script de afstandsbediening kunt ‘simuleren’, zolang het apparaat binnen oogbereik van de infrarood-led is.

De code kun je downloaden van deze pagina en daarna vanuit een programma als Kladblok overnemen.

Ook vanuit Home Assistant kun je de infraroodcommando’s versturen.

De achterzijde van een doorsnee receiver telt al gauw tientallen aansluitingen. Bij duurdere modellen loopt dat aantal vaak op tot bijna honderd. Voor het aansluiten van audiovisuele apparaten bestaan er dan ook meestal meerdere opties. In dit artikel lees je welke poorten je het beste kunt gebruiken.

Ook interessant: Receiver kopen? Let op deze aandachtspunten

Bekende audiomerken als Denon, Onkyo, Marantz en Yamaha brengen geregeld uitgebreide receivers op de markt. Dat resulteert in een nogal drukke achterkant met een heleboel in- en uitgangen. Gelukkig helpen de fabrikanten je alvast een handje. Zo staat bij vrijwel alle aansluitingen vermeld waarvoor je de bewuste poort kunt gebruiken. Toch is een nadere uitleg geen overbodige luxe. Kijken we bijvoorbeeld naar het koppelen van een cd-speler, dan zijn er doorgaans drie mogelijkheden. En zo stuit je wellicht op nog meer aansluitdilemma's.

©Onkyo

In de witte vlakken zie je welke apparaten en luidsprekers je allemaal op de receiver kunt aansluiten. Tip: klik op de afbeelding om hem te vergroten.

Speakers aansluiten

Afhankelijk van hoeveel audiokanalen de receiver ondersteunt, zijn er meerdere speakeruitgangen beschikbaar. Sluit op Front de twee voorste luidsprekers aan. Het is hierbij belangrijk dat je de linker en rechter speaker aan de overeenkomstige uitgangen koppelt. Fabrikanten duiden dat doorgaans aan met L en R. Let bovendien op de plus- en min-aansluiting. Die zijn respectievelijk rood en zwart.

In een klassieke 5.1-kanaals surroundopstelling bevindt zich onder de televisie een middenspeaker. Koppel die aan de rode en zwarte uitgang bij Center. Daarnaast heb je als het goed is ook nog twee speakers achter de zitpositie opgesteld. Die verbind je met de Surround-uitgangen van de receiver. Verder kun je een subwoofer op Sub, Sub out of Subwoofer out aansluiten. In tegenstelling tot reguliere luidsprekers gebruik je voor deze basspeaker slechts één stekker.

Ondersteunt jouw receiver nog meer kanalen, dan zie je vermoedelijk namen als Back, Surround Back en/of Height. Hierop kun je optioneel extra speakers aansluiten. Bij gebruik van een geschikte receiver en de juiste luidsprekers creëer je daarmee een driedimensionaal geluid (Dolby Atmos/DTS:X). Houd er rekening mee dat fabrikanten van receivers geen luidsprekerkabels meeleveren. Voor een goed geluid loont het de moeite om in kwalitatieve kabels te investeren.

©Maikel Dijkhuizen

Er lopen vanaf elke luidspreker normaliter twee (verbonden) kabels naar de receiver.

Televisie aansluiten

Uiteraard wil je het (surround)geluid van tv-zenders en video-apps via de receiver afspelen. Verbind de televisie bij voorkeur met de HDMI-ARC-uitgang van het audiosysteem. Op hedendaagse beeldbuizen vind je zo'n zelfde HDMI-ARC-aansluiting. Bijzonder aan deze poort is dat het beeld en geluid in tegengestelde richting kan transporteren. De afkorting ARC staat dan ook voor Audio Return Channel. Open je op de smart-tv bijvoorbeeld Netflix, Videoland of een andere app, dan nemen de receiver en aangesloten luidsprekers het audiospoor voor hun rekening.

