Een computersysteem is handig en betrouwbaar … tot er een probleem opduikt. Zowel op het gebied van (systeem)software als hardware kunnen er allerlei zaken misgaan. Gelukkig kun je rekenen op een scala aan troubleshooting-tools.

1 Probleemoplossers

In dit artikel stellen we uitsluitend gratis externe tools voor, en gaan we voorbij aan ingebouwde apps als Betrouwbaarheidscontrole en Systeemherstelpunt, geavanceerde opstartopties als Herstelomgeving en Opstartherstel, en aan beheerdercommando’s als dism en sfc. We maken een uitzondering voor de ingebouwde probleemoplossers, die voor diverse situaties oplossingen kunnen bieden. Je vindt ze bij Instellingen / Systeem (Windows 11) of Bijwerken en beveiliging (Windows 10), waarna je op Problemen oplossen / Andere (of Extra) probleemoplossers klikt. Je vindt hier uiteenlopende probleemoplossers, zoals voor Audio afspelen, Internetverbindingen of Zoeken en indexeren. Druk op de knop Uitvoeren en volg de verdere stappen.

2 Microsoft SaRA

SaRA staat voor Support and Recovery Assistant en is specifiek gericht op het diagnosticeren van problemen met Microsoft-producten. Het startscherm bevat negen categorieën, waaronder Teams, Office en Office-apps, Windows en Webversie van Outlook. Afhankelijk van je keuze verschijnen in het volgende venster specifieke probleemgevallen. Kies je bijvoorbeeld Office en Office-apps, dan krijg je tien opties, zoals Ik heb een Office 365-abonnement, maar ik ondervind problemen bij het installeren. Houd er rekening mee dat je voor een aantal probleemoplossingen met je Microsoft-account moet inloggen.

www.aka.ms/sarasetup

3 HWiNFO

Als je een probleem met je hardware vermoedt, dan moet je wel goed weten over welke hardwarecomponenten je systeem beschikt. HWiNFO geeft je deze informatie. Het hoofdvenster is overzichtelijk ingedeeld in categorieën als Centrale processor(s), Moederbord, Intern geheugen, Grafische adapter, Monitor, Schijfstations en Netwerk. De meeste categorieën zijn verder onderverdeeld en van elke (sub)categorie vind je gedetailleerde informatie in het rechterdeelvenster. Wat HWiNFO onderscheidt van de meeste andere systeeminformatietools, is dat het ook actuele informatie biedt over diverse systeemsensors, temperaturen en voltages. Je kunt zelf bepalen hoe gedetailleerd je die informatie wilt zien. Bovendien kun je de informatie loggen en HWiNFO zelfs gebruiken om een pc op afstand te controleren.

www.hwinfo.com

4 Unknown Device Identifier

Windows herkent massa’s hardwareonderdelen en vindt er meestal ook de geschikte en up-to-date drivers voor. Toch kan het gebeuren dat je in het Apparaatbeheer (druk op Windows-toets+R en voer devmgmt.msc uit) een onbekend apparaat aantreft, waarvoor dus ook geen (correcte) driver werd geïnstalleerd. Nu kun je deze wel opzoeken via het eigenschappenvenster van dit apparaat door op het tabblad Details de optie Hardware-id’s te selecteren, maar de tool Unknown Device Identifier maakt deze klus eenvoudiger. Je krijgt hier een lijst van alle drivers, inclusief de hardware-id’s, de producent en het apparaattype. Met behulp van deze informatie kun je (op internet) gerichter zoeken naar de juiste driver.

www.zhangduo.com/udi.html

5 Minitool Partition Wizard Free

Hoewel Windows een eigen module voor schijfbeheer heeft, kan deze soms beperkt zijn in functionaliteit. In dat geval kan een flexibelere partitiebeheerder als Minitool Partition Wizard (Free) uitkomst bieden. We hebben hiermee bijvoorbeeld al een haperende usb-stick kunnen herformatteren na het verwijderen van de partities (toen dit met Windows niet lukte). Andere mogelijkheden zijn nog het splitsen, schalen en verplaatsen van partities, het converteren van het partitietype of het bestandssysteem, het uitvoeren van een lees- en schrijftest en zelfs het terughalen van verloren gewaande data.

