Zoeken naar verre voorouders op een hypermoderne en gratis manier, doen we met onze oude vader, maar dan op z'n Fries: Aldfaer. Voor velen is het uitspitten van de familiestamboom een tijdverdrijf, voor sommigen een bloedserieuze zoektocht naar toch tenminste één druppel blauw bloed. Voor die laatste groep geldt één troost: als je maar lang genoeg door zoekt, vind je altijd wel wat.

Zoeken naar verre voorouders op een hypermoderne en gratis manier, doen we met onze oude vader, maar dan op z'n Fries: Aldfaer. Voor velen is het uitspitten van de familiestamboom een tijdverdrijf, voor sommigen een bloedserieuze zoektocht naar toch tenminste één druppel blauw bloed. Voor die laatste groep geldt één troost: als je maar lang genoeg door zoekt, vind je altijd wel wat. Stamboomonderzoek ofwel Genealogie is niks voor doetjes. Eerst moet u vertrouwd raken met een reeks van vaktermen en uw weg zien te vinden in allerlei archieven. We proberen geïnteresseerden die hun stamboom op papier uitwerken, kennis te laten maken met de computer. Dat kan veel werk schelen, en bovendien kunt u desgewenst samenwerken aan een stamboom. Ook het genereren van een stamboomoverzicht is vrij simpel. Neemt niet weg dat de software die we gaan gebruiken, Aldfaer, niet voor complete beginnelingen bedoeld is, daarvoor is het gewoon te ingewikkeld. Bent u echter al vertrouwd met genealogische termen en heeft het begrip parenteel geen geheimen voor u, dan is het kosteloze Aldfaer een fantastische hulp bij het doorzoeken van uw familiegeschiedenis.

Stap 1

[afbeelding0]U kunt Aldfaer downloaden vanaf deze website; het installeren is een kwestie van dubbelklikken op het gedownloade bestand en de installatiewizard doorlopen. Alle standaardinstellingen staan goed, niks aan veranderen. Aan het eind van de installatieprocedure start Aldfaer voor het eerst op. U kunt direct aan de slag gaan met een al bestaande of gedeeltelijk voltooide stamboom door het importeren van een zogeheten .ged-bestand. Dit is een universeel stamboomformaat, dat ideaal is als u bijvoorbeeld een familielid hebt dat ooit aan een (digitale) stamboom begonnen is maar het klusje nooit heeft afgemaakt. Deze persoon moet dan met zijn of haar stamboomprogramma de hele stamboom naar .gedformaat exporteren, waarna u in Aldfaer in het menu Bestand op Importeer GEDCOM klikt. Wij vonden een .gedbestand met de complete stamboom van de Belgische Koninklijke familie, dat we nu even als voorbeeld gebruiken. Klik in het venster GEDCOM Import op de knop met de gele map, blader naar het .gedbestand, selecteer het en klik op Openen. Klik dan op de disketteknop en geef het straks geïmporteerde en geconverteerde bestand een logische naam. Klik dan op Import en wacht even. U kunt nu aan de slag met een al bestaande stamboom, die voortaan gewoon in het eigen Aldfaer-formaat wordt opgeslagen.

Stap 2

[afbeelding0]Wilt u een nieuwe stamboom opzetten, dan klikt u in het menu Bestand op Nieuw. Geef deze stamboom bij voorkeur uw familienaam of een andere duidelijke omschrijving en bewaar het bestand in een later terug te vinden map. Het is zeer verstandig deze bestanden regelmatig te backuppen, want na jaren noeste arbeid alles kwijtraken door een defecte harde schijf is wel héél frustrerend. Als het nieuwe stamboombestand is opgeslagen voegt u de eerste persoon toe. Het makkelijkst zijn de meest recente familieleden, die leven immers nog en weten nog wel wat over de vorige generatie. In het venster Persoon toevoegen voert u alle benodigde zaken in. Genealogen zijn gek op afkortingen en codes. U kunt iedere persoon een eigen code meegeven; bedenk iets wat voor uzelf logisch is en door de hele stamboom bruikbaar blijft. Bijvoorbeeld de eerste drie letters van de achternaam gevolgd door het geboortejaar. Geb staat voor geboren, Ged voor gedoopt, Ovl voor overleden en Bgr voor begraven. Vergeet ook niet zo vaak als nodig op M/V (boven het veld met de tussenvoegsels) te klikken als nodig om het juiste geslacht aan te geven.

