Deze oude beestjes maakten dat we voor het eerst van de typ- en rekenmachine verlost werden. Thuiswerken werd mogelijk dankzij deze eerste generatie personal computers. Op welke hiervan heb jij je kunnen uitleven?

De IBM 5150 begon qua prijs bij zo'n 1500 euro en daarvoor kreeg je een computer met een processor van 4,77 MHz, 16K RAM, twee 5,25" floppydrives en een monitor met een resolutie van 80 bij 24 karakters die alleen de kleur groen kon weergeven. Vijf ISA-uitbreidingssloten maakten dat je de computer kon uitbreiden met extra geheugen, seriële poorten of een modem. Een duurdere versie die op bedrijven gericht was, werd uitgerust met 64KB geheugen, een enkele floppydrive en een printer. Voor zo'n machine betaalden organisaties zo'n 4500 euro. Baanbrekend in die tijd was dat het apparaat in staat was software van derden te draaien, bijvoorbeeld het DOS-besturingssysteem van Microsoft.

Deze pc bleek enorm populair en zette de standaard voor vele opvolgers en klonen van andere fabrikanten. Uiteindelijk groeide legde deze machine de basis voor de moderne Wintel (Windows + Intel) computers die vandaag nog steeds de facto standaard zijn.

2. De IBM System/23 Datamaster: het zakelijke monster

Vlak voor de introductie van de 5150 PC bracht IBM de System/23 Datamaster uit, een machine met iets meer geheugen (64KB) standaard aan boord, maar met grotere floppydrives (van 8 inch), meer uitbreidingssloten (zes stuks) en een printer. Bovendien waren alle componenten in één formfactor geïntegreerd. Deze machines werden in de markt gezet als zakelijke krachtpatsers en werden voor iets minder dan 10.000 euro verkocht.

Vooral opvallend aan deze Datamaster was het gewicht van de machine. Met 43 kilogram tilde je jezelf een hernia aan deze zware jongens.

©CIDimport

3. Apple II: de eerste thuiscomputer die in massaproductie ging

Nog jaren voor introductie van eerder genoemde IBM pc's bracht Apple in 1977 een machine uit die door velen gezien werd als de eerste thuiscomputer. Het label 'pc' bestond nog niet, maar de Apple II was de eerste grafische microcomputer die een einde maakte aan de lampjes en switches en het benodigde handwerk die de eerste generatie thuiscomputers kenmerkten (waaronder de Apple I).

De Apple II was de eerste grootschalig geproduceerde personal computer. Hij was vooral populair bij thuisgebruikers, maar werd ook af en toe verkocht aan zakelijke gebruikers, zeker na het verschijnen van het eerste spreadsheet op een computer: VisiCalc. Voor de versie met een 1MHz-processor, 4KB RAM geheugen en een cassetteinterface betaalde je destijds 1298 dollar.

4. HP-85: klein, maar ogenschijnlijk traag als een slak

Toen IBM in 1975 met de 5100 (de voorganger van de 5150 PC) een computer uitbracht die door consumenten gekocht kon worden, kon Hewlett-Packard, tegenwoordig de grootste leverancier van pc's, niet achterblijven. In 1980 bracht het met de HP-85 een draagbare machine uit met ingebouwd toetsenbord, 5 inch scherm (net iets groter dan het scherm van een iPhone 4S), ingebouwde thermische printer (vergelijkbaar met een kassabon) en tapeopslag. Gebruikers konden via BASIC gebruikmaken van applicaties.

Opvallend was dat HP met een CPU op 613KHz voor een extreem trage variant koos, terwijl er snellere opties voorhanden waren. Toch viel was de machine opvallend snel voor zijn tijd. Dat kwam doordat de gebruikte chip veel complexer was opgebouwd dan concurrerende modellen, waardoor meer handelingen per tik verricht konden. Wel moest alle software daarvoor herschreven worden.

5. Osborne 1: de eerste echte laptop

In 1981 bracht de Osborne Computer Corporation een machine uit die wordt beschouwd als de eerste echte laptop: de Osborne 1. Het bijzondere aan deze pc is dat deze dichtgeklapt kon worden, een draaghendel had en op een accu kon werken. De prijs van ongeveer 1500 euro was voor die tijd best schappelijk. Ook de specificaties met een 4MHz processor, 64KB geheugen, twee 5,25" schijven en een ingebouwde 5 inch monitor waren toen top-of-the-bill. Het systeem draaide op het CP/M-besturingssyteem en bleek een redelijk succes, met name in de Verenigde Staten. Toch was het de op MS-DOS gebaseerde Compaq Portable-laptop die vanaf echt potten ging breken voor mobiele werkers.

