ID.nl logo
Afbeeldingen maken met AI (kunstmatige intelligentie )
Huis

Afbeeldingen maken met AI (kunstmatige intelligentie )

Het kan je niet ontgaan zijn: AI, kunstmatige intelligentie, is ineens o-ver-al in het nieuws. Behalve teksten genereren kan er nog veel meer met AI. Plaatjes maken bijvoorbeeld. Jij vertelt aan de generator wat je wilt zien, waarna Stable Diffusion, zoals deze AI-tool heet, de afbeeldingen voor je maakt. ID.nl legt je in dit artikel uit hoe je er zelf mee aan de slag kunt en hoe je er de beste resultaten mee boekt.

Let op: dit is een masterclass. Om de stappen in dit artikel te volgen, moet je wel beschikken over de nodige programmeerkennis en de juiste hardware.

Met AI kun je meer dan alleen teksten genereren. Stable Diffusion is een AI-tool waarmee je zelf afbeeldingen kunt maken. In deze masterclass laten we jou zien hoe deze AI-tool volledig naar de hand kan zetten. We behandelen onder andere de volgende punten:

  • Benodigdheden
  • Het gebruik van Stable Diffusion
  • Prompt engineering & mutaties

Wil jij leren hoe je gemakkelijk oude foto's tot leven kan brengen? Lees dan: Deep Nostalgia: A.I. brengt oude foto's tot leven

Begin 2021 introduceerde OpenAI DALL-E, een neuraal netwerk dat was getraind met combinaties van grote hoeveelheden afbeeldingen en beschrijvingen daarvan. Met die kennis was DALL-E in staat om geheel nieuwe plaatjes te genereren op basis van een Engelstalige tekst die in het jargon een prompt wordt genoemd. Alhoewel de resultaten indrukwekkend oogden, kon het publiek er weinig mee; we mochten slechts online spelen met wat voorgekookte voorbeelden. De reden? OpenAI wilde uitgebreid onderzoek doen naar de gevolgen van dergelijke technologie (zie kader ‘Implicaties’). 

Naar goed wetenschappelijk gebruik had men echter wel de basisprincipes achter deze technologie gepubliceerd en daar gingen onmiddellijk veel hobby-programmeurs mee aan de slag. Het gevolg was een stortvloed aan AI-modellen die weliswaar DALL-E niet konden evenaren, maar waar wel iedereen mee kon spelen. 

Wellicht mede omdat deze modellen in rap tempo beter werden, besloot OpenAI medio 2022 om opvolger DALL-E 2 mondjesmaat voor publiek toegankelijk te maken en inmiddels kan iedereen zich aanmelden. De dienst werkt alleen op hun eigen hardware en het neurale netwerk wordt niet gedeeld. Je kunt je aanmelden op https://openai.com/dall-e-2

Ondertussen zat de opensource-community niet stil en met steun van www.stability.ai werd (ongeveer tegelijk met DALL-E 2) Stable Diffusion gelanceerd, compleet met een getraind neurale netwerk, en dat alles opensource. 

  

**Implicaties **

De komst van steeds betere text-to-image-modellen zorgt momenteel voor veel onrust, met name onder mensen die de kost verdienen met het maken van beeld (fotografen, illustrators en kunstenaars). De betere neurale netwerken zijn namelijk getraind met honderden miljoenen of zelfs miljarden van internet gesprokkelde afbeeldingen. Hoe zit het met de rechten van de mensen die deze hebben vervaardigd en wiens stijl de AI nu ineens kan nabootsen? Ongetwijfeld zal de komende jaren wetgeving worden ontwikkeld die hierin duidelijkheid moet brengen, maar in hoeverre die te handhaven is, is maar zeer de vraag. Vanwege de vele juridische vragen weigeren verschillende beeldbanken momenteel door AI gegenereerd beeld.

Andere punten van zorg rond deze revolutie gaan over het gemak waarmee iedereen nu beeld bij nepnieuws kan maken en de mate waarin AI bestaande stereotypen bevestigt.

Dit heb je nodig 

Het vrijgeven van Stable Diffusion als opensource-model heeft ervoor gezorgd dat verschillende aanbieders van text-to-image-systemen het aan hun arsenaal hebben toegevoegd (zie kader ‘Alternatieven’). 

Omdat Stable Diffusion in vergelijking tot zijn voorgangers relatief bescheiden eisen aan de hardware stelt, draait het ook op veel pc’s en dat biedt allerlei voordelen. Wij focussen ons ook op de pc, met de kanttekening dat alles wat we behandelen in veel andere omgevingen op vergelijkbare wijze werkt. 

