De Surface Pro X is een ultradunne twee-in-een Windows 10-tablet met een door Microsoft ontworpen processor, gebaseerd op een Qualcomm-chip, die je ook in duurdere smartphones aantreft. Hoe goed draait Windows op een ARM-processor? Dat testen we in deze Surface Pro X review.

Intel lijkt dezer dagen wel van alle kanten concurrentie te krijgen: van de beter presterende AMD Ryzen-processors, de M1 SRM-chip in de nieuwe Macs en ook van de Microsoft SQ1- en SQ2-ARM-processoren in de Surface Pro X. Maar hoe goed werkt Windows 10 op ARM-gebaseerde hardware? Voorlopig nog niet zo optimaal als op Intel-gebaseerde hardware, zo blijkt.

De Microsoft SQ1- en SQ2-chipsets in de verschillende modellen van de Surface Pro X zijn gebaseerd op Snapdragon 8cx en 8cx Gen 2-chipsets van Qualcomm. Die draaien Windows-apps die van nul af aan gecodeerd zijn voor de ARM-architectuur. Ook lukt het ze om bestaande Windows-applicaties zonder tussenkomst van een emulator te draaien … zolang het om 32bit-code gaat.

Wat niet lukt, is 64bit-code zonder emulator uit te voeren. 64bit-ondersteuning is vooral noodzakelijk bij apps die veel geheugen gebruiken, zoals een browser met veel open vensters, omvangrijke documenten en rekenbladen, ingewikkelde ontwerpen in Autodesk Sketchbook of grote multimediabestanden in Adobe Photoshop of Premiere Pro.

Emulator

Microsoft lanceerde in oktober 2019 zijn op ARM-gebaseerde Surface Pro X gelijktijdig met de Intel-gebaseerde, maar verder vrijwel identieke, Surface Pro 7. De 64bit-Windows-emulator zou ‘snel’ volgen, maar er was nog altijd geen spoor van toen Microsoft in oktober 2020 een licht verbeterde versie van de Surface Pro X uitbracht. 

Pas eind december 2020 verscheen een vroege previewversie van de emulator, alleen beschikbaar voor leden van het Windows Insider-programma, in het experimentele Dev-channel. Die previewversie is nog zeer experimenteel en ondersteunt voorlopig nog lang niet alle 64bit-software. 

Bovendien gaat het om een emulator, die 64bit-Windows-code onvermijdelijk iets trager uitvoert. Het is daarom te vroeg om betrouwbare benchmarks uit te voeren van 64bit-Windows-software op ARM-gebaseerde computers.

©PXimport

Versies en accessoires

In ons land zijn momenteel vijf varianten verkrijgbaar van de Surface Pro X: drie met de SQ1-chipset en twee met de nieuwere SQ2-processor. Wij testten het op een na duurste model, met SQ2-chipset (gebaseerd op de Qualcomm Snapdragon 8cx Gen 2 5G, zonder 5G-modem, maar wel met een Qualcomm X24 LTE-modem en met Adreno 690-gpu), 16 GB RAM en 256 GB ssd met nog 206 GB vrije ruimte bij de ingebruikname. Het duurste model heeft een ssd van 512 GB en is voor de rest identiek.

Het belangrijkste verschil met de Surface Pro 7, op de ARM-architectuur na, is het verbeterde ‘PixelSense’-aanraakscherm met een beeldverhouding van 3 : 2 en een diagonaal van 13 in plaats van 12,3 inch. Het heeft dezelfde pixeldichtheid van 267 ppi, dankzij een licht verhoogde resolutie. De schermkwaliteit is een van de sterke punten van de Surface-reeks en ging er bij het ARM-model dus nog wat op vooruit.

Wil je de Surface ook als laptop gebruiken, dan kun je er het best ook de officiële toetsenbordcover bij kopen. Behalve de alleen in zwart verkrijgbare Surface Pro X Keyboard (149,99 euro) heeft Microsoft het Surface Pro X Signature Keyboard met Slim Pen-bundel in het assortiment (249,99 euro, vier kleuren). 