www.minitool.com/partition-manager/partition-wizard-home.html

6 Active@ Hard Disk Monitor

Als je harde schijf of ssd al wat ouder is, of als je te maken hebt met lees- of schrijffouten, dan kan het handig zijn om de tool Active@ Hard Disk Monitor te installeren. Deze tool bewaakt op de achtergrond de S.M.A.R.T.-gegevens (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology) van je schijf en kan je via een melding of zelfs een e-mail op de hoogte stellen wanneer een belangrijke waarde, zoals de schijftemperatuur, een bepaalde drempel overschrijdt. Je kunt de controlefrequentie zelf instellen.

www.disk-monitor.com

7 Active@ Disk Editor

Active@ Disk Editor, van dezelfde ontwikkelaars als de vorige tool, is een zogenaamde fysieke schijfeditor of hex-editor. Hiermee kun je direct, als het ware onder het bestandssysteem door, toegang krijgen tot de schijf, zodat je schijfgebieden als (master) boot record, FAT, MFT en partitietabel kunt benaderen. Je kunt tevens de ruwe binaire gegevens van opgeslagen bestanden bekijken. Wanneer je Active@ Disk Editor in schrijfmodus gebruikt, kun je zelf aanpassingen maken. Dit biedt gevorderde gebruikers de mogelijkheid om corrupte schijfstructuren en gegevensbestanden te herstellen, maar ook voor forensisch onderzoek.

www.disk-editor.org

8 Lazesoft Recovery Suite

Wanneer Windows volledig crasht, is het systeem niet altijd zomaar te herstellen. Je kunt het echter proberen door je pc op te starten met een bootable usb-stick, zoals de reddingsstick van Lazesoft Recovery Suite (de Home Edition is gratis), gebaseerd op WinPE. Je kunt deze stick eenvoudig maken vanuit de desktopapplicatie. Wanneer je de pc hiermee opstart, krijg je direct toegang tot alle suite-onderdelen: Disk Image & Clone, Windows Recovery, Data Recovery en Password Recovery. Windows Recovery bijvoorbeeld bevat een scala aan tools waarmee je Windows weer operationeel kunt krijgen, met bijvoorbeeld hersteloperaties voor verschillende schijfstructuren.

www.lazesoft.com/lazesoft-recovery-suite-free.html

9 Windows Repair Toolbox

Windows Repair Toolbox is een uitgebreide gereedschapskist met tientallen analyse- en hersteltools voor verschillende rampscenario’s. De toolbox is onderverdeeld in rubrieken als Hardware, Repair, Backup&Recovery en Uninstallers. Deze tools worden op aanvraag gedownload, maar je hebt ook de mogelijkheid om alle tools in één keer op te halen (ongeveer 2,7 GB). Bovendien kun je andere tools aan deze gereedschapskist toevoegen. Windows Repair Toolbox is dus weinig meer dan een collector van externe tools, vaak met bekende namen (CPU-Z, Furmark, Autoruns, PatchMyPC, Revo Uninstaller), maar daarom niet minder interessant.

https://windows-repair-toolbox.com

10 WSCC

WSCC staat voor Windows System Control Center en volgt ongeveer hetzelfde concept als Windows Repair Toolbox. Ook deze tool is een verzameling van enkele andere sets met systeemtools, waaronder de bekende Sysinternals Suite en NirSoft Utilities. Het voordeel van WSCC is dat al deze tools – en dat zijn er een paar honderd – vanuit een centraal programmavenster beschikbaar zijn. Elk onderdeel, zoals File and Disk, Network, Process, Security en System Information, bevat meerdere tools die je met een muisklik kunt opstarten. Het gaat om portable tools, die je ofwel vanaf de opdrachtregel ofwel vanuit een programmavenster aanstuurt.

www.kls-soft.com/wscc

11 Hiren’s BootCD PE

Net als Lazesoft Recovery Suite kan Hiren’s BootCD PE worden opgestart vanaf een live usb-stick. Deze tool is gebaseerd op Windows 10 PE x64 en bevat de benodigde stuurprogramma’s voor wifi en ethernet, zodat je ook toegang hebt tot het netwerk (en internet). Dit kan handig zijn voor verschillende taken, zoals datahersteloperaties. De omgeving van Hiren’s BootCD PE bevat standaard meer dan zestig uiteenlopende gratis schijf- en systeemtools, overzichtelijk ingedeeld in categorieën, zoals Data Recovery, Diagnostic, Imaging en Partition Tools. Er zijn weliswaar ook live reddingssticks die op Linux zijn gebaseerd, maar Hiren’s BootCD PE is voor Windows-gebruikers heerlijk herkenbaar.

