Zoeken en vervangen van woorden in Word kan óók als u niet precies weet hoe een woord geschreven is. Daarvoor gebruikt u jokertekens, ofwel vervangende zoeksymbolen die aangeven dat u op een bepaald punt in een woord iets niet weet. Stel dat u wilt controleren of u in een tekst zowel het Engelse 'boat' als het Nederlandse 'boot' hebt gebruikt.

Zoeken en vervangen van woorden in Word kan óók als u niet precies weet hoe een woord geschreven is. Daarvoor gebruikt u jokertekens, ofwel vervangende zoeksymbolen die aangeven dat u op een bepaald punt in een woord iets niet weet. Stel dat u wilt controleren of u in een tekst zowel het Engelse 'boat' als het Nederlandse 'boot' hebt gebruikt. Dan geeft u als zoekopdracht 'bo?t'; op de plaats van het vraagteken –in dit geval functionerend als joker – kan dan iedere letter voorkomen. Dus onder meer boat, boot maar ook boet. Er zijn nog veel meer speciale zoekopdrachten mogelijk binnen Word.

Stap 1

[afbeelding0]U gaat aan de slag met het eenvoudige voorbeeld hierboven. Start Word en typ als voorbeeldtekst 'Het Nederlandse woord boot klinkt in de Engelse taal vrijwel hetzelfde, maar wordt in die taal anders geschreven: boat'. Klik daarna in het menu Bewerken op Zoeken. Klik in het venster Zoeken en vervangen allereerst op de knop Meer en schakel dan de optie Jokertekens gebruiken in. Alleen dan werkt het zoeken met de genoemde vervang- annex jokertekens (feitelijk speciale zoekopdrachten). Bedenk ook dat na het aanzetten van de Jokertekens hoofdletters en kleine letters ook tellen, ongeacht of u eerder de optie Identieke hoofdletters/kleine letters bewust hebt uitgeschakeld. Typ nu in het veld achter Zoeken naar: bo?t en klik op Volgende zoeken. Als het goed is wordt in de net getikte voorbeeldzin eerst het woord 'boot' gevonden en na nog een klik op Volgende zoeken eveneens het woord 'boat'. Op deze manier zoekt u ook naar woorden waarvan u de exacte spelling even kwijt bent. Was het nou elektronica, elektronika of electronica? Tik in het zoekveld - wederom na inschakelen van de jokertekens - simpelweg ele?troni?a en alle mogelijke varianten (wat c en k betreft) van het woord elektronica worden gevonden.

Stap 2

[afbeelding0]Woorden vervangen is ook bij gebruik van jokertekens mogelijk. Stel dat u voor een bepaald bedrijf in een brief de 'hippe' variant van het woord elektronica moet gebruiken, dus de -foutieve - dubbele k-variant. Aan de brieftekst is door verschillende personen gewerkt en dientengevolge is het een chaos geworden met zo ongeveer elke variant van het woord. Klik dan in het veld Bewerken op Vervangen. In het daarop geopende venster klikt u allereerst -indien nodig - weer op de knop Meer en schakelt u de optie Jokertekens gebruiken in. Typ in het veld achter zoeken naar het woord ele?troni?a en in het veld achter Vervangen de variant in de gewenste spelling, elektronika. Klik dan op de knop Alles vervangen en het woord wordt vervolgens in het hele document volautomatisch in de gewenste vorm gespeld. Bijna overal, overigens, want de jokerzoeker is en blijft hoofdlettergevoelig. Het woord Elektronica zal dus niet vervangen worden, daarvoor moet u nogmaals een vervangactie starten, deze keer met als bronwoord Ele?troni?a.

