Ben je verantwoordelijk voor je thuisnetwerk of voor het netwerk of de webserver van je bedrijf, dan wil je alle systemen natuurlijk zo goed mogelijk beveiligen tegen aanvallen van buitenaf. Een grondige analyse van potentiële kwetsbaarheden dringt zich dan op. Kali Linux is de aangewezen tool voor uiteenlopende vormen van ‘penetration testing’, ofwel pentesting.

Om te weten hoe goed je systeem bestand is tegen allerlei hackersaanvallen zijn er in feite twee mogelijkheden. Ofwel je wacht af tot de eerste geslaagde aanval een feit is, ofwel je voert zelf zulke ‘aanvallen’ uit en neemt op basis daarvan de gepaste maatregelen.

Het lijkt ons evident welke aanpak de voorkeur geniet. Daarom reiken we je in dit dubbelartikel tools aan waarmee je zelf kunt proberen specifieke computersystemen binnen te dringen. Daarbij ontplooien we activiteiten die ook cybercriminelen zouden kunnen verrichten. We gaan er echter wel vanuit dat het om je eigen systemen gaat of minstens om systemen waarvoor je de nodige autorisaties hebt.

Deze vorm van ethisch hacken wordt penetration testing, kortweg pentesting genoemd. Zo’n pentest zal vaak niet alle antwoorden bieden op je beveiligingsproblemen, maar zal het risico op een succesvolle aanval van buitenaf in elk geval sterk verminderen. Je doet er echter wel goed aan zo’n pentest op regelmatige basis uit te voeren: cybercriminelen vinden immers voortdurend nieuwe exploits voor systemen en applicaties.

Over Kali Linux

Een van de meest uitgebreide tools voor pentesting is Kali Linux, de opvolger van het populaire, op Knoppix gebaseerde BackTrack. Kali Linux werd in 2013 van de grond af herschreven en is op Debian gebaseerd. Deze distributie bevat enkele honderden pentesting-applicaties en bestrijkt zowat het hele werkveld van de (ethisch) hacker, met tools voor onder meer het verzamelen van informatie, social engineering, sniffen en spoofen, het kraken van wachtwoorden, het analyseren van kwetsbaarheden, het aanvallen van draadloze netwerken, enz.

Kali Linux is beschikbaar voor diverse platformen, met name i386, AMD64 en ARM. Het laat zich als nieuw systeem of in een dualboot-configuratie installeren, maar je kunt het tevens op een live medium plaatsen of binnen een virtuele machine draaien. Voor dit artikel gaan we uit van dit laatste scenario. We maken hiervoor gebruik van de gratis hosted hypervisor Oracle VM VirtualBox, met Windows 10 als host. Via deze tool gaan we bovendien enkele doelsystemen (targets) virtualiseren. Immers, virtualisatie biedt niet alleen een veilig afgeschermde omgeving voor je experimenten, maar met behulp van de ingebouwde snapshot-functie kun je ook snel terugkeren naar een eerdere situatie.

Een logisch begin is dus het opzetten van ons virtueel lab. Naast Kali Linux heb je bij voorkeur ook enkele uiteenlopende doelmachines beschikbaar, zoals een Linux-distributie, een oudere Windows-versie (XP) en een recentere Windows-versie, zoals Windows 7 en/of 10.

Virtual Box

Download en installeer alvast de nieuwste versie van VirtualBox. Het is onze bedoeling deze systemen via een virtueel netwerk met elkaar te verbinden, waarbij die met behulp van NAT en een virtuele gateway het internet kunnen bereiken.

Dit scenario bereid je het best als volgt voor. Start VirtualBox op en kies Bestand / Voorkeuren. In de rubriek Algemeen leg je de standaardmap voor je virtuele machines (vm’s) vast, waarbij je een locatie kiest met flink wat vrije ruimte. Ben je niet zo bekend met VirtualBox, bekijk dan zeker ook even beide tabbladen in de rubriek Invoer, want die tonen een hele reeks nuttige sneltoetsen.

