Een warmtepomp een milieuvriendelijke oplossing voor klimaatbeheersing. Zo'n systeem helpt de verwarmingskosten te drukken en de CO2-uitstoot met 50 procent te verminderen. Er zijn twee typen om uit te kiezen: de split warmtepomp of de monoblock warmtepomp. Er bestaat nogal wat verwarring over de verschillen. Daar brengen we nu verandering in.
Wie wil overstappen op een warmtepomp, staat voor de keuze: een splitsysteem of een monoblock warmtepomp. Wat is het verschil? En hoe neem ik de juiste beslissing? In dit artikel komen de volgende punten aan de orde:
- Hoe werkt een warmtepomp?: Energie uit de buitenlucht verwarmt via een koudemiddel het water voor je verwarming.
- Voor- en nadelen van monoblock: Eenvoudige installatie, geen speciale certificaten nodig, maar duurder en moeilijker te onderhouden.
- Voor- en nadelen van split: Goedkoper en compacter, maar complexere installatie en kans op rendementsverlies bij lange leidingen.
Zo werken warmtepompen
Alle lucht/waterwarmtepompen onttrekken hun energie uit de buitenlucht en verwarmen daarmee het water van de cv-installatie. Op die manier kunnen de lage-temperatuurradiatoren of de vloerverwarming het binnen gezellig warm houden.
Voor we het verschil tussen monoblock en split uitleggen, moet je weten dat in de warmtepomp de warmte wordt getransporteerd via een koudemiddel (ook wel koelmiddel of koelvloeistof genoemd). Misschien is dit een ietwat vreemde naam, omdat deze vloeistof in dit geval vooral warmte transporteert.
Dit koudemiddel circuleert in een gesloten circuit in de warmtepomp en komt nooit rechtstreeks in contact met het cv-water. Deze vloeistof is speciaal ontwikkeld om energie te transporteren. Kenmerkend voor ieder koudemiddel is het lage kookpunt. Dit is de temperatuur waarop dit koudemiddel overgaat van vloeibaar in gas, verdampt dus.
Tegenwoordig is propaan erg populair als koudemiddel, dat verdampt bij -42 graden Celsius. Wanneer het bijvoorbeeld buiten 5 graden is, zal dit propaan heel snel verdampen. Die damp wordt in de warmtepomp samengeperst door een compressor. Door de druk te verhogen stijgt de temperatuur van dit koudemiddel. Dit warme gas wordt naar een condensor geleid om zijn warmte over te dragen aan het afgiftesysteem, bijvoorbeeld de vloerverwarming. Ten slotte wordt de druk van het koudemiddel opnieuw verlaagd, waardoor het koudemiddel afkoelt en opnieuw vloeibaar wordt. Zo kan de cyclus opnieuw beginnen.
Lees ook: Hoeveel vermogen moet een warmtepomp voor jouw woning hebben?
De monoblock warmtepomp
Een monoblock warmtepomp bestaat uit één unit die buiten het huis staat. Daarin zitten alle componenten: de compressor, het besturingssysteem, de verdamper, de warmtewisselaar en het koudemiddel. Alleen de warmwaterboiler bevindt zich in het huis. De installateur hoeft alleen de elektrische aansluiting te maken en de wateraansluitingen aan de achterkant van de warmtepomp.
De installateur hoeft ook geen zogeheten F-gaskwalificaties te hebben. Dat is een opleiding en een certificaat die vereist zijn om met gassen te werken die schadelijk zijn voor het milieu. Het koudemiddel zit al in de unit en de installateur hoeft daar niets aan te doen.
Propaan, water en antivries
Moderne monoblocks gebruiken bijvoorbeeld het milieuvriendelijkere koelmiddel R290 (propaan), waardoor het cv-water kan worden verwarmd tot ongeveer 75 graden. In tegenstelling tot een split-systeem zijn de leidingen die naar binnen in de woning lopen niet gevuld met koudemiddel, maar met water. In de leiding tussen de monoblock en de binneninstallatie stroomt water eventueel gemengd met glycol (antivries).
Er wordt gebruikgemaakt van voorgeïsoleerde waterleidingen die ongeveer 20 centimeter onder het vorstniveau worden gelegd.
Het volledige proces van warmte onttrekken aan de buitenlucht en overdragen aan de cv-installatie gebeurt in de buitenunit. Monobloc-apparaten zijn akoestisch en thermisch prima geïsoleerd. Dit alles maakt dat een monoblock meestal iets duurder is dan een split-systeem. Naar en door een monoblock stroomt wel water en dat kan bij uitval wel bevriezen. Daarom zijn de apparaten voorzien van een anti-vorstbeveiliging om te voorkomen dat de warmtepomp en de leidingen schade oplopen door interne ijsvorming.
©Tomasz Zajda - stock.adobe.com
Voor de installatie van een monoblock warmtepomp heeft de monteur geen F-gaskwalificatie nodig.
