Apple is al jaren heer en meester op tablet-gebied. Dan is het verleidelijk om de lat steeds maar een klein stukje te verleggen. De concurrentie is nog mijlenver weg, dus waarom extra moeite doen. Toch heeft Apple de 2021-editie van de iPad Pro op verschillende fronten flinke vernieuwingen gegeven. Lees hier onze Apple iPad Pro 2021 review.

Die grootste vernieuwingen zitten hem in de gebruikte processor en in het scherm. Zowel de 11-inch- als de 12,9-inch-versies zijn voorzien van de Apple M1-processor die ook in de nieuwe MacBooks, Mac Mini en iMacs zit. De schermvernieuwing (een prachtig mini-led-scherm) is alleen voor het 12,9-inch model voorbehouden. De vorm en afmetingen is niet of amper gewijzigd. Alleen het 12,9-model is een halve millimeter dikker geworden. Dat zorgt er overigens voor dat je sommige oude accessoires, zoals het Magic Keyboard, niet meer met het nieuwe 12,9-model kunt gebruiken. Daar is een iets aangepaste Magic Keyboard voor gekomen. Bij de 11-inch-versie kun je wel het oude Magic Keyboard gebruiken.

©PXimport

M1 processor

Allereerst de M1-processor. Dit is de volledige versie, dus met 8-cpu- en 8-gpu-cores. De instapversies van de MacBook Air en de iMac moeten het met een 7-core gpu-variant van de M1 doen, dus je kunt stellen dat je iPad dan gewoon (iets) sneller is. Volgens Apple is de M1-iPad Pro tot 50% sneller in algemene taken en tot 40% procent sneller met grafische taken dan de iPad Pro uit 2020. En dat was al geen slome. In de praktijk is de nieuwe iPad Pro gewoon een bloedsnel ding. Normale kantoortaken gaan razendsnel, als mijn laptops en pc zo vlot reageren ben ik dik tevreden. Maar ook heftiger taken zoals videobewerkingen of zware foto-filters gaan moeiteloos. Aan processorkracht kom je niets tekort en het bijzondere is, dit is niet ten koste gegaan van de gebruiksduur op de accu. 10 uur is makkelijk haalbaar. Alleen als je de schermhelderheid vol open zet merk je dat de accu wat sneller leeg gaat maar dat was bij de vorige versies ook het geval. De beperking om de iPad Pro echt zakelijk in te zetten zitten hem in iPadOS. Dat is weliswaar flink verbeterd ten opzichte van iOS maar met deze hardware zou een uitgekleed macOS of een hybride versie van die twee prima kunnen. Nu is de hardware van de iPad Pro soms een overkill ten opzichte van zijn flink goedkopere broertjes die alle kantoortaken eigenlijk net zo goed kunnen.

©PXimport

Superscherm met mini-led

Het 600-nits-scherm van het 11-inch-model is hetzelfde gebleven. Dit is nog steeds een prachtig scherm maar daarvoor hoef je dus niet te upgraden als je al een 11-inch iPad Pro hebt. Maar het mini-Led-scherm van de 12,9-inch-model is fantastisch. Overigens noemt Apple het zelf ‘Liquid Retina XDR’. De helderheid is met 1000 nits een stuk hoger maar bij HDR-materiaal kan hij tot 1600 nits piekhelderheid gaan en dat is echt heel fel. OLED heeft nog steeds mijn voorkeur, maar voor mobiel gebruik (buiten!) wil je vaak meer helderheid dan OLED biedt. De 12,9 inch iPad Pro was al mijn favoriete Netflix-maatje maar de 2021-versie doet daar nog een schepje bovenop. Je kunt gewoon geen mooier scherm in je hand houden, punt.

©PXimport

Aansluitingen en andere hardware

Qua aansluitingen heeft de iPad Pro het op draadloos gebied goed voor elkaar met Wifi 6, Bluetooth 5 en tegen een meerprijs 5G. Bedraad kom je er bekaaid vanaf met maar één Thunderbolt 3/usb 4-poort. Qua snelheid en mogelijkheden prima om een groot beeldscherm of snelle ssd op aan te sluiten, maar met maar een poort loop je snel te rommelen met dongles, niet handig voor een ‘pro’-apparaat.

