Het is je vast niet ontgaan dat Microsoft de ondersteuning voor Windows 7 inmiddels officieel heeft stopgezet. Maar betekent dit dat je direct moet overstappen naar Windows 10? In dit artikel schetsen we vijf potentiële scenario's.

Microsoft stopte op 14 januari 2020 met de ondersteuning van dit besturingssysteem. Veel gebruikers zweren nog bij het uit 2009 daterende OS, maar updates komen er niet meer voor uit en beveiligingslekken worden niet meer gedicht. Is het dan wel slim om Windows 7 nog te blijven gebruiken, of moet je nu toch overstappen naar Windows 10? 

Windows 7 was (en is nog steeds) voor velen het meest stabiele besturingssysteem dat Microsoft heeft uitgebracht. Het zal nooit zo zijn dat Microsoft het gebruik van Windows 7 gaat blokkeren. Kortom: werk je nu met Windows 7 en wil je dat blijven doen? Dan blijft het besturingssysteem gewoon werken. Dat brengt ons bij scenario 1.

(Een optie die we niet bespreken, is virtualisatie. Lees meer over Windows 7-virtualisatie in Windows 10 bij onze collega's van PCM.)

Scenario 1: Windows 7 blijven gebruiken

Je kunt Windows 7 dus gewoon blijven gebruiken, houd dan rekening met de volgende zken. Er worden vanaf 14 januari 2020 geen updates meer uitgebracht en beveiligingslekken worden niet meer gedicht. Dat betekent dat – als je Windows 7 wilt blijven gebruiken – je een extreem goed antiviruspakket met ingebouwde firewall moet hebben. Zorg ervoor dat alle software die je gebruikt voor internet, zoals je browsers, mailprogramma’s en andere software altijd up-to-date is.

Maar houd er wel rekening mee dat het lang niet altijd mogelijk is om alle programma’s bij te werken. Ook softwaremakers stoppen op een bepaald moment met de ondersteuning van Windows 7, bijvoorbeeld omdat ze gebruik willen maken van extra functies die alleen in Windows 10 werken. We kunnen je geen lijst geven van software die wel of niet blijft werken onder Windows 7, dus je zult het zelf aan levende lijve moeten ondervinden.

©CIDimport

Houd bij het blijven gebruiken van Windows 7 ook goed de gevaren in je achterhoofd: er zijn nog steeds criminelen die hun pijlen richten op Windows 7, dus grote kans dat er – na het verlopen van de ondersteuning van Windows 7 op 14 januari 2020 – ineens lekken kunnen worden misbruikt die niet eerder bekend zijn gemaakt. Juist omdat die ondersteuning is gestopt en Microsoft dus geen aandacht meer besteedt aan de beveiliging, is de kans groter dat Windows 7 weer een doelwit wordt van personen die het op je bestanden hebben gemunt.

Scenario 2: Windows 7(-programma’s) naast Windows 10 gebruiken

Als je nu Windows 7 nog gebruikt, kunnen we ons voorstellen dat je dat niet doet op een snelle Intel Core i9-computer van een half jaar oud, maar draait het besturingssysteem op een computer van zo’n 5 tot 8 jaar oud. Natuurlijk kun je ervoor kiezen om de overstap te maken naar Windows 10 in combinatie met een nieuwe pc of laptop. Je oude computer kan dan gewoon dienen als ‘terugval’-computer voor het geval je bepaalde software wil blijven gebruiken dat niet onder Windows 10 werkt.

Zo lang je je aan de voorwaarden beschreven bij scenario 1 houdt, dus gebruik van een goede firewall en antivirusprogramma, is er niet zoveel aan de hand. Misschien hoeft die oude pc dan niet eens online te zijn, waarmee je de risico’s sterk zou beperken. Maar vergeet ook niet dat Windows 10 uitgebreide functionaliteit bevat waarmee het mogelijk is om een softwareprogramma in een ‘compatibiliteitsmodus’ te draaien. 

