Office 365 is een prima kantoorpakket, maar je zit altijd vast aan een abonnement en Microsoft probeert je heel erg in de eigen OneDrive-cloud te drukken. Online samenwerken doe je toch liever in je eigen online omgeving? Met LibreOffice Online heb je zelf de controle over waar je je bestanden opslaat.

Wat als je al je online documenten niet wilt toevertrouwen aan Microsoft of Google? Wat als je niet wilt vasthangen aan een abonnementsformule? En toch wilt profiteren van de voordelen van een online pakket? Gelukkig is er sinds enige tijd een alternatief: LibreOffice Online. Dit online kantoorpakket is gebaseerd op dezelfde core-engine als de desktopversie LibreOffice, waardoor je documenten er online hetzelfde uitzien als op de desktop.

Je installeert LibreOffice Online op je eigen webserver, zodat je er de volledige controle over hebt. We gaan er in deze masterclass vanuit dat je al ownCloud of Nextcloud op je server hebt geïnstalleerd, want LibreOffice Online heeft een cloudopslagdienst nodig. Heb je dat nog niet gedaan, in het artikel ‘Bouw je eigen cloud met ownCloud’ lees je stap voor stap hoe dat moet.

Als je naar informatie over LibreOffice Online zoekt, kom je ook vaak de namen CODE en Collabora Online tegen, en dat is wel eens verwarrend. Eigenlijk zijn dit drie versies van hetzelfde programma. LibreOffice Online is de bron van beide andere projecten. Het wordt nauw samen met LibreOffice zelf ontwikkeld. Zo heeft LibreOffice Online 5.3 ook LibreOffice 5.3 nodig. Het project heeft een Docker-image dat een regelmatig bijgewerkte en geteste snapshot van LibreOffice Online en LibreOffice bevat, maar dat kregen we niet aan de praat.

Als je het niet vertrouwt om de allernieuwste updates te draaien, kies dan voor CODE (Collabora Online Development Edition), een conservatievere ontwikkelversie van LibreOffice Online met ongeveer maandelijks een release. Ook hiervan bestaat een Docker-image, dat we voor deze masterclass gebruikten. En voor bedrijven die ondersteuning, een SLA (service level agreement) en digitaal ondertekende updates nodig hebben, is er Collabora Online. Collabora is overigens het bedrijf dat het grootste deel van de ontwikkelingen aan LibreOffice Online doet.

Docker installeren

In deze masterclass maken we gebruik van een VPS (virtual private server) met Ubuntu 16.04 LTS. LibreOffice Online draait ook op andere Linux-distributies, maar dan verloopt de installatie misschien net iets anders. We draaien LibreOffice Online overigens niet rechtstreeks in Ubuntu, maar in Docker, een populair platform voor containers. Zo houden we ons online kantoorpakket gescheiden van de rest van onze server. The Document Foundation en Collabora (één van de belangrijkste ontwikkelaars van LibreOffice) bieden elk een Docker-image van LibreOffice Online aan, dat ze regelmatig up-to-date houden.

Als je nog geen Docker op je Ubuntu-server draait, installeer die dan, na eerst de pakketbronnen naar de nieuwste versie bij te werken:

Controleer of Docker draait met:

In de uitvoer moet active (running) te zien zijn. Als dat niet het geval is, start Docker dan met:

Als er in de uitvoer van de opdracht systemctl status docker de melding disabled ziet staan, zorg dan dat Docker automatisch bij het opstarten van je server ook opstart:

©PXimport

LibreOffice Online Docker-image starten

Daarna download je het recentste Docker-image van CODE (zie ook het kader ‘LibreOffice Online, CODE, Collabora Online?’) met het commando:

Heb wat geduld, want dit image is bijna een gigabyte groot. Daarna start je het Docker-image met de volgende opdracht:

Hierin vervang je cloud\\.example\\.com door de domeinnaam van de server waarop je ownCloud of Nextcloud hebt draaien, met vóór elke punt twee keer een backslash. Kies uiteraard een ander wachtwoord in plaats van geheim. Dit is het wachtwoord van de beheerder, waarmee je toegang krijgt tot de admin-console van LibreOffice Online.