AI leunt zwaar op Python en de grafische hardware van Nvidia met minimaal 8 GB geheugen. Terwijl we dit schrijven, wordt ook gewerkt aan varianten die op andere (en nog bescheidenere) hardware werken. 

Hoewel je lokaal de benodigde Python-scripts zou kunnen draaien, heeft het gebruik van het programma Visions of Chaos onze voorkeur. Deze software is oorspronkelijk bedoeld voor het maken van fractals en biedt een eenvoudige gebruikersinterface (die geen kennis van Python vereist). Het bevat een stortvloed aan opensource-AI, waaronder naast Stable Diffusion ook andere text-to-image-modellen, AI om foto’s en video’s te vergroten of in te kleuren, en heel veel meer. 

Om Visions of Chaos voor AI te kunnen gebruiken, moet je eerst een aantal stappen zorgvuldig uitvoeren. Daarna kun je Visions of Chaos downloaden en installeren. 

Er zijn allerlei manieren om Stable Diffusion te draaien. 

**Alternatieven **

Stable Diffusion draai je in een eenvoudige gebruikersinterface op de hardware van de makers op DreamStudio (2 dollar voor 200 afbeeldingen). Andere betaalde online alternatieven zijn Wombo Dream, NightCafé en MidJourney

Heb je zelf geen geschikte hardware en wil je ook niet betalen, dan kun je terecht bij Google Colab. Hier vind je vele Python-scripts voor Stable Diffusion en aanverwante AI, zoals Deforum. Colab-scripts zijn Python-programma’s die je op de hardware van Google kunt draaien door simpelweg op de afspeelknop van elk codeblok te klikken. Verschijnt er een groen vinkje, dan kun je door met het volgende blok. Deze werkwijze is weliswaar wat minder comfortabel, maar wel vanaf elk apparaat met een browser gratis te gebruiken. 

Vind je dat alles te complex en wil je toch niets betalen, dan is er de app VoiceArt (iOS en Android) waarin je je opdrachten zelfs kunt inspreken. 

Het gebruiksgemak van Google Colab is wat minder, maar het kost je ook niets, zelfs geen stroom! 

Stable Diffusion draaien 

Heb je Visions of Chaos eenmaal geïnstalleerd, dan start je het programma en ga je naar Mode / Machine Learning / Image Generation / Text-to-image. Het programma controleert nu of je systeem aan alle vereisten voldoet die bij paragraaf 1 moesten worden geïnstalleerd en daarna kom je in de interface voor de functie text-to-image. Kies je hier Stable Diffusion uit de lijst achter Script, dan gaat Visions of Chaos de benodigde componenten downloaden en een virtuele omgeving opzetten waarin deze draaien. Dat laatste is nodig omdat verschillende AI-modellen een andere combinatie van Python-bibliotheken vereisen. Dankzij Visions of Chaos hoef je daar nooit zelf naar om te kijken. 

Het ingewikkeldste deel is nu voorbij, want het downloaden van meer modellen en opzetten van meer omgevingen gebeurt slechts eenmalig, wanneer je een nieuwe AI voor het eerst gebruikt. 

Tijd om ons eerste plaatje te maken. In het vak Prompt voeren we de tekst a cute kitten in en daarna klikken we op Stable Diffusion Settings. Hier zetten we de opties Image Count en Grid Columns op 1 en klikken we op Close and Generate

Na ongeveer een halve minuut (op ons testsysteem) verschijnt het plaatje. In het statusvenster linksonder zie je overigens waar de resultaten standaard worden opgeslagen. Je kunt allerlei opslaglocaties aanpassen in het menu Options

Beschikt je grafische kaart over voldoende geheugen (zoals op ons testsysteem), dan kun je overigens ook meerdere plaatjes tegelijk genereren. 

Binnen een halve minuut fabriceren we een foto van iets dat niet bestaat. 

Inspiratie opdoen 

Zoiets simpels als ‘a cute kitten’ leent zich prima voor het snel maken van een plaatje, maar meestal is er heel wat meer nodig om het resultaat te krijgen dat je voor ogen hebt. Het maken van goede prompts is dan ook in rap tempo uitgegroeid tot een bijna wetenschappelijke bezigheid die prompt engineering wordt genoemd. 

Behalve van personen en objecten heeft Stable Diffusion ook kennis van heel veel grafische technieken en media, kunststromingen en artiesten. Het uitpluizen van de vele mogelijkheden op dit gebied is misschien wel het krachtigste wapen in het arsenaal van de prompt engineer. 

