ID.nl logo
Zo installeer CyanogenMod op je Android
© Reshift Digital
Huis

Zo installeer CyanogenMod op je Android

Wist je dat je andere versies van Android op je smartphone of tablet kunt installeren? Met zo'n 'custom rom' blaas je een oud toestel dat geen updates meer krijgt nieuw leven in, breid je de mogelijkheden van je toestel uit of geef je het een snelheidsboost. We gaan de aan de slag met CyanogenMod.

Elke Android-telefoon die je in de winkel koopt, wordt geleverd met het mobiele besturingssysteem van Google. Er zijn wel verschillen: zo komen de Nexus-apparaten van Google met de meest 'pure' versie van Android, zoals Google het OS bedoeld heeft. Andere fabrikanten smeren hier hun eigen sausje over. Samsung doet dat met zijn TouchWiz-interface, HTC met Sense en Huawei brengt Emotion UI.

Wie niet gelukkig is met de Android-versie op zijn apparaat, kan een alternatieve Android-versie (een 'rom') op zijn toestel installeren. Daarvoor zijn diverse redenen. De belangrijkste reden is vaak dat heel wat alternatieve roms extra functies bieden die je niet standaard in Android vindt. Ook heb je met de meeste roms geen last van bloatware (voorgeïnstalleerde programma's die veelal niet te verwijderen zijn). Je toestel verbruikt daardoor minder geheugen en werkt sneller.

Tot slot is een alternatieve rom een ideale manier om de nieuwste Android-versie op je toestel te zetten als de fabrikant geen updates meer aanbiedt.

Andere roms

In deze cursus gaan we aan de slag met CyanogenMod, maar dit is niet de enige rom die je op je Android-toestel kunt installeren. Het kan geen kwaad om eens naar andere roms te kijken, omdat ze allemaal in net iets anders gespecialiseerd zijn. Zo is er AOKP (Android Open Kang Project), dat Android uitbreidt met onder andere meer controle over led-notificaties en aangepaste trilpatronen voor personen die je bellen.

Een andere populaire rom is Paranoid Android, maar die werkt enkel op Nexus-apparaten. In China is MIUI (spreek uit "Me You I") populair, een rom met een stevig aangepaste gebruikersinterface. En wie belang hecht aan een volledige opensource-rom kan terecht bij Replicant, dat vooral de Samsung Galaxy-apparaten en enkele vroege Nexus-apparaten ondersteunt.

Beperk je wel tot de bekende roms en download ze enkel van de officiële website. Er zijn immers ook heel wat amateurs die op fora zelfgemaakte roms aanbieden, vaak van bedenkelijke kwaliteit.

©PXimport

De alternatieve rom AOKP beschrijft zichzelf als 'Android infused with magical unicorn bytes'.

CyanogenMod

De populairste Android-rom is CyanogenMod, die wereldwijd meer dan tien miljoen actieve installaties telt. CyanogenMod bestaat al sinds 2009, eerst voor de HTC Dream (T-Mobile G1), de eerste commerciële Android-telefoon. Ondertussen ondersteunt de rom officieel meer dan 220 telefoonmodellen en onofficieel nog meer. CyanogenMod is gebaseerd op de broncode van Android die Google vrijgeeft. Hieraan voegt het heel wat functies toe, waarvan we enkele verder in deze cursus zullen demonstreren.

Er bestaan verschillende versies van CyanogenMod, en niet elke versie wordt al door elk apparaat ondersteund. Je zoekt dus het best eerst op de wiki van CyanogenMod op hoe het met de ondersteuning van jouw apparaat zit. Blijkt de nieuwste ondersteunde versie CyanogenMod 7 te zijn, dan heeft het niet zo veel zin om over te gaan tot installatie, want die is gebaseerd op de stokoude Android 2.3 (Gingerbread). CyanogenMod 9, 10, 10.1 en 10.2 zijn gebaseerd op respectievelijk Android 4.0 (Ice Cream Sandwich), 4.1, 4.2 en 4.3 (Jelly Bean). De meeste relatief recente Android-telefoons worden momenteel ondersteund door CyanogenMod 10.1 of 10.2. Een select aantal apparaten ondersteunt al CyanogenMod 11, gebaseerd op Android 4.4 (KitKat).

Je moet ook weten dat er voor elk apparaat allerlei versies bestaan. De belangrijkste zijn stable, monthly en nightly. De stabiele versie is op dit moment voor veel apparaten Cyanogenmod 10.2. Die is uitgebreid getest. Elke maand komt de versie monthly uit, die een M in het versienummer krijgt, zoals 10.1-M2. De nighly-versies tot slot zijn experimentele versies waarvan er in principe elke nacht een nieuwe uitkomt.

©PXimport

Kijk op de wiki na of CyanogenMod jouw toestel ondersteunt.