Stap 3

[afbeelding0]Een volgende persoon voegt u in door op de knop Volgende toevoegen te klikken.Vul uiteraard eerst alle bekende personen in; u hoeft niet direct het plaatselijke gemeentearchief in te duiken. Hebt u een aantal namen ingevuld (doe er nog niet te veel), dan klikt u op OK. In ons voorbeeld houden we het even bij Jan Janssen, Mirjam Mazurie en Piet Janssen. De verbanden tussen de personen kunt u nu nog niet aangeven, dat komt straks. Nadat het invoervenster gesloten is, krijgt u één van de ingevulde personen te zien. Stel dat Jan Janssen getrouwd was met Mirjam Mazurie, dan klikt u met uw rechtermuisknop op het nog lege veld onder Partner. Kies in het geopende contextmenu op Partner toevoegen.

Stap 4

[afbeelding0]U kunt een nieuwe persoon als partner invoeren, maar in dit geval hebben we de partner in Stap 2 al ingevuld. Om deze persoon als levenspartner te kiezen klikt u op de naam uit de lijst in het venster Partner koppelen, daarna op de knop Kies uit lijst en tot slot op OK. U ziet nu onder het kopje Relatie dat Mirjam Mazurie een relatie had met Jan Janssen. Ook is de partnerknop rechtsboven op de knoppenbalk actief geworden, u kunt hiermee snel tussen beide partners schakelen.

Stap 5

[afbeelding0]Hebt u eenmaal een persoon geselecteerd, dan kunt u op de vijf tabbladen aan de rechterkant allerlei gegevens over die persoon invullen, inclusief notities. Op het tabblad Overlijden vult u bijvoorbeeld de overlijdensoorzaak in, voegt u getuigen toe (dat kunnen nieuwe personen zijn, of mensen die al in de stamboom voorkomen). Op het tabblad Relatie geeft u details aan over de relatie van de betreffende persoon. Dat selecteert u met het kleine naar beneden gerichte pijltje achter - in eerste instantie - Relatie. U kunt dan zaken als huwelijksdatum, ondertrouw, getuigen, soort huwelijk enzovoorts invullen.

Stap 6

[afbeelding0]Het tabblad Diversen is interessant als u nog niet alles over een bepaalde persoon weet. U kunt kiezen uit een viertal standaard 'uitzoekzaken': Geboorte, Relatie, Kinderen of Overlijden, maar ook zelf nog drie categorieën toevoegen. Verder kan de opmaak van de vermelding naar smaak aangepast worden, terwijl er ook aandacht voor privacy is. Uiteraard bestaat een stamboomdatabase (feitelijk is een stamboom natuurlijk een doodgewone, maar tamelijke uitgebreide personendatabank) niet alleen uit losse individuen, maar staan alle personen in enige verhouding tot elkaar. Kinderen hebben ouders, voorouders enzovoorts. Stel dat Jan en Mirjam een kind hebben. Klik bij Jan of Mirjam met uw rechtermuisknop in het vlak onder Kinderen. Kies in het contextmenu de optie Kind toevoegen en voeg een nieuwe persoon toe of kies er een uit de al ingevoerde personen (werkt net als in Stap 4). Op de vraag of u het kind ook wilt toevoegen bij haar partner Jan klikt u Ja als de moeder beweert dat het kind inderdaad van beiden is. Komt het uit bijvoorbeeld een eerder huwelijk, dan klikt u op Nee.

Stap 7

[afbeelding0]Feitelijk hebben we zojuist een microstamboompje gemaakt. Als u wilt weten hoe die eruit ziet, klikt u in het menu Overzichten, Standaard grafische rapporten op Nageslacht. Zorg overigens wel dat u eerst Jan of Mirjam zichtbaar hebt gemaakt in het hoofdvenster. Normaal gesproken, als u over een uitgebreide stamboom beschikt, kunt u kiezen of u alles wat ná Jan en Mirjam komt wilt zien (nageslacht) of alles ervóór (voorgeslacht). Wilt u de complete stamboom zien, dan kiest u de oudste persoon en vervolgens in het genoemde menu voor Nageslacht. Het nageslacht van Mirjam en Jan drukt u af door te klikken op het printerpictogram.

