Aan de rand van Steenbergen staat een huis dat tijdens sommige feestdagen het toneel is van een daverende licht- en geluidshow. De buurt is enthousiast. Er voeren zelfs wandelingen langs het huis met het karakteristieke puntdak, waar tijdens hoogtijdagen elke avond een gratis voorstelling te zien is van vader en zoon Vrieling.

Vader en zoon Vrieling hebben sinds december 2020 een gezamenlijke hobby: het maken van licht- en geluidshows. Op hoogtijdagen dansen duizenden lichtjes langs de lijnen van hun huis, in continu veranderende kleuren en patronen. Voor de herfst in 2022 staat voor de tweede keer een Halloween-show op stapel, inclusief knipperende pompoenen en swingende skeletjes.

Over Ralph Vrieling

Ralph Vrieling (1973) start na zijn opleiding Commerciële Economie in 1994 bij een grote elektroketen in het zuiden van het land om de computerafdeling te helpen opzetten. In 1995 begint hij als consultant bij Simac en haalt zijn Microsoft Certificeringen. Een van zijn eerste opdrachten is om samen met collega’s bij Interpolis in Tilburg de (ICT-) technologie achter het ‘nieuwe werken’ in te richten. In 1999 treedt Ralph daar in vaste dienst. Na de fusie met Achmea in 2005 ontwikkelt hij als bedrijfsanalist nieuwe zakelijke verzekeringsproducten. In 2011 start hij samen met een oud-collega een eigen bedrijf (Infield ICT) dat cloud- en authenticatieoplossingen levert. In 2014 blijkt het hebben van een baan en het runnen van een onderneming niet goed meer te combineren. In goed overleg met zijn compagnon besluit hij om uit te treden en zijn carrière binnen Achmea verder vorm te geven. Ralph werkt nog steeds bij Achmea. Momenteel werkt hij mee aan verzekeringsproducten voor de glastuinbouw in Canada.

©PXimport

Elk jaar met Halloween een show

Het begon allemaal in december 2020, toen Ralph wegens hartproblemen noodgedwongen een paar maanden thuis zat. “Mijn zoon Jens had toen net de kerstshow van Maurits ten Seldam in de Magnoliastraat (ook in Steenbergen) gezien. Het leek hem fantastisch ook zoiets te gaan doen. We zijn klein begonnen, met één kleine kerstboom. Dat was zo leuk dat we besloten om door te gaan. Daarbij hadden we veel aan het YouTube-kanaal van DrZzs.”

Met kerst vertolken nu al twee jaar achtereen zingende kerstbomen op het balkon nummers van ABBA en andere hits. Aan de gevel spetteren dan kerststerren, draaien spiralen en fonkelen sneeuwvlokjes. En ook met Halloween is er elk jaar een show.

De hardware die aan de basis ligt van al dat spektakel, zijn WS2811-ledjes die Ralph en Jens kopen op AliExpress bij Ray Wu. De leds zijn verkrijgbaar in 5 en 12 volt. Het voordeel van 5 volt is dat het goedkoper is: je gebruikt minder stroom. Toch hebben ze gekozen voor 12 volt. Je kunt dan met langere strengen werken, zonder dat je extra draadjes toe hoeft te voegen. Ook is dit iets minder storingsgevoelig.

“Die leds kun je programmeren. Je kunt dus bijvoorbeeld zeggen: maak lampje één en vijf in de streng rood, en lampje twee, acht en zestien goudkleurig. Dat kun je continu veranderen. En zo kun je ook lichtpatronen laten zien op bijvoorbeeld een pompoen. Je stuurt die lichtjes aan met een controller. Die heb je al voor een paar euro.” Ralph en Jens begonnen hun eerste projecten met vijf NodeMCU-controllers, maar in huize Vrieling is inmiddels een Falcon F16v3-controller aangeschaft, inclusief uitbreidingsbord. “We hebben daardoor 32 uitgangen, waarmee we elfduizend lichtjes tegelijkertijd kunnen aansturen.”

