5 bedreigingen voor Firefox

Sommige van de bedreigingen voor Firefox zijn al zo oud als die browser zelf. Andere zijn gloednieuw en weer andere zijn niet acuut maar wel fundamenteel. De Netscape-legacy zal vast nog wel zijn achttiende verjaardag halen, eind volgend jaar. Maar daarna?

Geldschieter Google

De open source Mozilla Foundation is al jaren nagenoeg geheel afhankelijk van een commercieel bedrijf dat sinds een tijdje één van zijn grote concurrenten is. De ontwikkeling van Firefox is mogelijk dankzij een deal met Chrome-maker Google. Die overeenkomst levert Mozilla geld op voor het opnemen van zoekmachine Google als default optie in het zoekvak van Firefox.

Dat zijn niet slechts inkomsten voor de stichting, maar nagenoeg alle inkomsten. Google was in 2008 goed voor ruim 90 procent van Mozilla's inkomen, bleek eind 2009. Dat is gestegen van 85 procent in 2006 en 88 procent in 2007. Die lijn is daarna licht afgezwakt met 86 procent in 2009 en 84 procent in 2010, waarbij zoekinkomsten in totaal het leeuwendeel blijven vormen.

De deal tussen Google en Mozilla is in november afgelopen en pas na drie weken mediastilte toch nog verlengd. Normaal als een contract verloopt, open je ruim vantevoren de onderhandelingen voor een nieuwe overeenkomst om die dan naadloos op elkaar te laten aansluiten.

Een week na het verlopen wist Mozilla te melden dat er wordt onderhandeld. Kennelijk was het geen eenvoudige deal, want het heeft even geduurd. Bovendien worden de waarde en voorwaarden van de nieuwe deal geheim gehouden. Dit vanwege “traditionele vereisten voor vertrouwelijkheid", verklaart de open source-stichting. Wellicht was dat onderdeel van de onderhandelingen?

Oh, en de waarde van de nieuwe deal is driemaal die van de vorige. Wat Mozilla's afhankelijkheid van Google alleen maar vergroot.

Geen alternatieve inkomstenbronnen

Gelukkig kan Firefox best zonder het geld van Google. Zei Mozilla zelf in 2007. Sindsdien heeft de stichting geen alternatieve inkomstenbronnen weten aan te boren, tenminste niet van enige betekenis. Terwijl de relatie met Google in 2008 al wat is bekoeld, volgens Mozilla zelf.

Dus moet de Firefox-maker het elders zoeken. Maar waar dan? Yahoo is op sterven na dood. Een 'frisse zoekmachine' als DuckDuckGo moet zich nog bewijzen. Hoewel die alvast een potje breekt door de default zoekmachine te zijn in de alternatieve Linux-distributie Mint. Een afgeleide van Ubuntu dat best nog wel eens groot kan worden.

Blijft over de huidige nummer twee op de zoekmarkt, het ook kleine Bing van het kapitaalkrachtige Microsoft is. Alleen zullen de Firefox-gebruikers een vergaande deal met de duivel accepteren? Of en masse overstappen op Chrome? Of een ander alternatief kiezen, zoals Opera, Sleipnir, K-Meleon of één van de andere opties in het Europese browserkeuzescherm op Windows. Benieuwd wat de downloadcijfers zijn voor de speciale Bing-uitvoering van Firefox.

Natuurlijk, er zijn vast andere sponsors te vinden voor Firefox. Bedrijven die ads willen draaien in een veelgebruikte browser, of extra pc-applicaties willen aanbieden. Of zoiets. Pc-leveranciers boeken daar al jaren succes mee. Tot op heden zijn dergelijke sponsors echter niet gevonden door Mozilla.

Chrome is groter

Het lijkt er dus sterk op dat Mozilla voorlopig nog afhankelijk blijft van Google. Wat extra problematisch is omdat Firefox voor Google steeds minder nodig is. Chrome is namelijk de concurrentie voorbij. Firefox is niet langer de op één na meestgebruikte browser ter wereld, na het in Windows geïntegreerde Internet Explorer.

De nieuwe Google-deal met Mozilla heeft een looptijd van drie jaar, dus zolang zijn de inkomsten vanuit de internetreus nog veilig. Maar Chrome biedt Google de gelegenheid om meer van zijn online-diensten voor het voetlicht te brengen. Wat het al heeft gedaan met het wegmoffelen van de 'recent gesloten tabbladen' bij het openen van een nieuw tabblad. Die nuttige Chrome-functie is vervangen door een pagina met Google's eigen webapps. Daaronder de zoekmachine maar ook videosite YouTube, maildienst Gmail en de Chrome Web Store voor meer webapps.