Heeft jouw televisie geen HDMI-ARC-poort? Geen probleem, want je kunt het tv-geluid waarschijnlijk alsnog via je receiver afspelen. Check eerst of de beeldbuis een optische uitgang heeft. Dit staat aan de achterzijde van de televisie bijvoorbeeld aangeduid met Optical digital audio out of een soortgelijke benaming. Heeft de receiver eveneens een digitale optische poort, dan luister je naar een mooi surroundgeluid.

Als je nog een hele oude televisie hebt, kun je die wellicht analoog aansluiten. Gebruik hiervoor een witte en rode tulpingang achterop de receiver. Overigens luister je bij een analoge verbinding uitsluitend naar stereogeluid.

©Pioneer

Let op dat je een televisie aan een HDMI-poort met ARC-ondersteuning koppelt.

Videobronnen aansluiten

Voor het koppelen van videobronnen heeft vrijwel elke recente receiver meerdere HDMI-inputs. Sluit hierop bijvoorbeeld een tv-ontvanger, blu-ray-speler, spelcomputer en/of mediaspeler aan. De receiver verwerkt het audiospoor van de gekozen videobron en geeft het beeldsignaal door aan de televisie. Dat laatste gebeurt via de HDMI-ARC-uitgang (zie vorige paragraaf).

Bij iedere HDMI-poort op de receiver staat doorgaans de naam van een bepaalde videobron vermeld. Het is verstandig om je daaraan te houden. Je kunt dan met aparte knoppen op de afstandsbediening simpel naar de juiste videobron schakelen. Sommige receivers hebben ook nog analoge video-ingangen, zoals component (groen/blauw/rood), composiet (geel) en s-video. Die zijn met name nuttig voor het geval je oude videoapparatuur wilt aansluiten.

Cd-speler aansluiten

Als je een cd-speler wilt aansluiten, heb je meestal keuze uit drie mogelijkheden. Veel receivers hebben twee verschillende digitale ingangen, namelijk optisch en coaxiaal. Wanneer jouw cd-speler over een van deze uitgangen beschikt, kun je de audiobron digitaal aansluiten. In dat geval zet de receiver het digitale signaal om naar een analoog signaal, waarna het geluid wordt verwerkt door de aangesloten speakers. Dit gebeurt door de digitaal/analoog-converter (dac) van de receiver.

Vrijwel alle cd-spelers hebben zelf óók een digitaal/analoog-converter. Deze route kun je als alternatief kiezen. Het digitale geluid van de cd wordt dan meteen omgezet naar een analoog signaal. Via een witte en rode tulpuitgang bereikt dit signaal vervolgens jouw audiosysteem, waarna je geluid uit de speakers hoort.

De hamvraag is natuurlijk of je een cd-speler nou het beste digitaal of analoog kunt aansluiten. Het antwoord daarop heeft alles met de kwaliteit van de gebruikte digitaal/analoog-converter te maken. Ga je een goedkope cd-speler op een prijzige receiver aansluiten? Hoogstwaarschijnlijk doet de digitaal/analoog-converter van de receiver deze taak met meer precisie, waardoor je luistert naar een gedetailleerder geluid. In dit voorbeeld sluit je de cd-speler dus bij voorkeur digitaal aan. Overigens zijn er ook prijzige cd-spelers met een hoogwaardige digitaal/analoog-converter verkrijgbaar. Zo'n apparaat leent zich goed voor een analoge verbinding.

©Marantz

De Marantz CD6007 kun je zowel digitaal (optisch en coaxiaal) als analoog aansluiten.

Platenspeler aansluiten

Plaatjes draaien is tegenwoordig weer helemaal hip. Misschien wil je daarom wel een mooie draaitafel aansluiten. Zie je achterop de receiver een rode en witte tulpingang met een Phono-aanduiding? Goed nieuws, want in dat geval is er al een phono-voorversterker ingebouwd. Je kunt elke platenspeler hierop aansluiten. Als de receiver niet over dit onderdeel beschikt, gebruik je een andere analoge tulpingang. Je hebt dan wel een platenspeler met een geïntegreerde voorversterker of een losse voorversterker nodig. Zo'n laatstgenoemd kastje is vanaf enkele tientjes te koop.