©PXimport

Stroomkosten vallen enorm mee

De stroomkosten vallen volgens Ralph erg mee. “Een zo’n lampje verbruikt maximaal 0,55 mW, maar tijdens de shows staan de lampjes standaard op dertig procent van hun maximale vermogen. Anders moet je echt een zonnebril opzetten om naar de voorstelling te kunnen kijken.” Bovendien bestaat elk lampje eigenlijk uit drie kleuren: rood, groen, en blauw. Alleen om wit te laten zien, moeten alle drie die kleuren tegelijkertijd schijnen. “Daardoor verbruikt mijn normale kerstboom die binnen staat, met traditionele lampen, meer stroom. Dat komt trouwens ook omdat hij met kerst de hele dag aan staat.”

Vijftig minuten aan willekeurige effecten

Vanaf de pc stuurt Ralph de shows die hij maakt in xLights met FPP Connect naar een domoticaserver. “Dat is in mijn geval een Raspberry Pi. Daarop draait het besturingssysteem van de controller: Falcon Pi Player.” De software kun je downloaden van http://kwikr.nl/falconchrist. Vervolgens kan de familie voorstellingen helemaal automatisch laten draaien. “We hadden het in december bijvoorbeeld zo geregeld dat om vijf uur alle stroomgroepen automatisch aangingen. Dus ook als we niet thuis waren, ging de show gewoon door. Eerst draaiden we vijftig minuten lang allerlei willekeurige effecten. Ik heb heel veel losse, wat rustiger effecten gemaakt, en die werden dan achter elkaar getoond. Maar vanaf 17.50 uur ging de klok aftellen. Om 18.00 uur precies startte een kindervoorstelling van twintig minuten, met onder meer liedjes van Kinderen voor Kinderen, zoals het liedje ‘Niets is cooler dan Kerstmis’.”

©PXimport

Even omlopen met de hond om de show te zien

De buurt is gelukkig enthousiast. Er voeren zelfs wandelingen langs het huis met het karakteristieke puntdak, waar met kerst elke avond een gratis voorstelling te zien is.

“We hebben heel veel geluk met de buren aan beide kanten. Ze zeiden met kerst dat ze het prima zouden vinden als de show de hele dag door zou draaien. Maar dat doe ik liever niet. Het lijkt me een slecht idee als er de hele dag luide muziek vanaf het balkon zou klinken.” Gelukkig kijkt de zijgevel, waar alle lichtjes aan vast zitten, het weiland in. “Vanaf die kant ziet ons huis er heel stereotiep uit, precies zoals een kind dat zou tekenen, met een puntdak. De lijnen zijn heel geschikt voor een kerstshow. Daar heb ik dus dankbaar gebruik van gemaakt bij de plaatsing van de lichtjes. Veel mensen die hun hond uitlaten, lopen met kerst speciaal even voor onze show om.”

3D-printer

Ralph en Jens hebben zelf alle voedingen gebouwd, de draden gesoldeerd en een waterdichte buitenkast gemaakt voor de controller. Die kast zit met een netwerkkabel aangesloten op een Raspberry Pi binnenshuis. Om de lampjes aan de gevel te bevestigen, gebruiken Ralph en Jens aluminium u-profielen. “Daar moesten allemaal gaatjes in worden geboord, elke vijf centimeter eentje, zodat we daar een lampje in konden steken. Jens heeft toen voor het eerst een kolomboor mogen gebruiken. Hij was dagenlang ermee bezig, totdat alle lampjes er in zaten.”

Ook is er een 3D-printer aangeschaft. Ralph en Jens gebruiken een Creality Ender 6SE om sterren en sneeuwvlokjes te printen waar de lampjes in worden verwerkt. Online kun je veel sjablonen voor patronen vinden en downloaden.

Je vindt de ontwerpen van Ralph en Jens op Cults, via http://kwikr.nl/culvrie. Er worden ook ontwerpen van andere knutselaars gebruikt, zoals van Maurits ten Seldam uit de Magnoliastraat in Steenbergen, die je ook op Cults vindt, via http://kwikr.nl/culmau. Daarnaast staan er veel ontwerpen op Thingiverse die je vindt door te zoeken op WS2811.