Osborne ging halverwege de jaren '80 failliet en de merknaam werd later overgenomen door de Finse kloonbouwer Mikrolog, die nu nog steeds onder de naam Osborne desktops en servers van de band laat rollen.

6. NEC Advanced Personal Computer: grafische krachtpatser

Toen het Japanse NEC in 1982 een machine op de markt bracht waarmee businessgebruikers ook thuis voor het eerst echt fatsoenlijk konden rekenen in een spreadsheet en CAD/CAM-werkzaamheden konden verrichten, betekende dat een revolutie. De APC van NEC gebruikte een NEC 7720 grafische processor, die met eigen geheugen uitgerust was en waardoor grafische afbeeldingen in een resolutie van 640 bij 475 pixels in 8 kleuren mogelijk werden en tegelijkertijd ook tekst weergegeven kon worden.

De geheime truc van NEC was het gebruik van niet één, maar twee grafische controllers: één voor tekst en één voor graphics. De output van de twee werd gecombineerd en kon op één monitor getoond worden. Vanaf een diskette konden zowel CP/M-86 als MS-DOS 2.11 gedraaid worden. NEC is anno 2012 nog steeds gespecialiseerd in displaytechnologie.

©CIDimport

7. Apple Lisa: de eerste grafische gebruiksinterface

Apple baarde in 1983 opzien door met een machine op de markt te komen waarmee niet alleen lijnen en karakters op een scherm getoond konden worden, maar een grafische presentatie met een menu-structuur en icoontjes mogelijk werd, die met de muis bediend kon worden. Kortom, het was de eerste commerciële computer met een GUI (Graphical User Interface). Lisa stond voor "Local Integrated Software Architecture", maar het was ook de naam van de dochter van Apple mede-oprichter Steve Jobs. Enkele jaren na de Lisa groeide werd het voornaamste merk van Apple Macintosh en werd Lisa OS omgetoverd in Mac OS. De Lisa-computer is daarmee de eerste verre voorvader van de tegenwoordige iMac en het huidige Mac OS X.

8. Altos 586: maakte thin-clients al in de jaren '80 mogelijk

De Altos 586 was een strak vormgegeven zakelijke computer waarmee het uniek was dat meerdere gebruikers er tegelijkertijd op ingelogd konden zijn binnen het op Unix-gebaseerde XENIX-besturingssysteem van Microsoft. Met een prijskaartje van 10.000 dollar was de computer behoorlijk prijzig, maar de mogelijkheid om ermee op een netwerk te kunnen en te kunnen e-mailen was destijds revolutionair. Tegenwoordig is het in Unix-gespecialiseerde Altos onderdeel van Acer.

©CIDimport

Aan welke pc uit de jaren '80 bewaar jij de beste herinneringen? We zijn benieuwd naar jullie verhalen, wellicht met één van genoemde machines.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Met een aparte vriezer kun je extra veel eten invriezen en voor langere tijd bewaren. Wij zochten vier vrijstaande vriezers voor je met een inhoud van minstens 100 liter.

Bij een koelkast is het vriesvak meestal beperkt van formaat. Kies je voor een losse vriezer, dan heb je veel meer ruimte. Modellen met meer dan 100 liter zijn geen uitzondering. Wij hebben vijf stuks voor je gevonden met flink wat ruimte.

Whirlpool W55ZM 112 W 2 N

De Whirlpool heeft een netto inhoud van 103 liter. Met een hoogte van 83,8 cm is het apparaat geschikt voor plaatsing onder een aanrechtblad. De vriezer beschikt over twee transparante lades en een vriesvak met klep. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. De W55ZM heeft een invriescapaciteit van 4,5 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 16 uur. De vriezer behoort tot klimaatklasse SN-T, wat betekent dat hij goed functioneert bij omgevingstemperaturen tussen +10°C en +43°C, maar niet geschikt is voor onverwarmde ruimtes als een schuur of garage. Gezien het formaat is hij ook eerder geschikt voor plaatsing in de keuken.

Jaarlijks energieverbruik: 170 kWh
Netto inhoud: 103 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 16 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

Bosch GSN29VLEP 

Deze vrieskast heeft een royale inhoud van 200 liter en is afgewerkt in een roestvrijstalen look, waardoor hij er strak uitziet in elke keuken. Binnenin vind je vier handige, doorzichtige vrieslades, waaronder een extra ruime BigBox-lade voor grotere producten zoals pizza's of diepvriesgroenten. Dankzij de Supervriezen-functie worden nieuwe etenswaren snel ingevroren. Bij een eventuele stroomuitval hoef je je geen zorgen te maken: de vriezer houdt je producten tot wel 25 uur op de juiste temperatuur.