Stap 8

[afbeelding0]Zoals gezegd is dit een wel heel knullig stamboompje. Een echt groot exemplaar neemt natuurlijk veel meer ruimte in beslag. Als voorbeeld nemen we de stamboom van de familie die in België koninklijk wordt genoemd (België is historisch geen land, en kan dus ook geen echte koninklijke familie hebben). Om de grondleggers (zeg maar) te selecteren, klikken we in het menu Overzichten, Lijsten op Personenlijst. We willen deze lijst op geboortedatum sorteren, dus klikken we op de kolomkop Geboren. Deze stamboom loopt helemaal terug naar het jaar 13, alwaar we princes Elzbieta van Krakow (dus niet Krakbow, dat is foutief ingevuld) vinden. Stel dat we de complete stamboom met al haar nakomelingen willen zien, dubbelklik dan op Elzbieta.

Stap 9

[afbeelding0]Elzbieta blijkt geen kinderen gekregen te hebben, maar beschikt gelukkig wel over een broer Vladislav, koning van Bohemen. Die vinden we door op de broer/zus-knop in de knoppenbalk te klikken. Klik in het menu Overzichten, Standaard grafische rapporten op Nageslacht. De computer gaat nu hard aan het werk, want Vladislav en zijn echtgenote Anne blijken een flink vertakt nageslacht geproduceerd te hebben. We kunnen dus per huwelijk de vertakkingen die erna zijn ontstaan laten uitwerken en grafisch (of in tekstformaat) zichtbaar maken. Dit overzicht is uiteraard op papier af te drukken, maar past doorgaans niet op één enkel A4'tje. Hier schiet de uitgebreide afdrukmodule van Aldfaer te hulp. We klikken op het pictogram rechts naast het printertje, Pagina-instelling, waar we op het tabblad Page aangeven hoe u de stamboom over verschillende pagina's wilt verdelen (bij Print Order). Past een overzicht niet op een enkele pagina, dan biedt het tabblad Scaling de optie Fit To (en beide waarden op 1 instellen), waarna alles op één enkel A4'tje wordt gezet. Dat heeft bij grote overzichten uiteraard geen zin, want dan wordt het priegelwerk. Wij schatten in hoeveel pagina's we nodig hebben voor de Belgen, klikken daarna op OK en vervolgens op het printerpictogram. Als een overzicht over meerdere pagina's is verdeeld, knipt u deze later bij en plakt ze aan elkaar om ze aan de muur te hangen.

Uitgebreide overzichten

[afbeelding0]Wilt u meer afdrukken dan alleen een grafische stamboom, dan kan dat ook. Selecteer eerst een persoon waarvan u het nageslacht in kaart wilt brengen. Klik dan in het menu Overzichten, Standaard tekstrapporten, Aldfaer rapporten op Nageslacht. Zoals u ziet is zo'n tekstrapport zeer uitgebreid en bevat het alle eerder door u ingevoerde details en bijzonderheden. Dergelijke standaardrapporten vindt u vaak op genealogie-websites, weet u ook weer hoe ze die gemaakt hebben. Hebt u een eigen homepage, dan kunt u uw tekstrapport heel simpel als htmlbestand opslaan door op het diskettepictogram te klikken in de knoppenbalk van het rapportvenster. Zorg dat achter Opslaan als type de optie HTML is geselecteerd. Wilt u een rapport later in een Word-document importeren, kies hier dan voor Rich Text Format, dan blijft de opmaak van het rapport bij het importeren in Word behouden.

Houd je van een strakke keuken? Dan is inbouwapparatuur een logische keuze. Wil je een magnetron, dan sta je voor de keuze: ga je voor een combi-magnetron die meer kan dan alleen opwarmen, of volstaat een simpele solo-magnetron? Het antwoord hangt vooral af van hoe je kookt, maar natuurlijk ook van hoeveel ruimte je hebt. Meer daarover lees je hier.

