Computerproblemen? Met deze vijftien tools heb je de oplossing bij de hand
Een computersysteem is handig en betrouwbaar … tot er een probleem opduikt. Zowel op het gebied van (systeem)software als hardware kunnen er allerlei zaken misgaan. Gelukkig kun je rekenen op een scala aan troubleshooting-tools.
In dit artikel geven we je een lijst van 15 tools om je systeem mee op te lappen. We benoemen onder andere:
- Microsoft SaRA
- HWiNFO
- Active@ Hard Disk Monitor
- Hiren's BootCD PE
- NetSpot
Kom je er met deze tools niet uit, dan vind je nog meer probleemoplossers in dit artikel: De handigste NirSoft-tooltjes: EHBO-kit voor je pc
1 Probleemoplossers
In dit artikel stellen we uitsluitend gratis externe tools voor, en gaan we voorbij aan ingebouwde apps als Betrouwbaarheidscontrole en Systeemherstelpunt, geavanceerde opstartopties als Herstelomgeving en Opstartherstel, en aan beheerdercommando’s als dism en sfc. We maken een uitzondering voor de ingebouwde probleemoplossers, die voor diverse situaties oplossingen kunnen bieden. Je vindt ze bij Instellingen / Systeem (Windows 11) of Bijwerken en beveiliging (Windows 10), waarna je op Problemen oplossen / Andere (of Extra) probleemoplossers klikt. Je vindt hier uiteenlopende probleemoplossers, zoals voor Audio afspelen, Internetverbindingen of Zoeken en indexeren. Druk op de knop Uitvoeren en volg de verdere stappen.
Je eerste pitstop: de ingebouwde probleemoplossers van Windows.
2 Microsoft SaRA
SaRA staat voor Support and Recovery Assistant en is specifiek gericht op het diagnosticeren van problemen met Microsoft-producten. Het startscherm bevat negen categorieën, waaronder Teams, Office en Office-apps, Windows en Webversie van Outlook. Afhankelijk van je keuze verschijnen in het volgende venster specifieke probleemgevallen. Kies je bijvoorbeeld Office en Office-apps, dan krijg je tien opties, zoals Ik heb een Office 365-abonnement, maar ik ondervind problemen bij het installeren. Houd er rekening mee dat je voor een aantal probleemoplossingen met je Microsoft-account moet inloggen.
SaRA tracht je aan de hand van gerichte vragen naar een oplossing te leiden.
3 HWiNFO
Als je een probleem met je hardware vermoedt, dan moet je wel goed weten over welke hardwarecomponenten je systeem beschikt. HWiNFO geeft je deze informatie. Het hoofdvenster is overzichtelijk ingedeeld in categorieën als Centrale processor(s), Moederbord, Intern geheugen, Grafische adapter, Monitor, Schijfstations en Netwerk. De meeste categorieën zijn verder onderverdeeld en van elke (sub)categorie vind je gedetailleerde informatie in het rechterdeelvenster. Wat HWiNFO onderscheidt van de meeste andere systeeminformatietools, is dat het ook actuele informatie biedt over diverse systeemsensors, temperaturen en voltages. Je kunt zelf bepalen hoe gedetailleerd je die informatie wilt zien. Bovendien kun je de informatie loggen en HWiNFO zelfs gebruiken om een pc op afstand te controleren.
HWiNFO geeft je enorm veel hardware-informatie, inclusief sensordata.
4 Unknown Device Identifier
Windows herkent massa’s hardwareonderdelen en vindt er meestal ook de geschikte en up-to-date drivers voor. Toch kan het gebeuren dat je in het Apparaatbeheer (druk op Windows-toets+R en voer devmgmt.msc uit) een onbekend apparaat aantreft, waarvoor dus ook geen (correcte) driver werd geïnstalleerd. Nu kun je deze wel opzoeken via het eigenschappenvenster van dit apparaat door op het tabblad Details de optie Hardware-id’s te selecteren, maar de tool Unknown Device Identifier maakt deze klus eenvoudiger. Je krijgt hier een lijst van alle drivers, inclusief de hardware-id’s, de producent en het apparaattype. Met behulp van deze informatie kun je (op internet) gerichter zoeken naar de juiste driver.
Hopelijk wordt je apparaat correct geïdentificeerd en kun je de drivers opsporen.
5 Minitool Partition Wizard Free
Hoewel Windows een eigen module voor schijfbeheer heeft, kan deze soms beperkt zijn in functionaliteit. In dat geval kan een flexibelere partitiebeheerder als Minitool Partition Wizard (Free) uitkomst bieden. We hebben hiermee bijvoorbeeld al een haperende usb-stick kunnen herformatteren na het verwijderen van de partities (toen dit met Windows niet lukte). Andere mogelijkheden zijn nog het splitsen, schalen en verplaatsen van partities, het converteren van het partitietype of het bestandssysteem, het uitvoeren van een lees- en schrijftest en zelfs het terughalen van verloren gewaande data.
www.minitool.com/partition-manager/partition-wizard-home.html
Deze partitiebeheerder biedt meer mogelijkheden dan het Windows-schijfbeheer.