©PXimport

Software brengt het tot leven

De projecten die je maakt, kun je vervolgens op de computer in xLights programmeren. xLights is een gratis opensource-programma waarmee je lichtshows kunt ontwerpen en afspelen door gebruik te maken van controllers. Je vindt het op www.xlights.org. “Stel je voor dat je een hoedje voor een bewegend skelet wilt maken. Dan maak je eerst dat hoedje en zorg je ervoor dat er bijvoorbeeld vijftig gaatjes inzitten voor de lampjes. Daarna maak je een foto van die hoed. En vervolgens kun je in de software de route invoeren waarlangs de lampjes lopen door met vijftig muisklikken aan te geven waar alle gaatjes zitten. Vervolgens rekent xLights ook nog eens voor je uit hoe de draden aan de achterkant moeten lopen. Heel handig.”

Links en online informatiebronnen

De volgende links en video’s gebruik(t)en wij om kennis op te doen.

- De video ‘Beginner’s Guide to Christmas Lights - and LED Shows for Every Holiday’, van het YouTube-kanaal DrZzs.

- Om meer over de Falcon F16v3-controller te leren, keken we veel naar CanispaterChristmas, oftewel Jeff.

- Facebookgroep waar de beheerders en meeste leden Nederlands spreken.

- De website en het forum van deze website zijn heel uitgebreid en bieden veel uitleg.

- Onze volgende wens is

uit New Orleans na te bouwen.

- De website van Ralph en Jens Vrieling.

- Het YouTube-kanaal van Ralph Vrieling.

Kabelboom

Ralph en Jens proberen de tijdsinvestering om shows op te tuigen en af te bouwen zo veel mogelijk terug te brengen. Op die manier is ook de eerste Halloween-show ontstaan. “In de laatste week van de zomervakantie van 2021 draaiden we alvast een test voor de kerst. We bevestigden alle objecten die we hadden gemaakt, zoals kerstboompjes, sterren en sneeuwvlokken aan het huis. 

Daarna maakten we alle kabels op maat. Die bonden we met tiewraps aan elkaar. Uiteindelijk hadden we een mooie en nette kabelboom langs de gevel, waaraan we alle objecten konden aansluiten. Die kabelboom konden we zo oprollen en in de schuur leggen. Maar toen zei Jens: moeten we nu echt alles gaan afbreken? En dan met kerst weer alles ophangen? Ik zei: Ja, want anders wordt mama gek. 

En wat moeten de mensen wel niet denken? Dat we niet goed bij ons hoofd zijn? Maar toen kwam Jens met het idee om met Halloween weer een show te geven. Dan konden we de kabels gewoon aan het huis laten zitten. Dat bleek een mooie gulden middenweg. Je zag ze toch niet zo goed zitten, omdat ons huis wit is en de kabels, sterren en sneeuwvlokken ook.”

©PXimport

De Efteling

Spelenderwijs groeit de kennis over elektronica en domoticasoftware in huize Vrieling. Ralph is elke avond en elk weekend in de weer met zijn hobby. “En als mijn zoon zaterdagochtend wakker wordt, dan gaat hij ook meteen gaatjes boren, liedjes uitzoeken of sequencen. We hebben een 3D-printer gekocht voor dit project, en we hebben ons verdiept in elektrotechniek. Jens heeft leren solderen, hij kan stroomdraden strippen, de uiteinden goed vrijmaken en solderen, werken met signaaldraden enzovoort. Hij vindt al die dingen helemaal geweldig. Hij zit nu in groep 8 van de basisschool en wil later een technische opleiding gaan doen. Als je hem nu vraagt: Wat wil je later worden? Dan antwoordt hij: Ik wil er later voor zorgen dat er nieuwe aangestuurde poppen in de Efteling komen.”

Toekomstige projecten

©PXimport

Voor Halloween 2023 willen Ralph en Jens pratende en bewegende skeletten gaan bouwen. De skeletjes moeten hun hoofd, ogen en ledematen kunnen bewegen. En daarover komt dan weer een laag met knipperende lichtjes. “Dus we gaan nu ook oefenen met het aansturen van motoren, op de maat van de muziek. 