Stap 3

[afbeelding0]U kunt met jokertekens ook zoeken naar het begin of eind van een woord. In combinatie met 'vervangen' kan dat soms heel praktisch zijn. Stel u hebt een lang epistel geschreven met daarin wat weekdagen. In de loop van de maand is de voor een bepaalde actie geplande dag nogal eens veranderd. Maandag, woensdag, vrijdag, enzovoorts. Uiteindelijk is een gebeurtenis dan toch maar op zaterdag gepland. Inmiddels zijn in de tekst echter willekeurig ook alle andere dagen van de week genoemd. Het zou handig zijn om dan alle woorden die eindigen op 'dag' te veranderen in zaterdag . Daarbij loopt u ook het risico het woord 'weekdag' of 'wasdag' te veranderen, maar dat is in dit voorbeeld even niet van belang. Klik in het veld Bewerken op Vervangen. (Het zoeken begint nu trouwens op programmeren te lijken.) Om het laatste deel van een woord te vinden is het jokerteken > beschikbaar. Om dit goed te laten werken zet u het laatste deel van het te zoeken woord tussen haakjes voor dit teken. In dit voorbeeld komt in het veld achter Zoeken naar dus te staan: (dag)>. Tik achter Vervangen door 'zaterdag' en klik weer op Alles vervangen. Alle dagen van de week zijn nu vervangen door zaterdag. U kunt overigens ook op de knop Vervangen klikken en op die manier 'handmatig' alle woorden een voor een doorlopen om fouten als 'wasdag' wordt 'zaterdag' te voorkomen.

Stap 4

[afbeelding0]Zoeken en vervangen kan dus in beide gevallen met jokertekens. Elk voorbeeld in deze workshop waarbij een zoekopdracht gebruikt wordt, kunt u ook simpelweg uitbreiden tot een vervangopdracht. Deze keer maar weer eens wat zoeken, het eerste deel van een woord om precies te zijn. Het jokerteken daarvoor is <. Klik in het menu Bewerken op Zoeken en typ in het veld achter Zoeken naar '<(werk)'. Als u een tekst hebt geopend kunt u vervolgens naar alle daarin voorkomende vervoegingen van het woord 'werken' zoeken. U vindt na (herhaald) klikken op de knop Volgende zoeken bijvoorbeeld 'werk', 'werkt', 'werkend', maar ook 'werkende'.

Stap 5

[afbeelding0]U kunt desgewenst ook zoeken tussen twee leestekens. Zo levert de zoekopdracht - met Jokertekens gebruiken ingeschakeld - v*t onder meer het woord vervangopdracht op. Echter, deze manier van zoeken is niet alleen beperkt tot hele woorden, maar ook zinsdelen. Zo zal bijvoorbeeld ook de zinsnede 'vervangende zoeksymbolen die aangeven dat' gevonden worden, want ook hier zijn de begin- en eindletter een v en een t.

Stap 6

[afbeelding0]Er zijn nog veel meer jokerzoektekens in Word beschikbaar, elk met zijn eigen zoekmethode. Raadpleeg hierover het Word helpbestand (zoek bij de Index op 'jokertekens'), of experimenteer met diverse combinaties en mogelijkheden uit de in deze workshop genoemde voorbeelden. Vooruit we geven u nog een paar handige jokerzoekers. U kunt zoeken naar één van de twee letters in een jokerzoekopdracht. Daarvoor gebruikt u de blokhaakjes. Voorbeeld: Zoeken op [lw]atten vindt zowel het woord 'latten' als 'watten', de zoekopdracht po[oe]s levert u de woorden 'poes' en 'poos'. Mits ze uiteraard voorkomen in de geopende tekst. Alleraardigst is ook de vervangopdracht waarmee u twee woorden van plaats kunt laten wisselen. Gebruikt u bijvoorbeeld in een tekst als naam Janssen Jan (die hebt u gekopieerd en geplakt uit een adressenbestand), dan kunt u alle voorkomende Janssen Jan's omzetten in het gangbaarder Jan Janssen. Daarvoor klikt u allereerst in het menu Bewerken op Vervangen. Tik dan in het veld achter Zoeken naar de voor- en achternaam, beide apart tussen haakjes. Let ook vooral op het juiste gebruik van de hoofdletters en de spatie tussen beide zoektermen! Dus: '(Janssen) (Jan)'. Op de regel achter Vervangen door komt de wat cryptische opdracht '\2 \1' (let op de spatie), ten teken dat als een Janssen Jan wordt gevonden, eerst het tweede deel (Jan) van de naam moet komen en daarna het eerste deel (Jan). Na een klik op Alles vervangen worden alle combinaties in het zoekveld razendsnel omgedraaid. Bedenk tot slot dat u bij de meeste toepassingen van jokertekens, uw jokers kunt combineren. Bent u een echte teksttijger, dan kunt u in uitgebreide documenten ingewikkelde zoek- en vooral vervangopdrachten vrij eenvoudig automatiseren.

Een gazon is meer dan een stukje groen. Het kan een speelplek zijn voor kinderen of juist vooral de blikvanger zijn in een strak aangelegde tuin. Soms ligt het vol in de zon, soms grotendeels in de schaduw. Voor elke situatie is er een passend graszaadmengsel. Wat past het best bij jouw tuin?