Een goed startpunt vormt het overzicht van (grafische) media en technieken op Wikipedia en bij Aesthetics Wiki vind je allerlei visuele stijlen. De overstap naar kunstrichtingen maak je op WikiArt waar je ook de naam van heel veel kunstenaars vindt, compleet met voorbeelden. Naast deze algemene sites kun je op internet zoeken naar overzichten van stijlen in architectuur en design, namen van bekende fotografen voor allerlei genres (portret, mode, landschap enzovoort). Al deze informatie bij elkaar vormt het begin van de inspiratie om betere prompts te formuleren die je meer naar eigen hand kunt zetten. 

 

Nauwkeurigheid 

In het prompt-venster van Visions of Chaos zie je een veld met de naam Seed. Dit houdt verband met de manier waarop deze en andere AI werken. Ze beginnen vaak met een afbeelding die uit ruis bestaat en proberen deze in het opgegeven aantal stappen (Iterations) om te toveren tot iets wat lijkt op de opgegeven prompt. Begin je met een andere waarde voor de seed, dan zal het eindresultaat ook anders zijn, wat betekent dat je met één prompt miljarden verschillende afbeeldingen kunt maken. 

Vanwege de complexe wiskunde achter dit soort modellen waren veel voorgangers van Stable Diffusion niet-deterministisch. Met andere woorden: dezelfde seed gaf verschillende resultaten wanneer je er meerdere plaatjes mee genereerde. 

De grote kracht van Stable Diffusion zit in het feit dat deze wél deterministisch is. Dat zorgt ervoor dat je het effect van wijzigingen in prompts nauwkeurig kunt testen en bestuderen. 

 

Uitgebreid testen 

Omdat Visions of Chaos verschillende mogelijkheden biedt om batches van prompts te verwerken, kun je dit soort tests eenvoudig ‘s nachts laten draaien. 

Om te achterhalen welke kunstenaars de AI kent, kun je bijvoorbeeld een lijst met prompts maken in de vorm van an artwork by X en deze laten uitvoeren via Batch / A list of text prompts. Een andere mogelijkheid vind je onder dezelfde knop bij Iterative text prompts. Hier kun je een prompt invoeren zoals a painting of a %1 by %2 waarbij je onder %1 replacements wat onderwerpen opgeeft en bij %2 replacements een aantal kunstenaars. 

Als voorbeeld kiezen we een vaste seed, zeg 1000, en geven de prompt a portrait of a beautiful girl. Vervolgens voegen we daar elementen aan toe om het resultaat te wijzigen (modifiers genaamd). Met a portrait of a beautiful girl, pencil sketch (of oil painting, gouache enzovoort) test je zo technieken en media. Met a portrait of a beautiful girl, by Albert Anker test en vergelijk je kunstenaars. En met a portrait of a beautiful girl, Steampunk (of medieval, ancient egyptian, cubism enzovoort) test je visuele stijlen. 

Door dit soort tests uit te voeren, bouw je vanzelf een bibliotheek met referentiemateriaal op die je kunt gebruiken wanneer je beeld wilt gaan genereren voor een willekeurige gelegenheid. Daarmee zijn we er echter nog niet. 

Dezelfde prompt en seed met verschillende ‘modifiers’ geven inzicht in het effect dat deze hebben. 

Spelen met variabelen 

Oudere AI-modellen boden vaak de mogelijkheid om met ‘gewichten’ te werken, wat je extra controle gaf over het resultaat. Een prompt was dan bijvoorbeeld a forest | foggy:x | autumn:y, en door de waarden voor x en y groter of kleiner te maken, kon je de hoeveelheid mist en de sterkte van de herfstkleuren beïnvloeden. Stable Diffusion ondersteunt deze mogelijkheid vooralsnog niet, maar dat wil niet zeggen dat we geen controle hebben. 

In Stable Diffusion geven we als vergelijking met dezelfde seed deze vier prompts: 

- a foggy forest in autumn

- a forest, foggy, autumn

- foggy, autumn, a forest

- autumn, foggy, a forest

Zoals je ziet in de afbeelding zijn er nuanceverschillen in de uitkomst en dus is de woordvolgorde belangrijk. Overigens kun je ook proberen een element te versterken door het woord te herhalen (eventueel in een synoniem). 

Door de woordvolgorde te wijzigen, maak je subtiele veranderingen in het resultaat. 