Dat zijn stappenmotoren, dus je kunt in kleine stapjes een hoofd laten kantelen, een oog verschuiven of een arm of been bewegen.” Er zijn hiervoor kant-en-klare systemen verkrijgbaar, bijvoorbeeld op www.skulltronix.com/gallery.shtml. Als je zelf gaat bouwen, en de onderdelen bijvoorbeeld maakt met een 3D-printer, dan kan het een stuk goedkoper.

Daarnaast is het plan om vanaf het voorjaar ook YouTube-video’s te gaan maken. “Die moeten echt over de basis gaan, zoals hoe je een controller aansluit. Maar ook over de software, omdat er nog niet zo veel Nederlandstalige filmpjes zijn.”

Het geheim van de chef

Om shows te programmeren, maakte Ralph gebruik van xLights. “Dat is zo’n beetje de standaardsoftware voor dit soort projecten. Het is gratis en opensource. Je kunt je eigen huis er helemaal in natekenen.”

Stap 1: Teken je huis na in xLights

Ralph heeft het hele huis in xLights ingevoerd. “Daarvoor heb ik eerst een foto gemaakt die precies schermvullend is. En daaroverheen heb ik alle lampjes ingetekend, van de pompoenen tot aan de zingende skeletten en de lichtlijnen langs het huis. Dat was een hels karwei.”

©PXimport

Stap 2: Sequencen

De shows ontstaan tijdens het sequencen in xLights. “Je verandert dan de instelling van de lichtjes, exact op de maat van de muziek. Als je het heel simpel aanpakt, en gewoon afwisselend rood, groen en blauw laat zien, dan ben je in drie minuten klaar met een liedje. Maar als je het echt mooi wilt doen, dan ben je acht uur bezig met elke minuut.”

Ondanks de overdaad aan lichten, vormen en effecten, zijn de shows van Ralph smaakvol en subtiel. Dat is mede te danken aan zijn ervaring als hobby-muziekproducent. “Met een paar vrienden maak ik al jaren muziekproducties. Daardoor denk ik in sporen. Het is mijn tweede natuur om elke zangstem en elk instrument te koppelen aan een andere groep lichtjes, zoals een pompoen of een sneeuwvlok.

Stap 3: Fractals en shaders

Boven op die lichtcompositie legt Ralph nog wat extra lichteffecten, om een nog vollere productie te krijgen. Hij kiest bijvoorbeeld graag voor fractals: “Denk aan de vonkjes die van een sterretje afkomen. Elk vonkje geeft drie vonkjes, die elk drie kleinere vonkjes geven enzovoort. Er bestaan speciale websites om dat soort effecten in code te vertalen.” Ook maakt Ralph gebruik van zogeheten shaders. “Wat je dan eigenlijk doet, is een fictieve lichtbron definiëren in een denkbeeldige driedimensionale ruimte, plus verschillende vlakken die dat licht net iets anders weerspiegelen. Dat wekt de suggestie van diepte.”

©PXimport

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Gek op Italiaans eten? Kijk dan eens naar een pizzarette: een elektrische tafeloven waarbij iedereen aan tafel zijn eigen mini-pizza's kan beleggen en bakken. Wij vonden er vijf voor je.

Een pizzarette is een elektrische tafeloven met een terracotta koepel, vergelijkbaar met gourmetten. Iedereen aan tafel belegt zijn eigen mini-pizza en schuift deze via openingen in de oven. Binnen enkele minuten heb je een versgebakken, krokante pizza. Het is een gezellige, sociale manier om samen te eten. Wij vonden vijf mooie modellen voor een gezellige avond voor minder dan 100 euro.

Emerio PO‑115848 Pizzarette

Dit model van Emerio is geschikt voor zes personen maar heeft een iets ander ontwerp. De terracottadom is gecombineerd met een stevige kunststof basis met antislipvoetjes. Het apparaat gebruikt ongeveer 1200 watt, wat betekent dat de pizzarette snel op temperatuur komt. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor deeg niet blijft plakken en je weinig tot geen olie nodig hebt. Je kunt de pizzarette niet alleen voor pizza gebruiken; met de zes bijgeleverde spatels maak je ook minipannenkoekjes of wraps. Bovenop de dom bevinden zich kleine openingen zodat stoom kan ontsnappen, wat een knapperige korst bevordert. Een controlelampje laat zien wanneer de oven klaar is voor gebruik.

