Ver vóór Siri heeft Dragon spraakherkenning al praktisch gemaakt. Maar de pionier is via een foute overname meegesleurd in de ondergang van L&H. En heeft nog geleid tot Siri. Hoe het fout ging.

Dragon pronkte eind jaren negentig met praktisch bruikbare spraakherkenning voor gewone pc's. De toekomst leek toen geheel aan spraak waardoor het bedrijfje van ontwikkelaarsechtpaar Jim en Janet Baker in 1999 veel aanbiedingen kreeg voor overnames. Onder meer processorreus Intel, harde schijffabrikant Seagate, elektronicagigant Sony en zelfs een dochter van autofabrikant Ford wilden Dragon wel inlijven.

'Experts' inhuren

De Bakers hadden ook een beursgang in overweging. Om hun opties het beste in kaart te brengen, huurden zij de experts in. Het toen nog hoog in aanzien staande Goldman Sachs. Die investeringsbank heeft de spraakfirma uiteindelijk geadviseerd het overnamebod van de Belgische concurrent Lernout & Hauspie te accepteren. Dat advies wordt nu aangevochten door de Bakers in een geruchtmakende rechtszaak.

De door Goldman Sachs toegewezen bankiers waren namelijk én jonge, relatief onervaren werknemers én zij hebben de overname slecht begeleid. Bovendien bleek het aan toezicht en verantwoording te ontbreken. Althans, dat stellen de inmiddels bejaarde Bakers nu in hun aanklacht. Het gaat niet slechts om een verbitterd stel uitvinders dat alsnog wil incasseren.

De Bakers hebben namelijk hun spraakherkenningswerk al in 1982 ondergebracht in het geheel zelf gefinancierde bedrijf Dragon Systems. De wiskundige ondergrond voor hun spraakdoorbraak hebben ze in de jaren zeventig al gelegd, toen ze bij IBM's gerenommeerde Watson-laboratoria werkten. De door hun ontwikkelde algoritmebasis doet tegenwoordig dienst als standaard voor spraakherkenning.

Kleingeld

Deze twee spraakpioniers hebben anno nu een rechtszaak lopen tegen hun toenmalige financiële adviseur. De affaire is uitgespit door de New York Times, die bericht dat de leeftijd van Goldman Sachs' vier Dragon-bankiers (de Goldman Four) op zich niet uitzonderlijk is. Het veelbelovende Dragon, dat begin 2000 voor 580 miljoen dollar is verkocht aan L&H, was namelijk kleingeld voor de investeringsbank.

Het bedrijf van Jim en Janet Baker had anno 1999 zo'n 70 miljoen dollar aan omzet en 400 werknemers in dienst. Voor de financiële dienstverlening aan Dragon was een vast bedrag van 5 miljoen dollar overeengekomen. Die vergoeding is volgens de New York Times minder dan wat sommige Goldman-bankiers op eigen houtje verdienen. Ook toen al.

Boekenonderzoek L&H

Wel uitzonderlijk aan de voor Dragon ingezette experts is hun afhandeling van de zaak. Uit nu geopenbaarde rechtbankstukken blijkt dat er diverse missers zijn begaan. De aangeklaagde bank ontkent dit overigens. Onder de missers bevindt zich het niet goed uitgevoerde boekenonderzoek naar L&H, terwijl er ten tijde van de overname-avances door de Belgen al twijfel was aan de financiële situatie van het bedrijf.

Lernout & Hauspie wist met zijn frauduleus opgeklopte beurskoers Dragon toch te kopen, ondanks twijfels bij de Bakers. Dankzij misstanden bij de bankbegeleiding. Lees verder.

Voordat Goldman Sachs formeel door Dragon werd ingehuurd heeft de investeringsbank zelf al aangegeven dat het een boekenonderzoek naar L&H zou uitvoeren. Daarbij heeft de bank specifieke aandachtsgebieden aangegeven voor de boekhouding van de Belgische spraakleverancier: de inkomstenbronnen, de grote klanten, de licentie-overeenkomsten en de royalty-overeenkomsten.

Overigens heeft Goldman Sachs eerder al afgezien van een eigen investering in L&H nadat het de boekhouding van het Belgische bedrijf had doorgenomen, meldt de New York Times in een achtergrondartikel over de hele affaire. Tijdens de financiële begeleiding door de investeringsbank hebben topmanagers van Dragon zelf ook twijfels gehad over de gezondheid van L&H. Zij hebben daarover vragen gesteld aan Goldman Sachs en aangedrongen op grondige doorlichting van de potentiële koper.