Prompt engineering 

Met alle verzamelde kennis kunnen we serieus aan de slag met prompt engineering. Naast al genoemde stijlen, media en namen van kunstenaars kun je nog de nodige andere elementen toevoegen. Erg populair is de toevoeging trending on Artstation die je resultaat vaak net wat fraaier maakt. Ook veelgebruikt zijn modifiers die verwijzen naar grafische technieken uit 3D-games zoals raytracing en Unreal Engine

Als voorbeeld van een grondig uitgewerkte prompt bekijken we het resultaat van: 

an elaborately furnished 1970s retro-futuristic interior, octane render, raytracing, volumetric lighting, wide angle, sofa, coffee table in foreground, large potted plant, futuristic lamps, biomorphic windows look out on a futuristic cityscape, mandelbulb space, fractal textures, trending on Artstation, Unreal Engine 3D shading, shadow depth, by Rackstraw Downes, by Canaletto, by Paul Delvaux, by Jakub Schikaneder 

Om exact hetzelfde resultaat te krijgen als wij gebruik je 1906332652 voor het veld Seed en 50 voor Iterations. Vervolgens klik je op Stable Diffusion Settings en zet je een vinkje bij Custom image size. Vul daar 960x512 in (mocht blijken dat je grafische kaart dat niet aankan, dan kun je kiezen voor een andere instelling bij VRAM Offloading). Kies bij Sampler k_lms, zet Scale op 15 en klik op Close and generate

Een voorbeeld van een uitgebreide prompt waarbij we alle registers hebben opengetrokken. 

Mutaties 

Zoals we eerder zeiden is Stable Diffusion deterministisch, maar dat geldt alleen wanneer je exact dezelfde instellingen gebruikt (inclusief de resolutie). Om te zien hoe dramatisch het verschil kan zijn, renderen we dezelfde prompt op 512x512

Een andere belangrijke factor is de gebruikte Sampler (de methode waarmee de AI vanaf de initiële ruis naar het eindresultaat navigeert). We kiezen euler_ancestral in plaats van k_lms. Het resultaat is totaal anders dan ons vorige plaatje op 512x512, maar heeft wel een vergelijkbare uitstraling. 

Een andere belangrijke factor voor het eindresultaat is de combinatie van Iterations en Scale. De eerste bepaalt het aantal stappen waarbinnen de AI beeld moet tonen en de tweede hoe nauwkeurig de prompt moet worden gevolgd. Het absolute minimum om vaak nog bruikbaar beeld te krijgen is Iterations=20 en Scale=7. Zeker met complexe prompts kan het resultaat dan snel wat rommeliger worden. Hogere waarden voor Scale vereisen vaak ook meer iteraties, maar een exacte formule is daarvoor niet te geven. 

Omdat je met complexe prompts vaak ook flink grote waarden voor Scale kunt gebruiken, geven ze je meer ruimte om te experimenteren. Als laatste voorbeeld daarvan renderen we Iterations=100 en Scale=25

Resolutie, Scale en de gebruikte Sampler zijn van grote invloed op het eindresultaat. 

 

Aan de slag 

We hebben je laten zien hoe je complexe prompts leert bouwen door kennis te vergaren over de stijlen, media en kunstenaars die Stable Diffusion kent. Gelukkig hoef je het wiel niet helemaal opnieuw uit te vinden. Op www.urania.ai/top-sd-artists zie je hoe Stable Diffusion de stijl van bijna tweeduizend artiesten interpreteert. Op www.krea.ai kun je naast het effect van de namen van kunstenaars ook de werking van heel veel andere modifiers bestuderen en leren van de prompts van anderen. Dat laatste kan ook via de miljoenen doorzoekbare afbeeldingen op www.lexica.art

Hoewel je met het langs deze weg genereren van plaatjes jarenlang bezig kunt zijn, is dat nog maar het begin. We hebben het namelijk nog niet eens gehad over het zelf trainen van AI of het maken van animaties. Er valt dus nog heel wat meer te ontdekken. 

 

**Inpainting en outpainting **

Bij de lancering had DALL-E 2 twee belangrijke troeven in handen ten opzichte van Stable Diffusion. Het genereert om te beginnen standaard plaatjes op 1024 × 1024 pixels waar dat bij Stable Diffusion 512 × 512 pixels is. Daar staat tegenover dat je in Stable Diffusion ook veel andere resoluties kunt kiezen. Overigens met wisselend succes, omdat dit soort modellen altijd wordt getraind met vierkante plaatjes waardoor renderen in portret- of landschapsformaat soms tot herhaling van beeldelementen leidt. 