©PXimport

CyanogenMod bestaat in heel wat versies.

Cyanogen, Inc.

In september 2013 heeft CyanogenMod-oprichter Steve Kondik een bedrijf opgericht om zijn populaire Android-rom te commercialiseren. Voorheen gebeurde de ontwikkeling volledig door vrijwilligers en werd de broncode vrijgegeven. Een deel van de CyanogenMod-community reageerde dan ook negatief op het oprichten van het bedrif omdat ze wilden dat het project opensource bleef.

Cyanogen beloofde echter dat het opensourcekarakter van CyanogenMod behouden zou blijven. De eerste realisatie van het bedrijf was de CyanogenMod Installer. Ondertussen heeft Cyanogen, Inc. ook een samenwerking met de Chinese telefoonmaker Oppo opgezet, die zijn Android-telefoon N1 met CyanogenMod uitgerust heeft. Een andere Chinese telefoonmaker, OnePlus, gaat tegen het einde van dit jaar een high-end smartphone met CyanogenMod lanceren.

Het ziet er dus naar uit dat de commercialisering van deze rom CyanogenMod binnenkort ook in de winkels brengt, zodat nog meer mensen ermee kunnen kennismaken.

©PXimport

Het bedrijf Cyanogen wil binnenkort ook telefoons met CyanogenMod in de winkels hebben.

Installatie

Een alternatieve rom installeren was tot voor kort niet zo eenvoudig: je moest heel wat googelen, tientallen complexe stappen volgen en vaak ook nog speciale tools downloaden van obscure websites. Tegenwoordig biedt CyanogenMod echter een installatieprogramma aan waardoor de procedure een fluitje van een cent is. Surf op je Android-toestel naar deze website en volg de instructies.

Omdat Google de CyanogenMod Installer niet in Google Play toestaat, moet je eerst in de instellingen van je Android Beveiliging / Onbekende bronnen aanvinken. Bezoek dan http://get.cm/app met je telefoon en druk na de download op OneClick.apk. Kies Installeren en na de installatie Openen. De app geeft je verder instructies en vraagt je op het einde om op een Windows-computer verder te gaan. Maak wel eerst een back-up van je bestanden (zie het kader 'Back-up van je telefoon'), want de installer brengt het toestel terug naar de fabrieksinstellingen.

Download daarna zoals gevraagd op je computer de CyanogenMod Installer voor Windows Vista/7/8 (eveneens op deze website) en volg de instructies op. Je krijgt duidelijk stap voor stap te zien wat je moet doen, zoals je Android via usb aansluiten, de ontwikkelaarsopties inschakelen enzovoort. De juiste details hangen van je toestel af. Daarna wordt CyanogenMod gedownload en na een klik op Install op je toestel geïnstalleerd. Houd de usb-kabel tussen je toestel en je Windows-computer de hele tijd aangesloten.

Let ook op: je computer mag ondertussen niet herstarten. Als het installatieprogramma op je computer uiteindelijk de boodschap toont dat de installatie compleet is, kun je aan de slag met CyanogenMod.

©PXimport

De app CyanogenMod Installer geeft duidelijke instructies op je telefoon om de installatie voor te bereiden.

©PXimport

De CyanogenMod Installer begeleidt je tijdens de hele installatie.

Installer niet ondersteund

De gebruiksvriendelijke CyanogenMod Installer ondersteunt een beperkt aantal toestellen, waaronder de Google Nexus-toestellen, de HTC One en de Samsung Galaxy S II, III, 4, Note en Note II. Geen zorgen als jouw toestel niet ondersteund wordt. Op deze website vind je voor heel wat andere apparaten zipbestanden met de rom.

Die zijn op een wat ingewikkeldere manier te installeren. Als je op de wiki-pagina over ondersteunde toestellen zoekt naar je toestel, dan krijg je een pagina met informatie over welke versies er voor je toestel bestaan, hoe je die daarop installeert en of er problemen bekend zijn. Voor sommige toestellen is de stable-versie misschien wat te oud. Je kunt er dan voor kiezen om een release candidate te downloaden of misschien zelfs een monthly of nightly.

Voor andere toestellen bestaan nog geen officiële versies. Misschien vind je op de wiki dan wel een onofficiële rom. Die versies zijn echter nog niet goed getest, dus wees voorbereid op problemen.

©PXimport

Ondersteunt de Installer je toestel niet? Geen nood, maar de installatie is wel wat ingewikkelder.

Op verkenning

Zodra je telefoon herstart is na de installatie, staat er CyanogenMod op in plaats van de eerdere Android. Je wordt gevraagd om een CyanogenMod-account aan te maken (wat optioneel is) en een Google-account. Meld je je met je bestaande Google-account aan, dan worden automatisch je Gmail- en Google Contacten-gegevens gesynchroniseerd. Had je telefoon eerder een Android-versie die zwaar aangepast was door de fabrikant, zoals bij Samsung, HTC en Huawei het geval is, dan is er nogal een verschil.