IE auto-update

Firefox is aartsrivaal Internet Explorer nooit echt gepasseerd, een enkel uitzonderingsland daargelaten. Nu is Chrome groter dan Firefox én groter dan IE-versie 8. Microsoft zit met een versplintering van zijn IE-versies, maar gaat dat nu eindelijk aanpakken. Vanaf eind februari krijgen Windows-gebruikers automatisch updates binnen en geïnstalleerd voor IE.

Dit geldt voor gebruikers van Windows XP, Vista en 7 die patchsysteem Windows Update op de automaat hebben staan. De browsers op hun pc's worden bijgewerkt naar de hoogste beschikbare versies, wat IE8 is op XP en IE9 op het recentere Vista en Windows 7. De IE-fragmentatie komt zo grotendeels ten einde, wat Firefox weer gebruikers kan schelen. Het aloude Netscape-probleem: waarom een moderne browser opzoeken en installeren als die al op je pc staat?

Overigens maakt Firefox zelf ook de overstap naar automatische update, terwijl de al doorgevoerde versieversnelling sommige gebruikers al tegen de haren instrijkt. Begin oktober heeft Mozilla aangekondigd dat zijn browser zichzelf ook gaat updaten, zonder dat de gebruiker iets hoeft te doen. De invoering van dit stilletjes updaten staat gepland voor ergens begin 2012. Volgens Computerworld.com is het iets uitgesteld. De laatste stap voor automatisch updaten wordt doorgevoerd in Firefox 12, die gepland staat voor eind april.

Smartphones en tablets

Ja, Firefox 9 is net uit, en brengt een flinke verbetering voor de browse-ervaring. Maar dat is slechts voor de desktop. Weliswaar een grote markt, maar niet de groeimarkt van de toekomst. Dat is mobiel, specifiek: de smartphone en de tablet. En daar liggen niet alleen de marktverhoudingen heel anders, maar is er ook begonnen met een schone lei.

Apple's iOS heeft de eigen webbrowser Safari ingebakken. Google's Android heeft ook een eigen browser, die langzaam samengaat met de eigen pc-browser Chrome. Windows Phone heeft de mobiele uitvoering van Microsofts eigen IE ingebakken, en toch geen Firefox-variant (Fennec). Mag dat allemaal zomaar? Op de pc is dit soort monopolistische gedrag toch verboden? Ja, daar wel, maar op de mobiele markt is er volop concurrentie, dus elke leverancier mag zijn eigen browser meeleveren en voortrekken.

Gelukkig volgt Mozilla dit voorbeeld: het ontwikkelt een eigen mobiel besturingssysteem, gebaseerd op de eigen browser. Een eerste versie moet ergens in de eerste helft van 2012 beschikbaar zijn. Het kan dan draaien op het merendeel van de smartphones en tablets waar Android op draait, als gebruikers dat apparaat willen flashen, rooten, enzovoorts. Maar qua massamarkt: wie gaat dat Mozilla-besturingssysteem leveren op welke hardware?

Apple laat zijn eigen platform zeker niet vallen, terwijl de grote hardwarefabrikanten voor Android gaan. Een noodlijdende enkeling zoals Nokia heeft zijn lot verbonden aan Windows Phone. En Android-dissident Samsung bouwt zijn eigen platform Bada, wat nu wereldwijd meer marktaandeel heeft dan Microsofts mobiele besturingssysteem.

Vergeet ook niet het tablet-fähige Windows 8 dat eraan zit te komen. Genoeg hardwarefabrikanten die daarin maar al te graag meegaan. Ja, Firefox kan vast worden geïnstalleerd en gebruikt door in de default Metro-interface van Windows 8 de oude desktop-interface te kiezen en dan die alternatieve browser.

Een Mozilla-fan zal er ongetwijfeld op wijzen dat Google de Android-partners in de houdgreep neemt en uitroepen dat zij juist en masse naar het 'Firefox OS' zullen gaan. Bij die hoopvolle gedachte wordt dan wel even de grote patentoorlog vergeten. Tot op heden is Android van het grote Google met vele toestel- en telecompartners niet veilig voor de patentclaims van Microsoft en Apple. Zou het toekomstige platform van het kleine Mozilla dat dan wel zijn? En welk bedrijf wil die gok wagen?

Update:

Voor meer duidelijkheid over de afhankelijkheid van Firefox-maker Mozilla is nog toegevoegd aan deze editie van De 5 de flink toegenomen waarde van de nieuwe zoekdeal tussen Google en Mozilla.