Netwerktoegang

Tegenwoordig hebben veel recente receivers ook een netwerkfunctie. Je kunt dan muziek streamen vanaf online diensten en overige netwerkbronnen – zoals Spotify, Tidal of een NAS. Sluit een receiver bij voorkeur op een bekabeld netwerk aan. Dankzij een hogere bandbreedte is de verbinding stabieler. Bovendien voorkom je daarmee dat naburige wifi-netwerken de draadloze verbinding negatief beïnvloeden (interferentie). Is er geen bekabelde verbinding voorhanden, dan meld je de receiver alsnog aan op wifi.

©Denon

De Denon AVC-X4800H heeft twee antennes voor het oppikken van een wifi-signaal.

Hoewel de markt voor tablets redelijk op z’n gat ligt, komen we zo nu en dan toch nog interessante modellen tegen, vaak voor een schappelijke prijs. Voor de meeste mensen geldt dat een scherm van tien tot twaalf inch meer dan genoeg ruimte biedt voor zowel werk als entertainment. Dat is dan ook waar ID.nl zich in deze test op richt.

In deze test nemen we vijf tablets onder de loep. Drie van deze tablets zijn in het afgelopen jaar uitgekomen. Dat zijn die van Samsung, OnePlus en Apple. Daarnaast nemen we ook de tiende generatie iPad en de Google Pixel Tablet mee, aangezien die een schermformaat van tien tot twaalf inch hebben en vergelijkbaar geprijsd zijn. Bovendien heeft de laatstgenoemde een unieke troef in handen.

De Pixel Tablet is een van de oudere tablets in deze test …

Hoe we testen

Tijdens het testen van de tablets in deze vergelijking letten we op een aantal speerpunten. Hoe bevalt het scherm? Daarbij letten we op het contrast, de kijkhoek en meer. Hoe zit het met de bouwkwaliteit? Hoe snel laadt de tablet op en wat voor unieke mogelijkheden biedt hij aan? Omdat we de kwaliteit van de camera’s minder belangrijk vinden, tillen we daar niet te zwaar aan. We nemen immers doorgaans geen foto’s met een tablet als we ook gewoon een smartphone op zak hebben.

Ook letten we op de accessoires die meegeleverd worden en die los beschikbaar zijn; dat laatste zegt iets over de potentie, maar helaas ook over de extra benodigde investering. Tot slot letten we op de software: op welke versie van het beschikbare besturingssysteem draait het apparaat en hoelang krijgt de tablet nog updates? De verkoopprijs die bij elke tablet vermeld staat, is de prijs aangetroffen bij een of meerdere bekende (web)winkels op het moment van schrijven.

… terwijl de iPad Air 11-inch één van de jongste is.

Niet altijd de nieuwste Android-versie

Als je in 2025 een tablet koopt die op Android draait, let er dan op dat daar minimaal Android 14 op staat. Over het algemeen zijn tabletfabrikanten niet heel snel als het om tabletupdates gaat, maar aangezien die versie nu al meer dan een jaar op de markt is, vinden we dat wel een vereiste. Vooral omdat Android 15 al eind 2024 uitgebracht is. Maar houd er rekening mee dat het nog maanden kan duren voordat tablets die versie ontvangen, al is de ene fabrikant natuurlijk sneller daarin dan de andere.

Niet dat Android 15 ontzettend spannende onderdelen aanbiedt die je nergens anders aantreft. Want zoiets als ‘betere multitasking’ horen we al jaren. Maar privéruimtes (waar je gevoelige apps en data in op kunt slaan), eenmalige wachtwoorden (voor verbeterde privacy en online bescherming) en antidiefstalbeveiliging klinken ons wel als muziek in de oren. Verder is het gewoon handig om altijd de meest recente Android-versie te hebben in het kader van algemene online beveiliging.

Android is nog steeds in ontwikkeling, zo kun je in Android 15 gevoelige apps afschermen in een privéruimte.

