De Release Preview van Windows 8 is volgens Microsoft voor iedereen geschikt. Je hoeft geen programmeur te zijn om aan de slag te gaan met de testversie. We helpen je op weg met je eerste stappen in Windows 8!

De ontwikkeling van Windows 8 is bijna on-Microsofts gegaan. Ruim een jaar voor de uiteindelijke release (naar verwachting in oktober) kwam de eerste testversie al uit. De lancering van de Developer Preview was de allereerste gelegenheid waarbij iedereen met Windows 8 aan de slag kon, maar voor thuisgebruik was de ontwikkelaarsversie nog lang niet geschikt. Na een tussenversie (de Consumer Preview) heeft Microsoft nu de laatste testversie uitgebracht. De Release Preview is de laatste mogelijkheid om Windows 8 gratis te proberen voordat de definitieve versie uitkomt. Stap voor stap doorlopen we de installatie om te eindigen bij je eerste stappen in de nieuwe Windows 8 Metro-omgeving.

Voordat je Windows 8 gaat installeren, moet je beslissen op welke pc je het besturingssysteem installeert. Hoewel het stabiel genoeg is, zal Windows 8 lang niet iedereen bevallen als primair besturingssysteem. Het is namelijk vooral voor touchapparaten bedoeld. We raden je daarom aan om Windows 8 allereerst op een virtuele machine te proberen. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld VirtualBox (www.virtualbox.org). Daarnaast is het mogelijk om een dualbootomgeving op te zetten als je Windows 8 vanaf een installatie-cd opstart en naast een bestaande Windows 7-installatie neerzet. Tot slot kun je natuurlijk ook je bestaande Windows-installatie vervangen door Windows 8, maar dat raden we niet aan. In de workshop werken we met een virtueel systeem in VirtualBox. Mocht je een Intel-tablet hebben of een pc met een touchscherm, dan zijn dat ook goede systemen om Windows 8 op te proberen, inclusief alle touchgebaren.

2. VirtualBox instellen

Na de installatie van VirtualBox kun je in de Manager een nieuw virtueel systeem aanmaken. Gebruik daarvoor de wizard door op Nieuw te klikken. Daarbij kun je vrijwel overal de standaardinstellingen gebruiken. Zorg er in elk geval voor dat je als besturingssysteem Windows 8 kiest (eventueel 64 bits als je een 64 bits-pc gebruikt). De hoeveelheid geheugen die je kunt instellen hangt af van de hoeveelheid die in je pc zit. Meer dan de helft daarvan kun je beter niet instellen, maar je hebt wel minimaal 1 GB nodig (of 2 GB voor de 64 bits- versie). De wizard suggereert standaardinstellingen voor de virtuele harde schijf. Die kun je zo overnemen zolang de minimumgrootte 20 GB is.

3. Release Preview downloaden

Navigeer in je browser naar http://windows.microsoft.com/nl-NL/windows-8/iso. Op deze officiële pagina van Microsoft download je het iso-bestand van de Windows 8 installatie-cd. Een Nederlandse versie is niet beschikbaar, dus klik op Engels en kies de 32 of 64 bits-versie, afhankelijk van de processor die je in je pc hebt zitten. Noteer ook het serienummer dat op de pagina wordt vermeld, omdat je deze nodig hebt tijdens de installatie. Het iso-bestand is 2,5 GB of zelfs 3,3 GB voor de 64 bits-versie, dus reserveer wat tijd voor het downloadproces. De iso hoeft niet naar dvd gebrand te worden, tenzij je de installatie over je huidige Windows-installatie heen gaat zetten. Wij gaan uit van de virtuele installatie, waarbij de iso direct in VirtualBox geladen wordt. Ga daarvoor naar het instellingenvenster van je virtuele machine in VirtualBox. Klik onder Opslag op het pictogram van een cd-schijfje met een plus om een virtuele cd-drive toe te voegen. Met Kies een schijf navigeer je naar de map waar je het iso-bestand van Windows 8 hebt opgeslagen. Dubbelklik op het iso-bestand. Verder kun je de standaardinstellingen laten staan. Klik op OK om terug te gaan naar de Manager.