Webserver, ssl-certificaat en virtuele host

Voor LibreOffice Online heb je een webserver nodig, dus die gaan we installeren, als dat niet al gebeurd is voor de installatie van ownCloud of Nextcloud:

Daarna schakelen we enkele Apache-modules in:

Nu dienen we nog een ssl-certificaat voor LibreOffice Online aan te maken. We draaien LibreOffice Online op een afzonderlijk subdomein, zoals office.example.com. Het ssl-certificaat voor dat domein maken we aan met Let’s Encrypt. Installeer daarvoor eerst de client van Let’s Encrypt:

En creëer dan een certificaat voor het subdomein van je LibreOffice Online:

Volg daarna de instructies van het programma. Vul je e-mailadres in en kies of je https-toegang verplicht (het veiligst) of ook http toelaat. Daarna is je subdomein uitgerust met ssl. Controleer dit door het in je webbrowser te bezoeken en analyseer de veiligheid door via deze link de pagina SSL Server Test te bezoeken.

Let’s Encrypt configureert alles al vanzelf, maar nu moeten we nog bezoekers van office.example.com doorverwijzen naar LibreOffice Online dat in ons lokale Docker-image draait. Open daarvoor het configuratiebestand dat Let’s Encrypt voor de VirtualHost heeft aangemaakt:

Daaraan voegen we nu regels toe die het netwerkverkeer proxy’en. Kijk daarvoor hier en kopieer uit sectie 2. Install the Apache reverse proxy (flink omlaag scrollen) de code te beginnen vanaf de regel AllowEncodedSlashes NoDecode tot en met de regel ProxyPassReverse /lool https://127.0.0.1:9980/lool en plak die code vlak voor de regel </VirtualHost> in je configuratiebestand. Sla het bestand op met Ctrl+O en sluit nano af met Ctrl+X. Herstart je webserver tot slot met het commando:

©PXimport

Als alles goed werkt, kun je nu je eigen LibreOffice Online bezoeken. Probeer bijvoorbeeld de admin-console uit door http://cloud.example.com/loleaflet/dist/admin/admin.html te bezoeken. Voer als gebruikersnaam admin in en als wachtwoord het wachtwoord dat je bij het opstarten van het Docker-image hebt ingevoerd. Nu is er nog niet veel te zien in de admin-console, maar zo zie je tenminste al dat je installatie werkt.Het enige wat nog rest, is de koppeling met Owncloud. Daarover vertellen we morgen meer. Dan geven we je ook wat tips om alles uit LibreOffice online te halen!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Een dashcam is handig om in het geval van een ongeval of andere gebeurtenissen de opnames terug te kunnen kijken. Wij vonden vijf dashcamsystemen voor een mooi prijsje.

Een dashcam legt videobeelden vast die kunnen dienen als bewijsmateriaal bij een ongeluk of verkeersconflict. Daarnaast kan een dashcam ook leuke of bijzondere momenten onderweg vastleggen, zoals mooie landschappen. Of een dashcam toegestaan is in het verkeer, verschilt per land. Wil je er eentje gebruiken tijdens je vakantie in het buitenland, controleer dan wat wel en niet mag, bijvoorbeeld via de website van de ANWB.

AZDome M63 Pro

De AZDome M63 Pro is een dashcam die beelden in 4K-kwaliteit opneemt. Daardoor zijn details, zoals kentekens, goed zichtbaar. De camera heeft GPS, zodat je ook achteraf kunt zien waar je gereden hebt. Je bevestigt hem met een zuignap op de voorruit en sluit hem aan op de sigarettenaansteker. Via wifi kun je beelden eenvoudig bekijken op je telefoon. De camera heeft een scherm van 3 inch en een parkeerstand, zodat hij ook opnames maakt als je auto stilstaat. Er zit standaard een geheugenkaart van 64 GB bij.

70mai A800S Smart Dashcam 4K

De 70mai A800S is een betaalbare dashcam die opneemt in 4K. Dat betekent dat de beelden scherp zijn, ook bij hoge snelheid. Hij heeft GPS om je route en snelheid vast te leggen, en wifi om beelden naar je telefoon te sturen. De lens heeft een groothoek, zodat je ook ziet wat er naast je gebeurt. Ook 's avonds of in tunnels zijn de beelden nog goed zichtbaar. De camera kan waarschuwen voor mogelijke gevaren via een rijhulpsysteem, maar die meldingen zijn niet altijd even precies.

Mio MiVue 935W 4K UHD

De Mio MiVue 935W is een dashcam van een bekend merk die opneemt in 4K-kwaliteit. Dat zorgt ervoor dat kentekens en verkeerssituaties goed zichtbaar zijn. De camera doet het ook goed bij weinig licht, dankzij een lichtgevoelige sensor. Hij heeft GPS om snelheid en locatie bij te houden, en geeft onderweg waarschuwingen voor flitspalen en trajectcontroles. De beelden kun je via wifi overzetten naar je telefoon. De dashcam heeft een vrij klein scherm, maar dat is meestal genoeg voor het bekijken van opnames.