Niet alle iPadOS-functies

Dat laatste geldt natuurlijk ook voor iedereen die gebruikmaakt van iPadOS, het besturingssysteem beschikbaar voor iPads. Op het moment van schrijven is iPadOS 18 beschikbaar voor een grote groep iPad-modellen. Apple is een stuk beter in het onderhouden van zijn software, omdat het natuurlijk de enige fabrikant is die hiermee werkt. Maar zo blijven je apparaten wel lang veilig en snel.

Met iPadOS 18 aan boord van je tablet krijg je toegang tot veel meer personalisatie dan voorheen. Je bepaalt hoe je thuisscherm eruitziet, geeft iconen andere kleuren mee en kunt zelf het Bedieningspaneel aanpassen. Daarnaast krijg je voor het eerst toegang tot de rekenmachine- en wachtwoordenapps van Apple.

Waar we in Europa voorlopig nog op moeten wachten, is Apple Intelligence. Dat is een verzameling AI-functies die werken op basis van generatieve kunstmatige intelligentie. De slimme hulp kan helpen bij het schrijven en bewerken van foto’s, en geeft Siri ook wat extra wapens in het arsenaal. Daarnaast is er een diepe integratie met ChatGPT.

De Apple Intelligence-functies in iPadOS 18, zoals Schrijfhulp, krijgen we vooralsnog niet in Europa.

Handig om te weten! Bezorgd om je privacy? Zo beveilig je jouw tablet

Samsung Galaxy Tab S9

Ook al is de Samsung Galaxy Tab S9 het instapmodel van de Tab S9-reeks die in medio 2023 op de markt kwam, hij doet niet onder voor zijn duurdere broers en zussen.

De verschillen zitten hem voornamelijk in de grootte van het scherm, het aantal camera’s en de hoeveelheid werkgeheugen en opslagruimte. De processor is in elke variant gelijk, namelijk een Qualcomm Snapdragon 8 Gen 2. Dat is een enorm capabele cpu uit 2022, die nog lang niet doet snakken naar zijn opvolgers.

De Samsung Galaxy Tab S9 heeft een prachtig en levendig amoledscherm van 11 inch en een verversingssnelheid van 120 hertz. Daardoor scrolt alles heel soepel over het scherm en kun je het gros van de beschikbare games in de hoogste framerates spelen.

De genoemde prijs in dit artikel geldt voor het model met 8 GB aan werkgeheugen en 128 GB aan opslagruimte. Dat laatste is een beetje weinig anno nu, maar het werkgeheugen is meer dan voldoende. Helemaal als dit gewoon een tablet voor dagelijks gebruik wordt, waar je het nieuws op leest, mails op beheert of af en toe een spelletje op speelt. Maar ook wanneer dit een werkstation wordt. De Tab S9 beschikt namelijk, net als veel andere moderne Samsung-toestellen, over een omgeving genaamd Samsung Dex.

Met Dex tover je de tablet om tot een mobiel werkstation waar je u tegen zegt. Je downloadt populaire apps als Microsoft Word, of doet alles in de cloud, en kunt zodoende veel werk gedaan krijgen. Je kunt hiervoor investeren in allerlei officiële accessoires (zoals een toetsenbord en beschermhoes), maar kunt ook gewoon via bluetooth 5.3 of een usb-hub de nodige accessoires aansluiten. De stylus krijg je erbij.

Dit is momenteel één van de meest veelzijdige tablets die je kunt kopen op één van de meest veelomvattende besturingssystemen van dit moment. Op de Tab S9 draait Android 13, en je krijgt in totaal vier jaar aan updates.

Met een accu van 8400 mAh houd je het bovendien met gemak een dag uit op het (thuis)kantoor. En anders kun je het apparaat opladen met de 45watt-oplader. Laden gaat dus niet supersnel – maar als je hem tijdens het werk oplaadt wanneer nodig, hoeft dat geen probleem te zijn.