Lees ook: Inbouwapparatuur in je keuken? Zo meet je alles precies goed op

Er zijn twee dingen belangrijk bij het kiezen van een inbouw-magnetron. We kijken daarom eerst naar de mogelijkheden van combi- en solomagnetrons, daarna zoomen we in op alles wat je moet weten over inbouwmaten.

Wat kun je met een combi-magnetron?

Met een combi-magnetron kun je meer dan alleen restjes opwarmen of iets ontdooien. Dit type combineert een gewone magnetronfunctie met hetelucht én vaak ook een grillstand. Dat betekent dat je er bijvoorbeeld ook een ovenschotel in kunt bakken of een pizza knapperig krijgt.

Zo'n alleskunner is vooral handig als je maar één nis in je keuken hebt voor een inbouwmodel. Of als je het gewoon prettig vindt om zo min mogelijk spullen in je keuken te hebben, maar wel van alles wilt kunnen bereiden. Het is daarbij wel goed om te weten dat de grillfunctie in een combi-magnetron meestal wat minder krachtig is dan die in een losse oven. Voor het braden van grote stukken vlees of regelmatig bakken van taarten en koekjes ben je waarschijnlijk beter af met een aparte inbouw-oven.

Wat doet een solo-magnetron (en wat niet)?

Een solo-magnetron is eenvoudiger, compacter en goedkoper. Geen oven, geen grill, gewoon een magnetronfunctie. We hebben het dan over snel iets opwarmen of ontdooien. De bediening is vaak simpel: een draaiknop, een paar standen en klaar. Heb je al een oven of kook je niet zo uitgebreid? Dan heb je aan een solo-magnetron voldoende.

©Sergey

Inbouwmaten: hoogte, breedte en diepte

Bij inbouwmodellen draait het niet alleen om functies, maar ook om afmetingen. De standaard nishoogte ligt meestal op 38 of 45 centimeter. Solo-magnetrons vallen vaak in de categorie van 38 cm, terwijl combi-magnetrons meestal 45 cm hoog zijn. Heb je een keuken met een vaste kolomindeling, dan bepaalt dit vaak al welk type je kwijt kunt.

De nisbreedte is vrijwel altijd 56 centimeter, ongeacht het type magnetron. Dat betekent dat de kast waarin je de magnetron plaatst, deze breedte moet bieden. De exacte maat kan per model een paar millimeter verschillen, dus het is slim om altijd de inbouwtekening van het toestel erbij te pakken vóór je tot aanschaf overgaat.

Voor de nisdiepte bestaat er geen vaste standaard. De meeste modellen vragen om een nis van zo'n 55 centimeter diep, maar er zijn ook compactere varianten die in een minder diepe kast passen. Ook hier geldt: kijk naar de technische tekeningen van het specifieke model om zeker te weten of het past. Vergeet bovendien niet te controleren of er rondom voldoende ventilatieruimte blijft – vooral bij combi-magnetrons is dat belangrijk.

Kom je er niet uit? Laat je goed voorlichten bij je keukenspecialist. Het zou toch heel vervelend zijn als je een magnetron zou kopen die net niet goed blijkt te passen!

©Dmitri Maruta

Installatie en aansluiting

Voor beide types heb je meestal genoeg aan een geaard stopcontact. Maar let op: combi-magnetrons hebben een hoger vermogen, vooral als de oven en grill tegelijk werken. Een combi-magnetron kan makkelijk 3000 watt vragen. Gebruik dus geen verlengsnoer of stekkerblok, maar sluit hem aan op een aparte groep als dat nodig is.

Vind je het nog steeds moeilijk om te kiezen? Zes scenario's

1. Alleenstaande in klein appartementJe woont alleen, hebt een kleine keuken en kookt niet uitgebreid. Vaak gaat het om snelle maaltijden of iets opwarmen.
Kies dan voor een solo-magnetron. Die is compacter, voordeliger en doet precies wat je nodig hebt. De extra functies van een combi-magnetron blijven waarschijnlijk toch ongebruikt.