Ook de camera’s zijn erg goed. Je kunt er prima mee filmen en foto’s maken maar vooral bij videovergaderen zijn iPads superieur aan Windows-laptops of pc’s. Geen gedoe met drivers, instellingen en wazig beeld: zowel het geluid als het beeld is haarzuiver. 

©PXimport

Conclusie

De iPad Pro 2021 heeft een nog groter gat geslagen met de concurrentie en zonder de beperkingen van iPadOS zou ook menig laptop het onderspit moeten delven. Het beeldscherm en de krachtige hardware mét behoorlijke accuduur zijn een onovertroffen combinatie. Hopelijk blijven de vernieuwingen in iPadOS flink doorgaan om zo tot een nog beter laptop-alternatief te komen. Aan deze hardware ligt het de komende jaren zeker niet.

Heb je al een recente iPad Pro, dan zou ik wel verlekkerd kijken naar het scherm van de 12,9-inch-versie en de M1-processor van beide versies. Een blik op de prijzen zet je weer met beide benen op de grond. 

Ons oordeel

8Score

Apple iPad Pro 2021

Prijs Vanaf € 899,- (11-inch) en € 1219,- (12,9-inch)
Kleuren Grijs, zilver
Scherm 11-inch Liquid Retina (2388 x 1668 pixels) of 12,9-inch Liquid Retina XDR (2732 x 2024 pixels)
Processor Apple M1 met 8-core CPU en 8-core GPU
Werkgeheugen 8GB (16GB bij modellen met 1 of 2TB opslag)
Opslag 128GB, 256GB, 512GB, 1TB of 2TB
Afmetingen 11-inch: 247,6 x 178,5 x 5,9 mm
12,9-inch: 280,6 x 214,9 x 6,4 mm
Gewicht 11-inch: 466 gram (5G-versie 468 gram)
12,9-inch: 682 gram (5G-versie 684 gram)
Overig Thunderbolt 3/usb 4/usb-c-poort, Smart Connector, 4 speakers, 5 microfoons, ondersteuning voor 2e generatie Apple Pencil.
Websitewww.apple.nl

Het is september, en dat betekent dat de nazomer ten einde loopt. Het licht wordt zachter, de avonden koeler en veel planten maken zich klaar voor de herfst. Dit is de maand om nog nieuw groen te planten, vaste planten te verjongen en hagen bij te knippen. Ook het gazon, de moestuin en de vijver vragen nu aandacht. Met een paar gerichte klussen zorg je dat je tuin gezond de herfst en winter ingaat.

Lees ook: Van januari tot en met december: dit doe je elke maand in de tuin

Dit kun je zaaien en planten in september

In september kan er nog veel de grond in. Bosanemonen, herfst- en winterakonieten en cyclamen doen het goed wanneer je ze nu plant, net als groenblijvers die de tuin ook in de koude maanden kleur geven. Koop je een boom, let er dan op dat het blad nog stevig en fris oogt. Een boompje dat al kaal aan het worden is, kun je beter niet planten.
Wie volgend voorjaar een bloemenzee wil, zaait in deze periode korenbloemen, goudsbloemen en klaprozen. Ook vaste planten die al jaren op dezelfde plek staan, kun je nu delen om ze te verjongen. Wil je een groenblijver verplaatsen, dan is dit de juiste tijd: de grond is nog warm genoeg voor de wortels om zich goed te herstellen.

©Leika production

Haal de snoeischaar maar tevoorschijn

Veel planten kun je nu nog een knipbeurt geven. Begin bij kuipplanten die buiten staan, want snoeiwonden genezen beter in de buitenlucht. Ook hagen kun je in september mooi in vorm brengen. Werk van onder naar boven en knip ze licht taps toe, zodat ook de onderste takken voldoende licht krijgen. Geef daarna wat compost zodat de haag sterk de winter ingaat.
Lavendel kort je ongeveer tien centimeter in, de Japanse wijnbes die vrucht heeft gedragen knip je helemaal terug en hortensia's ontdoe je van de stugge bloemen. Bij bomen en struiken verwijder je aangetast blad. Daarnaast is het slim om wekelijks uitgebloeide bloemen van dahlia's, rozen en andere zomerbloeiers weg te knippen. Zo blijft de tuin verzorgd en verklein je de kans op ziektes.

©SKT Studio

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke tuinklus?

