Zo maak je zelf een muziekquiz
Ken je die quizzen op de radio nog waarbij de luisteraar na het beluisteren van (een stukje) intro een bepaald liedje moest raden? Zo'n muziekquiz kun je met ook met vrienden spelen, maar dan nog een stukje moeilijker! Het enige dat je nodig hebt is het gratis programma Audacity en wat op internet verkrijgbare multitrack-audiobestanden.
Oké, we geven het toe, de auteur van dit artikel is gek van pubquizzen en heeft al meerdere collega’s van de redactie met deze hobby aangestoken. Dus een waarschuwing vooraf: het kan verslavend zijn!
01 Multitrack
Een echte muziekliefhebber herkent een nummer al na een paar tonen. Hoe leuk is het dan om op basis hiervan een leuke quiz te maken voor een avondje muziekplezier. En we maken het een stapje moeilijker door niet alle instrumenten te laten horen.
Hiervoor gebruiken we multitrack-audiobestanden. Dit zijn muziekfiles waarin meerdere instrumenten afzonderlijk op aparte stereotracks zijn opgenomen. Dat zijn natuurlijk niet bestanden die je dagelijks gebruikt. Sterker nog: dergelijke bestanden zijn normaliter alleen voor gebruik door bijvoorbeeld geluidsstudio’s. Maar als je op internet goed zoekt op de term ‘multitrack audio’ of ‘isolated tracks’, dan kom je toch wat materiaal tegen waarvan je niet verwacht dat dit te downloaden valt. Ook op
kun je diverse losse audiofragmenten van bekende popnummers vinden. In die gevallen vind je een losse track van bijvoorbeeld alleen een basgitaar, drumpartij of keyboards. Die opnamen zijn zelfs van het originele muziekstuk, wat het geheel nog interessanter maakt. Niet alleen voor een muziekquiz, maar ook als je fan bent van een bepaalde artiest of graag muziek wilt leren spelen. Met de afzonderlijke tracks kun je zonder afleiding van de omringende instrumenten precies horen hoe iets wordt gespeeld. Multitrack-audiobestanden worden aangeboden in het ogg-vorbis codecformaat en dragen de extensie .mogg.
Legaal of illegaal? Multitrack-audiobestanden zijn in de meeste gevallen nooit door een artiest of studio uitgebracht. Hoe kan het dan toch dat je dergelijke bestanden op internet vindt? Dat is grotendeels te danken aan de muziekgame Rock Band. Om ieder instrument afzonderlijk in dit spel te kunnen naspelen, wordt gebruikgemaakt van officiële audiotracks van studiokwaliteit. De afzonderlijke instrumententracks en stemmen zijn ‘uit elkaar getrokken’ en op individuele sporen gezet. Vaak wordt gebruikgemaakt van de master-tapes uit van de studio’s zelf. De maker van Rock Band betaalt de artiesten daar netjes royalty’s voor. Slimme hackers hebben de mogg-bestanden de Rock Band-serie echter geript en online gezet. Dat is natuurlijk illegaal, maar toch kun je (als je goed zoekt) deze bestanden eenvoudig uit diverse fora downloaden. Op YouTube vind je van sommige populaire bands uit de jaren 80 en 90 (bijvoorbeeld Toto, The Police en Queen) ook multitrack-files, waarbij je dan een enkel instrument kunt afluisteren. Sommige van die tracks staan er al jaren op, dus waarschijnlijk wordt dit door de artiest of de platenmaatschappij gedoogd. Via verschillende tools kun je video’s van YouTube downloaden en als audiobestand opslaan. Bijvoorbeeld via de tool 4K Video Downloader.
02 Inhoud van multitrack openen
Er zijn niet veel gratis audioprogramma’s die overweg kunnen met multitrack-audio. Audacity is een digitale audioduizendpoot dat dat wel kan. Er zijn versies voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Installeer de software en open het gedownloade mmog-bestand via het menu Bestand / Openen. Het openen van het bestand duurt even, omdat Audacity eerst alle afzonderlijke tracks uit het hoofdbestand splitst. Sommige mmog-bestanden bevatten zo’n vijf of zes afzonderlijke instrumententracks. Een gemiddeld muzieknummer heeft doorgaans veel meer instrumenten, en om die reden zul je bij sommige audiosporen ook meerdere instrumenten horen; het is niet altijd mogelijk om een instrument compleet te isoleren. Over het algemeen zijn de drums, basgitaar en de stemmen wel apart te beluisteren. Maar dat is een kwestie van uitproberen, van tevoren kun je dat niet zien, het bestand moet je dus altijd eerst openen in Audacity om de afzonderlijke kanalen te kunnen afluisteren.
©PXimport
03 Stereotrack
Als je je mogg-bestand in Audacity hebt geopend, zie je direct hoeveel verschillende audiosporen het bestand bevat. Audacity splitst automatisch ieder audiospoor in een linker- en rechterkanaal, oftewel twee keer mono. Heb je een bestand geopend met zes afzonderlijke audiosporen, dan zie je er in Audacity dus 12. Gelukkig groepeert Audacity de kanalen wel bij elkaar en het is eenvoudig om de twee mono-sporen samen te voegen tot één stereotrack. Dat doe je als volgt: klik bij het bovenste audiospoor van de groep van twee op het kleine zwarte pijtje naar de naam van het audiobestand en kies uit het menu voor de optie Stereotrack maken. Een stereotrack klinkt net even wat ruimtelijker dan een afzonderlijk mono-track.