Pluspunten

Minpunten

Apple iPad Air 11-inch (2024)

We moeten dit er even eerlijk bij vermelden: het had niet veel gescheeld, of we hadden de iPad Air 11-inch als best getest voorgesteld. Maar in vergelijking met de Galaxy Tab S9 zijn er wat zaken die ons net tegenvallen.

Zo heeft dit model geen oled-, maar een lcd-scherm. Daardoor ogen de kleuren minder diep en levendig dan je zou willen voor deze prijs. Dat neemt niet weg dat de weergave nog steeds heel prettig is, maar je kunt het dus beter treffen. Dat de kleuren wat fletser ogen, valt overigens alleen op wanneer je hem direct vergelijkt met een oled-tablet. Daarom willen we daar niet te streng over zijn.

Daarnaast is de tablet niet heel spannend als je hem vergelijkt met eerdere iPad-modellen. Sterker nog: je zou kunnen stellen dat dit een soort iPad Pro uit 2022 is, maar dan met een lager prijskaartje en een iets minder fijn scherm. Dat is wel een belangrijke kanttekening, met het risico dat we wellicht iets te negatief klinken over de lichte en meer betaalbare iPad Air-modellen van Apple.

Veel zaken gaan namelijk ook goed. Zo beschikt dit model over de M2-processor, die Apple zelf ontwikkeld heeft. Ja, die is inmiddels ingehaald, maar voor het dagelijkse gebruik is de processor meer dan degelijk te noemen.

Apps starten snel op, games laten zich nog steeds prettig spelen en het besturingssysteem vertoont nergens kuren. Daarnaast is het goed om te weten dat de iPad Air 11 inch uit 2024 een goed werkpaard is. Niet alleen vanwege de grote hoeveelheid productiviteitsapps, maar ook omdat de cpu daar nog altijd capabel genoeg voor is. Vooral creatievelingen doen er goed aan te kijken naar het Apple-aanbod.

Verder is er een goede accuduur van tien uur en ondersteunt de Air zowel de drukgevoelige Apple Pencil Pro (een Apple-stylus) als het Magic Keyboard. Die moet je er dan nog wel los bijkopen, als je ze nog niet had. Ze kosten respectievelijk 150 en 109 euro. Handig is dat de pen door de tablet wordt opgeladen als je deze er magnetisch op plakt.

Het apparaat draait inmiddels op iPadOS 18, en je kunt daarna nog enkele jaren rekenen op beveiligingsupdates en software-upgrades (dus naar latere versies van iPadOS).

Pluspunten

Minpunten

Google Pixel Tablet

Met een lcd-scherm van net geen 11 inch biedt ook de Google Pixel-tablet een interessante propositie aan. Net als bij de iPad zit het wel goed met contrast, kijkhoek en kleurenbereik. Maar de schermkwaliteit evenaart het niveau van een amoleddisplay niet.

Dit is de eerste tablet die Google onder de Pixel-naam uitbrengt. De Pixel-reeks is een serie producten die Google helemaal zelf vanaf de grond af aan ontwikkeld heeft. Pixel-smartphones en -tablets beschikken allemaal over Googles zelfontworpen processor, namelijk de Tensor-chip. In de Tablet zit een Tensor G2-cpu, die – net als de cpu’s in de Galaxy Tab S9 en iPad Air 11 inch – prima geschikt is voor dagelijkse taken. Het grote verschil tussen Googles chipset en die van de concurrentie is dat deze wel érg warm kan worden, waardoor de prestaties een klap kunnen oplopen. Het beeld stottert dan even, en anders merk je dat de interface trager reageert.

Dit alles is volledig afhankelijk van wat je op dit model doet. Ben je gewoon aan het browsen, muziek aan het luisteren of iets aan het lezen, dan hoef je je nergens zorgen om te maken. En ondanks het feit dat de Pixel Tablet prima dienstdoet als gamemachine, raden we dat toch af vanwege die warmteontwikkeling. Qua cpu kan Google zich – in elk geval op technisch vlak – niet meten met het aanbod van Qualcomm.

