Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker én handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Notenmelange

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10, macOS, Linux

Onnoemelijk veel mensen beleven plezier aan muziek. Niet alleen aan het beluisteren ervan, maar ook aan zelf muziek maken. Elke dag opnieuw zijn honderdduizenden mensen actief in bandjes, fanfares, koren, orkesten of gewoon thuis in hun eentje om dat ene nummer weer beter te laten klinken dan de vorige keer. Velen doen dat aan de hand van bladmuziek, en dan doemt meteen de vraag op: hoe kom je daaraan? Er staat tegenwoordig steeds meer op internet, onder andere op de site van hét gratis programma om met bladmuziek te werken: Musescore 3.

De nieuwste versie van dit fraaie programma stelt je in staat bestanden van de Musescore-site te openen en te bewerken. Met de ingebouwde midi-synthesizer kun je alle muziek zelfs in elk gewenst tempo afspelen en direct transponeren naar een andere toonsoort. Dat alles is echter nog maar het begin. Met Musescore bouwt iedereen zijn eigen partituren, variërend van muziek voor een enkele piano tot een compleet symfonieorkest. Van veel muziekvormen kent het programma de standaard-instrumentatie, zodat je direct met de juiste partijen aan de slag kunt. Je kunt echter ook je eigen combo samenstellen.

Is dat alles gebeurd, dan kun je muziek gaan invoeren. Dat kan via een midi-keyboard of een virtuele piano, maar ook via het gewone pc-toetsenbord waarbij Musescore allerlei slimme sneltoetsen biedt voor akkoorden en intervallen. Uiteraard kun je de muziek ook volop van allerlei soorten aanwijzingen, versieringen en tekst voorzien. Subliem!

©PXimport

Tip 02: Johnny Hoes

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Elke vorm van vooruitgang eist zijn eigen tol. Met de euro en de open binnengrenzen zijn we het vakantiegevoel van geklungel met vreemde muntjes en de mooie stempels in ons paspoort kwijtgeraakt. Tegenover het gemak van online winkelen staat kaalslag in winkelstraten en een overdaad aan bestelbusjes, en met de komst van digitale muziek raakten we het gezellige geblader door stapels of rijen lp-hoezen kwijt. Aan die eerste zaken kunnen we hier weinig doen, maar wat betreft de hoesjes kunnen we het verleden een beetje terughalen dankzij een programma als Album Art Downloader, kortweg AAD.

Waar veel algemene muziekbeheerprogramma’s en zelfs gespecialiseerde hoesjesprogramma’s in staat zijn om hoesjes op te halen van een handvol bronnen zoals Amazon, werkt AAD met een grote verzameling scripts voor onlinewinkels als Amazon en iTunes, muziekdiensten als LastFM en algemene zoekmachines als Bing of Google Images. Deze kun je tegelijk en naast elkaar gebruiken, zodat een zoekopdracht vrijwel zeker resultaat oplevert. Bovendien kun je de meegeleverde collectie scripts eenvoudig uitbreiden, bijvoorbeeld met een script speciaal voor singles.

Het zoeken kan op twee manieren: rechtstreeks op artiest of album, of in bulk door complete mapstructuren te doorzoeken. In dat laatste geval herken je de albums zonder hoesje eenvoudig aan een afwijkende kleur en deze kun je met één klik selecteren om er een zoekopdracht op los te laten. Voor elke zoekopdracht wordt een apart venster geopend en de gevonden hoesjes, boekjes en labels daarin kun je eenvoudig opslaan.

©PXimport

Tip 03: Filmisch

Geschikt voor: XP, Vista, 7, 8.x, 10, Linux

Liefhebbers van het aloude Windows Movie Maker waren teleurgesteld toen Microsoft de ondersteuning voor deze applicatie staakte. Weliswaar zou je met het onderdeel Foto’s van Windows 10 vergelijkbare dingen kunnen, maar daar kochten de liefhebbers weinig voor. De stap van Microsoft had echter ook zijn voordelen: het werd namelijk ineens aantrekkelijk om over te stappen op een alternatief product met meer en interessantere mogelijkheden, zoals ffDiaporama.

De reden dat we ffDiaporama makkelijk in het gebruik vinden, zit ‘m in het feit dat je met dit programma kinderlijk eenvoudig volautomatisch diashows maakt bestaande uit foto’s, video’s en overgangen. Da’s slechts een kwestie van bestanden selecteren en een uitvoerformaat kiezen. FfDiaporama doet de rest, waarbij je ook nog eens in realtime een preview van het eindproduct kunt bekijken.

Wie het programma op het niveau van drie sterren wil gebruiken (en dus iets meer in de techniek moet duiken), kan titels, clip-art en muziek toevoegen, maar ook allerlei filters op het beeld loslaten om het te corrigeren of creatief te lijf te gaan.