www.hirensbootcd.org

12 Recuva

Hoewel regelmatig back-ups maken de beste manier blijft om dataverlies te voorkomen, kun je het bij gebrek aan recente back-ups nog proberen met Recuva. Standaard begeleidt een wizard je door het hele proces van gegevensherstel. Je geeft eerst aan welke bestandstypes je wilt herstellen en op welke locatie de bestanden oorspronkelijk waren opgeslagen. Als de eerste scanronde geen resultaten oplevert, kun je ervoor kiezen om een grondigere (maar tijdsintensievere) scan uit te voeren. Met kleurcodes geeft de tool de herstelkansen aan, waarna je de geselecteerde bestanden hopelijk kunt herstellen.

www.ccleaner.com/nl-nl/recuva

13 Malwarebytes

Met Microsoft Defender Antivirus heb je standaard al een degelijke antivirusoplossing in Windows, maar bij twijfel is het verstandig om een second opinion te krijgen. Malwarebytes is hiervoor zeer geschikt. Aangezien (de gratis versie van) Malwarebytes niet op de achtergrond draait, kun je deze probleemloos naast je eigen antivirusoplossing gebruiken. Potentiële malware plaats je met één druk op de knop in quarantaine. Na afloop ontvang je een rapport en kun je items in quarantaine op elk gewenst moment herstellen, definitief verwijderen of op de ‘whitelist’ plaatsen.

www.malwarebytes.com

14 ESET SysRescue

Diep in je systeem verscholen malware, zoals root- en bootkits, blijven soms onopgemerkt door antivirustools omdat ze actief zijn voordat Windows opstart. In zo’n geval kan een live bootstick inclusief antivirustool helpen. Hoewel Microsoft Defender Antivirus een offline scan biedt, gaat onze voorkeur uit naar een oplossing als ESET SysRescue. Dit wordt geleverd als een img-bestand, dat je met een tool als Rufus naar een bootstick omzet. Hiermee kun je een systeemscan uitvoeren en de mogelijke bedreiging neutraliseren. Het hele (opstart)proces kan wel even duren.

www.eset.com/nl/support/sysrescue/

15 NetSpot

Als je problemen hebt met je wifi-verbinding, kan NetSpot (Free edition) een handige tool zijn. Het geeft een overzicht van alle gedetecteerde draadloze netwerken, met informatie zoals huidige en gemiddelde signaalsterkte, gebruikte wifi-band, kanaal(breedte), versleutelingsmethode en wifi-standaard. Je stelt zelf het scaninterval in en je kunt ook de signaalsterktegrafiek over een langere periode bekijken of een kanaaloverzicht opvragen. Hierdoor kun je problemen met zwakke of overlappende signalen sneller herkennen. Houd er rekening mee dat de functie voor een volledige ‘site survey’ niet beschikbaar is in de gratis versie.

www.netspotapp.com/netspotpro.html

Met een prijskaartje van 399 euro is de Dyson V8 Cyclone een van de meest betaalbare draadloze steelstofzuigers van het Britse merk. Je haalt hiervoor een redelijk compacte maar krachtige huishoudhulp in huis, die een aantal duidelijke kanttekeningen heeft.

De Dyson V8 heeft een nieuw ontwerp gekregen. Weg is de trekker die je constant moet indrukken om het apparaat te laten zuigen. In plaats daarvan beschikt hij voortaan over een handige aan-uitknop. Daarnaast zit een moduswisselaar, die met verschillende kleuren aangeeft welke zuigstand je gebruikt. Opvallend is ook dat Dyson voor de V8 Cyclone geen spannende kleuren voor de plastic onderdelen gebruikt. In plaats daarvan zien we een combinatie van kaki, rood, grijs en zwart; het geheel valt daardoor minder op.

©Wesley Akkerman

De nieuwe Dyson V8 Cyclone

De nieuwe V8 levert 30 procent meer zuigkracht en een 50 procent langere accuduur. In de laagste zuigstand houdt hij het tot 60 minuten vol. Helaas ontbreekt een handig lcd-scherm (dat wel op duurdere modellen zit) voor de resterende accutijd; ook hier moet je het doen met iets te simpele led-indicators. Onderop zit een nieuwe vloerzuigmond, die Dyson de 'Motorbar' noemt. Die moet dankzij het gebruik van speciale kammetjes effectief zijn tegen vastzittende haren, maar de stofzuiger moet het verder ook zonder moderne functies doen zoals lasers of stofsensoren.