Maar de Google Pixel Tablet heeft wel een aantal troeven in handen. Zo krijg je toegang tot allerlei softwarefuncties die Google direct in zijn apps bouwt, zoals de magische gum voor foto’s en meer. Daarmee haal je moeiteloos objecten weg uit foto’s.

De genoemde prijs in dit artikel is overigens gekoppeld aan een pakket: de Pixel Tablet is leverbaar met een speakerstand die hem ook constant opgeladen houdt. Onderschat dat laatste niet: de tablet is altijd paraat wanneer je hem gebruiken wilt.

Dankzij die stand transformeer je de tablet in een slim beeldscherm, waarmee je je smarthome aanstuurt. Dat werkt nog gemakkelijker als je Google Home gebruikt, het smarthomeplatform van het Amerikaanse bedrijf. Ook kun je de speaker gebruiken om naar muziek en podcast te luisteren.

Op dit moment draait de Pixel Tablet op Android 14, maar hij kan tot juni 2026 nog updates verwachten. Dat is korter dan we zouden willen zien.

Pluspunten

Minpunten

OnePlus Pad 2

Op papier heeft de OnePlus Pad 2 een hoop eigenschappen waar we blij van worden. Een aluminium body, groot scherm van 12,1 inch (het grootste scherm in deze test), een razendsnelle Snapdragon 8 Gen 3-processor, genoeg werkgeheugen en een accu van 9500 mAh.

Maar in de praktijk merk je dat er voor veel voordelen helaas ook nadelen bestaan. Zo ben je in staat de accu snel op te laden, maar alleen als je dan nog los een oplader koopt (van minimaal 40 euro). Het scherm heeft een mooi kleurbereik, contrast en fijne kijkhoek, maar heeft ook een zichtbare ruimte tussen het glas en het scherm. Dat zorgt voor een schaduw bij de randen die je niet weg kunt denken. Plus: het scherm reflecteert als een malle.

En die Snapdragon-processor wordt soms flink bekneld, met als doel de batterijduur te verlengen en het systeem koel te houden. Het zou fijner zijn als je hier als gebruiker meer controle over zou hebben. Nu bepaalt OnePlus voor je hoe het systeem presteert en reageert, en dat vinden we jammer.

Dat gezegd hebbende, biedt het Chinese merk wel een interessant product aan. Als we puur naar de specificaties kijken, dan krijg je voorlopig niet veel meer voor dezelfde prijs of minder. De Gen 3-processor is relatief nieuw en reageert over het algemeen heel snel, waardoor die met name voor dagelijkse taken, werkgerelateerde opdrachten en gaming zeer geschikt. Eigenlijk alles wat je in een tablet zoekt. Ook zijn er genoeg werkgeheugen en opslagruimte beschikbaar.

Hoewel we niet altijd te spreken zijn over de geassimileerde software van OnePlus-producten (ze lijken nu te veel op die van zusterbedrijf Oppo), zijn we wel erg blij met de snelheid en overzichtelijkheid van de software. Daar speelt de Open Canvas een belangrijke rol in. Dit is intuïtieve multitaskingsoftware dat het bedrijf zelf ontwikkelde, waarmee je drie apps tegelijkertijd opent en gebruikt.

De tablet draait op Android 14 en ontvangt helaas maar drie jaar aan upgrades en vier jaar aan beveiligingsupdates. Dat is aan de lage kant, net als bij de Pixel Tablet.

Voor ongeveer 160 euro bestel je er ook een toetsenbord en stylus bij. Hierin is OnePlus niet de duurste, maar het totaalpakket kan daarom dus wel wat oplopen in prijs.

Pluspunten

Minpunten

Apple iPad (tiende generatie)

Daar waar we niet zo onder de indruk zijn van de wijzigingen van de iPad Air-lijn, zijn we dat juist wel over de normale iPad die in 2022 op de markt verscheen. De tiende-generatie iPad heeft sindsdien geen opvolger gekregen, maar is daarom nog steeds een overweging waard als je in het ecosysteem van het Amerikaanse bedrijf zit.