Wie nog een stapje verder wil gaan, kan uitgebreid sleutelen aan beeldovergangen, teksten en clip-art animeren, de uitsnede van beeld variëren voor een zogeheten Ken Burns-effect (naar de Amerikaanse documentairemaker wiens handelsmerk het is) en nog veel meer. Kortom: op elk niveau een waardig alternatief.

©PXimport

Tip 04: Op maat

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Hedendaagse breedbeeldschermen zijn geoptimaliseerd voor één of twee resoluties, maar kunnen er wel meestal meer weergeven, waaronder allerlei ‘ouderwetse’ 4:3-formaten. Er zijn trouwens ook nog genoeg schermen met die beeldverhouding in omloop.

Er zijn verschillende redenen om zo nu en dan van resolutie te willen wisselen. Sommige oude programma’s zijn bijvoorbeeld niet altijd makkelijk mooi in beeld te krijgen op een 4K-scherm met bijbehorende resolutie. Weliswaar is de situatie sinds Windows 10 sterk verbeterd, maar dan nog is er het vervelende feit dat bij het veranderen van resolutie al je pictogrammen geheel op eigen houtje een nieuwe positie innemen. Dat euvel is echter te verhelpen met DesktopOK. Dit handige portable programmaatje laat je eenvoudig pictogram-indelingen voor verschillende resoluties opslaan. Als je de pc met meerdere mensen gebruikt, kun je er zelfs allemaal je eigen favoriete indelingen op nahouden.

DesktopOK biedt daarnaast allerlei extra mogelijkheden, zoals het automatisch verbergen van pictogrammen zodat die mooie bureaublad-achtergrond écht tot zijn recht komt, een kleurmeter, snelle toegang tot allerlei systeemfuncties en wat alternatieven voor de standaard bedieningsfuncties van de muis. Tot slot is er voor gevorderden Windows Afstanden, waarmee je – zoals ooit in zeer oude Windows-versies – van alles naar je hand kunt zetten, bijvoorbeeld individuele lettertypen.

©PXimport

Tip 05: Tekenend

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

In Windows kennen we al sinds jaar en dag de app Speciale Tekens, waarmee je onder andere diakritische tekens en letters in vreemde schriftsoorten zoals Cyrillisch kunt vinden. Voor veel voorkomende tekens kent Windows bovendien vaak eenvoudig te onthouden samengestelde toetsen. Zo maak je met het dubbele aanhalingsteken (“) gevolgd door de letter a heel makkelijk de ä uit knäckebröd (en hoe de ö is gebakken is dan ook niet moeilijk te raden). Toch zijn al deze mogelijkheden erg mager. Ze voldeden toen een karakterset nog uit 256 tekens bestond, maar sinds dat aantal met een factor 256 is vergroot tot ruim 65.000 is grover geschut nodig. Dat vinden we in de vorm van het handige WinCompose. Nee, achter die naam gaat niet de nieuwe Beethoven schuil, maar een programma voor het op min of meer intuïtieve wijze samenstellen van veel van die exotische karakters.

WinCompose maakt standaard gebruik van de rechter-Alt-toets. Deze gebruik je niet in combinatie met andere toetsen, maar voorafgaand daaraan. Zo maak je met de rechter-Alt-toets gevolgd door het minteken en de v een pijl omlaag. Er zijn echter veel uitgebreidere toetscombinaties, vaak voorafgegaan door tweemaal de rechter-Alt-toets gevolgd door een tekst als ‘birthday cake’ voor een emoticon van een verjaardagstaart. Dat lijkt een omweg, maar werkt vaak sneller dan opzoeken. Overigens kun je ook eenvoudig combinaties als favoriet aanmerken of eigen combinaties definiëren.

©PXimport

Tip 06: iApparaat

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Met opeenvolgende versies van iOS is het weliswaar makkelijker geworden om iPads, -Pods en -Phones te beheren zonder het apparaat ooit aan een pc te koppelen, maar vaak is dat toch de snelste en soms zelfs de enige manier om het gewenste doel te bereiken. Een back-up maken in iCloud is bijvoorbeeld alleen mogelijk met voldoende (betaalde) opslagruimte, dus veel mensen doen dat liever lokaal. Ook voor het overzetten van (grote hoeveelheden) bestanden is een draadje ook vaak nog steeds het rapste transportmiddel. Maar ja, dat moet dan allemaal via het weinig elegante iTunes.

Gelukkig zijn er alternatieven zoals 3uTools. Dit programma biedt een breed scala aan gereedschappen voor de bezitter van elk iApparaat. Om te beginnen kun je er informatie over je apparaat mee opvragen. Dat kan natuurlijk ook op het ding zelf, maar nu kun je die ook op je pc opslaan. Echt prettig – zeker in vergelijking met iTunes – is 3uTools als het gaat om het importeren of exporteren van foto’s, video’s, muziek en boeken. Uiteraard beperkt het programma zich niet tot die bestandstypen. Ook data van andere apps kun je ermee overzetten naar de pc, bijvoorbeeld gesproken memo’s.