4. Windows-installatie opstarten

Selecteer in de VirtualBox Manager je virtuele machine en klik op Start. De diverse informatieschermen van VirtualBox kun je wegklikken, eventueel nadat je aangevinkt hebt dat je ze nooit meer hoeft te zien. De virtuele pc start automatisch op vanaf het iso-bestand. Na een korte laadtijd krijg je het aanvangsscherm van de Windows 8-installatie te zien. De enige taal die je kunt installeren is Engels, maar selecteer wel het Nederlandse tijds- en valutaformaat en de United States International-toetsenbordlayout. In het volgende scherm kun je eventueel een bestaande Windows herstellen door op Repair your computer te klikken, maar kies voor Install now om je lege virtuele machine te gaan voorzien van een maagdelijke Windows-installatie.

5. Setup-instellingen doorlopen

In het volgende scherm moet je het serienummer invoeren dat je in stap 2 van de Microsoft-website hebt overgenomen. Na het accepteren van de licentievoorwaarden in het daaropvolgende scherm krijg je de keuze tussen een Upgrade- en een Custom-installatie. Upgrade is bedoeld voor upgrades vanaf een bestaande Windows-installatie, maar wordt ook weergegeven bij een installatie op een leeg systeem. Wij kiezen echter voor Custom om een compleet nieuwe installatie op het virtuele systeem te zetten. Het volgende scherm geeft een overzicht van schijven waarop je Windows 8 kunt installeren. Ons virtuele systeem heeft maar één schijf, dus deze is al geselecteerd. Na een klik op Next begint Windows met de daadwerkelijke installatie. Na het afronden hiervan wordt de virtuele machine automatisch herstart. Let daarbij op dat je niet weer van de virtuele cd opstart. Zolang je niets doet, zal Windows 8 vanaf de virtuele harde schijf opstarten en verder gaan met de installatie.

6. Naar je hand zetten

De eerste vraag die je na de herstart krijgt, is het kiezen van een kleurschema. Dat is later nog te wijzigen en gaat vooral om de Metro-interface. Op dit scherm kun je ook een naam voor de pc opgeven. Dat is de naam waaronder het apparaat in je eventuele thuisnetwerk opgenomen zal worden. Het volgende scherm biedt de keuze voor Express settings, waarmee je een hoop instellingen in één keer kunt kiezen. Wil je meer invloed op privacygevoelige opties, kies dan voor Customize. Je kunt dan namelijk kiezen voor het in- of uitschakelen van delen op je thuisnetwerk. In het daaropvolgende scherm kun je aangeven wat Windows 8 wel en niet online mag opzoeken: automatische (driver)updates, apparaatinformatie, SmartScreen-informatie voor Internet Explorer en bestanden, je locatiegegevens en nog wat van die dingen die niet iedereen wil delen. De echt gevoelige mogelijkheden staan gelukkig standaard uit. Na het invullen van de privacyinstellingen kun je een account aanmaken. Daarbij kun je kiezen om in te loggen met een Microsoft-account (bijvoorbeeld Windows Live, Hotmail) of een lokaal account. Om van alle synchronisatiemogelijkheden gebruik te maken, evenals het downloaden van apps, moet je een Microsoft-account gebruiken. Een internetverbinding is dan wel vereist. Bovendien moet je een telefoonnummer opgeven om het account te kunnen herstellen als je het wachtwoord vergeet. Met deze informatie wordt het Windows 8-account ingesteld en is de installatie compleet.