Lees ook: Groener gras? Maaien en onderhouden doe je zo

Wat voor graszaad je nodig hebt, hangt helemaal af van het soort grasveld dat je wilt. Voor een veldje waarop je kinderen lekker kunnen ravotten en een balletje trappen heb je ander gras nodig dan voor een gazon dat vooral bedoeld is voor de sier. Hieronder lees je per toepassing welke grassoorten het meest geschikt zijn.

Speelveld: stevig en snel herstellend

Een gazon waarop gespeeld, gelopen of gevoetbald wordt, moet vooral sterk zijn. Het gras moet tegen een stootje kunnen én zich snel herstellen. Daarvoor heb je een mengsel nodig met veel Engels raaigras (Lolium perenne). Dit gras kiemt snel en vormt stevige sprieten. Het is goed bestand tegen intensief gebruik en groeit snel terug als het beschadigd raakt. Vaak wordt het aangevuld met veldbeemdgras (Poa pratensis), dat ondergronds uitlopers vormt en zo kale plekken opvult. Samen zorgen deze soorten voor een duurzaam speelgazon dat veel belasting aankan.

Siergazon: fijn, traag groeiend en egaal

Voor een siergazon gelden weer andere zaken. Het moet vooral fijn van structuur zijn, gelijkmatig groeien en een egaal, verzorgd beeld geven. Voor dit type gazon zijn roodzwenkgras (Festuca rubra) en struisgras (Agrostis capillaris) geschikt. Deze grassoorten groeien langzaam en blijven laag, waardoor je minder vaak hoeft te maaien. Ze vormen een dichte mat van fijne sprietjes die er netjes uitziet, vooral bij regelmatig onderhoud. Een siergazon vergt wel iets meer zorg, want het is minder sterk en herstelt trager bij schade.

Schaduwgazon: licht nodig, maar minder zon

In tuinen met veel schaduw, bijvoorbeeld door bomen, heeft gras het moeilijk. De meeste grassoorten groeien slecht zonder zon, wat ruimte geeft aan mos. Een schaduwgazon moet daarom vooral weinig licht nodig hebben en toch stevig genoeg zijn om een dichte mat te vormen. Mengsels voor schaduw bevatten vaak fijne vormen van roodzwenkgras en soms bosgras (Festuca heterophylla), een soort die beter groeit bij weinig licht. Een kleine hoeveelheid Engels raaigras zorgt voor stevigheid, maar alleen als er dagelijks toch wat zonlicht aanwezig is. Let op: ook schaduwgazon heeft minimaal 2 tot 4 uur daglicht nodig om goed te blijven groeien.

Droge (zand)grond: diep wortelend en hittebestendig

Op lichte zandgrond of op plekken waar je weinig sproeit, heb je gras nodig dat tegen droogte kan. Dit soort gras moet diep kunnen wortelen en niet te snel verdrogen. Mengsels voor droge omstandigheden bevatten vaak een aangepaste selectie van veldbeemdgras en speciaal geselecteerde varianten van Engels raaigras die minder water nodig hebben. Soms wordt er ook hard zwenkgras aan toegevoegd, dat goed bestand is tegen droogte en hitte. Deze soorten wortelen dieper dan gemiddeld, waardoor ze vocht uit lagere lagen kunnen opnemen. Zo blijft je gazon ook bij warme zomers langer groen.

©Elena Elisseeva | Elenathewise

Wanneer en hoe zaai je gras?

De ideale periode om gras te zaaien is in het voorjaar (maart tot mei) of het najaar (september tot half oktober). Dan is de bodem warm genoeg en valt er meestal voldoende regen. Ook tussentijds bijzaaien is mogelijk – bijvoorbeeld als je last hebt van kale plekken of na het verwijderen van mos – zolang de bodemtemperatuur boven de 10 °C ligt en de grond vochtig blijft.

Begin altijd met een goede voorbereiding. Maai het bestaande gras kort, en verwijder mos en dood materiaal door het gazon te verticuteren. Dat kan met een verticuteerhark of een verticuteermachine.