Anonieme afschuifmemo

Kort daarop is er bij Dragon nog een mysterieuze memo van de bank binnengekomen. In dat niet ondertekende bericht haalt Goldman Sachs de aangesneden boekhoudvragen aan en stelt het dat dit geen zaak is voor de bank. Cliënt Dragon wordt in de anonieme memo verwezen naar zijn accountingfirma, Arthur Andersen, voor het aanvankelijk door de bank toegezegde boekenonderzoek. De vier Dragon-begeleiders van Goldman Sachs hebben later in de rechtbank getuigd dat zij niet weten van wie die mysterieuze memo afkomstig is.

Ondertussen meenden de oprichters en bestuurders van Dragon dat L&H wel degelijk goed werd doorgelicht. De koop is dan ook in maart 2000 doorgegaan, voor 580 miljoen dollar en geheel in aandelen. Overigens was het aanvankelijke ongevraagde overnamebod van L&H, voordat Goldman Sachs in de arm is genomen, 580 miljoen waarvan de helft in contanten.

Enkele maanden later is de overname afgerond en krap een half jaar daarna blijkt dat L&H is gebouwd op illusies en bedrog. De beerput wordt opengetrokken waarbij de ene na de andere fraude aan het licht komt. Tussentijds zien de Dragon-oprichters hun technologie, superieur aan die van de nieuwe eigenaren, verloren gaan.

ScanSoft-Nuance-Siri

Ook na het definitieve uiteenspatten van L&H grijpen zij mis: de bezittingen worden eind 2001 geveild waarbij de bulk is opgekocht door ScanSoft. Die leverancier van scansoftware doet met die aankoop ineens aan spraak en concurreert daarmee met Nuance. Het veel later dan Dragon opgerichte Nuance is tijdens de voorbereiding van de L&H-overname óók begeleid door Goldman Sachs, om naar de beurs te gaan.

Zo'n vier jaar later is Nuance gekocht door Scansoft, die zichzelf heeft getooid met de naam van zijn nieuwste spraakaankoop. De ironie wil nog dat de technologie van Nuance, mogelijk dus die van Dragon, dienst doet in spraaksoftware Siri. Al voordat die commerciële spin-off van Amerikaans overheidsonderzoek is opgekocht door Apple en verwerkt in de iPhone 4S en straks ook in de iPad.

Spraakdoorbraak, eindelijk

Apple wil met Siri niet alleen Google en Android maar ook bedrijven als TomTom van hun troon verstoten. Ondertussen komen autofabrikanten met eigen spraakbediening voor routenavigatie, op basis van Dragon-software. En Apple onderhandelt met diverse automakers, over Siri. De gesproken toekomst gloort grandioos. Dankzij het pionierswerk van de Bakers, die nu wel hun deel van de taart opeisen.

Kijk je graag films of series zoals ze bedoeld zijn? Dan heb je vast weleens gehoord dat je je televisie moet kalibreren. In professionele kringen is dat dé manier om kleur, contrast en helderheid perfect af te stemmen. Maar hoe haalbaar is dat voor thuisgebruik? En wat kun je zelf doen om het beeld te verbeteren zonder dure meetapparatuur?

Lees ook: Tv direct na aankoop laten kalibreren: zinvol of niet?

Wat is een gekalibreerd beeld?

Een gekalibreerd beeld voldoet aan internationale normen voor helderheid, kleur en contrast. Zo zie je wat de regisseur of producent voor ogen had. Bij nieuws en sport vertaalt dat zich in natuurlijke kleuren, met name bij huidskleuren. Onze ogen herkennen die immers feilloos. Films zijn wat lastiger, omdat makers vaak opzettelijk een bepaalde kleurtoon gebruiken – neem bijvoorbeeld een film als The Shape of Water, die bewust groenig is. Juist dan is een goede afstelling belangrijk. Alleen dan zie je alle details in donkere scènes en blijft de sfeer van het beeld overeind.

Zelf kalibreren: kan dat eigenlijk?

Ja, maar het is niet eenvoudig. Je hebt gespecialiseerde apparatuur nodig zoals een kleurmeter, software en een patroongenerator. Dat kost je al snel honderden tot duizenden euro's. Daarnaast moet je metingen correct uitvoeren en de data goed kunnen interpreteren. Er is online wel hulp te vinden, maar het blijft ingewikkeld. Voor de meeste mensen is zelf kalibreren daarom geen realistische optie, tenzij je er diep induikt als hobby.