Planten en gras in september

Sommige planten hebben juist nu extra zorg nodig. Camelia's en rododendrons vormen in september hun knoppen voor volgend jaar en hebben daarom voldoende water nodig. Tweejarige planten zoals vingerhoedskruid kun je verplaatsen naar een nieuwe plek in je tuin. Hoge bloeiers als zonnebloemen, dahlia's en herfstasters geef je steun, zodat ze niet bezwijken onder de eerste herfststormen.
Het gazon vraagt een andere aanpak dan in de zomer. Maai het gras wat hoger en zaai waar nodig bij. Verticuteer eerst om mos en dood gras te verwijderen. Kies een zaadmengsel dat past bij zon of schaduw, afhankelijk van de ligging van je tuin. Heb je in augustus niet bemest, dan is dit hét moment om dat alsnog te doen. Vul kuilen aan en houd je terras vrij van onkruid en mos.

Werk in de moestuin

Ook in de moestuin valt er nog genoeg te doen. Boontjes moeten tijdig worden geplukt om taaie peulen te voorkomen. Tomaten die nog groen zijn leg je op een zonnige plek zodat ze verder kunnen rijpen. September is ook de maand van de appel- en perenoogst. Maak er compote, sap of een taart van, of bewaar ze op een koele plek. Verder kun je winterpostelein en raapstelen zaaien, zodat je later in het seizoen nog kunt oogsten.

Wil je wat orde brengen in je verzameling bookmarks? Het zelf te hosten Hoarder is hiervoor een mooie optie. Bookmarks, maar ook notities, afbeeldingen en ideeën kun je in overzichtelijke lijsten opslaan, die je van labels kunt voorzien en doorzoeken. Zelfs grotere verzamelingen zijn geen probleem, dankzij de optionele AI-functies. Deze benutten de API van OpenAI. In dit artikel lees je hoe je alles opzet!

Lees ook: Bladwijzers onder controle: de beste bookmarkmanagers op een rij

Voor het bewaren van bookmarks bestaan diverse handige toepassingen, waaronder Pocket (https://www.getpocket.com) en het minder bekende Raindrop.io (https://www.raindrop.io). Het relatief jonge Hoarder mag in het lijstje naar onze mening niet ontbreken. Hierin kun je onder meer bookmarks, notities en afbeeldingen bewaren, waarna je de volledige inhoud kunt doorzoeken. Ook kun je items organiseren door labels toe te voegen of lijsten te maken. Dankzij de optionele koppeling met OpenAI kun je materiaal automatisch van labels voorzien, maar ook bijvoorbeeld vragen om een artikel samen te vatten. Je kunt Hoarder volledig zelf hosten. Dit geeft je meer controle en maakt het privacyvriendelijk. Voor de installatie kun je onder meer Docker Compose gebruiken, wat we ook in dit artikel doen. Er zijn browserextensies voor Chrome en Firefox, wat het toevoegen van artikelen op internet met de gewenste labels veel makkelijker maakt. Verder zijn er mobiele apps voor Android en iOS, zodat je ook onderweg je bookmarks kunt raadplegen. 

1 Installatie

Er zijn meerdere installatiemethoden, die in de documentatie uitgebreid aan bod komen (https://docs.hoarder.app). De aanbevolen installatiemethode is via Docker Compose, waar we ook hier voor kiezen. De installatie van Docker Compose is vaker behandeld en ook online vind je diverse handleidingen, zoals voor Ubuntu 24.04 (https://www.kwikr.nl/ubntdock).

In de volgende stappen gaan we de bestanden docker-compose.yml en .env maken. We raden een systeem met ongeveer 2 GB werkgeheugen aan. Ook als je Hoarder binnen een container in Proxmox VE gaat installeren, moet je zoveel toewijzen, want 1 GB is net te weinig. Log in via SSH, maak een mapje voor Hoarder en navigeer naar deze map. Hierin gaan we de bestanden voor Docker plaatsen.