Bij het herstellen van kale plekken hark je de grond los, zodat het zaad goed contact maakt met de aarde. Zaai vervolgens het juiste graszaadmengsel voor jouw situatie. Druk het zaad licht aan, bijvoorbeeld met een plank of de achterkant van een hark. Belangrijk: houd de bodem vochtig tot het gras begint te kiemen. Dat duurt gemiddeld 7 tot 14 dagen, afhankelijk van de soort en temperatuur. Wil je extra bescherming bieden? Strooi dan een dun laagje potgrond of compost over het zaad. Dat helpt tegen uitdroging en beschermt tegen vogels.

Wacht met maaien tot het gras minstens 8 cm hoog is, en gebruik dan een hoge maaihoogte bij de eerste maaibeurt. Zo geef je jonge sprietjes de kans om zich goed te wortelen.

Lees ook: Gras vol mos? Dit wil je weten over het verticuteren van je gazon

Tabel: deze grassoorten heb je nodig

De markt voor koffiemachines is breed en beweegt snel. Veel apparaten bieden steeds meer functies, van eenvoudige espresso’s tot uitgebreide melk- en cold brew-specialiteiten. De Ninja Café Luxe-serie belooft precies dat: barista-kwaliteit, eindeloze mogelijkheden en gebruiksgemak in één apparaat. Maar maakt dit model die belofte waar in de praktijk?

De Ninja Café Luxe combineert een espressomachine, filterkoffiezetter en cold brew-maker in één apparaat. Met de geïntegreerde koffiemolen (25 maalstanden) en tamper stel je de koffie volledig naar wens af.

De machine biedt vijf espresso-opties, vier koffiestijlen en vier melkopschuimstanden – geschikt voor zowel dierlijke als plantaardige melk. Je kiest uit zeven drankformaten, van espresso tot cold brew-specialiteiten zoals iced latte of espresso martini.

Er zijn twee uitvoeringen:

De Essential kost 449,99 euro, de Premier 549,99 euro. De machine is groot en zwaar (34,4 x 33,6 x 37,2 cm) en weegt 16,65 kilo.

©Ninja

Eerste indruk: wat veel!

Wat fijn is aan huishoudelijke apparaten van Ninja, is dat ze doorgaans gebruiksvriendelijk en intuïtief te bedienen zijn, zo bleek uit eerdere ervaringen. Gebruiksvriendelijk blijkt – na enige tijd – zeker waar, maar intuïtief kunnen we dit apparaat zeker niet noemen direct na het uitpakken. De uitgebreide handleiding, verkorte snelstartgids en een inspiratiegids met allerlei recepten voor de verschillende koffievarianten komen dan ook direct van pas.

©Saskia van Weert

Uit de doos oogt de Ninja Café Luxe direct stevig en professioneel. De afwerking is netjes en het apparaat maakt een solide indruk op het aanrecht. Bij het uitpakken valt op hoeveel accessoires en onderdelen erbij zitten: van filterhouders en melkopschuimer tot een geïntegreerde molen.

Voordat er überhaupt koffie kan worden gezet, dient er een stapsgewijze kalibratie en watermeting te worden gedaan om te bepalen hoe hard het kraanwater is in de eigen regio. De stappen staan duidelijk beschreven in de gids, alle benodigdheden (behalve koffiebonen) zitten bijgesloten in de doos. Dat alles neemt een halfuurtje in beslag, daarna is de machine klaar voor het eerste gebruik.

©Ninja

De functies op een rij

De koffiemachine heeft allerlei onderdelen die een eigen plekje hebben in of op de machine. Er zitten drie filterbakjes bij om de gemalen koffie in te doen: eentje voor een enkele hoeveelheid, een wat grotere voor een dubbele hoeveelheid drank en een grote mand voor filterkoffie.

Dan is er het portafilter, oftewel het gedeelte waarin de gemalen koffie plus het gewenste filterbakje gaan, en dat je vastklikt onder de wateruitlaat.

Er is een losse trechter die je gebruikt tijdens het malen van de koffie, en een stamper om de koffie in het bakje samen te drukken. Tot slot is er nog het melkkannetje.

©Saskia van Weert

Links van de machine kun je de trechter en de stamper bewaren, het portafilter kan onder de koffiemaler en het kannetje heeft een vaste plek rechts onder het melktuitje.

Het bedieningspaneel verdient ook wat aandacht. Aan de linkerzijde zit een draaischijf waarmee je de maalgraad van de koffiebonen instelt. Dan is er nog het display met allerlei opties en een draai-/drukknop, en een gedeelte om het soort melkschuim in te stellen. Het bedieningspaneel is duidelijk vormgegeven, maar door het grote aantal opties is het niet direct intuïtief.

