Met de Artificial Intelligence Virtual Artist (kortweg AIVA) kan iedereen muziek maken. In dit uitgebreide artikel bekijken we wat er mogelijk is met deze software en hoe het precies werkt.

🎵 Wil je muziek maken maar dek je dat je dat niet kunt? Gelukkig kan AI je helpen om de mooiste nummers te componeren. In dit artikel leggen we uit hoe je dat doet met behulp van AIVA.

Lees ook: Afbeeldingen maken met AI

AIVA was beslist niet het eerste systeem dat via kunstmatige intelligentie (AI) muziek probeerde te maken, maar wel het eerste dat voor een breed publiek toegankelijk werd gemaakt, en zelfs als componist werd erkend door Sacem, de Franse tegenhanger van de Nederlandse Buma.

Je kunt AIVA muziek laten componeren in allerlei stijlen en de resultaten achteraf naar eigen smaak aanpassen. In de gratis versie blijft het auteursrecht van alles wat je maakt bij AIVA en mag je met de muziek ook geen geld verdienen (bijvoorbeeld op een YouTube-kanaal). Bovendien mag je maar drie nummers per maand downloaden. Je kunt je composities echter onbeperkt online afspelen, dus als je AIVA alleen gebruikt als muzikale vriend om mee te jammen, dan heb je van die beperking geen last.

Installeren

Je vindt AIVA op www.aiva.ai. Wanneer je de site voor het eerst bezoekt, moet je een gratis account maken. Bij een volgend bezoek word je in principe automatisch ingelogd en kom je op je persoonlijke pagina met eventuele eerder gemaakte composities. Vanaf deze pagina kun je nieuw werk maken en bestaand werk beluisteren, downloaden en wijzigen. Aan dat laatste zitten echter beperkingen, met name als het gaat om het live terugluisteren van wijzigingen.

We gaan daarom terug naar de startpagina, klikken daar op Download en kiezen de AIVA-app voor ons besturingssysteem (Windows, Linux of macOS). Wij gebruiken de Windows-versie. Na het starten ervan verloopt de installatie automatisch en start de app. Bij een volgend gebruik vind je er een snelkoppeling voor in het startmenu en op het bureaublad. De opslaglocatie is de wat ongebruikelijke map: C:\Users\<gebruikersnaam>\AppData\Local\AIVA\. Waar <gebruikersnaam> staat vul je je eigen naam in.

Bij de eerste start haalt de app ook eerder gemaakte composities op, zodat je terechtkomt op hetzelfde scherm dat je ook op de website kreeg. Heb je na verloop van tijd een collectie opgebouwd, dan kun je die vanaf dit scherm beheren (downloaden, kopiëren, in mappen verdelen, hernoemen enzovoort) en sorteren op bijvoorbeeld titel, genre, instrumentatie en toonsoort.

Debuut

Na deze korte introductie is het hoog tijd om eens een nummer te gaan (laten) maken. Daarvoor klikken we op Create Track (+Create gevolgd door Composition kan ook, met die laatste maak je tevens nieuwe mappen).

Je komt nu op het scherm met zogeheten Generation Profiles. Dat is binnen AIVA een betrekkelijk nieuwe manier om muziek te maken, iets waar we later nog op terugkomen. We gaan eerst een muziekje maken op basis van de traditionele methode Preset Styles. Zoals je ziet, kun je hier kiezen uit Advanced View of Emotion View. In die eerste optie kun je uit twaalf stijlen kiezen.

Wij zetten de schakelaar echter eerst op Emotion View. Je ziet nu vier categorieën met elk een aantal stijlen. Wij kiezen Jazz uit de categorie Easy Listening. Je hebt nu de keuze uit een emotie, een duur en het aantal composities dat AIVA moet maken. Wij gaan voor droevig, automatische duur (Auto) en vier composities, en klikken op Create your track(s) .

Voor kenners

Het systeem gaat nu aan de slag, en we moeten wachten tot de vier nummers klaar zijn. Als dat langer dan enkele minuten duurt, wordt waarschijnlijk het scherm niet ververst. Klik in dat geval even op Create Track en weer op Home. Nieuwe onbeluisterde muziek is voorzien van een rood bolletje. Je kunt nu alle vier nummers afspelen.

Zoals je ziet, heeft AIVA tempo, toonsoort, maatsoort en instrumentatie gekozen. Ben je wat meer thuis in muziektheorie, dan kun je dergelijke zaken ook zelf kiezen. Klik daarvoor nogmaals op Create Track, kies deze keer voor Advanced View en selecteer bijvoorbeeld 20th Century Cinematic voor wat filmmuziek met rijke orkestratie.

Je kunt nu zelf de toonsoort (Key Signature), maatsoort (Time Signature), tempo (Pacing), instrumentatie (Instrumentation), duur (Duration) en aantal nummers (# of compositions) kiezen. Wij gaan voor F# minor, 12/8, Auto (omdat je niet én een maatsoort én een tempo kunt kiezen), Symphonic Orchestra, Auto en 4. We zetten ook vinkjes bij Include Percussion en Include Tempo Variations en klikken weer op Create your track(s).

Hoewel elk nummer uniek is, is de variatie bij composities in Advanced View minder groot. Merk op dat je hier ook een melodie kunt weglaten door Backing Track te kiezen. Leuk voor als je graag improviseert.

Onder invloed

Toen de wereld voor het eerst kennismaakte met AIVA waren de voorgebakken stijlen de enige manier om nieuwe muziek te maken, en het waren er ook nog eens minder dan nu. Gelukkig kwam daar al snel een interessante methode bij: het creëren van nummers op basis van bestaande muziek. Je vindt de mogelijkheid onder Influences wanneer je op Create Track klikt .