Open ook de rubriek Netwerk, waar je vastlegt hoe de virtuele machines met elkaar communiceren. Op het tabblad NAT-netwerken klik je de groene plusknop aan en dubbelklik je vervolgens op het toegevoegde item. Hier kun je als je wilt de naam (NatNetwork), de Netwerk CIDR (10.0.2.0./24) en enkele netwerkopties wijzigen. Je kunt echter ook gewoon de standaardkeuzes gebruiken, inclusief dhcp-ondersteuning. Zorg wel dat er een vinkje staat bij Inschakelen netwerk en bevestig je keuzes.

©PXimport

Kali downloaden en installeren

We zijn nu klaar om onze virtuele machines te installeren en het testplatform Kali Linux lijkt ons een logische eerste kandidaat. Wij kiezen Kali Linux Vbox 64 Bit Ova, een open virtual appliance die je als volgt in VirtualBox installeert. Ga naar Bestand, kies Appliance importeren, verwijs naar het uitgepakte bestand en druk op Volgende. Via een dubbelklik op de naam kun je die aanpassen als je wilt. Je zet de operatie in gang met de knop Importeren. Na afloop kun je de vm opstarten. Inloggen doe je met de standaard gebruikersnaam root en het wachtwoord toor. Als het goed is verschijnt even later de Kali-desktop.

Het is nu tijd om de doelsystemen te installeren waarop we de pentests van Kali – op een veilige manier – kunnen uitproberen. Een dankbaar target is Metasploitable: een Ubuntu-distributie die door de makers van het populaire exploit-ontwikkelingsplatform MetaSploit werd vrijgegeven en waarin met opzet diverse kwetsbaarheden werden ingebouwd. Je vindt de download hier, dat uitgepakt onder meer een vmdk-bestand oplevert. Je haalt dat als volgt naar VirtualBox: klik op Nieuw, vul als Type Linux en bij Versie Ubuntu (64-bit) in. Je kunt volstaan met 1 GB ram. Selecteer Gebruik een bestaand virtuele harde schijf bestand en verwijs naar het vmdk-bestand. Inloggen op het systeem doe je standaard met msfadmin, zowel voor de gebruikersnaam als het wachtwoord.

Een paar Windows-systemen als target zijn zeker ook wenselijk. Die vind je gratis en bruikbaar gedurende 90 dagen in de vorm van deze handige ova-appliances, althans voor Windows 7 (x86) en Windows 10 (x64). Bij Select platform selecteer je VirtualBox.

Voor Windows XP kun je hier jammer genoeg niet meer terecht, maar we vonden een download op Softlay.net, via het uitklapmenu Windows / Windows XP ISO (het betreft Windows XP Professional SP3), waarna die zich moeiteloos liet installeren binnen VirtualBox.

Bij Windows XP en 7 doe je er wel goed aan de functie automatische updates meteen na de eerste opstart uit te schakelen, want voor onze experimenten zijn we juist geïnteresseerd in ongepatchte systemen. Dat kan via het Windows Configuratiescherm (Control Panel) in Classic View, waarna je bij System het tabblad Automatic Updates opent en Turn Off Automatic Updates selecteert.

©PXimport

Pentesting-tools

Alles is nu in gereedheid om met Kali aan de slag te gaan. Zoals gezegd bevat Kali enkele honderden pentesting-tools en die vind je op het bureaublad overzichtelijk gerubriceerd onder het menu Applications.

De rubriek Information gathering bevat maar liefst tien subcategorieën (met in totaal meer dan vijftig tools), waaronder DNS Analysis, IDS/IPS Identification, Live Host Identification en Network & Port Scanners. We maken kennis met twee bekende tools: Dmitry en Maltego.