2 Docker

De snelste manier om te starten, is het downloaden van het YAML-bestand voor Docker Compose. Geef daarvoor de onderstaande opdracht vanaf de Opdrachtprompt:

Het bestand voor Docker Compose hoef je niet aan te passen. Wel is een bestand met omgevingsvariabelen nodig. Dit bestand kun je maken en bewerken met de opdracht nano .env. Zet hierin om te beginnen de volgende regels:

Bij NEXTAUTH_URL kun je localhost vervangen door het ip-adres van het systeem waarop Hoarder draait. De twee willekeurige strings kun je zelf bedenken of genereren met deze opdracht:

Start ten slotte de container met:

Je kunt Hoarder nu openen via http://ipadres:3000, waarbij je ipadres dan vervangt door het echte ip-adres van het systeem. Bij toekomstige updates kun je Hoarder stoppen met:

Daarna kun je met deze opdracht de images vernieuwen:

Om vervolgens met deze laatste opdracht alles weer in de lucht te brengen:

3 Toegang OpenAI

Het is niet verplicht om de AI-functies te gebruiken, maar het is wel een leuke en nuttige toevoeging, zeker als je veel bookmarks gaat toevoegen. De kosten zijn bovendien zeer laag. Voor de meeste mensen is OpenAI de beste keuze, hoewel Ollama ook een optie is (zie kader 'Keuze tussen OpenAI of Ollama'). Om OpenAI te gebruiken, moet je toegang tot de API regelen. Hiervoor ga je naar https://platform.openai.com. Log in met een bestaand account, zoals het account dat je voor ChatGPT gebruikt, of maak een nieuw account. Ga dan naar https://www.kwikr.nl/oakey en kies Create new secret key. Vul bij Name een beschrijvende naam in, zoals Hoarder. Dit maakt de sleutel beter herkenbaar, mocht je deze in de toekomst willen verwijderen. Kies bij Project de optie Default project. Klik dan op Create secret key. De sleutel wordt nu gemaakt en slechts eenmalig getoond; bewaar deze dus goed! Open dan het bestand .env en voeg de volgende regel toe:

Herstart nu Hoarder zodat de nieuwe configuratie actief wordt. Blijf nog even in de omgeving van OpenAI, want we moeten wat credits aanschaffen.

4 Credits aanschaffen

Je hebt credits nodig om met de OpenAI-API te werken. Dit gebruik staat los van een eventueel abonnement op ChatGPT. Ga hiervoor naar Billing of rechtstreeks via https://www.kwikr.nl/oabill. De eerste keer moet je een betaalmethode toevoegen via Add payment details. Vul hier je creditcardgegevens in. Klik daarna op Continue. Begin met een klein bedrag, bijvoorbeeld 10 dollar. Dit is waarschijnlijk meer dan je ooit nodig zult hebben voor Hoarder. De optie voor automatisch opwaarderen, kun je daarom het best uitzetten, om risico's te beperken. Bevestig ten slotte de betaling.

Desgewenst kun je limieten configureren. Naast Hoarder zijn er overigens ook steeds meer andere toepassingen die de API van OpenAI kunnen gebruiken. Dat maakt de inzetbaarheid dus een stuk breder! Denk aan chatbots, schrijfhulpjes en automatiseringstools. Het is handig om voor elk project een aparte API-sleutel te maken, om het beheersbaar te houden.

5 Registratie

We beginnen met het maken van een beheeraccount. Open daarvoor Hoarder door in je browser naar http://ipadres:3000 te gaan. Ga op het inlogscherm naar Sign up om een eerste account te maken. Dit eerste account krijgt altijd beheerrechten (administrator). Wil je Hoarder in het Nederlands gebruiken, klik dan op je profielicoontje rechtsboven, ga naar User Settings en kies achter Options bij Interface Language voor Dutch. Alles is nu in het Nederlands. In het vervolg gaan we Hoarder in deze taal gebruiken.

 6 Gebruikers beheren

Je krijgt als beheerder speciale functies die je ziet als je via je profielicoontje naar Admin Instellingen gaat. Zo kun je onder Gebruikerslijst nieuwe gebruikers toevoegen met de gewenste rol. Als beheerder kun je bovendien het wachtwoord voor gebruikers opnieuw instellen. Als je echter als beheerder je wachtwoord kwijtraakt, is dat ingewikkelder omdat je dit via de database moet doen. Bewaar het wachtwoord dus goed!

Gebruikers kunnen zich bij de standaardinstellingen overigens ook aanmelden via het inlogscherm. Wil je dat voorkomen, voeg dan de volgende regel aan het bestand .env toe:

Herstart Hoarder met deze opdracht, zodat de nieuwe configuratie actief wordt:

7 Instellingen

We zullen kort enkele instellingen doornemen. Klik daarvoor op je profielicoontje en ga naar Gebruikersinstellingen. Onder AI Instellingen zie je een preview van de prompts die worden gebruikt voor de verschillende AI-mogelijkheden, zoals het genereren van labels en maken van samenvattingen.