Voor zeer gevorderde en meer avontuurlijke gebruikers is het zelfs mogelijk je iApparaat te ‘jailbreaken’ en te voorzien van andere firmware om bijvoorbeeld websites die gebruikmaken van Flash te kunnen blijven openen.

©PXimport

Tip 07: Regiedebuut

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Het zal je niet zijn ontgaan dat de werelden van films en games steeds verder in elkaar schuiven. Traditionele filmmakers putten regelmatig uit de wereld van games en omgekeerd, en dat gebeurt niet alleen op het gebied van inhoud, maar ook op het gebied van technieken. Zo worden de levensechte animaties in zowel films als games steeds vaker gemaakt met een techniek die ‘motion capturing’ heet. Er zijn echter ook verschillen. Waar in een game alles live gebeurt, moet een animatiefilmer zijn virtuele scènes, lichten, camera’s, attributen en acteurs eerst zorgvuldig plaatsen en vervolgens de animatie beeld voor beeld laten uitrekenen. Met de grafische kwaliteit van de games van de afgelopen jaren kan dat ook anders, dacht men bij Valve, en dus ontwikkelde men Source Filmmaker. Dit is een geweldig uitgebreid animatieprogramma dat is gebaseerd op een zogeheten game-engine. Dat wil zeggen dat je alles wat je wilt maken in realtime kunt zien. Animaties kun je op elk moment stopzetten om vervolgens een lichtbron te verplaatsen of het hoofddeksel van een acteur aan te passen. Het programma beschikt bovendien over allerlei geautomatiseerde functies die de animator in spe werk uit handen nemen, bijvoorbeeld lipsynchronisatie en gezichtsanimatie.

Source Filmmaker is flink groot (zo’n 16 GB) vanwege de vele meegeleverde objecten en scènes, en je hebt Steam nodig om hem te kunnen downloaden.

©PXimport

Tip 08: Snijtafel

Geschikt voor: Windows Vista, 7, 8.x, 10, Linux, macOS

Het maken van animaties met Source Filmmaker is een leuke bezigheid, maar als je er een complete speelfilm mee wilt maken, zul je toch losse clips moeten monteren, nabewerken en indien nodig van aanvullend geluid en muziek moeten voorzien om een compleet eindproduct te krijgen. Dat geldt trouwens ook als je je vakantiefilmpjes wilt omtoveren tot avondvullende rolprent.

Voor het maken en bewerken van video zijn programma’s beschikbaar van zeer simpel (zoals het hiervoor besproken ffDiaporama) tot uiterst professioneel. In die laatste categorie valt Lightworks, dat in Hollywood kind aan huis is. “Hoe kan een professioneel programma gratis zijn?”, vraag je je wellicht af. Simpelweg door het aantal uitvoerformaten te beperken. Wie aan de slag gaat met de gratis versie van Lightworks krijgt vrijwel alle toeters en bellen van het commerciële product, maar kan zijn eindresultaat slechts exporteren als mp4-video in een resolutie van 720p – de laagste van de hd-resoluties. Dat is overigens nog altijd flink beter dan dvd-kwaliteit waar we jarenlang van smulden, dus beslist bruikbaar.

Als professioneel programma zit Lightworks boordevol geavanceerde functies zoals chromakey, professionele overgangen en beeldcorrectie, het live opnemen van voice-overs en het werken met beeld van meerdere camera’s. Alles wat je doet kun je bovendien in realtime bekijken. Uiteraard is Lightworks met zo veel mogelijkheden ook lastiger onder de knie te krijgen, maar op YouTube wemelt het van de tutorials.

©PXimport

Tip 09: Blijvend kijkgenot

Geschikt voor: Firefox, Chrome

Er bestaan heel wat programma’s en zelfs onlinediensten om filmpjes van YouTube te downloaden. Soms bieden ze nog een handvol andere sites zoals Vimeo of Facebook, maar dan houdt het ook wel op. Da’s jammer, want er is zo veel meer. Op vele duizenden sites worden dagelijks enorme aantallen nieuwe video’s gepost op elk denkbaar gebied en soms wil je zo’n filmpje gewoon hebben, bijvoorbeeld omdat hij zo mooi is, omdat je hem ergens wilt kunnen bekijken waar je geen internet hebt of – en dat gebeurt met name bij schokkende gebeurtenissen – omdat beelden soms op last van hogerhand of spontaan door de aanbieder weer offline worden gehaald. Wie de levende geschiedenis wil vastleggen, moet dus af en toe wat downloaden. Zonder twijfel de meest veelzijdige tool daarvoor is Video DownloadHelper, een browserplug-in voor Firefox en Google Chrome.