Het toetsenbord drukt behoorlijk in en wiebelt ook als je er snel op tikt. Het is minder comfortabel dan een echt laptoptoetsenbord of een kwalitatief draadloos toetsenbord, al is het wel bruikbaar.

Wanneer je de Surface Slim Pen voor het eerst uit de gleuf in het toetsenbord haalt, start de bijbehorende configuratie-app automatisch op. De pen is zowel links- als rechtshandig te gebruiken. De knop op de bovenzijde activeert bij het indrukken een extra zelf te bepalen functie. Jammer genoeg werkte de pen niet bij ons testexemplaar: de knop op de bovenkant functioneerde wel, bluetooth meldde dat de pen verbonden was, correct werkte en toonde de batterijstand (100 procent), maar de schrijftip functioneerde niet. 

Dat de mini Surface-pen soms niet schrijft, is blijkbaar een bekend probleem, te oordelen naar het aantal meldingen op internet. Als geen van de door Microsoft vermelde troubleshooting-tips helpt, rest niets anders dan de pen in te ruilen voor een werkend exemplaar. Even bij aankoop controleren dus!

Prestaties

Met een gemeten stroomverbruik van iets meer dan 51 watt in de UL Futuremark 3DMark Professional Night Raid-benchmark is de ARM-variant van de Surface Pro niet energiezuiniger dan de vergelijkbare Intel-versie. De Surface Pro 7 verbruikt ongeveer hetzelfde in die benchmark en presteert bovendien iets sneller in de DX12 grafische benchmark. 

De ARM-versie zet wel een hogere PCMark-score neer dan de Intel-variant (bijna twee keer zo hoog). Vooral in de productiviteitstests (kantoorsoftware) blijkt de ARM-versie sneller dan de Intel-variant. Ook in de batterijtests presteert de ARM-tablet beter dan de Intel-variant. De vergelijking loopt wel gedeeltelijk mank, omdat een groot deel van onze 64bit-benchmarks niet of onvolledig draaiden op de Surface Pro X.

©PXimport

Conclusie

Wat design, bouwkwaliteit en ergonomie betreft, is de Surface Pro X vergelijkbaar met de Surface Pro 7. Op een aantal vlakken (gewicht, omvang en schermkwaliteit) mag je van een lichte verbetering spreken. Dat de 64bit-ondersteuning voorlopig nog zeer experimenteel is, bemoeilijkt een eerlijke vergelijking tussen het ARM- en het Intel-model van deze Microsoft-tablet. 

We zien momenteel niet echt een gegronde reden om het ARM-model boven de Intel-uitvoering te verkiezen. Maar wat niet is, kan altijd nog komen: in sommige benchmarks presteert de op ARM gebaseerde tablet beter dan het Intel-equivalent.

Denk je net goed bezig te zijn met een A+++-wasdroger, blijkt die vanaf juli 2025 opeens een magere C te scoren. Wat is hier aan de hand? Geen paniek: je apparaat is niet plotseling minder efficiënt geworden, het energielabel wordt een stuk strenger. In dit artikel lees je waarom de regels zijn veranderd, wat het nieuwe label precies meet en hoe je wél de juiste conclusies trekt bij je volgende aankoop.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

Vanaf 1 juli 2025 – morgen dus! – verandert het energielabel van wasdrogers in heel Europa. De bekende klassen als A+, A++ en A+++ verdwijnen en maken plaats voor een overzichtelijker schaal van A tot en met G. Hierdoor krijgen veel huidige A+++-drogers voortaan een label C. Niet omdat ze slechter presteren, maar omdat de normering strenger en toekomstbestendiger wordt.

Waarom een nieuw energielabel nodig was

Het oude systeem was zijn doel voorbijgeschoten. Doordat fabrikanten steeds energiezuinigere apparaten ontwikkelden, werden er voortdurend plussen aan de A-klasse toegevoegd. Daardoor ontstond een wildgroei aan energielabels die de consument eerder in verwarring bracht dan hielp. Met het nieuwe label keert de rust terug: één heldere schaal die opnieuw ruimte laat aan de top. De zuinigste klasse A blijft voorlopig zelfs leeg, zodat alleen uitzonderlijk efficiënte apparaten die plek mogen innemen.