7. Eerste kennismaking

Voor veel gebruikers zal de eerste blik op Windows 8 even schrikken zijn. Weg is het vertrouwde bureaublad: bij het opstarten van Windows 8 beland je direct in de nieuwe Metro-interface. Dat is de op tablets gerichte omgeving waar je de speciale Metro-apps vindt. Als je een touchscreen hebt, kun je door de Metro-interface navigeren met veegbewegingen. Met de muis gebruik je het scrollwiel. Andere belangrijke interface-elementen zijn de pictogrammen aan de rechterkant van het scherm die je naar binnen kunt vegen of tevoorschijn komen als je met je muis rechtsonder of -boven hangt. De pictogrammen kun je zowel in het Metro-menu als in de apps tevoorschijn toveren. Er zit een geïntegreerde zoek- en deelfunctie in, en ook een groot deel van de pc-instellingen kun je via dit menu bereiken. Als je de (virtuele) pc wilt uitschakelen, dan is dit de plek om het te doen.

Neem rustig de tijd om de nieuwe apps te ontdekken. Zo heeft Microsoft een Metro-mail-app, is er een speciale versie van Internet Explorer en worden ook foto’s en muziek geïntegreerd. Als je bent ingelogd met een Windows Live-account, is de kans groot dat je bekende informatie tegenkomt. Onder foto’s staan bijvoorbeeld je SkyDrive-foto’s en bij Personen vind je eventuele contacten uit Hotmail terug. Als je diensten zoals Facebook en LinkedIn hebt gelinkt met je Windows Live-account, worden ook contacten en foto’s daarvan gesynchroniseerd.

Mis je het vertrouwde bureaublad? Via de optie Desktop in de Metro-interface kom je alsnog op het bureaublad terecht. Dat lijkt op Windows zoals we het kennen – maar dan zonder het startmenu. Druk je op de Start-toets op je toetsenbord, dan ben je weer terug in de Metro-interface, die ook dient als startmenu. De meeste toepassingen die onder Windows 7 werken, doen het ook onder Windows 8. Je kunt het (virtuele) Windows 8-systeem dus in gaan zetten als primaire werk-pc. Ook zonder de Metro-interface bevat Windows 8 genoeg interessants, zoals een opnieuw ontworpen Windows Verkenner en betere ondersteuning van meerdere monitoren. Toch zijn de voorlopige reacties van verknochte bureaubladgebruikers niet mals. Microsoft gaat het bureaublad waarschijnlijk niet beter bereikbaar maken in de definitieve versie van Windows 8. Daarom zijn we nog sceptisch over het dagelijks gebruik ervan, maar een installatie op een virtuele machine blijft een prima manier om het systeem in elk geval te proberen.

Als je op zoek bent naar een nieuwe geur, kom je vast de termen parfum, eau de parfum (EDP) en eau de toilette (EDT) tegen. Maar wat betekenen ze precies en wat zijn de verschillen? Hier leggen we het uit.

Lees ook: Föhn, krultang of multistyler: wanneer gebruik je wat?

De belangrijkste factor die deze drie categorieën onderscheidt, is de concentratie van geurstoffen, ook wel parfumolie genoemd, in de alcoholbasis. Hoe hoger de concentratie, hoe krachtiger de geur en hoe langer deze blijft hangen.

Parfum bevat van deze drie de hoogste concentratie geurstoffen, meestal tussen de 20 procent en 30 procent. Dit zorgt voor een intense geur die urenlang, soms zelfs de hele dag, blijft hangen.

Eau de parfum (EDP) heeft een geurconcentratie van 15 procent tot 20 procent. Eau de parfum blijft doorgaans 6 tot 8 uur goed te ruiken, waardoor het geschikt is voor dagelijks gebruik of speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT) bevat 5 procent tot 15 procent geurstoffen en heeft daardoor een lichtere en frissere geur. Het blijft 3 tot 5 uur aanwezig. Door de lichte samenstelling is EDT ideaal voor overdag of voor de lente en zomer, omdat je dan niet een té zware geur wilt dragen.

Hoe en waar gebruik je parfum, eau de parfum en eau de toilette?