DownloadHelper kan van zichzelf met een gigantisch aantal sites uit de voeten. Als de plug-in eenmaal is geïnstalleerd, kun je rechtsklikken op het pictogram om via Ondersteunde Websites te achterhalen hoe gigantisch precies. Kom je op zo’n site op een pagina met video, dan licht het pictogram op ten teken dat er iets te downloaden valt, en vaak kun je ook nog kiezen uit meerdere formaten.

In sommige gevallen is een aanvullende download nodig (de plug-in waarschuwt als dat zo is) om video’s te kunnen verwerken. Daarnaast kun je een losse component downloaden om video’s direct of achteraf te converteren.

©PXimport

Tip 10: Verre reis

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

“U gaat een verre reis maken en komt daarbij een mysterieuze vreemdeling tegen.” Hoe vaak zou die zin al niet in een horoscoop hebben gestaan? De Amerikaanse illusionist en beroepsscepticus James Randi gaf ooit een groep studenten hun horoscoop en vroeg hoeveel van hen zichzelf in de tekst herkenden. Vrijwel iedereen zei ja. Daarna liet hij ze de kaartjes aan hun buurman of -vrouw geven. Grote hilariteit: ze bleken allemaal dezelfde tekst te hebben! Horoscopen zijn namelijk meestal zo algemeen (en positief!) geformuleerd dat iedereen er wel wat van zichzelf in herkent. Aan de andere kant: dat de maand waarin je geboren wordt van invloed is, is niet onwaarschijnlijk want ons lichaam maakt sommige hormonen aan op basis van de hoeveelheid daglicht.

Maar of je nu gelooft in horoscopen of niet, ermee spelen is een onderhoudende bezigheid, al was het maar om te zien of het toch niet een béétje klopt. En dan is er maar één programma dat met kop en schouders boven de rest van het aanbod uitsteekt, en dat is Planetdance. Werkelijk elk aspect van de edele kunst der astrologie zit wel in dit programma en omdat het van vaderlandse bodem is, wordt de uitleg van de diagrammen in gewone mensentaal ook nog eens keurig in het Nederlands gegeven. Je gaat een prachtig programma tegemoet!

©PXimport

Tip 11: Geheimschrift

Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10

Diep in de vorige eeuw circuleerden er allerlei recepten om geheime boodschappen door te geven. Zo kon je onzichtbaar schrijven met citroensap en de tekst zichtbaar maken door het papier te verwarmen. Hoewel dit soort recepten nog volop op internet te vinden is, gebruiken we tegenwoordig natuurlijk de pc als we iets willen delen dat voor anderen verborgen moet blijven. In onze communicatie met bijvoorbeeld onze bank gebruiken we daarvoor hoogwaardige encryptie, maar wie op een leukere manier geheimen wil opslaan en delen, kan dat doen met PC-Code, wat staat voor Picture Color Code.

In PC-Code kun je teksten kopiëren tot een lengte van zo’n 30 A4’tjes. Deze zullen standaard verborgen zijn omdat tekst- en achtergrondkleur beide wit zijn. Da’s uiteraard te simpel voor een geheime boodschap, dus moet de tekst worden versleuteld. Dat gebeurt met een klik op From Tekst to Picture. Er verschijnt nu een patroon van gekleurde blokjes dat we via het File-menu kunnen opslaan. Dat gebeurt in oudere versies van Windows in de map Pictures onder de programmamap, maar dat is tegenwoordig niet meer toegestaan, dus gebeurt dat in nieuwere Windows-versies standaard in een gelijknamige map onder c:\gebruikers\naam\appdata\local\virtualstore. Het pcc-bestand dat daar wordt opgeslagen is in feite een bmp-bestand, dat je dus eenvoudig kunt hernoemen om het vervolgens als afbeelding te delen of mailen. De ontvanger kan er weer een pcc-bestand van maken en het vervolgens met hetzelfde programma via From Picture to Tekst leesbaar maken.

©PXimport

Tip 12: Ingepakt

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Er bestaan vele formaten als het gaat om archiefbestanden. De eerste die grote bekendheid kreeg was het zip-bestand, installatiebestanden van Microsoft maken gebruik van het cab-formaat en zo zijn er nog tientallen voor verschillende besturingssystemen – en dan beperken we ons nog tot de meest gangbare.

Sinds geruime tijd is het rar-formaat het meest populaire formaat als het gaat om het delen van bestanden via internet (denk aan films, muziek en series via torrents en in nieuwsgroepen). Hoewel dit met meerdere programma’s kan worden verwerkt, is er maar één programma waarmee je onbeperkt van alle mogelijkheden van dit formaat kunt genieten, en dat is WinRar, het programma van de bedenkers van het formaat. Officieel is het programma weliswaar niet gratis, maar het is gewoon onbeperkt bruikbaar en je wordt alleen verzocht te betalen bij ‘structureel gebruik’, wat nogal breed kan worden uitgelegd.