Mio MiVue 955W

Deze andere Mio is een stevige dashcam die videobeelden vastlegt in 4K-kwaliteit en is voorzien van ingebouwde GPS om snelheid en locatie te registreren. Dankzij wifi kun je opnames draadloos overzetten naar je smartphone. De G-sensor herkent plotselinge bewegingen, zoals een botsing, en zorgt ervoor dat deze beelden niet worden overschreven. De dashcam heeft een scherm van 2,7 inch waarmee je eenvoudig kunt terugkijken. Zodra je de auto start, begint de camera automatisch met opnemen.

Nordväl DC102-4K 2CH

De Nordväl DC102-4K wordt geleverd met twee camera’s: één voor en één achter. De camera voorin filmt in 4K, en de achtercamera in Full HD. Zo krijg je een goed overzicht van wat er om je auto gebeurt. De dashcam heeft GPS om locatie en snelheid bij te houden en een G-sensor die bewegingen registreert, bijvoorbeeld bij een botsing. Via wifi kun je beelden direct bekijken of opslaan op je telefoon. Je krijgt er een geheugenkaart van 64 GB bij, zodat je meteen aan de slag kunt.

Het topmodel van Philips, de 65OLED950, is uitgerust met het beste oledpaneel, waarbij Philips met de P5 Dual AI-engine probeert de maximale prestaties te behalen. Daarnaast biedt dit toestel diverse speciale functies voor gamers, viervoudige Ambilight en Google TV. Maakt hij daarmee kans op een plek aan de absolute top?

Design

We zien een ultradun oledscherm, geen spoor van een kader, alleen een fijne metalen rand die overvloeit in de metalen rug ter versteviging van het scherm. Verder een zwarte kunststof behuizing voor elektronica, Ambilight-leds en aansluitingen. Het design van de Philips 65OLED950 oogt nogal sober, maar wel herkenbaar. Helaas zit er geen draaivoet onder dit topmodel, maar alleen twee slanke staafvoetjes aan het uiteinde. Het scherm staat daarmee erg laag op het tv-meubel; wie een soundbar in gedachte heeft, moet daar dus rekening mee houden.

©Philips

Aansluitingen

Philips heeft niet extra uitgepakt als het aankomt op de aansluitingen. Dat betekent vier HDMI-poorten, maar slechts twee die 48 Gbit/s bandbreedte leveren voor high-end gaming in 4K120. Voor een topmodel vinden we dat aan de magere kant, zeker omdat Philips met een aantal features nogal uitgesproken op gamers mikt. Bovendien zit op een van de 4K120-compatibele poorten de ARC/eARC-functie, waardoor gamers met een soundbar nog maar één HDMI 2.1-poort overhouden.

De OLED950 ondersteunt ALLM en VRR, zowel via AMD FreeSync als NVIDIA G-Sync. De input-lag moet concurrenten van LG en Samsung helaas laten voorgaan, maar met 15,3 ms (4K60) en 7,8 ms (2K120) heb je eigenlijk niets te klagen: dat zijn prima cijfers. De tv heeft een enkelvoudige tv-tuner. Sluit externe usb-opslag aan via een van de twee usb-poorten en je kunt live televisie opnemen en/of pauzeren. Verder zijn een optisch-digitale audio-uitgang en een hoofdtelefoonaansluiting aanwezig.

©Eric Beeckmans

Vierzijdige Ambilight

Vorig jaar kreeg het OLED-topmodel Ambilight Plus, een nieuwe versie met 2D-effect. Die optie is verhuisd naar het top miniLED-model (MLED950). Deze OLED950 kreeg er een vierzijdige, klassieke Ambilight voor terug. Over de jaren zijn er talrijke opties bij Ambilight gekomen, waardoor het niet alleen erg veelzijdig, maar ook zeer gemakkelijk en uitgebreid te personaliseren is.

Deze vierzijdige versie is vooral leuk aan de muur. Maar geen nood, staat de tv op een meubel dan kun je de onderste zijde eventueel dimmen of zelfs volledig uitschakelen. Je kunt instellen hoe Ambilight moet reageren als je erg donkere content bekijkt, en via de lichtsensor kan Ambilight zijn helderheid aanpassen op basis van het omgevingslicht. Daarnaast heb je ruime opties om de dynamiek en stijl aan te passen. Voor gamers is er zelfs een specifieke, zeer reactieve modus. Je kunt Ambilight ook gebruiken als Lounge-licht, als wekker of als zachte sfeer om bij te gaan slapen. Al die zaken zitten in de Ambilight Suite-app.