De tweede troef van DALL-E waren de functies inpainting en outpainting. Met de eerste wis je een deel van een plaatje en laat je DALL-E daar naadloos iets anders voor invullen op basis van een prompt. Met de tweede ‘verzint’ DALL-E wat er buiten een plaatje te zien zou kunnen zijn en vult dat aan via een prompt. Inmiddels kent Stable Diffusion deze trucjes ook en worden ze via DreamStudio (zie kader ‘Alternatieven’) al aangeboden. Inpainting is daarnaast beschikbaar binnen Stable Diffusion WebUI dat Visions of Chaos ook voor je downloadt en installeert. Ongetwijfeld zal outpainting daaraan al zijn toegevoegd wanneer je dit leest. 

Een van de afbeeldingen uit stap 8 waar Dall-e 2 het nodige bij heeft verzonnen via outpainting. 

Inpainting via de Stable Diffusion WebUI. 

▼ Volgende artikel
Review Motorola Edge 60 Pro – AI werpt z’n schaduw
© Wesley Akkerman
Huis

Review Motorola Edge 60 Pro – AI werpt z’n schaduw

De laatste paar maanden verschijnen er steeds potentere midrange smartphones. Nu zit je met de Motorola Edge 60 Pro wel aan de bovenste kant van die markt, maar dat neemt niet weg dat je nog steeds veel waar voor je geld kunt krijgen.

Oké
Conclusie

Hoewel de Motorola Edge 60 Pro op hardwarevlak lekker scoort met zijn krachtige processor, uitstekende accuduur en een over het algemeen goed display, wordt de algehele gebruikerservaring onderuit geschoffeld door de software. Waar Motorola voorheen uitblonk met een relatief schone Android-ervaring, stelt de Edge 60 Pro teleur met een toename aan vooraf geïnstalleerde apps en een AI-integratie die nog niet volwassen is en de Nederlandse taal mist.

Plus- en minpunten
  • Prachtig p-oledscherm
  • Uitmuntende accuduur
  • Relatief snel op te laden
  • Potente processor
  • Prima game-smartphone
  • Veel nadruk op AI
  • AI werkt niet volledig in het Nederlands
  • Sommige functies vereisen een abonnement
  • Veel dataverzameling
  • Camera's met wisselende kwaliteit
  • Beeldstabilisatie

De Motorola Edge 60 Pro ligt in de winkels voor een adviesprijs van 599,99 euro. Voor dat geld krijg je een royale 12 GB werkgeheugen en 512 GB opslagruimte – een uitstekende deal dus. De prijs is gelijk gebleven aan die van zijn voorganger, maar onder de motorkap is er wel het nodige veranderd. De nieuwe Edge heeft een snellere processor, een krachtiger accu, een volledig vernieuwd camerasysteem en – opvallend – een flinke upgrade van het oplaadvermogen.

Net als eerdere modellen is de Edge 60 Pro slank, licht en compact, met een luxe uitstraling dankzij de aflopende schermranden. Met een gewicht van 186 gram ligt het toestel prettig in de hand. De achterkant is bekleed met veganistisch leer, wat niet alleen zorgt voor extra grip, maar ook voorkomt dat je last hebt van vingerafdrukken. En met zowel een IP68- als IP69-certificering is de smartphone uitstekend bestand tegen water en stof.

©Wesley Akkerman

Duurzaam en prachtig display

Terwijl veel andere fabrikanten de gebogen schermranden inmiddels links laten liggen, gaat Motorola er juist vol voor. Het geeft de Edge 60 Pro een premium uitstraling, maar brengt ook een klein nadeel met zich mee: in fel licht kunnen de randen reflecteren, iets waar je bij een plat scherm geen last van hebt. Storend is het niet direct, maar het valt wel op. Gelukkig maakt het p-oledscherm veel goed. Kleuren spatten van het display, het contrast is uitstekend en content kijken is dan ook een genot.

De vingerafdrukscanner zit netjes in het scherm verwerkt en reageert snel. Het display zelf biedt een scherpe resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een verversingssnelheid tot 120 Hertz, wat zorgt voor soepele beelden. Ook de helderheid is dik in orde, zelfs op zonnige dagen. Mooi meegenomen is de keuze voor het stevige Gorilla Glass 7i aan de voorkant, een krasbestendige laag die tegen een stootje kan en het scherm goed beschermt bij dagelijks gebruik.

©Wesley Akkerman

Capabele processor voor gaming

De Motorola Edge 60 Pro draait op de Mediatek Dimensity 8350 Extreme, en dat is een flinke stap vooruit ten opzichte van de Edge 50 Pro. Vooral voor wie graag games op zijn smartphone speelt, is dit goed nieuws. Maar ook bij alledaags gebruik – van appen en mailen tot bellen, browsen en foto's maken – draait het toestel soepel. Tijdens het testen zijn we geen haperingen, vertragingen of andere storende zaken tegengekomen.