Nu is de kans redelijk groot dat je WinRar al gebruikt, dus vanwaar dan toch deze aandacht? Omdat WinRar typisch zo’n programma is dat je maar zelden bijwerkt omdat het gewoon altijd doet wat het moet doen. Er is in een dll-bestand van derden echter een kwetsbaarheid gevonden bij het verwerken van bestanden in het zogeheten ace-formaat, waardoor kwaadwillenden bijvoorbeeld malware in de opstartmap van Windows konden plaatsen. In versie 5.70 van WinRar is dat niet langer mogelijk, dus is dit een goed moment om het oude exemplaar aan de kant te schuiven en over te stappen op de nieuwste versie van dit favoriete in- en uitpakprogramma met zijn vele geavanceerde mogelijkheden.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet te snel klikken

©PXimport

Open je dagelijks meerdere keren dezelfde webpagina's of webapps, dan is het handig om alles op één plek te bundelen. Een persoonlijk dashboard in je browser, via een extensie of een webapp, biedt precies dat: overzicht en snelheid. Zo'n dashboard opent automatisch bij het starten van je browser of bij een nieuw tabblad. Je bepaalt zelf waar je tools, links, feeds of widgets komen.

Nieuw tabblad

Vrijwel alle browsers laten je in zekere mate zelf bepalen wat je ziet bij het openen van een nieuw tabblad of bij het opstarten van de browser.

We nemen eerst Chrome als voorbeeld. Klik op het plusje Nieuw tabblad en vervolgens op het potloodicoon rechtsonder. In het bijbehorende venster kun je het thema aanpassen. Er is ook de optie Een afbeelding uploaden. Je kiest hier ook of je snelkoppelingen wilt tonen. Met het plusknopje op de pagina voeg je snelkoppelingen toe, en als je met de muis over een snelkoppeling beweegt, kun je deze bewerken of verwijderen. Je kunt ook Meest bezochte sites inschakelen om snel naar vaak bezochte pagina's te gaan.

De mogelijkheden in Firefox zijn vergelijkbaar. Klik rechtsonder een nieuw tabblad op het tandwielpictogram om de achtergrond aan te passen, eventueel met een eigen afbeelding. Je kunt snelkoppelingen, ook in meerdere rijen, activeren en met Snelkoppeling toevoegen extra links aanmaken. Via Meer instellingenbeheren stel je Nieuwe tabbladen in op bijvoorbeeld Lege pagina, voor wie het graag minimalistisch houdt.

Startpagina

Je kunt je browser meestal zo instellen dat bij het opstarten dezelfde pagina verschijnt als bij een nieuw tabblad, maar dat hoeft niet. We tonen kort hoe je dit instelt in Chrome en Firefox.

In Chrome ga je naar Instellingen / Bij opstarten. Daar kies je De pagina Nieuw tabblad openen, Doorgaan waar je gebleven was of Een specifieke pagina of reeks pagina's openen. Klik op Huidige pagina's gebruiken om alle momenteel geopende tabbladen opnieuw te openen bij het opstarten. Of kies Een nieuwe pagina toevoegen en geef een url op, ook een lokale html-pagina is mogelijk via file:///\<volledig\_pad>, bijvoorbeeld file:///C:/users/toon/mijndashboard.htm.

In Firefox regel je dit via Instellingen / Startpagina. Bij Startpagina en nieuwe vensters kies je Firefox-startpagina (standaard), Lege pagina of Aangepaste URL's. Hier kun je meerdere url's invoeren, gescheiden door een pijpje |. Je kunt ook kiezen voor Huidige pagina gebruiken of Bladwijzer gebruiken.

Wil je een eigen html-pagina met bijvoorbeeld eigen links, dan kun je deze aanmaken in Kladblok of Notepad++, al werkt het vaak eenvoudiger met Microsoft Word. Kies hier in het menu Beeld de optie Weblay-out bij Weergeven en bewaar de pagina via Opslaan als / Webpagina (*.htm, *.html) (zie kader Eigen dashboards).

Lees ook: Hoe gaan populaire browsers om met je privacy?

Tabliss

Met de standaardfuncties van je browser kun je het uiterlijk en de inhoud van een nieuw tabblad maar beperkt personaliseren. Wil je meer, dan heb je al snel een extensie of web-app nodig. We stellen een handvol van deze tools voor, elk met een eigen focus.

We beginnen met de gratis opensource-extensie Tabliss, voor Firefox- en Chromium-browsers.

Na je bevestiging is Tabliss meteen actief bij het openen van een tabblad of bij het starten van je browser. Je krijgt dan een aangepaste pagina te zien. Standaard wisselt de achtergrondfoto elk kwartier, met beelden uit de Unsplash-collectie. Via de knopjes onderaan in het midden kun je pauzeren of meteen naar de vorige of volgende foto gaan.