Aanvankelijk kon dit onderdeel alleen uit de voeten met midibestanden, maar je kunt tegenwoordig elk type audiobestand gebruiken. Als voorbeeld uploaden we Eleanor Rigby van The Beatles door het mp3-bestand naar het uploadvak te slepen.

AIVA kan zelf de toonsoort herkennen, maar is daar nog niet honderd procent betrouwbaar in. Beschikken we niet over de originele bladmuziek, dan weet – zeker voor bekende nummers – Google wel raad wanneer we vragen om ‘Eleanor Rigby key’. Het antwoord is G (wat officieel niet juist is, want het is E-mineur, maar die twee zijn familie). We kiezen daarom in plaats van Automatic Detection voor G major en klikken op Done. Het nummer is dusdanig kort dat we het niet hoeven in te korten, en dus klikken we op Trim and upload.

Compositie

Het nummer verschijnt al snel in onze lijst met invloeden, maar het duurt nog enkele minuten voor het helemaal verwerkt is. AIVA stelt een ensemble strijkers voor, geeft de door ons opgegeven toonsoort aan en zegt dat het nummer een tempo heeft van 140 bpm en een maatsoort van 3/4 (driekwartsmaat). Dat laatste is zeker niet juist want het is 4/4. Google geeft bovendien 136 bmp als tempo. De herkenning is dus nog niet perfect. Desondanks gaan we op basis van deze gegevens nieuwe muziek maken. Klik met de rechtermuisknop op de titel en kies New Composition of klik op de + achter de titel.

AIVA stelde zelf Solo String Ensemble voor als instrumentatie en dus selecteren we die uit de lijst onder Ensemble. De toonsoort (Key Signature) laten we ongemoeid en als emotie kiezen we droevig, wat past bij de werkelijke toonsoort van E-mineur. We kiezen een lengte die vergelijkbaar is met het origineel (2’00 – 2’30), vragen 4 composities en klikken op Create Tracks.

De nummers verschijnen in onze lijst met composities en zijn na enkele minuten klaar. Zoals je zult zien, geeft AIVA nu wel E-mineur als toonsoort. Hoewel de muziek niet sprekend lijkt op het origineel (gelukkig maar!) is het zeker interessant.

(Om al je gemaakte nummers op op te slaan 👇)

Profielen

De laatste en nieuwste manier om muziek te laten maken, is via Generation profile. Ga je een nieuw nummer maken met Create Track, dan is dit de methode die je standaard krijgt voorgeschoteld. Generation Profiles zijn gedetailleerde sjablonen die beschrijven hoe AIVA muziek moet componeren. Het zijn er al heel wat en de lijst groeit voortdurend. Je kunt filteren op genre (Filters). Wij doen dat op Rock. Er zijn zes profielen beschikbaar (zie de afbeelding hieronder) die je kunt beluisteren met de afspeelknop.

Wij zijn wel gecharmeerd van Wylde Stallions (rock) maar in plaats van op +Create te klikken om er een nummer mee te maken, klikken we eerst op de drie puntjes (…) en kiezen Import to my profiles. Merk op dat je hier ook kunt kiezen voor See forked profiles; hiermee vind je versies van dit profiel die door andere gebruikers zijn aangepast en gedeeld.

Het profiel verschijnt nu in de lijst met geïmporteerde profielen. We klikken weer op … en kiezen New Composition. Je kunt nu op de bekende wijze een of meer nummers laten maken, en als je een toonsoort kiest die strijdig is met het profiel krijg je een waarschuwing.

In detail

Omdat het onmogelijk is om het zelf maken van Generation Profiles in detail te behandelen, hebben we hiervoor Wylde Stallions gedownload. Ga je vanaf Home naar Generation Profiles in het venster rechts, dan zie je een map Imported. Wanneer je die opent (dubbelklikken) kun je daarna het Wylde Stallions-profiel openen. Hoewel je in een profiel in het wilde weg en op gehoor parameters kunt instellen, helpt het hier wel wanneer je enige muzikale achtergrond hebt.

Een profiel bestaat uit verschillende lagen. De laag Settings bevat algemene instellingen voor zaken als maatsoort, toegestaan tempobereik (Tempo range) en structuur (Development). AIVA kent allerlei gebruikelijke structuren (zoals couplet, couplet, refrein, enzovoort).

Naast de algemene laag zijn er specifieke lagen waarin je parameters kunt instellen voor melodie, harmonie, akkoorden, bas, percussie en versieringen. In elk daarvan kun je de mogelijke instrumentaties kiezen en aangeven uit welke standaardcomponenten (ritmes, basloopjes, synthesizer-arpeggio’s enzovoort) AIVA kan putten.

Maatwerk

Profielen geven je veel controle, maar dat is niets vergeleken bij de Editor. Wanneer je deze voor een geselecteerd nummer opent, dan zie je een scherm dat iedere computermuzikant bekend zal voorkomen. AIVA biedt een volledige DAW (Digital Audio Workstation) waar je nummers helemaal naar je hand kunt zetten. Je kunt instrumenten en effecten aanpassen, secties kopiëren of herschikken en zelfs individuele noten verwijderen, wijzigen of toevoegen. De mogelijkheden zijn veel te uitgebreid om hier te behandelen.

Ben je tevreden over het resultaat, dan kun je een nummer downloaden door er met de rechtermuisknop op te klikken. Het handigst is het om te kiezen voor een zip-bestand met zowel mp3 als midi. Die laatste kun je desgewenst in een eigen DAW verder bewerken zonder dat de herkomst is te achterhalen. Bedenk overigens wel dat, zoals reeds gezegd, bij gratis gebruik AIVA het auteursrecht houdt!

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.