ID.nl logo
Zo installeer CyanogenMod op je Android
© PXimport
Huis

Zo installeer CyanogenMod op je Android

Wist je dat je andere versies van Android op je smartphone of tablet kunt installeren? Met zo'n 'custom rom' blaas je een oud toestel dat geen updates meer krijgt nieuw leven in, breid je de mogelijkheden van je toestel uit of geef je het een snelheidsboost. We gaan de aan de slag met CyanogenMod.

Elke Android-telefoon die je in de winkel koopt, wordt geleverd met het mobiele besturingssysteem van Google. Er zijn wel verschillen: zo komen de Nexus-apparaten van Google met de meest 'pure' versie van Android, zoals Google het OS bedoeld heeft. Andere fabrikanten smeren hier hun eigen sausje over. Samsung doet dat met zijn TouchWiz-interface, HTC met Sense en Huawei brengt Emotion UI.

Wie niet gelukkig is met de Android-versie op zijn apparaat, kan een alternatieve Android-versie (een 'rom') op zijn toestel installeren. Daarvoor zijn diverse redenen. De belangrijkste reden is vaak dat heel wat alternatieve roms extra functies bieden die je niet standaard in Android vindt. Ook heb je met de meeste roms geen last van bloatware (voorgeïnstalleerde programma's die veelal niet te verwijderen zijn). Je toestel verbruikt daardoor minder geheugen en werkt sneller.

Tot slot is een alternatieve rom een ideale manier om de nieuwste Android-versie op je toestel te zetten als de fabrikant geen updates meer aanbiedt.

Andere roms

In deze cursus gaan we aan de slag met CyanogenMod, maar dit is niet de enige rom die je op je Android-toestel kunt installeren. Het kan geen kwaad om eens naar andere roms te kijken, omdat ze allemaal in net iets anders gespecialiseerd zijn. Zo is er AOKP (Android Open Kang Project), dat Android uitbreidt met onder andere meer controle over led-notificaties en aangepaste trilpatronen voor personen die je bellen.

Een andere populaire rom is Paranoid Android, maar die werkt enkel op Nexus-apparaten. In China is MIUI (spreek uit "Me You I") populair, een rom met een stevig aangepaste gebruikersinterface. En wie belang hecht aan een volledige opensource-rom kan terecht bij Replicant, dat vooral de Samsung Galaxy-apparaten en enkele vroege Nexus-apparaten ondersteunt.

Beperk je wel tot de bekende roms en download ze enkel van de officiële website. Er zijn immers ook heel wat amateurs die op fora zelfgemaakte roms aanbieden, vaak van bedenkelijke kwaliteit.

©PXimport

De alternatieve rom AOKP beschrijft zichzelf als 'Android infused with magical unicorn bytes'.

CyanogenMod

De populairste Android-rom is CyanogenMod, die wereldwijd meer dan tien miljoen actieve installaties telt. CyanogenMod bestaat al sinds 2009, eerst voor de HTC Dream (T-Mobile G1), de eerste commerciële Android-telefoon. Ondertussen ondersteunt de rom officieel meer dan 220 telefoonmodellen en onofficieel nog meer. CyanogenMod is gebaseerd op de broncode van Android die Google vrijgeeft. Hieraan voegt het heel wat functies toe, waarvan we enkele verder in deze cursus zullen demonstreren.

Er bestaan verschillende versies van CyanogenMod, en niet elke versie wordt al door elk apparaat ondersteund. Je zoekt dus het best eerst op de wiki van CyanogenMod op hoe het met de ondersteuning van jouw apparaat zit. Blijkt de nieuwste ondersteunde versie CyanogenMod 7 te zijn, dan heeft het niet zo veel zin om over te gaan tot installatie, want die is gebaseerd op de stokoude Android 2.3 (Gingerbread). CyanogenMod 9, 10, 10.1 en 10.2 zijn gebaseerd op respectievelijk Android 4.0 (Ice Cream Sandwich), 4.1, 4.2 en 4.3 (Jelly Bean). De meeste relatief recente Android-telefoons worden momenteel ondersteund door CyanogenMod 10.1 of 10.2. Een select aantal apparaten ondersteunt al CyanogenMod 11, gebaseerd op Android 4.4 (KitKat).