Dmitry is een opdrachtregel-tool die je kunt inzetten voor een whois-lookup van een host, het scannen naar open tcp-poorten en het identificeren van subdomeinen. Bij de opstart toont de applicatie je al meteen enkele nuttige parameters. In zijn eenvoudigste vorm ziet een commando er als volgt uit:

(bijvoorbeeld ‘dmitry google.com’). Je krijgt nagenoeg onmiddellijk heel wat informatie terug over het bevraagde domein, waaronder ip-adres, nameservers, registrar, subdomeinen, enzovoort. Je kunt ook specifiek naar poorten scannen (via de switch -p) en je virtuele Metasploitable-machine is een dankbaar slachtoffer. Je moet deze vm dan natuurlijk wel ook eerst opstarten – het interne ip-adres kun je hier opvragen met het shell-commando

Om ook de banners van de poorten te zien, zodat we de versie van de software vernemen die instaat voor de services, gebruik je de -b switch:

(het ip-adres binnen ons eigen virtueel netwerk).

©PXimport

Maltego-transforms

Een information gathering-tool met een geheel andere aanpak is het populaire – en behoorlijk indrukwekkende - Maltego. Dat bevraagt op een slimme manier publiek toegankelijke informatie over organisaties. Kali bevat de gratis community edition van Maltego, maar voor je hier daadwerkelijk mee aan de slag kunt moet je je registreren. Vervolgens kun je Maltego opstarten en je bij de service aanmelden met je accountgegevens.

Pas daarna zal Maltego de publieke transforms in zijn database laden. Transforms zijn analytische processen die publieke data over het beoogde doelwit opvragen en vervolgens die data transformeren naar een boomdiagram van gerelateerde informatie. Er zijn heel wat transforms beschikbaar in Maltego, maar je kunt desgewenst ook je eigen transforms scripten.

In de gui-interface van Maltego zie je een paneel met beschikbare transforms: de Paterva CTAS CE transform is standaard al geïnstalleerd. Bekende transforms zijn onder meer nog Cisco Threat Grid, Blockchain.info (Bitcoin), Have I Been Pwned?, VirusTotal Public API, Social Links en Kaspersky Lab. Die kun je eveneens installeren, maar meestal heb je daarvoor een token of een API-sleutel nodig die je bij de desbetreffende websites kunt ophalen.

Om een nieuw diagram te starten vanuit de Maltego-gui klik je linksboven het plusknopje New aan. In het Palette-paneel tref je een aantal transform-functies aan, waaronder Infrastructure, Locations, Malware, Personal en Social Network.

We beperken ons hier tot een tweetal voorbeelden.

©PXimport

Beginnen we met de rubriek Infrastructure, waar je de Domain-functie naar het canvas versleept. Dubbelklik op het toegevoegde item en vul de beoogde domeinnaam in. Vervolgens rechtsklik je op het item: je krijgt nu de beschikbare transforms te zien. Via het knopje Configure kun je individuele taken aanpassen en verwijderen, maar je kunt in één keer ook Run All kiezen, bijvoorbeeld bij het onderdeel DNS from Domain. Het resultaat, zowel tekstueel als grafisch, laat niet lang op zich wachten: je krijgt onder meer alle websites, nameservers en mailservers van dat domein te zien. Je kunt echter ook rechtsklikken op elk van deze subitems om nog meer details op te vragen. Het is tevens mogelijk de grafiek te bewaren en te delen.

Open ook even de rubriek Personal en sleep Person naar het canvas. Via een dubbelklik vul je de gewenste persoonsnaam in, waarna je hier alle transforms op laat uitvoeren (je hoeft niet noodzakelijk specifieke domeinen in te vullen). Voor Twitter moet je wel eerst even je autorisatie geven.

Met wat geluk duiken meteen een aantal websites, e-mailadressen en telefoonnummers op die met de beoogde persoon verband houden. En ook hier kun je nog meer transforms loslaten op elk van deze subitems, zodat je extra e-mailadressen, tweets, enzovoort te zien krijgt.

Dit zijn slechts twee van de tools die je met Kali Linux tot je beschikking hebt. Veel testplezier!

Een extra vriezer in de garage of schuur is voor veel mensen een uitkomst. Toch is het niet altijd een kwestie van stekker erin en klaar. Niet elke vriezer werkt goed bij lage temperaturen, en ook de plek waar je hem neerzet maakt uit. Waar moet je op letten als je een vriezer in een onverwarmde ruimte wilt zetten, lees je hier.