Wanneer je (nog) niet precies weet wat je moet hebben, kun je ook kijken naar waar en wanneer je van plan bent om de geur te dragen. Parfum is, vanwege de intensiteit vooral geschikt voor om ’s avonds te gebruiken of bijvoorbeeld voor feestjes. Een paar druppeltjes op de huid is vaak voldoende om urenlang heerlijk te ruiken. Eau de parfum is veelzijdig en kan zowel overdag als ‘s avonds worden gedragen. Het biedt een goede balans tussen geursterkte en draagbaarheid. Eau de toilette is ideaal voor dagelijks gebruik, vooral op het werk of tijdens casual activiteiten. De lichtere geur is minder overweldigend en gemakkelijk op te frissen gedurende de dag.

Prijsverschil

Hogere concentraties geurstoffen betekenen doorgaans hogere prijzen. Parfum wordt vaak in kleinere flesjes verkocht, omdat een kleine hoeveelheid al voldoende is. Eau de parfum en eau de toilette zit meestal in grotere flacons, omdat je hiervan doorgaans per keer meer gebruikt.

Sony zet volledig in op miniled voor het topmodel, een plaats die tot vorig jaar nog voorbehouden was voor een qd-qledmodel. De Bravia 9 (K-65XR90) belooft tophelderheid en uitstekend contrast dankzij een hoog aantal dimming zones. De beeldkwaliteit moet die van een studiomonitor benaderen, maar Is dat ook zo?

We beginnen meteen maar positief: we hebben zelden een mooier afgewerkte tv gezien dan deze Sony. Ondanks de miniled-achtergrondverlichting is hij nauwelijks vijf centimeter dik. Een kader is er uiteraard niet, maar rondom kreeg de tv een mooie donkerzilveren rand die het profiel mooi accentueert.

De vlakke rug heeft een vierkantmotief en er zijn inzetstukken bijgeleverd, zodat je alle aansluitingen kunt wegwerken voor een perfect vlakke afwerking. De metalen donkerzilveren voeten kun je op vier posities monteren, aan de uiteinden of meer naar het midden, telkens in een hoge of lage positie. Een echt stijlicoon in de woonkamer, maar wel eentje met het nodige gewicht. Want met 32,4 kilo (zonder voet) is dit een van de zwaarste 65inch-modellen die we tot nu toe hebben bekeken.

📺Lees ook: Kieskeurig.nl's grote tv-test: dit zijn de 15 beste televisies van 2024

Aansluitingen

Ondanks zijn topmodel-status moet ook deze Sony het toch stellen met vier HMDI-poorten, waarvan slechts twee HDMI 2.1-poorten met ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync Compatible). Op een topmodel verwachten we eigenlijk vier HDMI 2.1-poorten. De tv ondersteunt geen 144Hz verversingsfrequentie, terwijl concurrenten dat wel doen, maar het is geen groot gemis. De meerwaarde is beperkt en dan nog alleen voor pc-gamers. De input-lag scoort geen topresultaat, maar blijft wel goed, we meten 19,7ms in 4K60 en 10,7ms in 2K120.

❔Lees zeker ook: Wat is Dolby Atmos, DTS:X en surroundgeluid?

©Eric Beeckmans | ID.nl

De resterende aansluitingen zijn twee usb-poorten, een dubbele tv-tuner met één CI+-slot, en een optische digitale audio-uitgang die gedeeld wordt met de S-Center speakeraansluiting. Met S-center kun je de tv als centerkanaal gebruiken met een externe Sony audio-oplossing. Live tv opnemen is ook mogelijk, daarvoor sluit je eenvoudig externe usb-opslag aan. Tot slot is de televisie ook voorzien van bluetooth, wifi en een ethernetaansluiting. 