Je moet ook weten dat er voor elk apparaat allerlei versies bestaan. De belangrijkste zijn stable, monthly en nightly. De stabiele versie is op dit moment voor veel apparaten Cyanogenmod 10.2. Die is uitgebreid getest. Elke maand komt de versie monthly uit, die een M in het versienummer krijgt, zoals 10.1-M2. De nighly-versies tot slot zijn experimentele versies waarvan er in principe elke nacht een nieuwe uitkomt.

©PXimport

Kijk op de wiki na of CyanogenMod jouw toestel ondersteunt.

©PXimport

CyanogenMod bestaat in heel wat versies.

Cyanogen, Inc.

In september 2013 heeft CyanogenMod-oprichter Steve Kondik een bedrijf opgericht om zijn populaire Android-rom te commercialiseren. Voorheen gebeurde de ontwikkeling volledig door vrijwilligers en werd de broncode vrijgegeven. Een deel van de CyanogenMod-community reageerde dan ook negatief op het oprichten van het bedrif omdat ze wilden dat het project opensource bleef.

Cyanogen beloofde echter dat het opensourcekarakter van CyanogenMod behouden zou blijven. De eerste realisatie van het bedrijf was de CyanogenMod Installer. Ondertussen heeft Cyanogen, Inc. ook een samenwerking met de Chinese telefoonmaker Oppo opgezet, die zijn Android-telefoon N1 met CyanogenMod uitgerust heeft. Een andere Chinese telefoonmaker, OnePlus, gaat tegen het einde van dit jaar een high-end smartphone met CyanogenMod lanceren.

Het ziet er dus naar uit dat de commercialisering van deze rom CyanogenMod binnenkort ook in de winkels brengt, zodat nog meer mensen ermee kunnen kennismaken.

©PXimport

Het bedrijf Cyanogen wil binnenkort ook telefoons met CyanogenMod in de winkels hebben.

Installatie

Een alternatieve rom installeren was tot voor kort niet zo eenvoudig: je moest heel wat googelen, tientallen complexe stappen volgen en vaak ook nog speciale tools downloaden van obscure websites. Tegenwoordig biedt CyanogenMod echter een installatieprogramma aan waardoor de procedure een fluitje van een cent is. Surf op je Android-toestel naar deze website en volg de instructies.

Omdat Google de CyanogenMod Installer niet in Google Play toestaat, moet je eerst in de instellingen van je Android Beveiliging / Onbekende bronnen aanvinken. Bezoek dan http://get.cm/app met je telefoon en druk na de download op OneClick.apk. Kies Installeren en na de installatie Openen. De app geeft je verder instructies en vraagt je op het einde om op een Windows-computer verder te gaan. Maak wel eerst een back-up van je bestanden (zie het kader 'Back-up van je telefoon'), want de installer brengt het toestel terug naar de fabrieksinstellingen.

Download daarna zoals gevraagd op je computer de CyanogenMod Installer voor Windows Vista/7/8 (eveneens op deze website) en volg de instructies op. Je krijgt duidelijk stap voor stap te zien wat je moet doen, zoals je Android via usb aansluiten, de ontwikkelaarsopties inschakelen enzovoort. De juiste details hangen van je toestel af. Daarna wordt CyanogenMod gedownload en na een klik op Install op je toestel geïnstalleerd. Houd de usb-kabel tussen je toestel en je Windows-computer de hele tijd aangesloten.

Let ook op: je computer mag ondertussen niet herstarten. Als het installatieprogramma op je computer uiteindelijk de boodschap toont dat de installatie compleet is, kun je aan de slag met CyanogenMod.

©PXimport

De app CyanogenMod Installer geeft duidelijke instructies op je telefoon om de installatie voor te bereiden.

©PXimport

De CyanogenMod Installer begeleidt je tijdens de hele installatie.

Installer niet ondersteund

De gebruiksvriendelijke CyanogenMod Installer ondersteunt een beperkt aantal toestellen, waaronder de Google Nexus-toestellen, de HTC One en de Samsung Galaxy S II, III, 4, Note en Note II. Geen zorgen als jouw toestel niet ondersteund wordt. Op deze website vind je voor heel wat andere apparaten zipbestanden met de rom.