©PXimport
Drums, drums en nog eens drums
Bij veel uit de game Rock Band afkomstige mogg-bestanden vind je meerdere drumtracks terug. Dat komt omdat het doel van het spel is een bepaald instrument zo precies mogelijk na te spelen om de meeste punten te halen. Een drumstel is het enige instrument dat uit meerdere ‘sub’-instrumenten bestaat: basdrum, snaredrum, hi-hat, bekkens en tomtoms. Al deze individuele instrumenten kunnen via het drumstel uit Rock Band worden nagespeeld en de game houdt precies bij wanneer op welke drum wordt geslagen. In Audacity kun je – als je dat wilt – alleen de hihat, snaredrum of basdrum afzonderlijk afspelen. De afzonderlijke bekkens zijn doorgaans opgenomen in het audiospoor van de hihat.
©PXimport
04 Sporen afluisteren
Een mogg-bestand bevat de verschillende audiokanalen, maar je kunt nergens uit aflezen welk kanaal welk instrument bevat. Dat kan alleen maar als je het afzonderlijke spoor afspeelt. In Audacity kun je je gekozen spoor geïsoleerd (solo) afspelen. Dat doe je eenvoudig door aan de linkerkant bij het audiospoor op de knop Solo te klikken. Alle andere sporen worden dan automatisch gedempt.
Met het afspelen van een solo-track wordt het pas echt leuk. Vooral als je fan bent van een bepaalde muzikant en precies wilt kunnen horen hoe hij of zij speelt, want dat kun je nu goed hoeren. Dat geldt overigens ook voor de zangpartijen: vaak hoor je dan nog wat grappige dingen die in de uiteindelijke mix nooit te horen zijn, zoals een zucht of een kuchje, of net even een andere manier van zingen omdat er geen achtergrondkoortjes te horen zijn. Kortom: voor echte fans van een bepaalde band of muzikant kan dit leuke inzichten opleveren.
©PXimport
05 Remixen
Met de afzonderlijke audiosporen zijn nog veel meer leuke dingen te doen. Als je van audiobewerking en muziek houdt, kun je aan de hand van de verschillende audiotracks een complete remix maken. Je pakt dan de vocal-tracks van één nummer, de drumpartij van een ander nummer en weer van een ander nummer de keyboardpartij. In Audacity kun je ieder spoor los opslaan als een audiobestand, en die sporen daarna samenvoegen in een nieuw project. Een enkel audiospoor exporteren doe je als volgt: selecteer het spoor dat je wilt opslaan en kies vervolgens voor Bestand / Geselecteerde audio exporteren. Audacity kan je audiotrack opslaan in verschillende bestandsformaten, onder meer wav, mp en ogg-vorbis.
©PXimport
06 Muziekquiz
Met de genoemde mogelijkheden in Audacity in combinatie met een multitrack-audiobestand kun je zelf voor Leo Blokhuis spelen, bijvoorbeeld met vrienden of familie. Het leuke van multitrack-audio is namelijk dat je ook tijdens het afspelen afzonderlijke audiosporen aan en uit kunt zetten. Als je een ‘raad het liedje’-quiz wilt spelen, begin je bijvoorbeeld eerst met de baslijn, vervolgens laat je een ritmegitaar meelopen, daarna een leadgitaar et cetera. Hoe eerder het nummer op basis van zo min mogelijk instrumenten wordt geraden, des te meer punten die je kunt verdienen.
Om telkens een audiospoor in te schakelen in Audacity tijdens het afspelen, kies je eerst voor het audiospoor dat je als eerste wilt afspelen. Selecteer die en klik op de knop Solo, aan de linkerkant. Druk nu op de afspeelknop in de bovenbalk. Alle andere tracks zijn nu gedempt, alleen je gekozen spoor wordt afgespeeld. Om een tweede instrument bij te voegen, klik je op de Dempen-knop voor die track (die ingedrukt was). De stappen herhaal je net zo lang tot alle instrumenten van het nummer worden afgespeeld of tot het liedje geraden is.
©PXimport
07 Tracks benoemen
Als je een multitrack-audiobestand voor de eerste keer opent, kun je niet zien welke track welk instrument vertegenwoordigt. Daarvoor moet je iedere track altijd even solo afluisteren. Gelukkig heeft Audacity wel de mogelijkheid om de individuele tracks van een eigen naam te voorzien, zodat je zelf iedere track een makkelijk te identificeren naam kunt geven. Hernoemen van een audiospoor doe je als volgt: klik aan de linkerzijde van de track net naast het kruisje op de naam van het bestand en kies uit het menu voor Naam. Het gekozen spoor geef je nu een eigen naam, bijvoorbeeld Basgitaar.
©PXimport