Kies de juiste maat en het juiste type

Vriezers voor in de schuur zijn er in allerlei formaten, van kleine modellen van 100 liter tot enorme kasten van 500 liter of meer. Kies een vriezer die past bij wat je van plan bent ermee te doen – deze zomer én daarna. Ga je 'm vooral gebruiken als extra opslag tijdens barbecues en vakanties, dan hoeft hij niet al te groot te zijn. Een te ruime vriezer verbruikt namelijk onnodig veel energie, zeker als hij grotendeels leeg blijft. Let bij de aanschaf ook goed op het type (hierboven las je daar al meer over). Een vrieskast neemt minder ruimte in beslag op de vloer en is overzichtelijker, terwijl je in een vrieskist juist makkelijk grotere hoeveelheden kwijt kunt en etenswaren goed kunt stapelen. Kies bij voorkeur een model met meerdere laden of vakken, zodat je snel terugvindt wat je zoekt. Kijk tot slot naar het energielabel. Modellen met energielabel A zijn het zuinigst. Ze zijn vaak iets duurder in aanschaf, maar die extra kosten verdien je op termijn terug via een lagere energierekening. Vraag ernaar in de winkel of vergelijk online.

Waar en hoe zet je hem neer?

De plek waar je de vriezer in de schuur of garage neerzet, maakt veel uit voor een goede werking. Zet hem op een stabiele, waterpas ondergrond zodat hij niet gaat trillen of lawaai maakt tijdens het vriezen. Vermijd plekken direct naast een warmtebron zoals een cv-ketel, maar zet de vriezer ook niet vlak bij een koude buitendeur. De ideale omgevingstemperatuur ligt tussen de 10 en 15 graden. Zorg dat er rondom voldoende ruimte is voor ventilatie. Laat aan de achterkant minstens 10 centimeter vrij, zodat de warme lucht goed weg kan. Controleer of er een stopcontact in de buurt zit. In garages is dat meestal geen probleem, maar in een schuur kan het ontbreken. In dat geval kun je het beste een stopcontact laten aanleggen op een veilige plek. Gebruik liever geen verlengsnoer.

Aansluiten en installeren

Sluit de vriezer eerst aan op het stopcontact voordat je begint met inruimen of afstellen. Controleer in de handleiding of hij ingesteld staat op minimaal -18 graden Celsius – dat is de aanbevolen temperatuur voor veilig invriezen. Stel daarna de pootjes bij zodat de vriezer waterpas staat. Dat is niet alleen beter voor de werking, maar helpt ook om energieverbruik te beperken. Wil je extra zekerheid? Dan kun je de vriezer met een muurbeugel verankeren. Zeker bij modellen met zware, volle laden voorkomt dat dat het apparaat kantelt. Let op: plaats de vriezer niet in een onverwarmde schuur waar het 's winters kan vriezen. Bij temperaturen onder nul werkt de compressor minder goed of juist te hard, wat leidt tot slijtage en een hoger energieverbruik. Kies in dat geval liever voor een vriezer die speciaal geschikt is voor lage omgevingstemperaturen.

©qwartm - stock.adobe.com

Ontdooien en schoonmaken

Veel vriezers zijn tegenwoordig uitgerust met een no-frostsysteem dat ijsvorming automatisch tegengaat. Toch is het slim om de vriezer een paar keer per jaar handmatig te ontdooien. Zo blijft hij efficiënt werken en verbruik je niet onnodig stroom. Trek hiervoor de stekker uit het stopcontact en haal alle producten eruit. Zet die tijdelijk in een andere vriezer of bewaar ze in een koelbox met koelelementen. Laat de vriezer daarna rustig ontdooien. Je kunt het proces versnellen door een bakje heet water in de vriezer te zetten en de deur dicht te doen, maar giet nooit heet water direct op de wanden – dat kan schade veroorzaken. Vang het smeltwater op met doeken of een opvangbakje. Droog de binnenkant goed af en sluit de vriezer weer aan. Maak meteen ook de binnen- en buitenkant schoon met een zachte doek en een mild schoonmaakmiddel. Vermijd agressieve middelen en schuursponsjes, die kunnen het oppervlak beschadigen.