©CIDimport

De functie is al sinds jaar en dag aanwezig, en kan helpen om oude Windows-programma’s onder Windows 10 aan de praat te krijgen (en te houden). Zo heb je het beste van beide werelden; je oude programma draait als vanouds en je hebt een beveiligd, snel en up-to-date besturingssysteem tot je beschikking. Heb je een nieuwe Windows10-computer? Probeer deze functie dan eens uit, wellicht is het een prima oplossing voor je oude Windows 7-programma en kan het een reden zijn om de overstap helemaal te maken.

Scenario 3: Windows 7 upgraden naar Windows 10

Een paar jaar geleden kon je via een speciale webpagina van Microsoft een gratis upgrade uitvoeren naar Windows 10. Die pagina was bedoeld voor mensen met een beperking, die in Windows 7 gebruik maakten van bijvoorbeeld de functies Verteller en Vergrootglas. Zij konden voor een langere periode gratis upgraden naar Windows 10 via een op die webpagina beschikbare tool. Die tool was feitelijk voor iedereen te gebruiken, maar die mogelijkheid is inmiddels verdwenen.

Toch kun je nog steeds gratis upgraden naar Windows 10. Via voorgaande link kun je namelijk een updatetool downloaden die in eerste instantie bedoeld lijkt te zijn om je bestaande Windows 10-installatie bij te werken, maar werkt ook voor Windows 7. Als je de genoemde pagina bezoekt vanaf een Windows 7-computer zie je de knop Hulpprogramma nu downloaden. De Media Creation Tool wordt gedownload. Na het starten krijg je twee opties te zien: Deze pc nu bijwerken en Installatiemedia voor een andere pc maken. Kies je voor Deze pc nu bijwerken, dan zal de tool jouw bestaande Windows 7-versie upgraden naar Windows 10. 

Windows 10 wordt op de achtergrond eerst gedownload voordat de daadwerkelijke upgrade begint. Let wel goed op, want je krijgt tijdens het updateproces nog wel de vraag welke onderdelen je wilt behouden: het is namelijk ook mogelijk om een schone installatie uit te voeren, waarbij je alle programma’s en documenten kwijtraakt (!).

©CIDimport

Heb je een scala aan programma’s die je wilt blijven gebruiken, dan kies je voor Persoonlijke bestanden en apps behouden. Met die optie worden ook je bestaande inlogaccounts bewaard en hoef je dus niets meer opnieuw in te stellen – behalve de nieuwe privacy-instellingen. Wil je liever Windows 10 schoon installeren, kies dan voor de optie Niets.

Nadat je de wizard hebt doorlopen, wordt je computer een paar keer opnieuw opgestart en heb je binnen een uur een complete, bijgewerkte Windows10-machine. Installaties van Windows 7 Home Basic of Home Premium worden bijgewerkt naar Windows 10 Home. Windows 7 Professional en Ultimate worden geüpgraded naar Windows 10 Pro.

Scenario 4: Windows 10 gebruiken, maar dan met Windows 7-uiterlijk

Maakt het je eigenlijk niet zoveel uit hoe het besturingssysteem op de achtergrond werkt, maar ben je vooral verknocht aan het kenmerkende uiterlijk van Windows 7 en kun je juist daar geen afscheid van nemen? Dan zijn er voor Windows 10 tal van mogelijkheden om de herkenbare Windows7-interface voor een deel terug te krijgen in dat besturingssysteem. Een van de meest bekende tools is bijvoorbeeld het gratis Classic Shell, waarmee je het Windows10-startmenu makkelijk kunt omtoveren naar een (bijna) Windows7-uiterlijk. Verder pakt de tool ook een groot deel van alle andere schermen in Windows 10 aan, zodat je daar ook kunt genieten van de Windows7-look.

Een andere tool voor het aanpassen van je startmenu, is StartIsBack. Deze software emuleert het oude startmenu van Windows 7 net even een tikje beter dan ClassicShell. StartIsBack is weliswaar niet gratis, maar wel erg goedkoop. Er is een 30dagen-versie beschikbaar waarmee je de software op je gemak kunt uitproberen. Ben je overtuigd van de meerwaarde, dan kun je de volledige versie met levenslange licentie aanschaffen voor nog geen 4 dollar (circa 3,60 euro).