Beweeg je muis naar de linkerbovenhoek voor extra knoppen: één om widgets te tonen of te verbergen, en één voor een schermvullende foto.

Via het tandwielpictogram stel je alles verder in. Zo kun je andere fotobronnen kiezen of ook afbeeldingen uploaden. Je kiest uit zo'n 15 widgets, waaronder Weather en Quotes, die je allemaal verder kunt instellen. Er is ook een Todo-widget voor eenvoudig taakbeheer en een Quick links-widget voor eigen snelkoppelingen.

Tabliss gebruikt de synchronisatie van je browser om instellingen tussen apparaten te kopiëren, indien deze is geactiveerd en ook extensies worden gesynchroniseerd. Bij Chrome bijvoorbeeld doe je dit via Instellingen / Jij en Google, waar je ook Extensies inschakelt bij Gegevens synchroniseren.

Eigen dashboards

De eenvoudigste manier om een eigen browser-dashboard te maken, is wellicht een zelfgemaakte html-pagina. Hoe zo'n html-code voor een basisontwerp met links er bijvoorbeeld kan uitzien, zie je hieronder.

Je kunt dit uiteraard verder uitbreiden en verfraaien met html, css, JavaScript en JSON, zodat je bookmarks en instellingen lokaal in je browser worden opgeslagen. Via deze link vind je een eenvoudige, kant-en-klare html-pagina waarin je een achtergrondafbeelding (via een afbeeldings-url), versleepbare snelkoppelingen en rss-feeds kunt instellen. Voel je vrij om hier zelf verder aan te knutselen.

Wat gevorderde gebruikers kunnen ook een eigen dashboard hosten, bijvoorbeeld op basis van Dashy. Deze tool gebruikt een eenvoudig YAML-configuratiebestand waarmee je zelf indelingen, pictogrammen, groepen en functies bepaalt. Dashy werkt in je browser, als statische site of via een Docker-container.

Verwar deze tool trouwens niet met de browserextensie Dashy New Tab Dashboard (voor Chromium-browsers). Hiermee stel je een fraai dashboard samen met tegels die je zelf groepeert en van links voorziet.

Voorbeeld html-code voor een basisontwerp met links.

Momentum

Wanneer je de browserextensie Momentum installeert (voor Firefox en Chromium-browsers), kun je je aanmelden met een account, eventueel via Google of Apple, om je dashboardinstellingen met andere apparaten te synchroniseren. Zonder account blijven alle gegevens lokaal. Momentum is helaas alleen beschikbaar in het Engels.

Bij elk nieuw tabblad krijg je een mooie achtergrondfoto te zien, eventueel met instelbare achtergrondgeluiden, samen met een inspirerend citaat en een klok.

Linksonder open je het instellingenpaneel, waar je meteen merkt dat er veel opties zijn. Sommige vereisen extra machtigingen of helaas een Plus-account (circa 40 USD per jaar), bijvoorbeeld voor het uploaden van eigen foto's of het toevoegen van eigen citaten en taaklijsten.

Centraal staat het focusveld waarin je dagelijks één hoofddoel noteert, dat je bij elk nieuw tabblad telkens onder ogen krijgt. Via een ingebouwde site-blocker kun je specifieke sites van het type sociale media of nieuws tijdelijk laten blokkeren. Je kunt ook een eenvoudige todo-lijst toevoegen of integreren met tools als Todoist of Trello. Verder zijn er een instelbare zoekbalk, een linkbalk met snelkoppelingen naar je favoriete sites en verschillende widgets, onder meer voor het weer en citaten. Het is ook mogelijk om de eerstvolgende gebeurtenissen uit je gekoppelde Google-agenda te tonen.

Infinity New Tab

Ook het gratis Infinity New Tab is een browserextensie, bruikbaar in Firefox en Chromium-browsers. Standaard zie je een fraaie achtergrondfoto, inclusief een instelbare zoekbalk. Je kunt kiezen uit Bing, Google of DuckDuckGo, maar ook andere zoekmachines toevoegen. Daaronder verschijnt een reeks snelkoppelingen in tegelvorm naar populaire websites. Je kunt eigen snelkoppelingen toevoegen en de tegelindeling aanpassen, ook door ze te verslepen. Widgets als Weer, Taken, Notities en Geschiedenis verschijnen eveneens als tegels en kun je hier beheren en aanvullen. Via Toevoegen / Applicatie kun je nog andere widgets toevoegen.

Vind je al deze tegels wat te druk, dan schakel je tijdelijk over naar een soberdere weergave via Instellingen / Minimalistische modus. Ook de achtergrondfoto kun je uitgebreid instellen: je kiest uit diverse online bronnen, met focus op bepaalde kleuren of labels, of gebruikt eigen foto's. Je stelt ook een verversingsfrequentie in en kunt de foto dimmen of vervagen.