Die zijn op een wat ingewikkeldere manier te installeren. Als je op de wiki-pagina over ondersteunde toestellen zoekt naar je toestel, dan krijg je een pagina met informatie over welke versies er voor je toestel bestaan, hoe je die daarop installeert en of er problemen bekend zijn. Voor sommige toestellen is de stable-versie misschien wat te oud. Je kunt er dan voor kiezen om een release candidate te downloaden of misschien zelfs een monthly of nightly.

Voor andere toestellen bestaan nog geen officiële versies. Misschien vind je op de wiki dan wel een onofficiële rom. Die versies zijn echter nog niet goed getest, dus wees voorbereid op problemen.

©PXimport

Ondersteunt de Installer je toestel niet? Geen nood, maar de installatie is wel wat ingewikkelder.

Op verkenning

Zodra je telefoon herstart is na de installatie, staat er CyanogenMod op in plaats van de eerdere Android. Je wordt gevraagd om een CyanogenMod-account aan te maken (wat optioneel is) en een Google-account. Meld je je met je bestaande Google-account aan, dan worden automatisch je Gmail- en Google Contacten-gegevens gesynchroniseerd. Had je telefoon eerder een Android-versie die zwaar aangepast was door de fabrikant, zoals bij Samsung, HTC en Huawei het geval is, dan is er nogal een verschil.

Je ziet nu namelijk Android meer zoals Google het bedoeld heeft. Heb je een Nexus-apparaat, een officieel vlaggenschip van Google, dan zie je op het eerste oog niet heel veel verschil.

Zodra je je vernieuwde telefoon begint te verkennen, kom je al snel extra zaken tegen. Eén van de sterktes van CyanogenMod is dat je je telefoon volledig naar de hand kunt zetten. Bijna elk aspect van het uiterlijk of het gedrag van Android is aan te passen.

Kijk maar eens wat rond in de instellingen, vooral onder Uiterlijk en Startscherm. Een percentage toevoegen aan de batterijstatus, het aantal rijen en kolommen op het startscherm aanpassen, het aantal pictogrammen of het aantal pagina's in het dock kiezen, de icoontjes in de snelle instellingen aanpassen, voor elk type notificatie een andere kleur van de led tonen, je favoriete apps met een swipe toegankelijk maken in het vergrendelscherm ... het is allemaal mogelijk met CyanogenMod.

Back-up van je telefoon

Android kan wel back-ups maken van je apps, maar niet van je applicatiedata, sms-berichten, woordenboek en opgeslagen wifi-netwerken. Hiervoor zijn gelukkig wel apps beschikbaar. Titanium Backup root is het uitgebreidst, maar zoals de naam al verklapt heb je hiervoor root-toegang nodig op je Android.

Helium - App Sync and Backup is erg gebruiksvriendelijk en werkt ook zonder root.

©PXimport

Met Titanium Backup kopieer je alle apps en bijbehorende gegevens.

Profielen

Eén van de interessante functies in CyanogenMod is het instellen van profielen. Een profiel is een verzameling instellingen, bijvoorbeeld het in- of uitschakelen van wifi en bluetooth, het volume en het type schermvergrendeling. Je kunt een profiel aanmaken voor 's nachts, eentje voor thuis en één op je werk.

Als je de powerknop ingedrukt houdt, krijg je je profiel te zien en verander je snel van profiel. Maar CyanogenMod gaat nog verder en laat je ook automatisch je profiel aanpassen naargelang je binnen of buiten het bereik van een wifi-toegangspunt (bijvoorbeeld thuis of op je werk) bent. Deze functie is wat verborgen: druk op een profiel en dan onderaan op het icoontje dat een Google Maps-label voorstelt.

Een andere krachtige mogelijkheid is Privacybescherming (Privacy Guard), waarmee je inperkt wat individuele apps mogen doen. Wil je bijvoorbeeld wel de Facebook-app gebruiken om op de hoogte te blijven de bezigheden van je vrienden maar wil je niet dat Facebook je locatie kent, dan stel je dat eenvoudig in. Ga daarvoor in de instellingen naar Beveiliging en dan Privacybescherming.

Vink je een app aan, dan krijgt die geen toegang tot je locatie, je contacten, geschiedenis van oproepen, agenda en sms-berichten. Druk je lang op een app, dan krijg je de mogelijkheid om elk type privacygevoelige actie toe te staan dan wel te weigeren. Zo kun je bijvoorbeeld bepalen dat een app de camera niet mag gebruiken. Kortom, met CyanogenMod ben je weer de baas over je smartphone.