©CIDimport

De interface van Windows 10 zit behoorlijk diep ingebakken in de code, dus het is niet voor alle onderdelen mogelijk is om een Windows 7-uiterlijk te creëren. ClassicShell kan bijvoorbeeld wel extra pictogrammen toevoegen aan de taakbalk van de Verkenner, maar de kenmerkende menu’s krijg je er niet mee terug.

In november lijkt de tuin tot stilstand te komen, maar schijn bedriegt. Juist nu leg je de basis voor een prachtige tuin in het voorjaar. Van het beschermen van planten tegen de kou tot het planten van bollen en fruitbomen: wie in november de handen uit de mouwen steekt, wordt in de lente beloond met een gezonde, bloeiende tuin.

Maak je tuin winterklaar

Een goed voorbereide tuin kan tegen een stootje. Zodra de temperatuur daalt, bescherm je gevoelige planten met vliesdoek of noppenfolie. Leg dat materiaal nu alvast klaar, zodat je snel kunt handelen bij vorst. Maak in de schuur of het tuinhuisje plek voor planten in pot die niet tegen kou kunnen. Binnen blijven ze het best bij een temperatuur tussen de 2 en 10 graden. Vergeet niet af en toe te luchten en de aarde vochtig te houden, zodat de wortels niet uitdrogen. Controleer tot slot de fruitbomen en verwijder ingedroogde of verschrompelde vruchten. Die kunnen schimmels bevatten en zo de boom verzwakken.

Nog even wat extra liefde voor je gazon

In november geef je het gazon nog een laatste onderhoudsbeurt voordat het in winterrust gaat. Steek de randen strak af en verwijder het blad dat op het gras ligt. Blijven bladeren liggen, dan krijgt het gazon te weinig licht en kunnen er schimmels ontstaan. Gebruik het blad liever op andere plekken in de tuin, bijvoorbeeld onder struiken of tussen vaste planten, omdat het blad verteert en voedingsstoffen aan de grond afgeeft.

©Konstantin Zibert - stock.adobe.com

Planten: fruitbomen...

November is een goede maand om fruitbomen te planten. De grond is nog relatief warm, waardoor de wortels kunnen aanslaan voordat de winter begint. Graaf een ruim plantgat en maak in het midden een kleine heuvel waar de stam op rust. Spreid de wortels voorzichtig uit, vul het gat met een mengsel van aarde en compost en druk de grond stevig aan. Geef ruim water en plaats een boompaal als de boom op een open of winderige plek staat.

...en bollen

Ook bloembollen kunnen nu de grond in: tulpen, narcissen, hyacinten en irissen bloeien in het voorjaar als je ze nu plant. Wie meteen wat kleur in de tuin wil, kan wintervaste planten als heide, winterviolen, Skimmia of kleine coniferen in potten zetten.

©iMarzi - stock.adobe.com

Snoeien en onkruid wieden (ja, ook nu nog!)

Zolang het niet vriest, kun je nog prima snoeien. Vooral kale fruitstruiken zijn nu aan de beurt: door oude takken weg te halen, verjong je de struik en bevorder je de groei van nieuwe scheuten. Ook jonge boompjes met een doorgaande stam kun je licht terugsnoeien, zodat ze een mooie, evenwichtige vorm ontwikkelen. De treurwilg mag in deze periode worden geknot, zodat hij in het voorjaar weer mooi uitloopt.

Blijf daarnaast onkruid verwijderen, ook al groeit het minder hard. Door het bij te houden, voorkom je dat het in het voorjaar de overhand krijgt. Zo blijft de tuin netjes en houd je het werk beperkt wanneer alles straks weer begint te groeien.

Vooruitkijken naar het voorjaar

Wie in november nog even de handen uit de mouwen steekt, maakt het zichzelf straks een stuk makkelijker. De tuin krijgt rust, maar de basis voor een nieuw seizoen ligt er al. Zodra de eerste zon zich in het voorjaar laat zien, zie je de beloning van het werk dat je nu hebt gedaan: gezonde planten, een sterk gazon en fruitbomen die vol leven zitten.

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.