Je werkt met de kantoorsuite Microsoft 365 en wisselt regelmatig gegevens uit tussen Word, Excel en PowerPoint, zoals tabellen, grafieken en adressen. We bespreken de diverse mogelijkheden om data uit te wisselen.

Tip 1 Slepen

De gemakkelijkste manier om objecten tussen Office-applicaties te kopiëren, is deze te verslepen terwijl je de linkermuisknop ingedrukt houdt. Dit werkt snel als beide programmavensters openstaan, maar deze methode is helaas beperkt in de typen objecten en in de mogelijkheden om de actie te sturen.

In Excel kun je nauwelijks onderdelen verslepen. In PowerPoint is het daarentegen wel mogelijk om geselecteerde tekst of zelfs een complete dia vanuit het dia-navigatievenster te verplaatsen. Let er wel op dat PowerPoint dit standaard als een knipactie behandelt. Houd tijdens het slepen de rechtermuisknop ingedrukt en kies Hierheen kopiëren om de dia ook in de oorspronkelijke presentatie te behouden.

In Word kun je alleen geselecteerde tekst verslepen, maar de wijze waarop dit werkt verschilt. Sleep je tekst naar Excel, dan wordt het standaard als knippen beschouwd. Verschuif je diezelfde tekst naar PowerPoint, dan gaat het juist om een kopie. Deze beperkingen en inconsistenties maken het minder aantrekkelijk om data binnen Office te verslepen, al zijn er gelukkig nog andere manieren beschikbaar.

Een dia verslepen vanuit PowerPoint (naar Word) wordt blijkbaar gezien als een knipoperatie.

Tip 2 Kopiëren en plakken

De eenvoudigste en meestal snelste manier om gegevens als tekst, tabellen en grafieken te kopiëren vanuit een Office-applicatie (of een andere toepassing) en ze vervolgens in een andere Office-toepassing te plakken, is via het klembord. Je vindt deze optie in het tabblad Start, waar ook de pictogrammen Knippen (Ctrl+X), Kopiëren (Ctrl+C) en Plakken (Ctrl+V) staan. Klik op het pijlknopje naast Plakken voor extra opties, afhankelijk van het objecttype en de applicatie. Typische keuzes zijn Opmaak van bron behouden, Doelstijlen gebruiken, Afbeelding en Alleen tekst behouden. Experimenteer hiermee in Word, Excel en PowerPoint. Als je de muisaanwijzer boven een optie houdt, krijg je in het doeldocument een voorafbeelding te zien.

Het Windows-klembord heeft als nadeel dat het alleen het laatst gekopieerde object onthoudt. Het Office-klembord biedt een alternatief en kan tot 24 objecten opslaan. Je opent het via het pijlknopje in de rubriek Klembord op het tabblad Start. Met Alles plakken kun je alle objecten uit het actuele klembord in één keer invoegen.

Het Office-klembord kan maximaal 24 objecten tegelijkertijd onthouden.

Tip 3 Plakken speciaal

Met het pijltje bij Plakken in de rubriek Klembord open je in de drie Office-applicaties Plakken speciaal. Daarmee plak je een object uit het klembord in een ander formaat of met specifieke eigenschappen via een dialoogvenster. Welke opties beschikbaar zijn, hangt af van het objecttype en de applicatie. Neem bijvoorbeeld een grafiek uit Excel die je in Word wilt plakken. In het dialoogvenster kun je kiezen uit afbeeldingsformaten als Bitmap, GIF, JPG, PNG en SVG, of uit opties als Graphic-object van Microsoft Office en Microsoft Excel-grafiekobject.