Ben je van plan om te gamen op de Edge 60 Pro, houd er dan wel rekening mee dat het toestel bij intensief gebruik warm kan worden. Dat gebeurt niet snel, maar bij grafisch zware 3D-games kan de temperatuur merkbaar oplopen, wat de prestaties wel iets kan beïnvloeden. De meeste casual games draaien probleemloos, maar bij zwaardere titels uit de Play Store speel je doorgaans op medium instellingen. Dat is niet ongebruikelijk in deze prijsklasse, en het toestel houdt zich daar prima staande.

©Wesley Akkerman

Meer energie, iets langere laadtijd

Een van de grootste veranderingen ten opzichte van het vorige model is de accu. Die heeft nu een indrukwekkende capaciteit van 6000 mAh, terwijl de voorganger met 4500 mAh al prima presteerde. Met de Edge 60 Pro haal je moeiteloos het einde van dag twee, zelfs als je af en toe een potje gamet. Die extra accuduur komt echter met een kleine keerzijde: de oplaadsnelheid is verlaagd van 125 naar 90 watt. Nog steeds snel, maar wel een stapje terug.

In de praktijk merk je daar weinig van. Tenzij je de Edge 60 Pro direct naast zijn voorganger legt, zul je het verschil nauwelijks opmerken. Opladen van 0 naar 100 procent duurt minder dan 50 minuten, en met een halfuurtje zit je vaak al rond de 75 procent. Draadloos laden is wél flink afgeremd: dat gaat nu met maximaal 15 watt, terwijl dat bij het vorige model nog 50 watt was. Een duidelijke concessie, al zal het voor veel gebruikers geen breekpunt zijn.

©Wesley Akkerman

De software was altijd zo goed…

Op softwaregebied heeft Motorola een aantal veranderingen doorgevoerd die niet voor iedereen positief zullen uitpakken. Zo staan er nu meer vooraf geïnstalleerde apps op het toestel, en is er een nieuwe AI-omgeving toegevoegd, ontwikkeld in samenwerking met Perplexity AI. Net als bij de Nothing Phone 3a krijg je daar via een aparte knop snel toegang toe. Daarmee kun je bijvoorbeeld meldingen laten samenvatten of informatie opvragen.

Leuk in theorie, maar in de praktijk werkt dat nog niet met alle apps. Toch zitten er handige functies tussen: zo kun je de assistent vragen om iets voor je te onthouden, zoals een foto of screenshot, die je later eenvoudig kunt terugvinden. Een duidelijke beperking is echter dat deze AI-functies alleen in het Engels werken. En hoewel we in Nederland vaak prima overweg kunnen met die taal, gaat dat ongetwijfeld ten koste van de toegankelijkheid voor sommige gebruikers.

©Wesley Akkerman

50x

Veel AI-opties

Een andere nieuwe functie is Playlist Studio. Daarmee kun je een afspeellijst laten samenstellen op basis van je eigen prompt. Klinkt veelbelovend, maar er zit een flinke beperking aan: het werkt alleen met Amazon Music, en dan ook nog uitsluitend als je een actief abonnement hebt. Daardoor zal deze functie voor veel gebruikers nauwelijks bruikbaar zijn. Image Studio – eveneens in samenwerking met Perplexity – is wél geslaagd. Hiermee maak je eenvoudig achtergronden, stickers en andere visuals, precies zoals je zou verwachten.

Daarnaast kun je rekenen op de kracht van Google Gemini, die je activeert door de powerknop ingedrukt te houden. Daarmee stel je vragen of geef je opdrachten, net als bij Google Assistant. Ook Circle to Search is aanwezig, een handige manier om snel informatie op te vragen over elementen uit foto's of screenshots. De nieuwe Moto AI-knop aan de linkerkant van het toestel is speciaal bedoeld voor deze AI-functies, maar is helaas niet aanpasbaar. Zonde, vooral voor wie weinig gebruikmaakt van Motorola's eigen AI-platform.

3x

2x

Veel dataverzameling

Opvallend is dat Motorola twee verschillende nieuwsoverzichten in zijn software-omgeving aanbiedt. Veeg je op het thuisscherm naar rechts, dan verschijnt de vertrouwde Google-feed – al kun je die eventueel uitschakelen. Daarnaast is er binnen het app-overzicht nóg een nieuwsoverzicht, afkomstig van een andere aanbieder. Het maakt duidelijk dat er veel gebeurt op het gebied van dataverzameling en -verwerking. Dat is op zich niets nieuws, maar Motorola zet het nu opvallend zichtbaar neer.