©PXimport

Verander automatisch van profiel als je telefoon binnen of buiten het bereik van een WiFi-toegangspunt komt.

©PXimport

Dankzij CyanogenMods functie Privacybescherming perk je te inhalige apps in.

Beveiliging

CyanogenMod is traditioneel goed uitgerust met beveiligingsmaatregelen. Houdt je ex maar niet op met je telefonisch te stalken? Belt een grappenmaker je al weken midden in de nacht om je te pesten? Ben je die telefoontjes van het callcenter dat maar blijft aandringen om je iets te verkopen echt zat, ook al heb je herhaaldelijk gezegd dat je niet gebeld wilt worden? CyanogenMod heeft een eenvoudige oplossing voor die problemen. Druk in de instellingen onder Beveiliging op Zwarte lijst en dan op het plusteken om een nummer toe te voegen.

Inkomende oproepen en sms-berichten zijn afzonderlijk te blokkeren. Ook drastische maatregelen zijn mogelijk, zoals afgeschermde nummers blokkeren of alle nummers die niet in je contactenlijst staan. CyanogenMod 11 komt zelfs met TextSecure, een technologie om sms-berichten te versleutelen. Stuur je een sms-bericht naar een andere TextSecure-gebruiker, dan wordt dat automatisch versleuteld. Gebruikt je contactpersoon geen TextSecure, dan wordt je bericht als een onversleutelde sms afgeleverd.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 uitgebreide smartwatches van max 500 euro
© Samsung
Gezond leven

Waar voor je geld: 5 uitgebreide smartwatches van max 500 euro

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een goede smartwatch met veel opties? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Disclaimer: op het moment van schrijven zijn de besproken smartwatches bij de goedkoopste webwinkels niet duurder dan 500 euro. De prijzen kunnen schommelen.

Garmin Venu 3

Wie een robuuste smartwatch met mogelijkheden zoekt, is bij de Garmin Venu 3 aan het juiste adres. Het heldere amoledscherm van 454 × 454 pixels is voorzien van Gorilla Glass. Hierdoor krijg je niet zo gauw krassen op het scherm. In tegenstelling tot veel andere modellen kun je met de Venu 3 rechtstreeks bellen, want de behuizing heeft een speaker en microfoon. Een voorwaarde is wel dat het slimme horloge is verbonden met een smartphone. Daarnaast zie je ook inkomende notificaties voorbijkomen. Een nuttige optie is dat je favoriete nummers in het interne geheugen van 8 GB kunt opslaan. Laat dus voortaan je smartphone tijdens sportsessies thuis liggen! Als je een betaald abonnement hebt bij Spotify, Deezer of YouTube Music, kun je rechtstreeks liedjes en podcasts downloaden.

De Garmin Venu 3 is nagenoeg voor iedereen geschikt. Zo bevat het apparaatje een speciale rolstoelmodus waarmee mindervaliden goede workouts kunnen doen. Daarnaast houd je allerlei gegevens bij over je gezondheid en mentale welzijn, zoals de hartslag, het stressniveau en de huidtemperatuur. Er is ook een uitgebreide slaapmonitor ingebakken. De ronde horlogekast van de Garmin Venu 3 heeft een diameter van 45 millimeter. Kies tussen de kleuren zwart en zilver-wit. Heb je een dunne pols, dan kun je de Garmin Venu 3S overwegen. Die heeft een kleinere horlogekast van 41 millimeter (goud-grijs/goud-roze/goud-wit/zilver-groen/zwart).

Samsung Galaxy Watch FE

Zoek je een prijsvriendelijke smartwatch van een goed merk? De Samsung Galaxy Watch FE is op het moment van schrijven scherp geprijsd. Kies tussen een zwarte, blauwe en roze uitvoering. De ronde horlogekast van 40 millimeter past om nagenoeg elke pols. Naast het aanraakscherm van 396 × 396 pixels heeft de behuizing ook nog twee fysieke knoppen. Sport gerust met slecht weer of trek in het zwembad baantjes, want je kunt de Galaxy Watch FE continu dragen. De IP68-gecertificeerde horlogekast is waterdicht tot een diepte van vijftig meter.

