Ken je die quizzen op de radio nog waarbij de luisteraar na het beluisteren van (een stukje) intro een bepaald liedje moest raden? Zo'n muziekquiz kun je met ook met vrienden spelen, maar dan nog een stukje moeilijker! Het enige dat je nodig hebt is het gratis programma Audacity en wat op internet verkrijgbare multitrack-audiobestanden.

Oké, we geven het toe, de auteur van dit artikel is gek van pubquizzen en heeft al meerdere collega’s van de redactie met deze hobby aangestoken. Dus een waarschuwing vooraf: het kan verslavend zijn!

01 Multitrack

Een echte muziekliefhebber herkent een nummer al na een paar tonen. Hoe leuk is het dan om op basis hiervan een leuke quiz te maken voor een avondje muziekplezier. En we maken het een stapje moeilijker door niet alle instrumenten te laten horen.

Hiervoor gebruiken we multitrack-audiobestanden. Dit zijn muziekfiles waarin meerdere instrumenten afzonderlijk op aparte stereotracks zijn opgenomen. Dat zijn natuurlijk niet bestanden die je dagelijks gebruikt. Sterker nog: dergelijke bestanden zijn normaliter alleen voor gebruik door bijvoorbeeld geluidsstudio’s. Maar als je op internet goed zoekt op de term ‘multitrack audio’ of ‘isolated tracks’, dan kom je toch wat materiaal tegen waarvan je niet verwacht dat dit te downloaden valt. Ook op

kun je diverse losse audiofragmenten van bekende popnummers vinden. In die gevallen vind je een losse track van bijvoorbeeld alleen een basgitaar, drumpartij of keyboards. Die opnamen zijn zelfs van het originele muziekstuk, wat het geheel nog interessanter maakt. Niet alleen voor een muziekquiz, maar ook als je fan bent van een bepaalde artiest of graag muziek wilt leren spelen. Met de afzonderlijke tracks kun je zonder afleiding van de omringende instrumenten precies horen hoe iets wordt gespeeld. Multitrack-audiobestanden worden aangeboden in het ogg-vorbis codecformaat en dragen de extensie .mogg.

02 Inhoud van multitrack openen

Er zijn niet veel gratis audioprogramma’s die overweg kunnen met multitrack-audio. Audacity is een digitale audioduizendpoot dat dat wel kan. Er zijn versies voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Installeer de software en open het gedownloade mmog-bestand via het menu Bestand / Openen. Het openen van het bestand duurt even, omdat Audacity eerst alle afzonderlijke tracks uit het hoofdbestand splitst. Sommige mmog-bestanden bevatten zo’n vijf of zes afzonderlijke instrumententracks. Een gemiddeld muzieknummer heeft doorgaans veel meer instrumenten, en om die reden zul je bij sommige audiosporen ook meerdere instrumenten horen; het is niet altijd mogelijk om een instrument compleet te isoleren. Over het algemeen zijn de drums, basgitaar en de stemmen wel apart te beluisteren. Maar dat is een kwestie van uitproberen, van tevoren kun je dat niet zien, het bestand moet je dus altijd eerst openen in Audacity om de afzonderlijke kanalen te kunnen afluisteren.

©PXimport

03 Stereotrack

Als je je mogg-bestand in Audacity hebt geopend, zie je direct hoeveel verschillende audiosporen het bestand bevat. Audacity splitst automatisch ieder audiospoor in een linker- en rechterkanaal, oftewel twee keer mono. Heb je een bestand geopend met zes afzonderlijke audiosporen, dan zie je er in Audacity dus 12. Gelukkig groepeert Audacity de kanalen wel bij elkaar en het is eenvoudig om de twee mono-sporen samen te voegen tot één stereotrack. Dat doe je als volgt: klik bij het bovenste audiospoor van de groep van twee op het kleine zwarte pijtje naar de naam van het audiobestand en kies uit het menu voor de optie Stereotrack maken. Een stereotrack klinkt net even wat ruimtelijker dan een afzonderlijk mono-track.