©Bemmel & Kroon

Wat je ziet op het nieuwe label

Het nieuwe energielabel bevat veel meer informatie dan alleen een letter. Naast de energieklasse geeft het label nu ook inzicht in het verbruik per honderd droogbeurten, gemeten volgens een gestandaardiseerd Eco-programma. Ook de programmaduur, het maximale vulgewicht van de trommel, het geluidsniveau in decibel en de condensatie-efficiëntie staan erop vermeld. Via een QR-code kun je bovendien extra technische details opzoeken in de Europese EPREL-database. Deze toevoegingen zorgen ervoor dat je als consument beter kunt inschatten welk apparaat past bij jouw huishouden en gebruik. Meer informatie vind je op deze pagina.

©Bemmel & Kroon

1. QR-code met link naar de EU database
2. Energie-efficiëntieklasse
3. Energieverbruik in kWh/100 droogcycli*
4. Condensatie-efficiëntieklasse en -percentage

5. Geluidklasse en geluidemissie in dB(A)**
6. Maximale laadcapaciteit (nominale capaciteit in kg)**
7. Duur in uren en minuten**

* Waarden gelden voor een gewogen gemiddelde van halve en volle ladingen met een verhouding van 0,62 (24x volle lading, 76x halve lading).
** Droogcyclus van katoen eco-programma bij volle lading.

Het lastige van vergelijken

Oude en nieuwe energielabels kun je niet zomaar naast elkaar leggen. Een A+++-droger uit 2024 kan volgens de nieuwe testmethodes een label C krijgen, terwijl het apparaat in de praktijk nog steeds even zuinig is. Dat verschil komt puur door de aangescherpte meetnormen, en niet door een verandering in prestaties. Laat je dus niet misleiden door een ogenschijnlijke 'verslechtering' van het label, maar kijk naar de echte verbruiksgegevens en technische kenmerken van jouw wasdroger.

Wat dit voor jouw keuze betekent

Bij het kopen van een nieuwe droger is het dus belangrijk om verder te kijken dan alleen de letter op het label. De vermelding van het energieverbruik per honderd droogcycli geeft je een veel concreter beeld van de stroomkosten op jaarbasis. Ook het geluidsniveau, de capaciteit van de trommel en de duur van het droogprogramma bepalen in sterke mate hoe comfortabel en efficiënt het apparaat in de praktijk is. Dankzij de QR-code kun je bovendien snel en eenvoudig controleren of de technische gegevens aansluiten bij je verwachtingen.

©Viktoria

Slim kiezen met het nieuwe label

De vernieuwde energielabels maken het makkelijker om een slimme, bewuste keuze te maken. Niet alleen zie je in één oogopslag hoe energiezuinig een apparaat is volgens de nieuwste normen, je hebt ook toegang tot de details die er écht toe doen. Zo kun je jouw keuze afstemmen op wat je belangrijk vindt: lage kosten, weinig geluid, korte droogtijd of een groot vulgewicht. Door te letten op de werkelijke prestaties in plaats van alleen op een letter, maak je een duurzame keuze die ook op de lange termijn rendeert.

Wil je hulp bij het kiezen van een energiezuinige droger of persoonlijk advies over welk type het best bij jouw huishouden past? Laat je dan informeren door een specialist, zodat je met vertrouwen de juiste keuze maakt voor nu én de toekomst.

Een nieuwe oven, koelkast of vaatwasser kiezen begint niet bij het design of de functies – het begint met een meetlint. Want hoe mooi of geavanceerd een apparaat ook is, als het nét niet past, zit je met een kostbare misser. Een paar millimeter speling kan het verschil maken tussen een perfect passende keuken en een frustrerende inbouwervaring. Met deze meetinstructies weet je zeker dat je straks niet voor verrassingen komt te staan.