Jaarlijks energieverbruik: 221 kWh
Netto inhoud: 200 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 25 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

Inventum VR1420

De Inventum VR1420 is een vrijstaande vrieskast met een netto inhoud van 160 liter. Hij beschikt over drie transparante lades en twee vriesvakken met kleppen. De draairichting van de deur is omkeerbaar, waardoor de vriezer flexibel te plaatsen is. Met een invriesvermogen van 7,2 kg per 24 uur en een bewaartijd bij stroomuitval van 9 uur biedt de VR1420 betrouwbare prestaties. Het geluidsniveau bedraagt 42 dB, wat als normaal wordt beschouwd voor dit type apparaat. De vriezer is geschikt voor plaatsing in ruimtes met temperaturen tot -10°C, zoals een garage. Het energielabel van de VR1420 is E, met een jaarlijks energieverbruik van 235 kWh.

Jaarlijks energieverbruik: 235 kWh
Netto inhoud: 160 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 9 uur
Geschikt voor schuur of garage: Ja

Beko RFNE448E45W

Deze Beko heeft een netto inhoud van maar liefst 404 liter. Met een hoogte van 192 cm, een breedte van 70 cm en een diepte van 77 cm biedt deze vriezer dus ruime opslagmogelijkheden. Het apparaat heeft acht transparante vrieslades, waaronder een ruime lade voor het opslaan van grotere producten. De draairichting van de deur kan aangepast worden aan de plaatsingsruimte. Bij stroomuitval blijft de temperatuur tot 30 uur op een veilig niveau. Deze vriezer is echter niet geschikt voor de schuur of garage. Wel heeft deze vriezer een iets zuiniger energielabel dan de meeste apparaten die hier besproken zijn, namelijk D.

Jaarlijks energieverbruik: 233 kWh
Netto inhoud: 404 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 30 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

AEG OAG7M281EX

De AEG OAG7M281EX is een vrijstaande vrieskast uit de 7000-serie met een netto inhoud van 278 liter. Dankzij de NoFrost-technologie hoef je nooit meer handmatig te ontdooien. De MultiFlow-luchtcirculatie zorgt voor een stabiele temperatuur en luchtvochtigheid in de hele vriezer, wat de kwaliteit van je voedsel beschermt. De vriezer is uitgerust met vijf transparante lades en twee uitneembare glazen legplanken, wat flexibiliteit biedt bij het opbergen van grotere items. Dankzij de elektronische bediening met LED-indicatie kun je de temperatuur en andere instellingen precies regelen. De invriescapaciteit bedraagt 13 kilogram per 24 uur, ruim voldoende om ook na een grote boodschappenronde alles snel in te vriezen.

Jaarlijks energieverbruik: 248 kWh
Netto inhoud: 278 liter
Bewaartijd bij stroomuitval: 15 uur
Geschikt voor schuur of garage: Nee

De JBL Tour One M3 is een over-ear-hoofdtelefoon met ANC-modus, waarin hij zoveel mogelijk omgevingsgeluiden minimaliseert om jou rustig te laten luisteren naar muziek of een podcast. JBL voorziet de hoofdtelefoon van nog veel meer functies. In deze review lees je onze ervaringen met de JBL Tour One M3 na drie weken intensief gebruik.

JBL heeft voor velen een wat stoerder imago, onder andere door de focus op krachtige luidsprekers en oordopjes en marketing gericht op een jongere doelgroep. Daar horen ook speciale hoofdtelefoons bij. De Tour One M3 is wat dat betreft een minder typisch JBL-product, want deze luxe hoofdtelefoon past qua adviesprijs (350 euro), uitstraling en functies meer bij mensen die in alle rust willen genieten. Bijvoorbeeld in de trein of in het vliegtuig. Ja, de Tour One M3 is zeker interessant voor (zaken)reizigers. Een domein waar traditioneel vooral Bose en Sony sterk in zijn.

Ontwerp en draagcomfort

De JBL Tour One M3 oogt zakelijk in zijn blauwe (getest), zwarte of zandachtige kleur en valt prettig over onze oren heen. De hoofdband is zacht en irriteert niet na een paar uur luisteren. We krijgen dan wel wat warme oren. Je kunt de bluetooth-hoofdtelefoon opvouwen. De knoppen op de schelpen voor de bediening vergen wat gewenning om op de tast te vinden, maar werken naar behoren.

©Rens Blom

Ook de meegeleverde opbergdoos is strak, sterk gebouwd en geeft een premium gevoel. In de doos zitten genoeg kabels om de hoofdtelefoon bekabeld te gebruiken, ook in het vliegtuig. Een usb-c-oplaadkabel is uiteraard ook aanwezig.