Je kunt hier extra regels aan toevoegen, zodat de prompts worden aangepast. Zo kun je bijvoorbeeld voor Nederlandstalige labels en samenvattingen zorgen (zie kader 'Nederlandse labels en samenvattingen').

Onder RSS Abonnementen kun je RSS-feeds toevoegen. Verder kun je bookmarks exporteren als JSON-bestand of importeren vanuit diverse andere toepassingen, waaronder Pocket, Linkwarden (waar we eerder in Computer!Totaal over schreven) of je browser (zoals Chrome en Firefox). Ook alle links die je al in je browser hebt bewaard, kun je dus gemakkelijk overzetten naar Hoarder. Verder kun je sleutels maken voor de API van Hoarder, defecte links bekijken en webhooks aanmaken.

8 Bookmarks toevoegen

Op de openingspagina van Hoarder zie je de laatste toegevoegde bookmarks. Je kunt nieuwe items toevoegen via het vak. Je kunt hier ook afbeeldingen naartoe slepen, waarvan de tekst via OCR wordt omgezet, zodat dit (ook) doorzoekbaar wordt. Verder krijgen afbeeldingen en ook teksten die je toevoegt automatisch labels door AI.

In het menu (met de drie puntjes) zie je extra opties. Zo kun je een bookmark markeren als favoriet of deze toevoegen aan een of meerdere lijsten, die je via het menu aan de linkerkant kunt aanmaken en beheren. Om de inhoud en details voor een bookmark te bekijken, klik je op het icoontje met twee pijltjes voor een grotere weergave.

9 Details bekijken

Als je de details voor een bookmark opent, zie je links een voorbeeld met de content uit de cache en een optie om de gemaakte schermopname te bekijken. Rechts kun je via Samenvatten met AI een samenvatting laten maken door AI. Ook zie je hier de labels die door jouzelf of AI zijn toegevoegd. Verder zie je een vak om een notitie te schrijven en enkele extra opties. Onderaan kun je de bookmark opslaan als favoriet, archiveren of verwijderen.

10 Hoogtepunten

Een handige extra mogelijkheid is de zogenoemde hoogtepunten. Hierbij open je eerst de grotere weergave voor de bookmark. In het voorbeeld links kun je nu een stuk tekst selecteren. Vervolgens kies je een passende kleur (geel, rood, groen of blauw). Hierna wordt automatisch een zogenoemd hoogtepunt opgeslagen. Je ziet deze rechts bij de details. Als je via het menu van Hoarder naar Hoogtepunten gaat, zie je alle gemaakte hoogtepunten. Via Source kun je ook het gerelateerde artikel opvragen. Hoogtepunten zijn een handige manier om belangrijke details van artikelen te bewaren.

11 Zoeken

Wat Hoarder zo krachtig maakt, is dat je de volledige tekst van alle opgeslagen inhoud kunt doorzoeken via de balk aan de bovenkant. Dat gaat niet alleen om titels of beschrijvingen, maar ook om de volledige inhoud van de opgeslagen links en notities.

Je kunt in je zoekopdracht ook filters gebruiken. Met is:fav zoek je bijvoorbeeld alleen binnen je favorieten, het filter is:tagged zoekt naar items die een of meer labels hebben en is:inlist zoekt naar items die in een of meerdere lijsten zijn opgenomen.

Met #label kun je naar een bepaald label zoeken. Merk op dat labels hoofdlettergevoelig zijn. De labels Technologie en technologie worden daardoor als afzonderlijke labels beschouwd. Dit vraagt dus enige zorgvuldigheid bij het invoeren van labels. Dit kun je wel afvangen door de prompts voor AI aan te passen, zoals we hebben uitgelegd.

Behalve via de zoekfunctie kun je uiteraard ook via de toegekende labels bepaalde items terugvinden. Hiervoor ga je naar Labels. Je kunt hier de labels die op elkaar lijken desgewenst samenvoegen. Daarvoor klik je eerst op Drag & Drop Samenvoegen. Daarna sleep je een label naar een ander label.