Wat kun je dan wél doen?

Met de juiste instellingen kom je verrassend dicht in de buurt van een gekalibreerd resultaat. Zo'n 90 tot 95 procent, en dat zonder extra apparatuur.

Begin met het kiezen van de juiste beeldmodus. Zet je televisie op Film, Bioscoop, Cinema of – bij Sony – op Professioneel. Heeft je tv een Filmmaker Mode? Gebruik die dan. Voor sport is het prettig om de optie voor vloeiender beeld in te schakelen. Die vind je onder Motion- of Beweging-instellingen. Games speel je het beste in Game- of Spelmodus.

Beeldmodi zoals Film of Filmmaker Mode zijn vaak wat donkerder ingesteld. Pas de helderheid aan via opties als Achtergrondverlichting, OLED-helderheid of Helderheid. Activeer ook de lichtsensor, zodat de tv zich automatisch aanpast aan het omgevingslicht.

©Eric Beeckmans

Ook interessant: Zo kies je de ideale televisie voor jouw woonkamer

Verschillende instellingen voor overdag en 's avonds

Het licht in je kamer verandert flink gedurende de dag. Bij veel daglicht kun je baat hebben bij een iets fellere helderheid, terwijl 's avonds een zachter beeld prettiger is voor je ogen. Hoewel de lichtsensor dit automatisch kan regelen, kun je ook zelf twee aparte beeldmodi instellen: een voor overdag en een voor 's avonds.

De meeste tv's laten je per ingang of beeldbron afzonderlijk instellingen opslaan. Je zou bijvoorbeeld de HDMI-poort van je mediabox kunnen instellen op een felle variant van de Film-modus, en de ingebouwde streaming-apps juist op een zachtere versie. Ook kun je sommige instellingen kopiëren of opslaan als aangepaste modus.

Zo schakel je snel tussen twee beelden die aansluiten bij de sfeer en verlichting in je kamer, zonder steeds handmatig de helderheid of kleur aan te passen.

©Eric Beeckmans

Waarom die lichtsensor zo belangrijk is

Je ogen nemen kleuren en contrast anders waar bij veel of weinig licht. Overdag lijken donkere scènes soms flets, terwijl diezelfde scènes in een verduisterde kamer ineens veel detail tonen. De lichtsensor past het beeld automatisch aan op basis van het omgevingslicht. Opties voor helderheid en donkere details mag je activeren. Soms zijn er ook opties om de kleurtemperatuur automatisch aan te passen; die raden we af.

Wat je beter niet kunt doen

Laat instellingen rond kleur en contrast zoveel mogelijk met rust. Die zijn bedoeld voor professionele afstelling en kunnen je beeld ook verslechteren. Instellingen voor scherpte en bewegingsscherpte zijn minder risicovol: daarmee kun je rustig experimenteren. Als het resultaat tegenvalt, kun je altijd de beeldmodus terugzetten naar de fabrieksinstellingen.

Geef jezelf even de tijd

Een tv die goed staat afgesteld oogt in het begin misschien wat vlak of flets. Maar na een paar dagen wennen merk je dat het beeld rustiger, natuurlijker en prettiger is om naar te kijken. Zet je het daarna terug naar de oorspronkelijke modus, dan lijkt het al snel te fel en te overdreven scherp. Dus neem even de tijd. Met een beetje geduld geniet je dan van beeld zoals jij dat het mooist vindt!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. In de zomer groeit gras altijd wat sneller, maar de kans is natuurlijk groot dat je voor langere periode op vakantie bent. Dan komt een robotgrasmaaier zeker van pas.

Robotmaaiers zijn slimme, automatische grasmaaiers die zelfstandig je gazon bijhouden. Je stelt een maaischema in (vaak via een app), en de robot doet de rest – hij maait regelmatig een klein stukje gras, zodat het gazon altijd netjes blijft. Je hoeft dus nooit meer zelf met de maaier aan de slag. Bijkomend voordeel: je gazon wordt vanzelf onderhouden, zelfs als je op vakantie bent.