Je keuze is belangrijk. Kies bijvoorbeeld voor het vectorformaat SVG als je afbeeldingen zonder kartelranden wilt vergroten. Als je kiest voor Graphic-object, blijven bepaalde grafiekelementen bewaard en kun je deze in beperkte mate aanpassen, zoals de grafiekstijl of het grafiektype. Bij een Excel-grafiekobject wordt de grafiek als ingesloten Excel-object geplaatst, zodat je zowel de opmaak als de gegevens kunt wijzigen.

Als je een live koppeling met de grafiekgegevens uit het originele Excel-bestand wilt behouden, vink in het dialoogvenster Koppeling plakken aan. Wanneer je de grafiek in Excel aanpast, krijg je bij het openen van het gekoppelde Word-document de vraag of je het document wilt bijwerken met de gewijzigde gegevens. Bij bevestiging wordt de geplakte grafiek automatisch bijgewerkt. Houd er wel rekening mee dat de naam en de locatie van het originele bestand ongewijzigd moeten blijven.

De grafiek onderaan is als Excel-grafiekobject in Word geplakt.

Tip 4 Object invoegen

Hoewel het minder gebruikelijk is, kun je ook een bestand in een andere Office-applicatie plakken, zodat je het geplakte object in de oorspronkelijke omgeving kunt bewerken.

Stel dat je een Word-document in PowerPoint (of Excel) wilt inbedden. Open PowerPoint, plaats de cursor op de gewenste locatie en ga naar Start. Klik binnen de rubriek Tekst op Object, selecteer Bestand gebruiken en verwijs via Bladeren naar het gewenste Word-bestand. Bevestig de keuze met OK en vink Aan bestand koppelen aan om wijzigingen in het originele bestand ook in de geplakte inhoud te laten reflecteren (OLE, Object Linking & Embedding). Als de inhoud niet direct zichtbaar hoeft te zijn, kies je Als pictogram weergeven en kun je, als je wilt, een aangepast pictogram selecteren via Ander pictogram. Na nogmaals te hebben bevestigd met OK verschijnt het object. Dubbelklik erop om het Lint van de Word-omgeving in PowerPoint te openen en de inhoud te bewerken.

Je kunt ook een leeg bestand van een ander Office-type invoegen. Open opnieuw Object en kies deze keer Nieuw. Selecteer vervolgens het gewenste Objecttype, bijvoorbeeld een Microsoft 365-object of Paintbrush Picture. Afhankelijk van je geïnstalleerde programma’s kunnen ook andere opties verschijnen, zoals Adobe Acrobat of OpenOffice.org. Als je bijvoorbeeld Paintbrush Picture kiest, opent Paint automatisch en zie je tijdens het tekenen direct de resultaten in het ingevoegde object.

Je kunt bestanden van verschillende objecttypen in je Office-document opnemen.

Tip 5 Conversie en export

Als je vooral werkt met grafische objecten zoals afbeeldingen of grafieken, kun je deze via conversie en export naar een andere Office-applicatie overbrengen. Deze methode is vooral handig als je meerdere objecten tegelijk wilt hergebruiken.

Als je meerdere afbeeldingen uit een Word-document wilt hergebruiken, sla het bestand dan op als webpagina via Bestand / Opslaan als  en kies HTML-pagina (*.htm; *.html). Er wordt automatisch een submap aangemaakt (<bestandsnaam>_bestanden) met alle afbeeldingen uit het document, hoewel ze daar generiek worden genummerd.

Dit werkt in PowerPoint op dezelfde manier. Wil je echter elke dia afzonderlijk opslaan, gebruik dan Bestand / Opslaan als en selecteer een afbeeldingsformaat, bijvoorbeeld JPEG-indeling (*.jpg) of Portable Network Graphics (*.png). Kies daarna Alle dia’s zodat iedere dia afzonderlijk wordt opgeslagen.

In Excel kun je grafische objecten, zoals afbeeldingen en grafieken, direct opslaan via het contextmenu met de optie Opslaan als afbeelding (in meerdere formaten). Wil je alle objecten in één keer afzonderlijk bewaren, gebruik dan ook Opslaan als HTML-pagina (*.htm; *.html).