Goed meten is het halve werk

Voordat je aan de slag gaat met meten, is het slim om een paar basisregels aan te houden. Gebruik altijd een betrouwbare rolmaat en eventueel een digitale schuifmaat voor extra precisie. Meet de binnenafmetingen van de nis (dus niet de buitenkant van je keukenkast) en noteer breedte, hoogte én diepte.

Houd daarnaast rekening met de ventilatieruimte: meestal is 2 tot 5 cm aan de achterkant en zijkanten nodig. En check of er ruimte is voor stopcontacten, wateraansluitingen en kabeldoorvoeren – die bepalen vaak óók of het apparaat goed kan worden geplaatst.

©Andrey Sinenkiy

Waar moet je op letten per apparaat?

Elk soort inbouwapparaat heeft zijn eigen eisen en aandachtspunten. Hieronder lees je per type waar je bij het opmeten en installeren specifiek op moet letten. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.

Inbouwkoelkast of -vriezer

De hoogte van de nis is hier allesbepalend. Veelvoorkomende maten voor inbouwkoelkasten en -vriezers zijn 88, 140 en 178 cm, maar afwijkingen komen vaak voor. Let op het deursysteem: een sleepdeurmechanisme vraagt meestal om iets meer ruimte in de breedte. Diepte is vaak 55 cm, maar modellen met een ventilator achterop kunnen richting de 60 cm gaan.

Inbouwoven of -magnetron

Standaard? Niet helemaal. De nisbreedte is meestal 56 cm, terwijl het frontpaneel iets breder is (ca. 59,5 cm) voor een nette aansluiting. Hoogtes verschillen: compacte ovens zijn 45 cm hoog, standaardmodellen 60 cm. Magnetrons vragen soms extra ruimte aan de bovenkant voor uitstekende bedieningspanelen.

Inbouwvaatwasser

Hier draait het vooral om hoogte. Die varieert tussen 81,5 en 87 cm, met verstelbare poten voor wat speling. Meet ook de plinthoogte (van vloer tot onderkant kast), en vergeet de watertoevoer niet – reken op zo’n 5 cm extra ruimte in de diepte voor de slang.

Inbouw-espressomachine

Kleiner apparaat, maar niettemin precisiewerk. De breedte is vaak rond de 56 cm, maar de diepte varieert sterk. Let vooral op het waterreservoir (dat tot 55 cm diep kan zijn) en op kleppen of deurtjes die naar voren openen: die hebben extra werkruimte nodig.

©Cristina Villar Martin | Ladanifer

Veelgemaakte fouten die je makkelijk voorkomt

Zelfs met zorgvuldige metingen kan het misgaan, vaak doordat kleine details worden vergeten. Denk aan ventilatieruimte, uitstekende stekkers of leidingen die net in de weg zitten. Een handige tip: plak een strook tape op de vloer op de plek waar de achterkant van het apparaat komt, en markeer waar stekkers en leidingen zitten. Zo zie je snel of er iets in de weg zit.

Ook niet onbelangrijk: controleer of de nis waterpas is! Zeker bij koelkasten met uitschuiflades kan een scheve ondergrond voor problemen zorgen. Pas waar nodig je kast of ondervloer aan voordat je installeert.

Bij renovaties gelden vaak afwijkende maten. Oudere keukens hebben soms dikkere wanden of ongebruikelijke dieptes. Meet dus altijd de huidige situatie én de specificaties van je nieuwe apparaat. Twijfel je? Schakel een keukenexpert in, zeker bij combinaties zoals een oven met magnetron, waarbij elk detail telt.

En tot slot: de allerbelangrijkste stap

Het klinkt als een open deur, maar het voorkomt de meeste problemen: meet altijd twee keer! Schrijf je maten op en leg ze naast de officiële productspecificaties. Let daarbij op details als verstelbare voetjes, uitsparingen voor de deur of een uitschuifbaar bedieningspaneel. Zo weet je zeker dat jouw nieuwe inbouwapparaat niet alleen technisch past, maar ook mooi aansluit bij de rest van je keuken. Want uiteindelijk draait het om één ding: alles moet kloppen – tot op de millimeter.