©PXimport

Drums, drums en nog eens drums

©PXimport

04 Sporen afluisteren

Een mogg-bestand bevat de verschillende audiokanalen, maar je kunt nergens uit aflezen welk kanaal welk instrument bevat. Dat kan alleen maar als je het afzonderlijke spoor afspeelt. In Audacity kun je je gekozen spoor geïsoleerd (solo) afspelen. Dat doe je eenvoudig door aan de linkerkant bij het audiospoor op de knop Solo te klikken. Alle andere sporen worden dan automatisch gedempt.

Met het afspelen van een solo-track wordt het pas echt leuk. Vooral als je fan bent van een bepaalde muzikant en precies wilt kunnen horen hoe hij of zij speelt, want dat kun je nu goed hoeren. Dat geldt overigens ook voor de zangpartijen: vaak hoor je dan nog wat grappige dingen die in de uiteindelijke mix nooit te horen zijn, zoals een zucht of een kuchje, of net even een andere manier van zingen omdat er geen achtergrondkoortjes te horen zijn. Kortom: voor echte fans van een bepaalde band of muzikant kan dit leuke inzichten opleveren.

©PXimport

05 Remixen

Met de afzonderlijke audiosporen zijn nog veel meer leuke dingen te doen. Als je van audiobewerking en muziek houdt, kun je aan de hand van de verschillende audiotracks een complete remix maken. Je pakt dan de vocal-tracks van één nummer, de drumpartij van een ander nummer en weer van een ander nummer de keyboardpartij. In Audacity kun je ieder spoor los opslaan als een audiobestand, en die sporen daarna samenvoegen in een nieuw project. Een enkel audiospoor exporteren doe je als volgt: selecteer het spoor dat je wilt opslaan en kies vervolgens voor Bestand / Geselecteerde audioexporteren. Audacity kan je audiotrack opslaan in verschillende bestandsformaten, onder meer wav, mp en ogg-vorbis.

©PXimport

06 Muziekquiz

Met de genoemde mogelijkheden in Audacity in combinatie met een multitrack-audiobestand kun je zelf voor Leo Blokhuis spelen, bijvoorbeeld met vrienden of familie. Het leuke van multitrack-audio is namelijk dat je ook tijdens het afspelen afzonderlijke audiosporen aan en uit kunt zetten. Als je een ‘raad het liedje’-quiz wilt spelen, begin je bijvoorbeeld eerst met de baslijn, vervolgens laat je een ritmegitaar meelopen, daarna een leadgitaar et cetera. Hoe eerder het nummer op basis van zo min mogelijk instrumenten wordt geraden, des te meer punten die je kunt verdienen.

Om telkens een audiospoor in te schakelen in Audacity tijdens het afspelen, kies je eerst voor het audiospoor dat je als eerste wilt afspelen. Selecteer die en klik op de knop Solo, aan de linkerkant. Druk nu op de afspeelknop in de bovenbalk. Alle andere tracks zijn nu gedempt, alleen je gekozen spoor wordt afgespeeld. Om een tweede instrument bij te voegen, klik je op de Dempen-knop voor die track (die ingedrukt was). De stappen herhaal je net zo lang tot alle instrumenten van het nummer worden afgespeeld of tot het liedje geraden is.

©PXimport

07 Tracks benoemen

Als je een multitrack-audiobestand voor de eerste keer opent, kun je niet zien welke track welk instrument vertegenwoordigt. Daarvoor moet je iedere track altijd even solo afluisteren. Gelukkig heeft Audacity wel de mogelijkheid om de individuele tracks van een eigen naam te voorzien, zodat je zelf iedere track een makkelijk te identificeren naam kunt geven. Hernoemen van een audiospoor doe je als volgt: klik aan de linkerzijde van de track net naast het kruisje op de naam van het bestand en kies uit het menu voor Naam. Het gekozen spoor geef je nu een eigen naam, bijvoorbeeld Basgitaar.

©PXimport

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!