Sla alle afbeeldingen uit je document afzonderlijk op in een html-map.

Tip 6 VBA-macro’s met hulp van AI

Het lijkt misschien een grote stap, maar wat niet lukt met standaardtools, kun je vaak toch voor elkaar krijgen met Visual Basic-scripts (macro’s) in Office-applicaties. Laat je niet afschrikken, want AI-bots als ChatGPT kunnen tegenwoordig vrijwel kant-en-klare VBA-scripts genereren op basis van een tekstprompt. We beperken ons hier tot een vrij willekeurig voorbeeld.

Als je een Excel-werkblad hebt met verkoopgegevens per regio en een PowerPointpresentatie wilt waarin elke regio op een aparte dia wordt weergegeven, vul dan eerst de gegevens in het werkblad in. Plaats de regio’s onder elkaar in kolom A (van A2 tot …) en de gegevenstypes naast elkaar in rij 1 (van B1 tot …). Maak daarna een screenshot met bijvoorbeeld de ingebouwde Windows-functie Windows-toets+Shift+S: kies Rechthoek en trek een kader rond je gegevens, inclusief de rij- en kolomindicaties.

Meld je vervolgens aan bij ChatGPT, plak de klembordinhoud met Ctrl+V in je prompt en druk op Shift+Enter. Typ daarna een gedetailleerde prompt, bijvoorbeeld: “Maak een VBA-script voor een Excel-macro waarin de cijfergegevens van elke regio, zoals vermeld in het Excel-screenshot, worden opgeslagen als aparte dia’s in een PowerPointpresentatie. Vraag mij naar de gewenste naam en locatie van het pptx-bestand.” Bevestig tot slot je instructie met Enter.

Het werkt vaak beter en sneller als je een screenshot van je Excel-data meestuurt.

Tip 7 VBA-macro testen

Klik op Code kopiëren rechtsboven bij het gegenereerde VBA-script. Open daarna je Excel-werkblad en ga naar het menu Ontwikkelaars. Als het menu niet zichtbaar is, ga naar Bestand en kies linksonder Opties. Open de rubriek Lint aanpassen, zet een vinkje bij Ontwikkelaars in het rechterveld en klik op OK. Hierdoor wordt het menu zichtbaar.

In het Lint Ontwikkelaars klik je op Visual Basic. Selecteer in het dialoogvenster Invoegen / Module en plak de gekopieerde VBA-code in het lege venster met Ctrl+V. Sluit daarna de vensters. Ga terug naar je werkblad, open opnieuw Ontwikkelaars en kies deze keer Macro’s. Selecteer de gekopieerde macro, bijvoorbeeld ExportToPowerPoint, en klik op Uitvoeren. Als alles goed gaat, verschijnt het venster Opslaan als, waar je de naam en locatie van het pptx-bestand kunt opgeven. Tijdens onze test werkte dit meteen, maar in de praktijk kan het nodig zijn de code aan te passen, bijvoorbeeld met gerichtere prompts aan ChatGPT. Dat valt echter buiten het bestek van dit artikel.

Op een vergelijkbare manier kun je ook macro’s maken of laten genereren voor andere Office-toepassingen, zoals Word en PowerPoint.

De gegenereerde VBA-code heeft de Excel-data netjes in PowerPoint-dia’s omgezet.

Tip 8 Verzendlijst

Tot slot focussen we ons op een specifieke gegevensuitwisseling tussen Excel en Word (en eventueel ook Outlook) voor het opstellen van verzendlijsten. Dit is bijvoorbeeld nuttig als je een vereniging hebt en voor elk lid persoonlijke gegevens wilt aanmaken of versturen.

Begin met het invullen van alle benodigde gegevens in een Excel-werkblad. Gebruik de bovenste rij (A1, B1 enzovoort) voor korte beschrijvingen van de gegevens in de onderliggende rijen (A2, A3 enzovoort). Vul bijvoorbeeld kolomkoppen in, zoals Voornaam, Achternaam, E-mailadres, Lidnummer en Foto. Voor de kolom Foto gebruik je links naar de bijbehorende afbeeldingen, bijvoorbeeld c:\fotos\plaatje1.jpg. Zorg er ook voor dat alle afbeeldingen dezelfde afmetingen hebben.