Er is 16 GB intern geheugen ingebouwd. Hierdoor heb je voldoende ruimte om diverse apps te installeren, zoals WhatsApp en Spotify. Je bedient ze voortaan rechtstreeks op je pols. Je kunt bovendien diverse andere Samsung-apparaten in jouw woning aansturen. Deze smartwatch houdt allerlei gegevens bij. Zo toont het hoofdscherm de huidige hartslag en het aantal gezette stappen. Daarnaast heeft de polsassistent een uitgebreide slaapcoach. Goed om te weten is dat Samsung tot minimaal september 2028 software-updates levert.

Samsung Galaxy Watch Ultra

De chic vormgegeven Samsung Galaxy Watch Ultra ziet er niet alleen stoer uit, maar telt ook een heleboel functies. Zo ben je dankzij 4G-ondersteuning ook zonder smartphone altijd en overal bereikbaar. De forse horlogekast heeft een diameter van wel 47 millimeter. Het felverlichte amoledscherm van 480 × 480 pixels springt direct in het oog. Hierop kun je prima (sport-)apps bedienen en notificaties aflezen. Het aanraakschermpje bestaat uit hard saffierglas. Dat is nagenoeg ongevoelig voor krassen. Volgens Samsung is de Galaxy Watch Ultra bestand tegen hoge temperaturen van maximaal 55 graden en een waterdiepte tot honderd meter.

Voor smartwatch-begrippen heeft dit exemplaar een batterij met een ruime accucapaciteit van 590 mAh. De Koreaanse fabrikant claimt een maximale gebruikstijd van honderd uur, mits je de spaarstand activeert. Naast de twee standaardknoppen is er ook een zogeheten Quick Button-toets. Hieraan kun je zelf een veelgebruikte functie toekennen. Onder de motorkap zorgt de rappe Exynos W1000-processor dat alles vlekkeloos verloopt. De vijf rekenkernen met snelheden van 1,6 en 1,5 GHz zorgen voor een soepele werking. Dit product is in drie smaken te koop, namelijk zilver-zwart, grijs-oranje en zilver-wit.

Lees ook: Dit zijn de 5 belangrijkste features van een smartwatch

Apple Watch Series 10

Onlangs bracht de Amerikaanse techgigant de tiende generatie van zijn Apple Watch Series op de markt. Er zijn een heleboel variaties te koop. De betaalbaarste uitvoering ondersteunt alleen wifi (geen 4G) en heeft een aluminium horlogekast van 42 millimeter (zilver-blauw/rosegoud-wit/zwart) of 46 millimeter (zilver/zilver-blauw/zwart). Het rechthoekige oledscherm telt op de grootste uitvoering 416 × 496 pixels. Ten opzichte van eerdere generaties heeft dit model een ruimer beeld. Bovendien zijn er extra sensors toegevoegd, want de smartwatch kan nu de watertemperatuur en -diepte meten. Ideaal voor watersporters!

Gunstig is dat je de accu pijlsnel kunt opladen. Na slechts een halfuurtje aan de lader bedraagt de batterijcapaciteit alweer tachtig procent. In het menu vind je talloze innovatieve gezondheidsfuncties. Deze veelzijdige polsassistent kan onder meer slaapapneu en een onregelmatige hartslag registreren. Handig is dat het apparaat na een onverhoopte val automatisch jouw SOS-contactpersonen informeert. Sporters kunnen uit allerlei trainingen kiezen. Open de App Store en voeg aan de hand van je favoriete toepassingen de gewenste functies aan de Apple Watch Series 10 toe.

Google Pixel Watch 3

De Google Pixel Watch 3 is een scherp geprijsde smartwatch met veel (sport)opties. Afhankelijk van de polsdikte kies je tussen een horlogekast van 41 millimeter (zwart/goud-groen/zilver-creme/zilver-roze) en 45 millimeter (zwart/zilver-creme/zilver-groen). Vergeleken met voorgaande versies hebben de smartwatches dunnere randen. Een pluspunt, want dit resulteert in meer schermoppervlak van het amoledpaneel. De Pixel Watch 3 kan wel een stootje hebben, want het scherm is voorzien van Gorilla Glass. Bovendien voldoet het product aan de strenge eisen van de IP68-norm. Er kan geen stof of water binnendringen.