Met slechts 2,7 kilogram is de Dyson V8 Cyclone lekker licht en wendbaar, waardoor je moeiteloos vloeren en zelfs hoekjes op het plafond schoonhoudt. Het stofreservoir (540 milliliter) heeft een handig uitwerpsysteem waarbij je het vuil niet hoeft aan te raken. Toch zijn we niet helemaal tevreden over alle eigenschappen van de zuigmodule. Het handvat is namelijk smal en klein, waardoor je grip bij langer gebruik oncomfortabel is. Ook kan het bij je duim gaan schuren. Dit is waarschijnlijk de minst ergonomische Dyson die we op de redactie hebben getest.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone in de praktijk

Gelukkig biedt de Dyson V8 Cyclone met 297 air-watts in de Boost-stand een flinke verbetering in zuigkracht (ten opzichte van zijn voorganger). De standaardmodus levert 79 aW en dat is voor ons ruim voldoende voor dagelijkse taken. Vooral het vloerkleed moet eraan geloven: haren, kruimels en ander vuil worden daar moeiteloos uit gezogen. Op hardere vloeren stelt de Cyclone eveneens niet teleur, al valt er wel één ding op. Wanneer je de stofzuiger oppakt nadat je bijvoorbeeld wat kruimels of korrels opzuigt, kan het zijn dat er een paar uit de mond vallen.

Daarnaast missen we een zachte(re) borstel op de Dyson V8 Cyclone. De huidige zuigmond ratelt namelijk hard over de vloer, wat niet zo prettig is voor (onder)buren in een flat- of appartementsgebouw of slapende kinderen. En dat terwijl de motor zelf stiller is dan verwacht. Gelukkig neemt de zuigmond moeiteloos allerlei soorten haren op en raken die niet in de borstel verstrengeld. Ook goed om te weten: de Cyclone past zijn zuigkracht niet automatisch aan, zoals duurdere modellen dat wel doen, waardoor je dat dus zelf in de gaten moet houden. Geen groot probleem, maar toch.

©Wesley Akkerman

Batterij en accessoires

Zoals gezegd gaat de batterij maximaal een uurtje mee wanneer je de zuinigste modus inschakelt. Anders moet je rekening houden met ongeveer een halfuur in de normale stand. Zet je de Boost-modus aan en laat je die aanstaan, dan is het binnen tien minuten wel gedaan. Geen vreemde scores als je kijkt naar het formaat en de behoorlijk indrukwekkende zuigkracht. Een groot pluspunt is daarnaast dat je de accu kunt verwisselen. Daardoor kun je de levensduur aanzienlijk verlengen door mettertijd een nieuwe batterij aan te schaffen.

Je krijgt trouwens twee accessoires bij aanschaf van de Dyson de V8 Cyclone: een kierenzuiger en een gemotoriseerde miniborstel. Hoewel dat misschien wat karig lijkt vergeleken met eerdere modellen, zijn oude V8-hulpstukken compatibel (mocht je die nog hebben). In de praktijk blijkt de basisset echter compleet genoeg. De kierenzuiger werkt goed voor meubels en lastige hoeken, terwijl de miniborstel onmisbaar is voor trappen, matrassen en bekleding. Ondanks het beperkte pakket biedt de stofzuiger dus voldoende opties voor de meeste huishoudens.

©Wesley Akkerman

Dyson V8 Cyclone kopen?

De Dyson V8 Cyclone is een geslaagde steelstofzuiger voor wie krachtige prestaties zoekt zonder overbodige luxe. Vooral op tapijt en bekleding komt hij sterk naar voren, en ook het verwijderen van haren gaat hem goed af. Het harde, smalle handvat en de wat stugge vloermond voelen niet altijd even prettig aan, maar dat past deels bij de prijsklasse. Jammer is ook het ontbreken van een lcd-display met handige informatie, al is dat net als het gebrek aan een automatische zuigstand goed te overzien. Alles bij elkaar is dit een betrouwbaar basismodel dat doet wat hij moet doen.

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.