Review.nlis hét testpanel-platform van Kieskeurig.nl waar je als consument de unieke kans krijgt om de nieuwste producten, zoals elektronica en huishoudelijke apparaten, uitgebreid thuis te proberen. Het concept is eenvoudig: je meldt je aan voor specifieke testacties die jou aanspreken. Word je geselecteerd, dan ontvang je het product om het enkele weken in je eigen omgeving te gebruiken.

In ruil voor deze ervaring deel je jouw ongezouten, eerlijke mening in een review om andere kopers te helpen. Na de testperiode is het zelfs soms mogelijk om het product met een mooie korting over te nemen.

Ariete 919 pizzaoven

Wat deze pizzarette uniek maakt, is de speciale 'Pre-Bake' functie op de platte bovenkant van de handgemaakte terracotta koepel. Hiermee bak je het deeg kort voor voordat je het belegt, wat garandeert dat je pizza’s een perfecte, krokante bodem krijgen en niet zompig worden door de tomatensaus. De poreuze terracotta koepel absorbeert bovendien vocht tijdens het bakken, wat bijdraagt aan die authentieke steenoven-smaak. Dankzij het krachtige vermogen van 1500 Watt zijn de creaties in slechts enkele minuten gaar en knapperig. De set is compleet uitgevoerd met acht geïsoleerde bakspatels en een handige deeguitsteker, zodat je direct aan de slag kunt. Of het nu voor een kinderfeestje is of een uitgebreid diner, met deze Emerio Pizzarette wordt samen eten een culinair feestje zonder gedoe.

Emerio PO‑115985 Pizzarette

Voor kleinere gezelschappen is er de Emerio PO‑115985. Deze compacte pizzarette is ontworpen voor vier personen en heeft een vermogen van 900 watt. Net als bij de andere modellen zorgt een terracottadom voor een gelijkmatige warmteverdeling. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor je deeg of andere ingrediënten eenvoudig omdraait. Het apparaat wordt geleverd met vier hittebestendige spatels en heeft ventilatieopeningen om overtollige stoom af te voeren. Met dit toestel bak je niet alleen pizza’s; je kunt er ook kleine broodjes of taartjes mee maken. Doordat het model compacter is, neemt het minder ruimte in op tafel.

Tristar PZ‑9160 Pizza Festa Gourmet

De Tristar PZ‑9160 onderscheidt zich doordat hij drie functies combineert: pizza’s bakken, raclette en gourmetten. Dit tafeltoestel van 1800 watt heeft een grote ronde bakplaat waarboven je een terracottadom plaatst voor pizza’s. Onder dezelfde kap kun je ook kleine pannetjes gebruiken voor kaas of vlees; ze zijn voorzien van een antiaanbaklaag en worden verlicht door een indicatielampje. De temperatuur stel je handmatig in via een draaiknop en een controlelampje geeft aan wanneer het toestel warm is. De set wordt geleverd met zes spatels, zodat je met zes personen kunt koken. Dankzij de antislipvoetjes blijft de unit stabiel op tafel. De PZ‑9160 is sinds 2021 verkrijgbaar.

Emerio Pizzarette PO‑1158471

De Emerio PO‑1158471 is de vierpersoonsversie van de bekende pizzarette. Dit apparaat verbruikt ongeveer 1100 watt en heeft een keramische bakplaat met een antiaanbaklaag, zodat pizza’s niet vastplakken. De terracottadom zorgt voor een gelijkmatige warmte en een knapperige korst. Openingen aan de bovenkant laten stoom ontsnappen en voorkomen dat de pizza te vochtig wordt. Bij de set krijg je vier spatels met geïsoleerde handvatten. Omdat dit model kleiner is, neemt het niet veel plaats in op tafel en is het ook geschikt voor kleinere huishoudens. De pizzarette is geschikt voor gebruik met kant‑en‑klare pizzabodems of zelfgemaakt deeg.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.