Maak een pentekening van je foto
De meeste beeldbewerkingsprogramma's hebben wel een filter waarmee je een pentekening van je foto kunt maken, maar die standaard filters geven ook een standaard effect. Daarom gaan we het in deze workshop anders doen, met meer invloed op het eindresultaat.
Een foto omzetten naar een 'pentekening' kan een heel leuk effect zijn, en de meeste beeldbewerkingsprogramma's hebben dan ook wel een filter waarmee je dat in één keer kunt doen. Zulke filters kunnen fraaie resultaten geven, maar het grootste nadeel is dat die resultaten altijd min of meer hetzelfde zijn, waardoor het al snel een voorspelbaar trucje begint te worden. Daarom gaan we in deze workshop zelf aan de slag, met een techniek die je uitgebreid kunt aanpassen om per foto een ander effect te krijgen. We gebruiken hiervoor Adobe Photoshop Elements, maar met het 'grote' Photoshop kan het uiteraard ook, en ook in Paint Shop Pro zal je dit zonder veel moeite kunnen nadoen.
Zoals je ziet brengt dat een beetje kleur in de tekening, maar die kleur is nog niet erg sterk. Je zou daarom de Dekking nog verder kunnen terugbrengen, bijvoorbeeld tot 50%, maar dan verlies je ook een flink deel van het tekeningeffect zelf. Daarom doen we het anders. Selecteer de Achtergrondlaag (de laag met de oorspronkelijke foto) en kies dan het menu Verbeteren – Kleur aanpassen – Kleurtoon/verzadiging aanpassen. Zet het schuifje Verzadiging een flink stuk hoger, bijvoorbeeld op +70. Nu zie je de kleur duidelijker worden, zonder dat daardoor de pentekening minder wordt. Bedenk dat je straks altijd nog de Dekking van de pentekeninglaag iets kunt wijzigen als je het effect nog niet sterk genoeg vindt.
Ten slotte nog een tip voor de gevorderden: Als je een masker toevoegt aan de laag met de tekening, kan je ook nog de Dekking van bepaalde delen van die laag iets minder maken door die met heel lichtgrijs in het masker te schilderen.
Selecteer dan de onderste laag en maak de kleurverzadiging daarvan flink hoger.
We kunnen ook een klein beetje kleur terugbrengen, dat was de reden dat we de oorspronkelijke foto in de onderste laag hebben laten zitten. Daarvoor moeten we beide zwart-witlagen een heel klein beetje doorzichtig maken. In het 'grote' Photoshop kan je dat het mooiste doen door beide lagen in een groep te plaatsen, en dan die groep iets doorzichtig maken. Photoshop Elements kan echter geen laaggroepen maken, dus daarmee zal je die stappen steeds op beide lagen apart moeten uitvoeren.
Een andere methode is om nu eerste beide zwart-witlagen samen te voegen tot één laag, door op Ctrl+E te drukken. Je hebt dan één laag met de pentekening en daaronder de oorspronkelijke foto. Dat is gemakkelijker, maar het betekent wel dat je geen wijzigingen meer kunt aanbrengen aan het effect van de pentekening zelf. Besluit je om die reden de lagen niet samen te voegen, dan moet je de volgende stap gewoon op beide lagen stuk voor stuk toepassen. De laag (of lagen) met de pentekening iets doorzichtig maken, doe je met de Dekking, rechtsboven in het Lagenpalet. Zet die eens op 70% in plaats van 100%.
Voeg de zwart-witlagen samen en zet de Dekking van die nieuwe laag op 80%.
We gaan nu deze laag omzetten naar zwart-wit. Dat kan niet zo maar door de Modus op grijswaarden te zetten, want dan worden alle lagen zwart-wit en de onderste laag moet kleur blijven. Daarom kiezen we voor Verbeteren – Kleur aanpassen – Kleur verwijderen. Vervolgens maken we van deze laag nog weer een kopie naar een nieuwe laag, op dezelfde manier als we dat daarstraks gedaan hebben. We hebben dus drie lagen; onderop de originele foto in kleur en daarboven twee lagen met een sterk verscherpte foto in zwart-wit. De bovenste van die twee lagen gaan we nu omzetten naar een negatief beeld. Dat doe je door op Ctrl+I te drukken.