Gardena smart SILENO city 400

Dit apparaat is ontworpen voor gazons tot 400 vierkante meter en werkt volledig automatisch. Je kunt hem bedienen via de Gardena Smart App, waarmee je maaischema's kunt instellen en de voortgang kunt volgen. De maaier gebruikt LONA-technologie, een vorm van kunstmatige intelligentie die je tuin in kaart brengt en zich aanpast aan de indeling. Zo weet hij precies waar en wanneer hij moet maaien. Hij kan hellingen tot 35 procent aan en navigeert moeiteloos door smalle doorgangen van minimaal 60 cm breed. Met een geluidsniveau van slechts 57 dB(A) is hij een van de stilste in zijn klasse. De maaier werkt in alle weersomstandigheden en keert automatisch terug naar het laadstation wanneer de accu bijna leeg is. Een volle lading duurt ongeveer 75 minuten en biedt een maaitijd van 65 minuten.

🌄 Grasoppervlakte: 400m²
🚜 Maaitijd: 65 minuten

Gardena smart SILENO city 250

Dit model is ontworpen voor kleinere tuinen tot ongeveer 250 vierkante meter en is eigenlijk het kleinere broertje van de hierboven besproken SILENO city 400. De specificaties zijn nagenoeg gelijk. Ook deze maaier werkt volledig automatisch en is eenvoudig te bedienen via de Gardena Smart App. Bij slecht weer, zoals regen of vorst, past de maaier zijn schema automatisch aan. Met een geluidsniveau van slechts 57 dB(A) is hij stil in gebruik. Na een maaironde van ongeveer 65 minuten keert hij automatisch terug naar het laadstation, waar hij in ongeveer 75 minuten volledig oplaadt. Schoonmaken is eenvoudig: je kunt hem gewoon afspoelen met de tuinslang.

🌄 Grasoppervlakte: 250m²
🚜 Maaitijd: 65 minuten

Robomow RT300

De Robomow RT300 is een compacte robotmaaier die ideaal is voor kleine tuinen tot 300 vierkante meter. Met zijn wendbaarheid en maaibreedte van 18 cm zorgt hij voor een gelijkmatig gemaaid gazon. De maaihoogte is instelbaar tussen 15 en 60 mm, waardoor je zelf kunt bepalen hoe kort het gras wordt. Dankzij de Li-ion accu maait hij tot 75 minuten en laadt hij in 180 minuten weer op. De RT300 kan hellingen tot 30 procent aan en is uitgerust met functies zoals een zwevend maaidek, randmaaimodus, diefstalbeveiliging en bluetooth-connectiviteit. Bij aankoop ontvang je 125 meter perimeterdraad en 150 draadpinnen voor de installatie.

🌄 Grasoppervlakte: 300m²
🚜 Maaitijd: 75 minuten

Philips 3000-serie RSL3000/10

De Philips RSL3000/10 is geschikt voor een flinke tuin van ongeveer 1.000 vierkante meter. Je kunt hem bedienen via een app op je telefoon, waar je onder andere kunt instellen wanneer hij moet maaien. Hij gebruikt GPS om systematisch over het gazon te rijden, zodat hij geen stukken overslaat of dubbel doet. De maaier heeft sensoren die merken wanneer het regent. Dan stopt hij automatisch met maaien en rijdt terug naar zijn laadstation. Ook kan hij over hellingen rijden tot zo'n 36 procent, wat handig is als je tuin niet helemaal vlak is. Als de accu leeg is, gaat hij zelf opladen. Hij werkt ongeveer 2 uur op een volle batterij en het opladen duurt zo'n 2,5 uur.

🌄 Grasoppervlakte: 1000m²
🚜 Maaitijd: 120 minuten

Bosch Indego S+ 500

De Bosch Indego S+ 500 is een robotmaaier die geschikt is voor gazons tot ongeveer 500 vierkante meter. Hij werkt volledig automatisch en kan via de Bosch Smart Gardening-app worden bediend. Via deze app kun je maaischema's instellen en je kunt er de voortgang mee volgen. Dankzij de LogiCut-technologie maait de robot in systematische banen, wat efficiënter is dan willekeurige patronen. De maaier heeft een maaibreedte van 19 cm en kan de maaihoogte instellen tussen 3 en 5 cm. Hij is geschikt voor hellingen tot 27 procent en heeft een accuduur van ongeveer 60 minuten, met een oplaadtijd van ongeveer een uur. De maaier is uitgerust met een 18V lithium-ion batterij en weegt ongeveer 7,7 kg.

🌄 Grasoppervlakte: 500m²
🚜 Maaitijd: 60 minuten