©Rens Blom

Geluidskwaliteit en ANC-modus

Heel belangrijk aan een dure hoofdtelefoon is de geluidskwaliteit. We vallen met de deur in huis: die is heel goed bij de JBL Tour One M3. De hoofdtelefoon klinkt krachtig, duidelijk en best ruimtelijk. Altijd knap aangezien de oorschelpen over je oren heen vallen en het geluid dus heel duidelijk je oren in gaat.

Wat we ook fijn vinden is dat JBL geen extra nadruk legt op de bas, iets dat het merk wel doet bij producten die meer op jongeren gericht zijn. Podcasts klinken ook lekker realistisch.

We zijn ook fan van de uitgebreide equalizer in de JBL Headphones-app die je op je smartphone kunt installeren. Wie raad weet met een equalizer, kan lekker pingelen in de app om de geluidskwaliteit van de Tour One M3 meer naar eigen hand te zetten.

©Rens Blom

De app van JBL biedt heel veel functies.

De ANC-modus is effectief in het onderdrukken van omgevingsgeluiden, vooral repetitieve geluiden als vliegtuigmotoren (wanneer we in het vliegtuig zitten) of voorbijrazende auto's (als we op circa dertig meter van een drukkere weg wandelen). We merken echter ook dat de Sonos Ace en Sony WH-1000XM5 nog beter zijn in het minimaliseren van niet-repetitieve geluiden, zoals luid pratende mensen achter je in het vliegtuig, joelende kinderen in de trein of knisperende verpakkingen in een kantoortuin. Met de JBL Tour One M3 op horen we dergelijke geluiden meer dan met de twee andere genoemde hoofdtelefoons. Voor onze volgende langere vlieg- en treinreizen kiezen we daarom liever voor een van die andere modellen. Niet omdat de accuduur van de Tour One M3 tegenvalt – die is ruim voldoende – maar vanwege de demping van omgevingsgeluid.

©Rens Blom

Accuduur

Over die accuduur gesproken: de Tour One M3 gaat zeker 35 uur mee bij het luisteren naar muziek met de ANC-modus aan. Zonder ANC komen daar nog tientallen uren bij. Opladen doet de hoofdtelefoon snel via zijn usb-c-poort. Vijf minuten opladen is goed voor ruim drie uur muziek luisteren.

Smart Tx is interessante gadget

Dan nog even over de Smart Tx, het kleine rechthoekige apparaatje dat werkt met de hoofdtelefoon. De Smart Tx heeft een accu die in de praktijk meerdere werkdagen meegaat, of langer als je de hoofdtelefoon minder vaak gebruikt. Op het aanraakgevoelige schermpje van de gadget zie je nuttige informatie over het gebruik van de hoofdtelefoon en je muziek. Je kunt ook allerlei instellingen veranderen. Met deze gadget binnen handbereik hoef je de JBL-app op je smartphone eigenlijk niet te openen.

©Rens Blom

Maar de gadget kan – gelukkig – meer. Je kunt 'm namelijk bekabeld via usb aansluiten op vele typen audiobronnen, van een computer en televisie tot het inflight-entertainmentsysteem in het vliegtuig. Na het koppelen en aanzetten van de Smart TX maakt deze automatisch verbinding met je Tour One M3 en stuurt het geluid draadloos door. Zo kun je dus een film kijken op het vliegtuigschermpje zonder dat je per ongeluk de kabel uit je hoofdtelefoon trekt als je je dekentje lekker warm om je benen vouwt.

©Rens Blom

Ook noemenswaardig is dat de Smart Tx ondersteuning biedt voor Auracast, een relatief nieuwe bluetooth-functionaliteit waarmee je geluid van één apparaat kunt streamen naar meerdere ondersteunde hoofdtelefoons, oordopjes en luidsprekers. JBL zet al langer in op Auracast, wat de Smart Tx-gadget extra nuttig maakt voor wie al andere moderne JBL-producten gebruikt.

Spreken de functies van de Smart Tx je niet aan? Je kunt de Tour One M3 los kopen voor een adviesprijs van 349 euro of in combinatie met de Smart Tx voor 399 euro. Fijn dat JBL je niet verplicht laat betalen voor een gadget die je misschien niet hoeft.

©Rens Blom

Conclusie: JBL Tour One M3 kopen?

De JBL Tour One M3 biedt premium draagcomfort, een uitstekende accuduur en krachtig geluid in een strak jasje. De ANC-modus werkt effectief, maar moet verschillende andere hoofdtelefoons voor zich dulden. Tot slot de Smart Tx: een slim ontworpen gadget waar de een veel plezier aan gaat beleven, en waar een ander geen behoefte aan heeft. Goed dat JBL de Tour One M3 met en zonder Smart Tx aanbiedt, voor een prijs vanaf 350 euro. Een stevige prijs, maar een gerechtvaardigde prijs naar onze mening.