Meld je je aan bij Infinity (klik op het knopje rechtsboven en dan op Ik), dan bewaar je je instellingen online. Zo kun je data exporteren, importeren en synchroniseren tussen apparaten. Houd er rekening mee dat de Infinity-servers mogelijk op Chinese infrastructuur draaien.

Start.me

De focus van Start.me, beschikbaar voor Firefox- en Chromium-browsers, ligt sterk op informatie en overzicht. Je hebt hiervoor een account nodig en de bijbehorende extensie uit de Chrome Web Store. Wanneer je de tool de eerste keer opstart, doorloop je enkele stappen voor personalisatie, waarbij je je naam en land invult en aangeeft of de tool je browserfavorieten mag importeren.

Je eerste startpagina wordt automatisch aangemaakt. Naast een widget voor weer en nieuws (met instelbare rss-feeds) zie je hier thematisch gegroepeerde populaire sites en een aanpasbare zoekbalk. Via de knop +Widget toevoegen voeg je extra widgets toe, zoals Notities, Taken of Insluiten. Met die laatste toon je de inhoud van een webpagina of video via <embed>- of <iframe>-code.

Er zijn nog zo'n tien andere widgets, zoals Fotogalerij, Google Kalender, Google Taken en Aandelenkoersen, maar deze zijn enkel beschikbaar in de Pro-versie (24 euro per jaar). Deze versie verwijdert ook advertenties en laat je een onbeperkt aantal startpagina's aanmaken. De gratis versie beperkt je tot drie. Je kunt een pagina volledig zelf opbouwen of starten vanuit een sjabloon, met keuze uit ongeveer 190 thema's. Elke pagina verschijnt dan als een tabblad binnen de startpagina.

Symbaloo

Met Start.me benaderen we al de pure online startpagina's: webdiensten waarmee je een gepersonaliseerde openingspagina maakt met snelkoppelingen, feeds en widgets, waarbij alles via je account in de cloud wordt opgeslagen en geladen. Typische voorbeelden zijn Protopage en Symbaloo, die beide (ook) zonder browserextensie werken. We lichten kort deze laatste toe.

Je maakt eerst een gratis account aan zodat je instellingen online bewaard en gesynchroniseerd worden. Daarna begin je met een leeg raster of kies je uit enkele kant-en-klare sjablonen. Elk vakje is een tegel die je zelf toevoegt, met een url, kleur en pictogram naar keuze. Deze tegels groepeer je in zogeheten webmixen, elk rond een ander thema. Je kunt je webmixen ook delen met anderen.

Symbaloo biedt bovendien een online bibliotheek met duizenden thematische webmixen die je meteen kunt toevoegen en aanpassen. Er zijn ook browserextensies beschikbaar om de tool verder uit te breiden.

Symbaloo blijkt vooral populair in het onderwijs, maar uiteraard kunnen zulke startpagina's ook handig zijn voor thuis of op kantoor. In de gratis versie kunnen advertenties opduiken, maar betaalde abonnementen schakelen deze uit.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar betaalbare slimme verlichting voor jouw woonkamer of tuin? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Philips Hue White and Color Ambiance Festavia

Met dit slimme lichtsnoer van twintig meter kun je een tuin of kamer sfeervol verlichten. Vanuit de Philips Hue-app stuur je de 250 leds aan. Bepaal welke kleuren en scènes je wilt weergeven, waarbij je fraaie tinten in elkaar laat overlopen. Pas verder het dimniveau en de helderheid aan. Dankzij de lengte creëer je opvallende effecten op de gevel of binnenmuur. Daarnaast hang je het snoer net zo makkelijk in een flinke kerstboom. De zwarte kabel valt in dat geval niet op. De configuratie is niet moeilijk, want het verlichtingssysteem communiceert via bluetooth rechtstreeks met een smartphone.

Je kunt de Philips Hue White and Color Ambiance Festavia ook op een geschikte bridge aansluiten. Dat heeft als voordeel dat je de lampjes overal op afstand kunt bedienen. Bovendien laat je de lampjes eventueel met andere slimme apparaten samenwerken. Je gebruikt de lichtslinger zowel binnen als buiten, want de leds zijn weerbestendig. Naast deze uitvoering van twintig meter is er tegen een meerprijs ook een lichtslinger van veertig meter (500 leds) te koop.

Philips Hue White GU10 (2-pack)

Deze slimme spotjes zijn een goed alternatief voor 'domme' ledspots of energieslurpende halogeenlampjes. Ze passen in een standaard GU10-fitting, waardoor je alle oude ledspots een-op-een kunt vervangen. Zeker wanneer je meerdere lampjes combineert, is de opbrengst van 400 lumen per stuk behoorlijk fel. De kleurtemperatuur voor wittinten loopt tot 2700 kelvin. Deze lamp ondersteunt geen kleurenweergave.