Beeldverwerking en softwareproblemen

We hadden tijdens het testen wat problemen met de televisie. Een keer herkende hij onze HDMI-beeldsignalen niet, een andere keer leek hij vast te zitten in bepaalde beeldinstellingen, waardoor we een overmatig aangescherpt beeld te zien kregen. In beide gevallen waren de problemen opgelost door de televisie te herstarten.

Sony moet dus absoluut nog werken aan de stabiliteit van de software. Los van die problemen levert de XR-processor zeer goede beeldverwerking. De upscaling is prima, met de opmerking dat Reality Creation iets krachtiger te werk gaat dan vroeger, zodat we het vaak uitschakelden om overmatig aangescherpt detail te vermijden. Vooral in dvd-content kon dat een probleem zijn. De ruisonderdrukking levert erg goed werk.

©Sony

De Bravia 9 beschikt nog steeds over de instelling Soepele Gradatie, waarmee je kleurovergangen vloeiend kunt maken zonder hinderlijke strepen. Die instelling was op de Bravia 8 verdwenen. De bewegingsscherpte is goed, maar er gaat duidelijk wat detail verloren in snel bewegende beelden.

Je kunt in MotionFlow de voor die techniek gebruikte helderheidsfunctie aanpassen om dat te verbeteren, maar daardoor krijg je dan een zichtbare dubbele rand rond bewegende voorwerpen en dat is juist veel storender. In de hoogste stand flikkert het beeld bovendien.

Met MotionFlow kun je er ook voor zorgen dat snelle camerabewegingen vloeiend weergegeven worden. We merkten wel dat de aarzelingen en beeldfouten die op de Bravia 8 verdwenen waren, hier wel nog zichtbaar waren.

Prachtig contrast, indrukwekkende helderheid

De Sony XR90 heeft een ambitieus doel, hij moet de prestaties van Sony's nieuwste masteringmonitor benaderen. Die monitor, de BVM-HX3110, wordt gebruikt in filmstudio's en kan een piekhelderheid van 4.000 nits halen. De XR90 kreeg daarvoor een nieuwe miniled-achtergrondverlichting met een hoog aantal zones, op ons 65inch-model waren dat er 54×28 (1512). Daarmee plaatst Sony zich naast de Hisense 65U8NQ (1600 zones) en de TCL 65C855 (1344 zones).

Het lcd-paneel is uitgerust met een anti-reflectiefilm en kijkhoekfilm, en inderdaad is de kijkhoek is bijzonder breed. Zelfs vanuit een stevige hoek bekeken blijven het contrast en kleur goed bewaard. Enkel intense HDR-contrasten kunnen vaag de zones zichtbaar maken. Die lagen storen het contrast wel een beetje, want zonder lokale dimming komen we maar op ongeveer 2.600:1. Niet slecht, maar voor een modern lcd-paneel is het eerder matig.

Met de lokale dimming geactiveerd schiet dat echter naar 19.240:1 of zelfs naar oled-niveaus op eenvoudigere testpatronen. De dimming reageert snel en correct, en Sony vindt een uitstekende balans tussen heldere accenten intens weergeven en diepzwart bewaren. De uniformiteit is top in donkere beelden, maar in heldere beelden hadden we een heel vage donkere vlek centraal in beeld, dat gaf soms wat dirty screen-effect.

©Sony

En ja, deze Sony haalt naast uitstekend contrast ook een record helderheid. Op het 10%-venster meten we in de Professional HDR-beeldmodus een piekhelderheid van 3258 nits, en zelfs op het volledig wit beeld haalde de tv nog 848 nits. Doe er een kleurbereik van 93% P3 bij en de kaarten liggen perfect voor top HDR-beelden. En die levert de XR90 absoluut.

Zowel in Dolby Vision als HDR10 toont deze Sony hoe tastbaar een beeld kan worden met een uitzonderlijk dynamisch bereik. Hij bewaart nagenoeg alle witdetail en levert zelfs in heel heldere delen van het beeld nog duidelijke kleuren. Een echt plezier om naar te kijken. De Professional-beeldmodus is bovendien uitstekend gekalibreerd. In HDR maakt hij de middentinten weliswaar iets te helder, maar dat vergeven we graag. In donkere beelden behoudt hij heel veel zwartdetail, zodat je elke nuance kunt zien.