©Philips

Beeldverwerking

Welke content je ook bekijkt, een minimale beeldverwerking is bijna altijd vereist. De Dual P5 AI Engine kwijt zich uitstekend van die taken. Live 1080i-inhoud deinterlacet hij prima, zodat gekartelde randen goed vermeden worden. Ruisonderdrukking en upscaling brengen elk beeld in goede kwaliteit naar 4K. Wie bij het upscalen een beetje extra scherpte wenst, activeert 'textuurverbetering' of zet de scherpte iets hoger.

De processor is zo slim dat hij binnen een beeld de scherpte op verschillende manieren kan aanpassen, afhankelijk van wat er in beeld staat. Zo vermijdt hij te weinig, maar ook te veel scherpte te gebruiken. Wie nog 576p aanlevert, bijvoorbeeld via een oude dvd-speler, moet wel opletten: daar gaat de textuurverbetering toch wat te enthousiast te werk, waardoor het allemaal wat kunstmatig oogt.

Compressieruis (blokvorming) en kleurstroken in zachte gradiënten werkt de processor goed weg, zelfs zonder detail te maskeren. Alleen de moeilijkste gevallen blijven weerstand bieden. Wil je de rijke kleuren van HDR ook in SDR zien? Dan kan je Gamut Optimization gebruiken. Die feature maakt kleuren van SDR-beelden intenser, maar vermijdt huidskleuren overmatig te boosten. We zagen in de test toch een licht effect op huidstinten, maar dat bleef goed binnen de grenzen van wat we oké vinden.

Een motionstijl selecteren is een persoonlijke keuze, maar Philips levert erg goede motion interpolatie die filmbeelden enorm vloeiend kan maken. Wil je toch liever het origineel, met wat cinematische judder, maar wil je voor sport wel vloeiende beelden, activeer dan AI Sports Optimization. Voor films blijft dan jouw geselecteerde motionstijl actief (bijvoorbeeld 'Echt Cinematisch'), terwijl voor sport wel meer motion interpolation wordt gebruikt om een vloeiende weergave te garanderen.

Vergeet zeker de lichtsensor niet te activeren (Ambient Intelligence). Die kan helderheid, donkere details en HDR-weergave optimaliseren op basis van het omgevingslicht. De kleurtemperatuur houden we liever zelf onder controle, dus die optie laten we uitgeschakeld.

©Eric Beeckmans

Speciaal voor gamers

De krachtige P5 Dual AI Engine zet Philips ook in om gamers iets extra's te bieden. Via de Game Bar zie je niet alleen nuttige info, waaronder een fps-indicator (frames per second), je kunt ook behoorlijk ingrijpen op de weergave. Voor shooters is het handig dat je schaduwen beter kunt uitlichten; dat maakt het voor tegenstanders lastiger om zich te verstoppen.

De Edge Enhancer gaat nog een stap verder. Daarmee accentueer je de randen van alle objecten in het spel. En met de kleurfilter kun je bepaalde kleuren wegfilteren. Misschien vind je dat valsspelen, maar die opties kunnen het spel ook toegankelijker maken. Nog zoiets is de optie om de minimap te selecteren, uit te vergroten en een willekeurige plek op het scherm te geven.

De Game Bar biedt je tien profielen, zodat je de instellingen voor een aantal games kunt bewaren en met één klik weer kunt oproepen. Sterker nog, voor een select aantal populaire games kan de AI zelf detecteren wanneer je het opstart en het corresponderende profiel selecteren.

Record piekhelderheid

Philips gebruikt de WOLED-panelen van LG Display, en koos voor de OLED950 het gloednieuwe META3-oledpaneel. Dat paneel zagen we al in de LG G5, dus we verwachten een indrukwekkende piekhelderheid. En Philips stelt niet teleur: het 10%-venster gemeten in de bijzonder accuraat gekalibreerde Filmmaker Mode HDR toont 2204 nits, terwijl je op het volledig witte scherm nog steeds 376 nits mag verwachten. Het kleurbereik blijft nipt onder de 100% P3 – een fantastisch resultaat.