De Edge 60 Pro draait op Android 15 en krijgt drie jaar lang software-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates. Daarmee loopt Motorola duidelijk achter op merken als Samsung en Google, die ruimere termijnen hanteren. Volgens Motorola sluit dit beleid echter aan op het werkelijke gebruik van hun toestellen. Intern onderzoek zou uitwijzen dat gebruikers hier tevreden mee zijn – reden genoeg voor het bedrijf om daar niets aan te veranderen. Toch voelt het als een gemiste kans: het drukt de langetermijnwaarde van een verder prima smartphone.

1x

0,5x

Solide camera’s, maar…

Het camerasysteem van de Motorola Edge 60 Pro levert over het algemeen degelijke fotoprestaties. De hoofdcamera heeft een resolutie van 50 megapixel, net als de ultragroothoeklens die ook dienstdoet als macrocamera. Daarnaast is er een telelens van 10 megapixel, goed voor 3x optische zoom en tot 50 keer digitale zoom. Aan de voorkant vind je een selfiecamera van eveneens 50 megapixel, met een lichtsensor die zorgt voor betere belichting en witbalans.

De lenzen produceren heldere, scherpe foto's, en dankzij de samenwerking met Pantone ogen kleuren meestal natuurlijk en accuraat, ook bij beweging of in lastige lichtomstandigheden. De HDR-prestaties zijn sterk, met veel detail in zowel lichte als donkere delen. Een minpunt is de neiging tot overbewerking: sommige foto's worden te sterk verscherpt, waardoor ze kunstmatig aanvoelen. Dat doet wat denken aan de beeldverwerking van sommige Samsung-toestellen.

0,5x

1x

Problemen in het donker

De hoofdcamera doet het prima bij daglicht, maar zodra het donker wordt, levert hij zichtbaar in op scherpte en detail. De ultragroothoeklens schiet bij goed licht acceptabele foto's, al vertaalt de sensor-upgrade zich niet altijd in betere beeldkwaliteit. In situaties met weinig licht vallen de prestaties flink tegen. De grootste tegenvaller is de telelens. Door de kleine sensor heeft die moeite met helderheid en dynamisch bereik, en de digitale zoom kun je sowieso beter links laten liggen.

De selfiecamera scoort daarentegen wél punten, met realistische huidtinten en scherpe beelden. Het bokeh-effect – waarbij de achtergrond onscherp wordt – is wisselend, en ook kun je kleurverschillen opmerken tussen de verschillende lenzen. Het zwakste punt van de Edge 60 Pro is echter de videokwaliteit. De beeldstabilisatie schiet tekort, waardoor video's al snel schokkerig aanvoelen. Onbruikbaar is het niet, maar op dit prijsniveau had Motorola meer mogen bieden.

2x

3x

Motorola Edge 60 Pro kopen?

De Motorola Edge 60 Pro scoort op hardwarevlak overtuigend, met een krachtige processor, een indrukwekkende accuduur en een helder, prettig scherm. Toch wordt de gebruikerservaring flink geremd door de software. Waar Motorola vroeger bekendstond om zijn schone Android-ervaring, oogt de Edge 60 Pro rommeliger dan ooit. De hoeveelheid voorgeïnstalleerde apps is toegenomen, en de AI-integratie voelt onaf – zeker omdat ondersteuning voor de Nederlandse taal ontbreekt.

De niet-aanpasbare AI-knop, de dubbele nieuwsfeeds met bijbehorende dataverzameling en het magere updatebeleid van drie jaar werpen een flinke schaduw over de solide hardwarebasis. Deze softwarematige concessies zorgen ervoor dat het toestel niet de verfijnde, toegankelijke ervaring biedt die je van Motorola zou verwachten. Zonder alle onvolwassen AI-toeters en bellen – en ondanks de wisselende camerakwaliteit – hadden we de Edge 60 Pro met gemak kunnen aanraden. Maar nu blijft er vooral een gevoel van gemiste kansen hangen.

▼ Volgende artikel
Weg met die waas: zo maak je de ruit van je oven of magnetron schoon
© AK | ID.nl
Huis

Weg met die waas: zo maak je de ruit van je oven of magnetron schoon

Een oven wordt flink heet tijdens het gebruik, en ook in een magnetron met grill- of ovenfunctie kan de temperatuur behoorlijk oplopen. Daardoor verdampt vet of spettert eten sneller tegen de binnenkant van de deur. Zelfs bij een gewone magnetron kunnen spetters en condens zich ophopen op het ruitje. Na een tijdje is het glas zo vettig of bruin dat je nauwelijks nog naar binnen kunt kijken. Niet gevaarlijk, wél vervelend. Gelukkig is het schoonmaken van die ruit minder lastig dan je denkt!