Geluid

Het zou echt jammer zijn als dit prachtige beeld niet vergezeld zou worden door dito geluid. We zijn dan ook erg blij dat ook de audioprestaties prima zijn. Het Acoustic Multi-Audio+-systeem is een 2.2.2-kanaalsopstelling van 70 watt.

Het systeem bestaat uit twee voorwaarts gerichte luidsprekers, ondersteund door twee woofermodules, twee tweeters in het frame links en rechts op halve hoogte en (nieuw dit jaar) twee beam-tweeters bovenaan achteraan. Die opstelling maakt het mogelijk om geluid te positioneren in het scherm, en de beam-tweeters verbeteren de surround en hoogteplaatsing van geluid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

We haalden flink wat volume uit die opstelling, met een erg goede basondersteuning. De bas zakte wat in als je het volume heel hoog zet, maar de vervorming blijft goed onder controle. Muziek klinkt dan ook erg goed op deze tv. En ja, ook surround klinkt naar tevredenheid, de beam-tweeters dragen wezenlijk bij aan de onderdompeling in het geluid. De verbeterde Voice Zoom-functie maakt het mogelijk om dialogen netjes te boosten zonder ook de rest van de soundtrack luider te maken. Een goede soundbar is uiteraard nog steeds beter, maar is voor deze televisie absoluut niet vereist.

Google TV

Net zoals de Bravia 8 gebruikt de Bravia 9 de Mediatek Pentonic MT5897-chipset met quadcore ARM Cortex-A73 CPU, 6GB RAM en de Mali-G57 GPU. De gebruikerservaring in Google TV is vlot. Het blijft bovendien een van onze favoriete smart tv-systemen. Dat heeft alles te maken met het bijzonder ruime app-aanbod, waar je zowel alle internationale als lokale streamingdiensten vindt.

Maar ook de aanwezigheid van Google Cast en Apple Airplay 2 is een fijne bijkomstigheid. Daarnaast biedt het platform heel uitgebreide aanbevelingen, niet per dienst maar per categorie en dat leidt tot een beter aanbod. Meer detail vind je in het artikel over Google TV. Sony heeft nog een extraatje voor je in petto, Sony Picture Core (het vroegere Bravia Core) is een exclusieve streamingdienst waarmee je films kunt huren of kopen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De tv wordt geleverd met twee afstandsbedieningen. Van de klassieke versie zijn we geen fan, van de moderne des te meer. Die afstandsbediening gebruikt een oplaadbare batterij (op te laden via usb-c), en een eenvoudige maar erg goede lay-out met verlichte toetsen. De toetsaanslag is aangenaam en precies. De instellingen-toets bovenaan rechts brengt je naar het snelmenu voor onder andere beeld- en geluidpresets, en de menu-toets daaronder zet extra functies zoals het on-screen-toetsenbord op het scherm.

Conclusie

Sony heeft voor de Bravia 9 hoge verwachtingen gecreëerd en deze ook kunnen waarmaken. Ondanks wat kleine softwareproblemen zijn we vooral erg onder de indruk van de Sony K-65XR90. De nieuwe miniled-achtergrondverlichting levert niet alleen record-piekhelderheid, maar slaagt er dankzij een hoog aantal dimming zones en uitstekende aansturing ook in om prachtig contrast te tonen. Die combinatie maakt dat de tv uitzonderlijk goed presteert, zowel in donkere als heldere kijkomgeving. Samen met excellente kleurweergave garandeert dat een uitzonderlijke kijkervaring, zowel in SDR als HDR. Het mooie design, de prima audio en Google TV zijn kersen op de taart. Voor dit staaltje technologie betaal je vooralsnog een erg hoge prijs.