Je ziet nu namelijk Android meer zoals Google het bedoeld heeft. Heb je een Nexus-apparaat, een officieel vlaggenschip van Google, dan zie je op het eerste oog niet heel veel verschil.

Zodra je je vernieuwde telefoon begint te verkennen, kom je al snel extra zaken tegen. Eén van de sterktes van CyanogenMod is dat je je telefoon volledig naar de hand kunt zetten. Bijna elk aspect van het uiterlijk of het gedrag van Android is aan te passen.

Kijk maar eens wat rond in de instellingen, vooral onder Uiterlijk en Startscherm. Een percentage toevoegen aan de batterijstatus, het aantal rijen en kolommen op het startscherm aanpassen, het aantal pictogrammen of het aantal pagina's in het dock kiezen, de icoontjes in de snelle instellingen aanpassen, voor elk type notificatie een andere kleur van de led tonen, je favoriete apps met een swipe toegankelijk maken in het vergrendelscherm ... het is allemaal mogelijk met CyanogenMod.

Back-up van je telefoon

Android kan wel back-ups maken van je apps, maar niet van je applicatiedata, sms-berichten, woordenboek en opgeslagen wifi-netwerken. Hiervoor zijn gelukkig wel apps beschikbaar. Titanium Backup root is het uitgebreidst, maar zoals de naam al verklapt heb je hiervoor root-toegang nodig op je Android.

Helium - App Sync and Backup is erg gebruiksvriendelijk en werkt ook zonder root.

©PXimport

Met Titanium Backup kopieer je alle apps en bijbehorende gegevens.

Profielen

Eén van de interessante functies in CyanogenMod is het instellen van profielen. Een profiel is een verzameling instellingen, bijvoorbeeld het in- of uitschakelen van wifi en bluetooth, het volume en het type schermvergrendeling. Je kunt een profiel aanmaken voor 's nachts, eentje voor thuis en één op je werk.

Als je de powerknop ingedrukt houdt, krijg je je profiel te zien en verander je snel van profiel. Maar CyanogenMod gaat nog verder en laat je ook automatisch je profiel aanpassen naargelang je binnen of buiten het bereik van een wifi-toegangspunt (bijvoorbeeld thuis of op je werk) bent. Deze functie is wat verborgen: druk op een profiel en dan onderaan op het icoontje dat een Google Maps-label voorstelt.

Een andere krachtige mogelijkheid is Privacybescherming (Privacy Guard), waarmee je inperkt wat individuele apps mogen doen. Wil je bijvoorbeeld wel de Facebook-app gebruiken om op de hoogte te blijven de bezigheden van je vrienden maar wil je niet dat Facebook je locatie kent, dan stel je dat eenvoudig in. Ga daarvoor in de instellingen naar Beveiliging en dan Privacybescherming.

Vink je een app aan, dan krijgt die geen toegang tot je locatie, je contacten, geschiedenis van oproepen, agenda en sms-berichten. Druk je lang op een app, dan krijg je de mogelijkheid om elk type privacygevoelige actie toe te staan dan wel te weigeren. Zo kun je bijvoorbeeld bepalen dat een app de camera niet mag gebruiken. Kortom, met CyanogenMod ben je weer de baas over je smartphone.

©PXimport

Verander automatisch van profiel als je telefoon binnen of buiten het bereik van een WiFi-toegangspunt komt.

©PXimport

Dankzij CyanogenMods functie Privacybescherming perk je te inhalige apps in.

Beveiliging

CyanogenMod is traditioneel goed uitgerust met beveiligingsmaatregelen. Houdt je ex maar niet op met je telefonisch te stalken? Belt een grappenmaker je al weken midden in de nacht om je te pesten? Ben je die telefoontjes van het callcenter dat maar blijft aandringen om je iets te verkopen echt zat, ook al heb je herhaaldelijk gezegd dat je niet gebeld wilt worden? CyanogenMod heeft een eenvoudige oplossing voor die problemen. Druk in de instellingen onder Beveiliging op Zwarte lijst en dan op het plusteken om een nummer toe te voegen.

Inkomende oproepen en sms-berichten zijn afzonderlijk te blokkeren. Ook drastische maatregelen zijn mogelijk, zoals afgeschermde nummers blokkeren of alle nummers die niet in je contactenlijst staan. CyanogenMod 11 komt zelfs met TextSecure, een technologie om sms-berichten te versleutelen. Stuur je een sms-bericht naar een andere TextSecure-gebruiker, dan wordt dat automatisch versleuteld. Gebruikt je contactpersoon geen TextSecure, dan wordt je bericht als een onversleutelde sms afgeleverd.

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!