2. Jong gezin met ruime keuken en aparte ovenJe kookt regelmatig, hebt kinderen en genoeg ruimte in de keuken. Je hebt al een oven.
Dan is een solo-magnetron de logische aanvulling. Ideaal voor kinderhapjes, snel ontdooien en tussendoor snel iets opwarmen.

3. Gezin in kleine keuken zonder ovenJe kookt vaak en met plezier, maar hebt maar één vrije nis beschikbaar.
Ga dan voor een combi-magnetron. Zo combineer je magnetron, oven en grill in één apparaat. Let op de inhoud (minimaal 25 liter) als je regelmatig voor meerdere mensen kookt.

4. Kookliefhebbers met grote keuken

Jullie koken uitgebreid en hebben een royale keuken met plaats voor meerdere inbouwapparaten.
Kies voor een solo-magnetron in combinatie met een aparte oven. Zo heb je altijd het juiste apparaat tot je beschikking, wat je ook wilt bereiden.

5. Starter met beperkt budgetJe bent bezig met je eerste keuken en het budget is krap.
Begin met een solo-magnetron. Die is voordelig, eenvoudig en biedt alles wat je in de basis nodig hebt. Later kun je altijd nog uitbreiden.

6. Ouder echtpaar dat het graag simpel houdtDe kinderen zijn uit huis, je kookt kleinere porties en zoekt vooral gemak.
Een solo-magnetron volstaat prima. Hij is overzichtelijk in gebruik, neemt minder ruimte in en is perfect voor kleine gerechten of restjes van de vorige dag.

Met iOS 26 en de komst van de nieuwe iPhone 17-serie zet Apple een grote stap vooruit. Van het spectaculaire Liquid Glass-design en slimmere Apple Intelligence tot handige vernieuwingen in Berichten, Camera, Telefoon en CarPlay: ontdek hoe deze update je iPhone mooier, slimmer én persoonlijker maakt.

Vloeibaar glas

Volgende maand verschijnt iOS 26, en het belooft de grootste visuele update sinds iOS 7 te worden. Het nieuwe Liquid Glass-design geeft de interface een transparante, glasachtige uitstraling die door het hele systeem is doorgevoerd. Van de iconen en widgets tot het vergrendelscherm: alles oogt dieper, dynamischer en levendiger. Kleuren passen zich subtiel aan je achtergrond aan, waardoor de iPhone meer dan ooit een persoonlijke uitstraling krijgt. Apple wil hiermee een consistentere visuele ervaring over al zijn apparaten creëren, zodat je iPhone naadloos aansluit bij iPadOS, macOS en zelfs visionOS. Niet iedereen is echter onverdeeld enthousiast: sommige testers vinden dat de extra transparantie ten koste kan gaan van de leesbaarheid in fel licht. Wij denken dat dat een kwestie van wennen is.

©Apple

Apple Intelligence slimmer en veelzijdiger

Apple Intelligence, het AI-platform dat in iOS 18 voorzichtig zijn intrede deed, krijgt in iOS 26 een flinke upgrade. Waar het voorheen vooral als slimme assistent achter de schermen werkte, wordt het nu nadrukkelijker zichtbaar in het dagelijks gebruik. Realtime-vertaling in Berichten, FaceTime en telefoongesprekken gebeurt volledig op je toestel, wat niet alleen snel maar ook privacyvriendelijk is. Visual Intelligence kan teksten, datums, locaties of gezichten in foto's en screenshots herkennen en direct acties aanbieden. Zo kun je een adres in één tik openen in Kaarten of een datum meteen in je agenda zetten.

Met Image Playground maak je creatieve beelden door stijlen en elementen te combineren, terwijl Genmoji gepersonaliseerde emoji's oplevert die passen bij jouw stemming of situatie. Deze functies zijn vooral handig voor wie vaak visueel communiceert en snel iets unieks wil delen. Ze laten ook zien hoe Apple AI wil verweven met creativiteit, zonder dat het gebruik ingewikkeld wordt.