Dat zijn uitstekende waarden die nauw aansluiten bij die van de LG G5 en deze Philips meteen aan de top plaatsen. Uiteraard kun je in de HDR Kristalhelder-modus iets meer halen, maar ook in Filmmaker Mode heeft de OLED950 nog wat extra te bieden. Met de Peak Light Boost geactiveerd analyseert de AI-processor het beeld en kan hij in spurtjes van 15 seconden de piekhelderheid nog iets boosten, tot net geen 4000 nits op het 2%-venster. Dat is ronduit indrukwekkend, ook al zal de tv dat zelden nodig hebben.

De SDR Filmmaker Mode bleek bijzonder goed gekalibreerd: alle afwijkingen vielen ruim binnen de grens van wat als niet-zichtbare afwijkingen wordt geclassiciceerd. Er is voldoende schaduwnuance, maar in sommige donkere beelden zagen we nog wat hinderlijke blokvorming of strookvorming. Het anti-kleurstrookfilter weet dat gelukkig vrij goed weg te poetsen, maar het blijft een punt waar Philips aan moet werken.

©Philips

Troeven uitspelen

In de HDR Filmmaker Mode kan de OLED950 echt zijn troeven ten volle uitspelen. De kalibratie is bijzonder goed, zodat beelden de intentie perfect weergeven. Kleuren zijn zelfs in heel heldere tinten nog duidelijk, en de processor bewaakt de weergave van witnuances met AI-Adaptive tonemapping. Ook hier zien we echter een lichte neiging tot strookvorming in heel donkere beelden.

Veruit een van onze favoriete features is de Specular Highlights-instelling. Die geeft de helderheid van kleine fonkelende lichtaccenten zoals juwelen, sterren of kleine reflecties een extra zetje. Dat geeft het beeld nog meer dimensie en voegt een vleugje realisme toe.

Stevige audiokwaliteit

Opvallend: er is geen Bowers & Wilkins-logo te bespeuren dit jaar. Philips keert terug naar een eigen oplossing. De luidsprekers zitten onderaan achter het scherm en zijn zodoende naar onderen gericht. Achterop in de rug zit een stevige woofermodule verwerkt. De opstelling is goed voor 70 watt audiovermogen en ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X.

Echte hoogte-effecten zijn uiteraard nauwelijks te bespeuren; downfiring luidsprekers zijn daar niet ideaal voor. Maar de OLED950 levert wel stevig wat volume, met een goede sterke baslijn en een gebalanceerde klank. Alleen bij heel hoge volumes laat de woofer ook het chassis wat trillen. De audiopresets geven je voldoende keuze om muziek of film wat extra punch te geven, of je kunt vertrouwen op de AI-preset om dat voor jou te doen, al vonden we dat resultaat vaak wat te scherp.

Google TV voor al je entertainment

Philips is voor het grootste deel van de line-up overgeschakeld op Titan OS, maar deze OLED950 gebruikt nog steeds Google TV. De krachtige chipset garandeert een vlotte ervaring, en dankzij een uitgebreid app-aanbod, content-aanbevelingen per categorie, Google Cast en AirPlay2 is deze tv helemaal klaar voor modern gebruiksgemak. Voor meer detail verwijzen we je naar het artikel over Google TV.

©Dean Wu | Philips

Philips vernieuwde vorig jaar de afstandsbediening en die versie blijft behouden. Het is een slank design met ingebouwde oplaadbare batterij (via usb-c) en lage profieltoetsen met een zuivere, lichte aanslag. De kanteltoetsen voor volume en kanaal voelen eerst wat onhandig aan, maar wennen snel. De toetsen zijn verlicht, en Philips gebruikt dat om op handige wijze een numeriek toetsenbord te verbergen. Druk op de 123-toets (tussen volume en kanaal) en op de plaats van de D-pad lichten de cijfertoetsen op.

Conclusie

Voor het 2025-topmodel week Philips af van zijn gebruikelijke strategie. Geen opvallend design meer, geen Bowers & Wilkins-audio. Er is volop ingezet op beeldkwaliteit, en dat is Philips uitstekend gelukt. Alleen bij sommige donkere beelden kan wat strook- of blokvorming zichtbaar blijven. Maar met een record-piekhelderheid, prachtig contrast, ruim kleurbereik, knappe beeldverwerking en een slimme lichtsensor levert de 65OLED950 bijzonder mooie beelden.

Gamers krijgen een uitgebreide set features en lage input-lag. De eigen audio-oplossing levert krachtige klanken, en Google TV, met Google Cast en AirPlay 2, zorgt voor een moderne smart tv-omgeving. Om het af te maken is de OLED950 uitgerust met vierzijdige Ambilight die je helemaal naar smaak kunt instellen.