Boven op het apparaat is er een warmhoudplaat voor koffiebekers. Aan de achterzijde zit het waterreservoir, bovenin zit een dekseltje om toegang te krijgen tot het bonenreservoir, en geheel rechts zit een klein deurtje waar je de metalen filterbakjes in kunt opbergen.

Kortom: een hoop opties en een hoop uitzoekwerk!

©Saskia van Weert

In gebruik: goed resultaat (na even oefenen)

Bij het apparaat zit een dikke zwart-witte gebruikshandleiding. Het is aan te raden die goed door te nemen en bij de hand te hebben tijdens het leren kennen van het apparaat en de mogelijkheden. Na enige keren wat proberen wordt duidelijk dat de basishandelingen vrij overzichtelijk zijn. Een doorgewinterde thuisbarista zal deze machine vermoedelijk sneller weten te doorgronden.

Allereerst moet het gewenste filterbakje in het portafilter. Je zet de trechter op het filterbakje en zet de machine aan. Je kiest het gewenste programma, bijvoorbeeld espresso. De standaardinstelling is een dubbele shot; dat is eventueel aan te passen in het menu.

Vervolgens hang je het portafilter onder de koffiemaler. Er verschijnen twee getallen in beeld: de ideale maalgraad en de huidige instelling. Via de draaischijf links aan de machine zorg je dat de twee getallen identiek zijn. Je start de maler en neemt het portafilter met gemalen koffie uit de machine. Je stampt de boel aan met de stamper, verwijdert de trechter en bevestigt het portafilter onder de wateruitlaat. Dat doe je door de oranje stip op het filter gelijk te houden met de stip op de machine en het filter stevig naar rechts te bewegen om het te vergrendelen. Dat gaat vrij zwaar.

©Ninja

Dan is het tijd om het koffiezetten te starten met een druk op de draai-/drukknop. Vergeet niet om een passende kop of mok onder het filter te zetten. Er komt een beetje geconcentreerde koffie uit de machine, die wordt aangevuld met heet water om de gewenste sterkte te verkrijgen. Deze stappen zijn gelijk voor vrijwel alle koffiebereidingen – alleen filterkoffie gaat iets anders.

Melkschuim maken

Mocht je cappuccino willen maken, dan doe je dierlijke of plantaardige melk in de melkkan tot aan de streep, kies je de gewenste dikte en laat je de melk warm worden en opschuimen tot een pieptoon aangeeft dat de melk klaar is. Je hoort het kleine mixertje onder in de kan flink tekeergaan en dat levert een prima resultaat op. Na het leeggieten van de kan start een automatisch schoonmaakprogramma.

De smaak van de geteste koffievarianten is prima. De exacte uitkomst hangt uiteraard af van de gebruikte bonen.

©Saskia van Weert

Schoonmaken en onderhoud

Een deel van de accessoires en onderdelen mag gewoon in de vaatwasser. Zoals wel vaker is het vaak beter voor de duurzaamheid om alles op de hand af te wassen. Metalen onderdelen blijven daardoor langer glanzend. De melkopschuimer heeft een eigen reinigingsprogramma voor het binnenwerk en het tuitje, al moet het kannetje natuurlijk wel goed afgewassen worden.

Ninja Café Luxe kopen?

De Ninja Café Luxe is een krachtige en veelzijdige koffiemachine die de serieuze thuisbarista veel te bieden heeft. Met uitgebreide instellingen voor koffie, melk en formaat, en de mogelijkheid om zowel espresso als filterkoffie en cold brews te zetten, is dit apparaat een echte allrounder. De bouwkwaliteit is stevig en professioneel, en het apparaat wordt geleverd met handige accessoires en een eigen reinigingsprogramma voor de melkopschuimer.

Tegelijk vraagt de machine om tijd en aandacht. Het is geen instapmodel voor wie snel en zonder nadenken een kopje koffie wil zetten. De bediening is uitgebreid en vergt oefening, vooral in het begin. Ook neemt het apparaat de nodige ruimte in beslag en zijn er veel onderdelen om mee te werken.

De Ninja Café Luxe is vooral geschikt voor koffieliefhebbers die graag zelf de controle houden over het volledige zetproces, bereid zijn om het apparaat goed te leren kennen en de ruimte hebben voor een grotere machine. Wie dat ziet als een leuke uitdaging, haalt met de Ninja Café Luxe een complete koffie-oplossing in huis.