Handige app-vernieuwingen

De Berichten-app krijgt een paar functies die groepsgesprekken levendiger maken. Polls maken het makkelijker om bijvoorbeeld samen een restaurant te kiezen, terwijl gepersonaliseerde achtergronden elk gesprek een eigen sfeer geven. In de Telefoon-app pakt Apple veelgevraagde verbeteringen aan: spam wordt automatisch gefilterd, onbekende nummers kun je direct screenen, en met Hold Assist neemt je iPhone het wachten bij een klantenservice van je over. Zo kun je iets anders doen totdat er een medewerker beschikbaar is.

CarPlay profiteert ook van de update. Multitouch-bediening maakt inzoomen en schuiven in Kaarten eenvoudiger, en Live Activities tonen onderweg actuele informatie, zoals de status van je bestelling of sportuitslagen. De gloednieuwe Apple Games-app bundelt al je games op één plek, inclusief aanbevelingen, ranglijsten en prestaties. Dit moet het gamen op iOS zichtbaarder en socialer maken. Daarnaast krijgen Apple Music, Kaarten en Wallet subtiele maar nuttige verbeteringen, zoals songtekstvertalingen voor buitenlandse nummers en live-vluchtinformatie rechtstreeks in Wallet.

Slimme details

Naast de grote veranderingen bevat iOS 26 talloze kleine verbeteringen die het dagelijks gebruik nét wat fijner maken. De wekker­snooze kun je straks zelf instellen, zodat je niet vastzit aan de standaard negen minuten. Als je cameralens vuil is, krijg je een melding om wazige foto’s te voorkomen. Bij het opladen toont de iPhone nu hoelang het duurt tot 80 of 100 procent, wat handig is als je haast hebt of juist de batterij wilt sparen.

De nieuwe Adaptive Power Mode leert van je gebruikspatroon en past het energieverbruik daarop aan, zodat je net wat langer vooruit kunt. Screenshots kunnen voortaan direct in HDR worden opgeslagen, wat vooral op de nieuwste displays voor helderdere en scherpere beelden zorgt. En wie graag speelt met vormgeving, kan het vergrendelscherm voorzien van een afbeelding met 3D-effect die reageert op de beweging van je toestel.

Nieuwe iPhone 17-serie

Zoals elk jaar verschijnt iOS 26 samen met een nieuwe generatie iPhones. De iPhone 17-serie bestaat uit de iPhone 17, de 17 Pro, de 17 Pro Max en de compleet nieuwe iPhone 17 Air. Deze toestellen krijgen de gloednieuwe A19-chip, die niet alleen sneller is maar ook zuiniger, en geoptimaliseerd is voor de meest geavanceerde AI-functies in iOS 26.

De displays bieden ProMotion-technologie met verversingsfrequenties tot 120 Hz, waardoor animaties en scrollen nog vloeiender ogen. De camera's zijn verbeterd, met bij de Pro-modellen een nieuwe 48MP-telefoto­lens en een 24MP-selfiecamera. Bovendien is er ondersteuning voor wifi 7, zodat downloads en streaming razendsnel gaan. Voor wie het maximale uit iOS 26 wil halen, vormen deze nieuwe toestellen de perfecte match.

Nog even geduld...

In Nederland en de rest van de EU zullen sommige functies helaas niet direct beschikbaar zijn. Apple stelt bepaalde mogelijkheden uit vanwege regelgeving zoals de Digital Markets Act (DMA). Het gaat onder meer om locatie-gebaseerde diensten zoals Visited Places en enkele AI-functies. Daarnaast ondersteunt Apple Intelligence de Nederlandse taal nog niet volledig; live-vertaling en automatische samenvattingen in onze taal worden pas later in 2025 toegevoegd. Dat betekent dat we in eerste instantie vooral profiteren van de visuele vernieuwingen en de universele functies.

Beschikbaarheid en compatibiliteit

iOS 26 wordt in september uitgerold voor iPhones met minimaal een A13-chip, waardoor de iPhone XR, XS en XS Max dit jaar afvallen. De meest geavanceerde Apple Intelligence-functies zijn alleen beschikbaar op toestellen met een A17 Pro-chip of nieuwer, zoals de iPhone 15 Pro, 15 Pro Max, de iPhone 16-reeks en de nieuwe iPhone 17-modellen. Heb je zo'n toestel, dan kun je straks zonder beperkingen genieten van alles wat iOS 26 te bieden heeft.