Dit artikel in het kort:

  • Hoe ontstaat die aanslag eigenlijk?
  • Wat heb je nodig?
  • Stap voor stap schoonmaken
  • Let op bij zelfreinigende ovens
  • Wat moet je níet doen?
  • En daarna? Zo houd je het ruitje schoon

Lees ook: Magnetron kopen? Dit is waar je op moet letten

Hoe ontstaat die vettige aanslag eigenlijk?

Tijdens het verwarmen van eten verdampt vet. In een oven branden die vetdruppeltjes langzaam in op het glas, zeker bij temperaturen boven de 180 graden. Ook etensresten die over de rand borrelen of spetteren kunnen tegen het ruitje aankomen. In een magnetron gebeurt min of meer hetzelfde, al speelt condens daar ook een rol. Het resultaat is een doffe waas die met alleen een vaatdoekje niet meer weggaat.

Wat heb je nodig?

Met een paar alledaagse schoonmaakmiddelen kun je die bruine aanslag al te lijf gaan:

🞐 Warm water
🞐 Scheutje afwasmiddel
🞐 Zachte doek (liefst microvezel)
🞐 Oude tandenborstel
🞐 Klein beetje baking soda
🞐 Schoonmaakazijn of citroensap
🞐 Eventueel een plastic schrapertje (géén metaal)

Let op: laat de oven of magnetron altijd goed afkoelen voor je begint.

Stap voor stap schoonmaken

Begin met de buitenkant van de ruit. Maak een lauwwarm sopje met afwasmiddel en veeg het glas schoon met een microvezeldoek. Hardnekkige plekken? Maak een dik papje van baking soda en een beetje water. Smeer dit op de vlekken en laat het tien minuten zitten. Daarna veeg je het eenvoudig weg met een vochtige doek.

Voor de binnenkant helpt het om vet eerst los te weken. Maak een doek nat met heet water en een flinke scheut azijn of citroensap. Houd deze een paar minuten tegen de binnenkant van het ruitje aan – of leg de doek er voorzichtig op, als dat lukt. De warmte en het zuur helpen om het vet los te weken. Gebruik daarna een tandenborstel om voorzichtig langs de randjes te schrobben.

Sommige ovens hebben een dubbele glasplaat. In veel gevallen kun je die losmaken om ook daar tussen schoon te maken. Kijk hiervoor in de handleiding van je oven: vaak zitten er klemmetjes of schroeven aan de bovenrand van de ovendeur. Wees voorzichtig en zorg dat je alles stevig terugplaatst.

©Андрей Журавлев

Let op bij zelfreinigende ovens

Heb je een zelfreinigende oven? Dan werkt het schoonmaken net even anders. Sommige ovens hebben een pyrolysefunctie: hierbij wordt de oven verhit tot zo'n 500 graden, waardoor vet en vuil veranderen in as. Dat kun je daarna eenvoudig opvegen met een doek. Andere modellen gebruiken katalyse of stoomreiniging. In al deze gevallen geldt: gebruik géén agressieve middelen op de wanden of het glas, want daarmee kun je de speciale coating beschadigen.

Ook belangrijk: de ruit kan tijdens zo'n reinigingsprogramma flink heet worden. Wacht dus altijd tot de oven volledig is afgekoeld voor je eraan begint. En poets het glas alleen met zachte doeken en neutrale middelen, zoals lauw water met een druppeltje afwasmiddel. Baking soda of citroen kun je in dit geval beter vermijden, tenzij je zeker weet dat jouw oven geen speciale coating heeft.

Wat moet je níet doen?

Gebruik geen schuursponsjes of staalwol. Ook ovenreiniger en agressieve sprays zijn geen goed idee op glas: ze kunnen het ruitje beschadigen of dof maken. Gebruik bij voorkeur ook geen mesjes of metalen schrapers – hoe verleidelijk dat soms ook is. Krassen zijn snel gemaakt en vrijwel niet meer weg te werken.

En daarna? Zo houd je het ruitje schoon

Veeg de ruit na elk gebruik even kort na met een vochtige doek, vooral als je ziet dat er gespetterd is. Dat kost je amper tijd en voorkomt dat vuil zich opbouwt. Gebruik je ovenschalen die kunnen overkoken? Zet er een lekbak onder. En voor magnetrons werkt een eenvoudig spatdekseltje echt verrassend goed – die vangt het meeste op.