Doordat Microsoft Windows 11 officieel uit de doeken heeft gedaan, weten we nu concrete antwoorden op vragen als: Wanneer komt Windows 11 uit? Kun je gratis upgraden of moet je er voor betalen? En wat is er zoal nieuw ten opzichte van Windows 10? We zetten de antwoorden voor je op een rijtje.

De afgelopen weken beheerste Windows 11 al danig het nieuws. Niet alleen hintte Microsoft zelf telkens naar het bestaan ervan, er lekte ook een installeerbare versie van uit. Die was weliswaar niet af, maar gaf toch een aardige indruk van de verschillen met Windows 10.

Tijdens een livestream is Windows 11 inmiddels daadwerkelijk onthuld, geen geheimzinnigheid meer dus. Laten we snel enkele antwoorden geven op veelgehoorde vragen rond het splinternieuwe besturingssysteem van Microsoft. 

Wanneer komt Windows 11 uit?

De officiële releasedatum van Windows 11 is 5 oktober. Vanaf die datum wordt het besturingssysteem gefaseerd aangeboden via het Windows Update-kanaal, zo lang je Windows 10-pc aan de minimale systeemeisen voldoet. Waarover straks meer.Dit kan overigens wel een poosje duren. Microsoft verwacht dat alle pc's die voor een upgrade in aanmerking komen, halverwege 2022 het aanbod hebben gekregen.

Wil je niet zo lang wachten? Winkels verkopen vanaf 5 oktober ook gloednieuwe computers die standaard op Windows 11 draaien. 

©CIDimport

Is Windows 11 gratis?

Net zoals Windows 10 een gratis upgrade was voor Windows 7 en Windows 8.1, zo is Windows 11 in eerste instantie opnieuw voor nop te installeren. Althans zolang je een geldige Windows-licentie bezit waarvoor je eerder al hebt betaald. Hoe lang de update precies kosteloos wordt aangeboden, is niet bekend. 

Wat kost Windows 11?

Heb je nog geen Windows-licentie, dan is mettertijd ook een losse Windows 11-productcode te koop. Wat deze kost, is nu nog niet bekend. Microsoft verkoopt Windows 10 Home-licenties voor 145 euro, dus waarschijnlijk ligt de prijs hierbij in de buurt. In de praktijk worden Windows-activatiecodes op menig website voor veel goedkoper aangeboden.

Wat zijn de systeemeisen van Windows 11?

Op papier zijn de systeemeisen van Windows 11 niet bijzonder hoog. Zo raadt Microsoft minstens 4 GB werkgeheugen en een schijf met minimaal 64 GB opslagruimte aan.

De grootste bottleneck voor veel pc's zal de processor zijn. Uit online documentatie blijkt dat Windows 11 minimaal een Intel-processor van de 8e generatie vereist. Dat zou betekenen dat alle pc's met cpu's ouder dan 2017, niet naar Windows 11 te upgraden zijn.

Daarnaast moeten processoren TPM 2.0 ondersteunen, een optie die je mogelijk op bios-niveau dient in te schakelen. De PC Health Check-app van Microsoft laat je controleren of jouw pc naar Windows 11 te upgraden is, hoewel de tool momenteel even offline is gehaald. 

©CIDimport

Kan ik Windows 10 blijven gebruiken of moet ik meteen upgraden?

Omdat Windows 11 als Windows Update binnenkomt, kun je de installatie ervan waarschijnlijk ook gewoon uitstellen. Zo kun je de kat nog even uit de boom kijken, mochten er kinderziektes opduiken. Dit zal organisaties eveneens aanspreken. Naar een heel nieuw besturingssysteem transitioneren kost tijd en de upgrade naar Windows 10 ging in het verleden verre van vlekkeloos. 

Je kunt in elk geval nog minstens tot 14 oktober 2025 veilig van Windows 10 gebruikmaken. Op die datum loopt de zogeheten levenscyclus van het besturingssysteem af en komen er geen (beveiligings)updates meer voor uit. Maar tot die tijd dus nog wel.

Wat is er nieuw in Windows 11?

Behandelen we tot slot nog even de meest in het oog springende nieuwigheden van Windows 11:

- Moderne uitstraling met gecentreerd startmenu
Voor Windows 11 gooit Microsoft het roer grafisch flink om. De onderliggende gedachte hierbij is dat het besturingssysteem een zekere rust en kalmte moet uitstralen. Dat uit zich onder meer in afgeronde hoeken voor vensters, zachte kleurschakeringen en transparante onderdelen.

Het startmenu is naar het midden van de taakbalk verplaatst. Als vanouds links uitlijnen blijft daarbij wel een optie.

- Snap-indelingen = Alt+tab op steroïden 
Windows 11 laat je meerdere vensters naast elkaar groeperen als een 'snap group', ofwel snap-indeling. Zie dit als een uitgebreidere variant op alt+tab, waarbij je meerdere vensters en programma's tegelijk kunt oproepen. Deze indelingen blijven ook behouden wanneer je een extra monitor aan je pc koppelt.

Snap-indelingen blijven naast elkaar actief. Zo kun je meerdere groepen aanmaken voor verschillende werkprojecten, bijvoorbeeld. 

©CIDimport

- Widgets keren terug
Widgets zagen we voor het laatst in Windows 7 en daarna vooral op Android-smartphones. Ook iOS biedt er sinds kort ondersteuning voor. Widgets zijn in feite snelkoppelingen naar veelgebruikte functies binnen bepaalde programma's, die direct op je desktop zichtbaar zijn. Voorbeelden zijn de takenlijsten van Microsoft To-Do, aankomende agenda-afspraken, het weerbericht en het laatste nieuws.

- Microsoft Teams standaard ingebouwd
Door de coronapandemie is het aantal Microsoft Teams-gebruikers enorm gegroeid. Dusdanig dat Microsoft de videobeldienst standaard onderdeel maakt van Windows 11, net zoals in het verleden ervoor werd gekozen om Windows 10 met OneDrive-integratie te leveren.

Of je Teams eenvoudig kunt verwijderen omdat je er simpelweg toch geen gebruik van maakt, is nog even afwachten. Standaard Windows-onderdelen zoals OneDrive en Edge laten zich doorgaans niet zo makkelijk deïnstalleren.

- Microsoft Store opent voor iedereen

©CIDimport

De Microsoft Store is tot op heden geen daverend succes, mede omdat Microsoft ontwikkelaars van apps erg strike regels oplegde. Deze strategie laat Microsoft helemaal varen. De nieuwe Store moet juist veel toegankelijker zijn voor elke app-bouwer die daarop zijn software kwijt wil. Of dat nu Universal Windows Platform (UWP)-apps, Progressive Web-apps (PWA) of de vertrouwde win32-programma's zijn. Allen zijn ze welkom.

Ontwikkelaars mogen bovendien alle inkomsten voor zichzelf houden. Ze hoeven geen deel meer aan Microsoft af te staan bij de verkoop van software via de Microsoft Store.

- Ondersteuning voor Android-apps
Tenslotte vind je in deze Microsoft Store straks ook heuse Android-apps. De installatie ervan verloopt wel via een omweg. Eerst dien je namelijk de Amazon App Store te downloaden. Daarin zijn de Android-apps te vinden, die daarna vanaf je pc te bedienen zijn. Als ware het normale Windows-programma's.

Meer lezen over Windows 11? Alle tips, nieuwtjes en systeemeisen vind je ook op Computer!Totaal. 

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.