Voordelen van een monoblock
Eenvoudigere installatie
Heeft vaak een groter verdamp-oppervlak en kan dus efficiënter energie uit de buitenlucht halen.
De leidingen van het koudemiddel zijn korter, waardoor het koelmiddel een hogere temperatuur kan bereiken.
Esthetischer, in bepaalde gevallen kun je zelfs een apparaat bestellen met een kleur die past bij de gevel van het gebouw.
Alles wat geluid maakt, staat buiten.
Wordt volledig in de fabriek voorgemonteerd, dus geen risico op lekkage van het koelsysteem.
Minder risico op fouten door de installateur.
De installateur hoeft geen F-gascertificaat te hebben.
Ruimtebesparing omdat er alleen buiten een unit staat.
Weten welke warmtepomp bij jou past?
Doe de check op Kieskeurig.nl en je weet het binnen 5 minuten!
Nadelen van een monoblock
Grotere buitenunit, 1 tot 1,5 meter hoog en tot 1,30 meter de grond in
Iets duurder
Moeilijker om te onderhouden, want alle componenten zitten in de behuizing. Om daarbij te kunnen moet je verschillende panelen demonteren.
Bovenaan de werking van een split-systeem, daaronder de monoblock warmtepomp.
De split warmtepomp
Een split-warmtepomp is de combinatie van een buitenunit en een binnenunit. De binnenunit staat meestal in de bijkeuken, garage of stookruimte. Een condensor of verdamper verzamelt alle warmte uit de lucht.
In de buitenunit zit ook een compressor die het koelmiddel onder druk zet, waardoor de temperatuur stijgt. Hierdoor verdampt het koudemiddel in het circuit. Het gas van het koudemiddel gaat dan naar binnenunit in huis. In de binnenunit zitten een warmtewisselaar en een circulatiepomp. Daar wordt het hete gas gebruikt om het water van de cv-installatie te verwarmen. Vaak bevat de binnenunit ook de warmwaterboiler.
In het geval van gesplitste warmtepompen kunnen de leidingen en kanalen die de binnen- en buitenunits verbinden enig warmteverlies veroorzaken, wat de efficiëntie van het hele systeem kan beïnvloeden. Splitsystemen zijn een optie voor complexe installaties, omdat ze tot 75 meter van het huis kunnen worden geïnstalleerd. In de leidingen tussen de buiten- en de binnenunit stroomt geen water, maar koudemiddel. Dat kan nooit bevriezen, zelfs als de warmtepomp uitvalt.
Voordelen van een splitsysteem
Nadelen van een splitsysteem
De installatie is meer complex.
Er zijn geïsoleerde leidingen met koelmiddel tussen de units nodig.
De maximale warmteoverdrachtstemperatuur is doorgaan beperkt tot 60 graden.
Er is een afvoer nodig voor de condens van de binnenunit naar de riolering.
Wanneer de afstand van de koelmiddelleidingen groter is dan 15 meter is er rendementsverlies.
De installateur moet een F-gaslicentie hebben.
Bij het installeren is het risico hoger om een fout te maken met storingen tot gevolg.
Links het split-systeem, rechts de monoblock.
Lekker op de bank zonder de cv aan te zetten?
Met een elektrisch dekentje heb je het snel en behaaglijk warm
STERGERE EUROPESE NORMEN
Waarschijnlijk komt er veel eerder dan verwacht een verbanning van koudemiddelen die slecht zijn voor het milieu. Het afbouwpad van het Europees parlement voor koudemiddelen met hoge GPW's (global warming potential) wordt versneld en voor nieuwe monoblocks gaat het verbod zelfs al op 2026.
Het GPW bepaalt hoe schadelijk een koudemiddel is voor de opwarming van de aarde. Wanneer een koudemiddel GWP 1 heeft, is het klimaatneutraal. De GWP-waarden van gangbare synthetische koudemiddelen variëren van GWP 4 tot GWP 3985. Er zijn ondertussen zelfs koudemiddelen verboden die piekten tot GWP 14.000.
Voor bestaande monoblocks verandert er niets. Splitwarmtepompen en split airco's tot 12 kW, voor gebruik thuis, mogen vanaf 2028 geen zogeheten f-gassen meer bevatten.
Wat kies je het best?
De keuze tussen beide is afhankelijk van de vereisten van de woning. Monoblock warmtepompen zijn goedkoper en makkelijker te installeren. Door hun compacte opbouw behouden ze doorgaans beter de warmteoverdracht en kunnen ze als het buiten koud is een hoger rendement leveren dan gesplitste warmtepompen. Aan de andere kant zijn ze iets duurder in gebruik, want de warmtepomp moet harder werken om het water buitenaf te verwarmen en dan naar binnen te transporteren.
Een split warmtepomp is goedkoper in gebruik en de buitenunit is ook meestal kleiner en stiller. Een split systeem is dan weer ingewikkelder om te installeren.
💶Schrik je van de kosten? Lees dan: Loont het huren van een warmtepomp?