Om het dialoogvenster Zoeken en vervangen te openen in Excel, druk je op Ctrl+H. Ga vervolgens naar het tabblad Vervangen, vul \ in bij Zoeken naar: en \\ bij Vervangen door. Klik daarna op Alles vervangen om een pad als c:\fotos\plaatje1.jpg te wijzigen in c:\\fotos\\plaatje1.jpg. Sla tot slot het werkblad op.

De nodige data staan klaar in een Excel-rekenblad.

Tip 9 Tekst uit Word

Open Word en maak een nieuw document aan. Zet je raamtekst klaar om de gegevens uit Excel op te nemen. In ons voorbeeld kun je eventueel een tabel maken met twee kolommen: in de linkerkolom staan onder elkaar Voornaam:, Naam:, E-mail: en Lidnr.:. De rechterkolom is gereserveerd voor de bijbehorende foto.

Ga naar het tabblad Verzendlijsten en klik op Adressen selecteren / Bestaande lijst gebruiken. Wijs vervolgens het opgeslagen xlsx-bestand aan, selecteer Openen, kies de gewenste tabel en bevestig met OK.

Klik op Samenvoegvelden invoegen in het tabblad Verzendlijsten. Plaats de tekstcursor op de juiste plek (bijvoorbeeld achter Voornaam:) en kies het bijbehorende veld, zoals Voornaam. Bevestig met OK. Herhaal dit proces voor de andere velden uit je werkblad.

Koppel de juiste Excel-gegevens aan de velden in je raamtekst.

Tip 10 Foto uit Word

Lokaliseer de plek in het document waar de foto moet worden ingevoegd en plaats daar de cursor. Ga naar het tabblad Invoegen en selecteer Snelonderdelen / Veld. Kies in de lijst met veldnamen voor IncludePicture en voer onder Bestandsnaam of URL een willekeurige naam in, bijvoorbeeld plaatje. Bevestig deze invoer met OK. De foto wordt toegevoegd, maar blijft onzichtbaar. Klik erop en druk op Alt+F9 om de veldcodes weer te geven. Selecteer in de veldcode de eerder ingevulde naam (plaatje in dit voorbeeld).

Ga naar het tabblad Verzendlijsten, kies Samenvoegvelden invoegen en selecteer het veld Foto, zodat dit in de veldcode zichtbaar wordt. Druk vervolgens opnieuw op Alt+F9. Als de foto daarna nog niet zichtbaar is, kun je dit als volgt oplossen.

Klik bij Verzendlijsten op Voltooien en samenvoegen / Afzonderlijke documenten bewerken. Laat Alles geselecteerd en bevestig met OK. In het nieuw aangemaakte document druk je op Ctrl+A en vervolgens op F9. Wanneer er een dialoogvenster verschijnt waarin wordt gevraagd of je alle velden wilt updaten, klik je op Ja. De foto wordt nu zichtbaar. Scrol door het document en controleer of alle Excel-records correct zijn aangevuld met de tekstgegevens en bijbehorende foto.

Het kost wat moeite, maar uiteindelijk duiken de foto’s wel op.

Tip 11 Tekst uit Outlook

Wil je in plaats daarvan e-mailberichten verzenden, selecteer dan bij Voltooien en samenvoegen de optie E-mailberichten verzenden in plaats van Afzonderlijke documenten bewerken. Dit werkt echter alleen als je document tekstvelden en geen fotovelden bevat. Vul vervolgens bij Aan het veld in dat het e-mailadres bevat en typ een Onderwerpregel. Laat Alles geselecteerd en klik op OK om de gepersonaliseerde mails (met Outlook) te versturen.

Excel-data en Word-tekst voor een gepersonaliseerde Outlook-mailinglijst.