Maak de laag zwart-wit en kopieer deze laag nog een keer naar een nieuwe laag. Die nieuwe laag maak je negatief door op Ctrl+I te drukken.
Door de zogenaamde 'laagmodus' te veranderen, gaan we iets bijzonders doen. De laagmodus bepaalt hoe de pixels van twee lagen op elkaar inwerken. Staat die modus op Normaal, dan dekken de pixels van de bovenste laag die van de onderste laag gewoon af. We zetten deze modus op Lineair tegenhouden (toevoegen). In deze modus worden de pixels bij elkaar opgeteld, en dat geeft voor iedere pixel dezelfde eindwaarde, namelijk wit. Dat komt omdat we iedere pixel optellen bij zijn omgekeerde waarde. Het beeld is dus volledig wit geworden.
Nu kunnen we het effect van een pentekening creëren, door de bovenste laag een klein beetje te veranderen. Een kleine verandering zorgt ervoor dat de optelling van de pixelwaarden op die plek geen wit meer oplevert, dus we willen die veranderingen vooral laten plaatsvinden op de randen van het beeld. Je kunt daarvoor verschillende technieken gebruiken. Eén techniek is om bijvoorbeeld nu het Verplaatsen-gereedschap te kiezen, en dan de bovenste laag met de cursortoetsen een heel klein beetje te verplaatsen, bijvoorbeeld 1 pixel naar rechts en 1 pixel naar boven. Omdat dit een uitlijningsverschil geeft, zal je dit bij de randen meteen sterk zien, terwijl het bij egale gebieden weinig uitmaakt. Zo ontstaat dus een effect dat alleen op de randen tekent, precies wat we willen.
Wij kiezen voor een andere methode, namelijk voor een filter dat randen dikker maakt. Gebruik Filter – Overige – Minimaal met een waarde van 1 pixel. In het filtervenster zie je hoe dit die randen dikker maakt, en in het beeld zie je het effect dat daardoor ontstaat in die lagencombinatie. Vind je het effect niet sterk genoeg, herhaal dan dit filter een keer door op Ctrl+F te drukken.
Als je een puur zwart-witte pentekening wilt houden, ben je nu klaar. Wij raden je aan om ook met andere filters te experimenteren, om te kijken wat voor effect je daarmee kunt bereiken. Sommige filters zullen weinig of niets doen, maar met een filter als Gaussiaans vervagen (of een ander vervagingsfilter) krijg je ook een effect op de randen, en daarmee ook een pentekening-effect op het geheel. Met vervagingsfilters wordt het wel ook fletser, dus moet je daarna nog iets doen om het contrast weer te verhogen (zoals een Niveaus-aanpassingslaag gebruiken). Mogelijkheden genoeg om een geheel eigen effect te maken.
Zet de zogenaamde 'overvloeimodus' van de bovenste laag op 'Lineair tegenhouden' en pas dan het filter 'Minimaal' toe.
Neem een foto en maak daarvan een kopie in een nieuwe laag. Je kunt dit doen door het icoon van de foto in het lagenpalet op het knopje Nieuwe laag te slepen, of via het menu Laag – Nieuw – Laag via kopiëren. We gaan nu eerst die nieuwe laag flink verscherpen, zodat de randen van de foto sterk geaccentueerd worden. Daarvoor gebruiken we een instelling die je nooit zou gebruiken voor een normale foto, omdat die veel te overdreven is. Ga naar Verbeteren – Onscherp masker... (In Photoshop en andere beeldbewerkers vind je dit filter onder het menu Filters) en kies als instelling een Hoeveelheid van maar liefst 500% (maximale instelling) en een Straal van 2,0 pixels. Dit geeft al een beetje een effect van een pentekening (als je de foto op 100% zoom bekijkt), maar dit is slechts het begin.
Kopieer de foto naar een nieuwe laag, en pas daarop Onscherp masker toe met de extreme instelling van 500% en 2 pixels straal.
