Als je veel desktopprogramma’s hebt geïnstalleerd die allemaal hun eigen updatetools en -services gebruiken, kan dat aardig optellen bij de opstarttijd van je OS. Windows 10 sneller opstarten? Dat kan met deze tips.

Bij desktopprogramma’s kom het voor dat er juist verschillende onderdelen nodig zijn om een programma goed te laten werken. Neem bijvoorbeeld de Adobe Reader voor het openen van pdf-bestanden. Niet alleen wordt de reader zelf geïnstalleerd, maar wordt er ook nog een aparte updatetool als service geïnstalleerd, die controleert of er voor Adobe Reader een update beschikbaar is. Iedere keer dat Windows 10 start, wordt deze tool ook automatisch opgestart.

Om na te gaan welke onderdelen allemaal automatisch wordt opgestart met Windows 10, zijn er drie plaatsen waar je dit in het systeem kunt controleren: bij de Windows 10- services, bij het onderdeel opstarten in taakbeheer en de map Startup in Windows Verkenner.

Services in Windows 10

We beginnen eerst bij het onderdeel Services. Windows 10 gebruikt diverse services om op de achtergrond taken te kunnen uitvoeren, maar ook los geïnstalleerde programma’s kunnen hun eigen services gebruiken, zoals een updateservice, of een berichtenservices voor het weergeven van notificaties. Door het uitschakelen van diverse services die niet nodig zijn, kun je Windows 10 aanzienlijk versnellen. Om te zien welke services er op de achtergrond draaien, klik je op de Start en typ je services.msc, gevolgd door Enter.

In het overzicht van services zie je direct welke diensten zijn gestart. In de kolom Status staat dan vermeld Wordt uitgevoerd. Het is in dit onderdeel van Windows 10 wel van belang dat je goed controleert welke service waar bij hoort: het uitschakelen van kritische services kan ervoor zorgen dat essentiële onderdelen van Windows 10 niet meer goed werken.

Loop alle services eerst eens goed langs en bekijk aan de linkerkant de beschrijving van de service en wat deze doet. Aan de hand van die informatie kun je vervolgens bepalen of je de service wilt uitschakelen. Services van programma’s die niet Microsoft-gerelateerd zijn, worden doorgaans aangeduid met de naam van de fabrikant, gevolgd door de naam van de service.

Services uitschakelen

Hoewel het misschien verleidelijk lijkt om zoveel mogelijk services uit te schakelen om zo een snellere computer krijgen, is dat niet altijd verstandig. De meeste services van Windows 10 zelf zijn behoorlijk geoptimaliseerd ten opzichte van eerdere Windows-versies, waardoor het uitschakelen ervan nauwelijks prestatieverbeteringen oplevert. Een aantal Windows-onderdelen die je niet gebruikt zou je uit kunnen schakelen, zoals alle services die te maken hebben met Remote Desktop (voor het op afstand benaderen van je bureaublad), de Print-spool services (als je geen printer gebruikt) of Remote Registry (voor het op afstand benaderen van je Windows-register).

Heeft je pc of laptop een bluetooth-module, maar gebruik je deze functionaliteit helemaal niet? Dan kun je de services Bluetooth Handsfree Service en Bluetooth Support Service uitschakelen.

Om een service permanent uit te schakelen, dubbelklik je op het desbetreffende item. Er wordt dan een nieuw venster geopend, waarin je kunt opgeven wat er met de service moet gebeuren. Op het tabblad Algemeen zie je bij Opstarttype staan hoe de service wordt gestart: Automatisch (vertraagd), Automatisch, Handmatig of Uitgeschakeld. Als de service wordt uitgevoerd, stop je deze met een klik op de knop Stoppen. De service wordt dan meteen gestopt, maar om te voorkomen dat deze weer wordt gestart als je de computer opnieuw opstart, moet je het Opstarttype wijzigen in Uitgeschakeld.

©PXimport

Startup-map

Naast de services in Windows 10 kunnen programma’s ook afzonderlijke tools gebruiken die kunnen worden opgestart tijdens het starten van het besturingssysteem. Snelkoppelingen naar zulke programma’s worden in de map Startup geplaatst in het gebruikersprofiel van de aangemelde gebruiker of in de map voor alle gebruikers. Voor een gebruikersprofiel is dat de map C:\Gebruikers\[gebruikersnaam]\AppData\Roaming\Microsoft\Windows\Start Menu\Programs\Startup.

De algemene map waarin programma’s staan die voor alle aan te melden gebruiker wordt opgestart, is C:\ProgramData\Microsoft\Windows\Start Menu\Programs\Startup. In de mappen staan niet de programma’s zelf, maar alleen een snelkoppeling naar de tool die wordt gestart tijdens het starten van Windows, die in de mappen C:\Program Files of C:\Program Files (x86) staan.

Over het algemeen geldt dat – als je niet wilt dat programma’s waarvan de snelkoppeling zich in deze map bevindt – je ze gerust kunt verwijderen. Het zijn ook geen kritieke (Windows)-onderdelen. Programma’s die in deze map staan, worden overigens pas opgestart op het moment dat je als gebruiker bent ingelogd. Dat verklaart ook het effect dat je wel eens ziet in het systeemvak: diverse pictogrammen verschijnen dan een voor een naast de klok; dat zijn de tools die worden geladen vanuit de Startup-map.

Automatische startende programma's

De derde locatie waar programma’s hun eigen startende onderdelen kunnen plaatsen, is het onderdeel Opstarten. Dit onderdeel staat weer compleet los van de eerder twee genoemde opties, want hier wordt het Windows Register gebruikt om programma’s automatisch te laten starten. Om controle te hebben over welke programma’s al dan niet worden gestart, moet je Taakbeheer openen. Dat doe je door met de rechtermuisknop op de taakbalk te klikken en te kiezen voor Taakbeheer. Op het tabblad Opstarten vind je alle programma’s die automatisch met het besturingssysteem gestart worden. Hier vind je er sowieso meer terug dan in de eerder genoemde map Startup.

De mogelijkheid om deze programma’s te bekijken is er al vanaf Windows XP, maar sinds Windows 10 kun je ook zien wat de invloed van deze programma’s is op de opstarttijd van je pc. Programma’s die onder de kolom Invloed op opstarten zijn aangeduid als Veel, zorgen dus voor meer vertraging tijdens het starten dan een programma dat is aangeduid als Normaal of Weinig. Er wordt niet precies vermeld hoeveel extra opstarttijd een bepaald programma in beslag neemt, maar je zou de proef op de som kunnen nemen door de opstarttijd van je computer te timen, vervolgens één of meerdere opstartitems uit te kunnen schakelen, en daarna weer opnieuw de opstarttijd op te nemen.

Een programma die je niet automatisch wilt opstarten, kun je vanuit Opstartbeheer makkelijk uitschakelen: klik met de rechtermuisknop op het item dat je wilt uitschakelen, en kies voor Uitschakelen.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.