De Philips Hue White GU10 communiceert via bluetooth met de Philips Hue-app op je smartphone. Selecteer vervolgens de gewenste helderheid of kies een mooie lichtscène. Zo bevat de app schema's die je helpen om je beter te concentreren of te relaxen. Houd er wel rekening mee dat het bereik van bluetooth beperkt is. Als je de slimme ledspots alsnog vanaf elke plek wilt bedienen, kun je de Philips Hue Bridge overwegen. Hierop sluit je tot vijftig geschikte lampen aan. Je hebt dan ook toegang tot meer functies, zoals geofencing. Kom je 's avonds bijvoorbeeld laat thuis, dan springen de ledspots vanzelf aan.

WiZ A60 (2-pack)

Gebruik deze betaalbare verlichtingsset voor bestaande lampen. Je draait de E27-fitting gewoon in de armatuur van bijvoorbeeld een vloer-, bureau- of tafellamp. Via de WiZ Connected-app verbind je beide peertjes rechtstreeks met jouw wifi-netwerk. Het gebruik van een bridge is dus niet nodig, terwijl je de lampen vanaf overal ter wereld kunt bedienen. Is er geen draadloos netwerk beschikbaar? Geen probleem, want als alternatief stuur je ze via een bluetooth-verbinding aan.

In de app kies je tussen zo'n zestien miljoen kleuren, al kun je ook een warme wittint selecteren. Ook kun je effecten en routines instellen. De lichtsterkte van 806 lumen is voor een doorsnee (woon)kamer ruimschoots voldoende. Nuttig om te weten is dat dit WiZ-product met verschillende smarthomeplatformen overweg kan, waaronder Google Home en Apple HomeKit. Je schaft de twee E27-lampen tegen een kleine meerprijs eventueel inclusief afstandsbediening aan. Hiermee switch je eenvoudig tussen vier vooraf geprogrammeerde scènes en dim de verlichting.

Lees ook: 10 vragen over slimme verlichting

Twinkly Light Tree 3D

Deze lichtgevende kerstboom maakt van jouw tuin een heuse bezienswaardigheid. Met een mast en haringen zet je de slinger met 750(!) ledlampjes stevig vast. Prik vervolgens de bijgesloten stekker in het stopcontact om deze vier meter hoge kerstboom te verlichten. Je kunt als alternatief ook een uitvoering van drie meter of zelfs zes meter kopen. Het product voldoet aan de eisen van de IP44-norm en kan een spatje regen dus prima verdragen.

Zodra de mast eenmaal staat, gebruik je de Twinkly-app op je smartphone om de verlichting te configureren. Dat werkt via een rechtstreekse bluetooth- of wifiverbinding. Je hebt hierbij keuze tussen alle kleuren van de regenboog, maar je kunt desgewenst ook voor warm wit licht kiezen. In de app staan er tientallen fraaie (knipperende) lichteffecten voor je klaar. Bovendien creëer je eventueel ook eigen effecten. Vind je de lampjes te fel, dan verlaag je de helderheid ervan. Stel verder een tijdschema in. Een leuke optie is dat de Light Tree 3D optioneel met andere Twinkly-verlichtingssystemen samenwerkt.

TP-Link Tapo L630 (4-pack)

Voeg met dit prijsvriendelijke 4-pack in één klap kleurenverlichting toe aan bijvoorbeeld je plafond of keuken. Wie niet zoveel lampjes nodig heeft, kan ook een 2-pack overwegen. De TP-Link Tapo L630 heeft een gangbare GU10-fitting, waardoor je oude spotjes in huis eenvoudig kunt vervangen. In de behuizing bevindt zich een wifi-adapter. Hierdoor verbind je de lampen rechtstreeks met het draadloze thuisnetwerk. In tegenstelling tot veel andere slimme verlichtingssystemen heb je dus geen bridge of basisstation nodig.

De kleurtemperatuur loopt van 2200 tot 6500 kelvin, zodat je volop kunt variëren tussen koele en warme wittinten. Verder stel je net zo makkelijk een vrolijk kleurtje in, want je hebt keuze tussen zestien miljoen kleuren. De GU10-spotjes ondersteunen een behoorlijke lichtsterkte van maximaal 350 lumen, maar je kunt ze naar behoefte dimmen. Handig is dat je in de TP-Link Tapo-app desgewenst diverse schema's instelt. Op die manier springt de verlichting 's avonds vanzelf aan. Het is zelfs mogelijk om de lampen af te stemmen op de zonsopgang en -ondergang. Even geen smartphone bij de hand? Geen probleem, want je bedient de Tapo L630 net zo makkelijk met je stem. Dat werkt via Amazon Alexa of Google Assistent.