Voor fanatieke sporters is de aanwezigheid van Fitbit-software een welkome aanvulling. Aan de hand van een soort herstelscore zie je in hoeverre je klaar bent voor de volgende training. Verder ontvangen hardlopers onderweg gedetailleerde gegevens, zoals de paslengte en het ritme. Opvallend is verder de geavanceerde hartslagfunctie. Zodra het hart van de gebruiker niet meer klopt, schakelt de Pixel Watch 3 direct de hulpdiensten in. Hierbij deelt het slimme horloge ook de locatie. Meer weten? Lees dan deze review op ID.nl.

▼ Volgende artikel
Salderingsregeling zonnepanelen stopt definitief in 2027
© Roman R
Energie

Salderingsregeling zonnepanelen stopt definitief in 2027

De salderingsregeling voor zonnepanelen wordt per 1 januari 2027 definitief beëindigd. De Eerste Kamer heeft deze week ingestemd met de wet die de afbouw en het einde van deze regeling regelt. Het wetsvoorstel van minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) kreeg de steun van een ruime meerderheid van de senatoren.

Het wetsvoorstel werd met meer dan twee derde van de stemmen aangenomen in de Eerste Kamer. Naast de regeringspartijen VVD, PVV, BoerBurgerBeweging (BBB) en ChristenUnie stemden ook partijen als CDA, D66, Volt, Forum voor Democratie en 50PLUS voor de afschaffing van de salderingsregeling. In totaal stemden 49 van de 75 senatoren voor het voorstel. Hiermee is een belangrijke stap gezet in de afbouw van de populaire regeling, die jarenlang het gebruik van zonnepanelen heeft gestimuleerd.

In het kort

Vanaf 1 januari 2027 kunnen mensen met zonnepanelen niet meer salderen. Dit betekent dat ze de stroom die ze in de zomer terugleveren, niet meer kunnen gebruiken om in de winter hun stroomrekening te verlagen.

In plaats daarvan krijgen ze een vergoeding voor de stroom die ze teruggeven aan het net. Deze vergoeding is minimaal 50% van de prijs die ze betalen voor stroom.

Energieleveranciers mogen geen kosten meer rekenen voor de saldering, maar kunnen wel andere kosten in rekening brengen. Na drie jaar wordt er gekeken of deze veranderingen goed werken.

Aanhouding van kritische moties

Tijdens het debat over de wet werden diverse moties ingediend, maar er is slechts over één motie gestemd. Een motie van SGP-senator Peter Schalk, die pleitte voor een geleidelijke afbouw van de salderingsregeling, werd met een ruime meerderheid verworpen. Andere moties, waaronder voorstellen van GroenLinks-PvdA en de Partij voor de Dieren (PvdD), werden aangehouden. Deze moties vroegen onder meer aandacht voor een eerlijke verdeling van kosten en baten tussen huurders en huiseigenaren en voor extra investeringen in zonnepanelen bij woningcorporaties. Over deze moties wordt op een later moment gestemd.

Wat betekent dit voor zonnepaneelbezitters?

Met de goedkeuring van de wet is het einde van de salderingsregeling een feit. Tot 2025 kunnen zonnepaneelbezitters nog volledig salderen, waarna de regeling stapsgewijs zal worden afgebouwd. Vanaf 2027 is het niet langer mogelijk om opgewekte zonne-energie volledig te verrekenen met het eigen stroomverbruik. De overheid hoopt hiermee de overgang naar een duurzamer en eerlijker energiestelsel te bevorderen, waarin zonne-energie beter wordt geïntegreerd.

Toekomstige impact en discussie

Hoewel de afschaffing van de salderingsregeling door veel partijen wordt gezien als een logische stap, leidt het besluit ook tot kritiek. Zo vrezen tegenstanders dat het minder aantrekkelijk wordt voor huishoudens om te investeren in zonnepanelen. De komende jaren zal blijken in hoeverre de nieuwe wet gevolgen heeft voor de groei van zonne-energie in Nederland. Met dit besluit is een tijdperk van stimulering via de salderingsregeling afgesloten, maar blijft de vraag hoe de energietransitie verder vorm krijgt.

Bron: Solar Magazine