Apple heeft het apparaat, met een scherm van 10,9 inch, namelijk de nodige verbeteringen gegeven die hem toekomstbestendig gemaakt hebben.

De dikke schermranden, de lightningpoort en de thuisknop zijn verdwenen en maken plaats voor een moderne en strakker ontwerp en de vanuit de Europese Unie verplichte usb-c-poort. Je kunt bovendien nog steeds inloggen met Touch ID, aangezien die technologie nu in de powerknop verwerkt zit.

Qua ontwerp heeft het instapmodel iets meer weg van een iPad Air, en dat spreekt ons erg aan. De processor heeft met de A14 Bionic-chipset eveneens een flinke upgrade gekregen, waardoor je hier moeiteloos op kunt werken, scrollen en gamen.

Al die mooie toevoegingen en aanpassingen hebben er wel voor gezorgd dat de goedkopere iPad duurder is dan ooit, al blijft de prijs inmiddels gestaag zakken. Online kun je hem al tegenkomen voor meer dan 50 euro onder de introductieprijs.

Wat we daarnaast vreemd vinden, is het feit dat deze iPad als je een drukgevoelige stylus wilt gebruiken, alleen ondersteuning heeft voor de eerste generatie Apple Pencil, die nog niet voorzien is van een usb-c-aansluiting. Daardoor heb je een verloopstukje nodig voor het aansluiten en opladen van de pen. De iPad is daarnaast ook compatibel met de Apple Pencil usb-c, maar die is niet drukgevoelig.

Over accessoires gesproken: voor nog eens 299 euro kun je de Magic Keyboard Folio aanschaffen en de iPad als laptop gebruiken. Hoe fijn dat toetsenbord ook is: hij is inmiddels bijna even duur als de tablet en dat vinden we een brug te ver.

Daarnaast is het zo dat een geliefde iPadOS-functie, Stage Manager, niet werkt op deze iPad. Daardoor is multitasken een grotere uitdaging op dit model dan op andere iPads.

De 20watt-oplader is ook niet de snelste in deze test, waardoor het uren kan duren voordat de accu volledig opgeladen is. Gelukkig gaat de accu wel een (werk)dag mee, waardoor je je tablet tot het einde van de dag van stroom kunt voorzien.

Pluspunten

Minpunten

Resultaten

Op onderstaande afbeelding vind je de testresultaten van de geteste tablets.

Conclusie

Omdat we ons in deze test geconcentreerd hebben op tablets met vergelijkbare schermgroottes, valt op dat de prijzen ontzettend uiteenlopen. Maar dat laat ook zien dat er tegenwoordig weer iets te kiezen valt. Het lijkt erop dat veel smartphonemakers oog hebben voor tablets. Dat zien we ook aan andere tablets die recentelijk op de markt verschenen zijn, zoals die van Huawei, Lenovo en Xiaomi. Daarnaast maakt HMD (tot voorkort Nokia) ook nog kleine tablets, maar die fabrikant zet vooral een race naar de bodem in.

De keuze voor een tablet is wat ons betreft afhankelijk van twee belangrijke factoren: wat is je budget en in welk ecosysteem zit je al? Als Apple-gebruiker kan het handiger zijn te investeren in een iPad – dan lijkt de iPad Air 11-inch de betere optie te zijn.

Maar als je een Android- of Windows-gebruiker bent, dan staat de Samsung Galaxy Tab S9 fier bovenaan. We hebben voor deze test het basismodel meegenomen, vanwege de schermgrootte, maar voor honderden euro’s meer kun je gaan voor varianten met grotere schermen. Ze hebben overigens allemaal dezelfde kwaliteiten: mooie amoledschermen, krachtige processors en een acceptabel updatebeleid.

De Google Pixel Tablet verdient een aparte aanbeveling, voor iedereen die niet kan kiezen tussen een tablet en een slim scherm, of voor degene die zijn tablet altijd opgeladen en paraat wil hebben.