6 Active@ Hard Disk Monitor
Als je harde schijf of ssd al wat ouder is, of als je te maken hebt met lees- of schrijffouten, dan kan het handig zijn om de tool Active@ Hard Disk Monitor te installeren. Deze tool bewaakt op de achtergrond de S.M.A.R.T.-gegevens (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology) van je schijf en kan je via een melding of zelfs een e-mail op de hoogte stellen wanneer een belangrijke waarde, zoals de schijftemperatuur, een bepaalde drempel overschrijdt. Je kunt de controlefrequentie zelf instellen.
De vinger aan de pols van je schijf.
7 Active@ Disk Editor
Active@ Disk Editor, van dezelfde ontwikkelaars als de vorige tool, is een zogenaamde fysieke schijfeditor of hex-editor. Hiermee kun je direct, als het ware onder het bestandssysteem door, toegang krijgen tot de schijf, zodat je schijfgebieden als (master) boot record, FAT, MFT en partitietabel kunt benaderen. Je kunt tevens de ruwe binaire gegevens van opgeslagen bestanden bekijken. Wanneer je Active@ Disk Editor in schrijfmodus gebruikt, kun je zelf aanpassingen maken. Dit biedt gevorderde gebruikers de mogelijkheid om corrupte schijfstructuren en gegevensbestanden te herstellen, maar ook voor forensisch onderzoek.
Met deze editor krijg je toegang tot schijfgebieden die je met gewone bestandstools niet bereikt.
8 Lazesoft Recovery Suite
Wanneer Windows volledig crasht, is het systeem niet altijd zomaar te herstellen. Je kunt het echter proberen door je pc op te starten met een bootable usb-stick, zoals de reddingsstick van Lazesoft Recovery Suite (de Home Edition is gratis), gebaseerd op WinPE. Je kunt deze stick eenvoudig maken vanuit de desktopapplicatie. Wanneer je de pc hiermee opstart, krijg je direct toegang tot alle suite-onderdelen: Disk Image & Clone, Windows Recovery, Data Recovery en Password Recovery. Windows Recovery bijvoorbeeld bevat een scala aan tools waarmee je Windows weer operationeel kunt krijgen, met bijvoorbeeld hersteloperaties voor verschillende schijfstructuren.
www.lazesoft.com/lazesoft-recovery-suite-free.html
De verschillende suite-onderdelen zijn goed herkenbaar.
Valt er echt niets meer aan te redden?
Dan is een nieuwe laptop met Windows je enige optie9 Windows Repair Toolbox
Windows Repair Toolbox is een uitgebreide gereedschapskist met tientallen analyse- en hersteltools voor verschillende rampscenario’s. De toolbox is onderverdeeld in rubrieken als Hardware, Repair, Backup&Recovery en Uninstallers. Deze tools worden op aanvraag gedownload, maar je hebt ook de mogelijkheid om alle tools in één keer op te halen (ongeveer 2,7 GB). Bovendien kun je andere tools aan deze gereedschapskist toevoegen. Windows Repair Toolbox is dus weinig meer dan een collector van externe tools, vaak met bekende namen (CPU-Z, Furmark, Autoruns, PatchMyPC, Revo Uninstaller), maar daarom niet minder interessant.
https://windows-repair-toolbox.com
Een handige gereedschapskist waaraan je ook zelf tools kunt toevoegen.
10 WSCC
WSCC staat voor Windows System Control Center en volgt ongeveer hetzelfde concept als Windows Repair Toolbox. Ook deze tool is een verzameling van enkele andere sets met systeemtools, waaronder de bekende Sysinternals Suite en NirSoft Utilities. Het voordeel van WSCC is dat al deze tools – en dat zijn er een paar honderd – vanuit een centraal programmavenster beschikbaar zijn. Elk onderdeel, zoals File and Disk, Network, Process, Security en System Information, bevat meerdere tools die je met een muisklik kunt opstarten. Het gaat om portable tools, die je ofwel vanaf de opdrachtregel ofwel vanuit een programmavenster aanstuurt.
WSCC biedt je gecentraliseerde toegang tot enkele honderden systeemtools.
11 Hiren’s BootCD PE
Net als Lazesoft Recovery Suite kan Hiren’s BootCD PE worden opgestart vanaf een live usb-stick. Deze tool is gebaseerd op Windows 10 PE x64 en bevat de benodigde stuurprogramma’s voor wifi en ethernet, zodat je ook toegang hebt tot het netwerk (en internet). Dit kan handig zijn voor verschillende taken, zoals datahersteloperaties. De omgeving van Hiren’s BootCD PE bevat standaard meer dan zestig uiteenlopende gratis schijf- en systeemtools, overzichtelijk ingedeeld in categorieën, zoals Data Recovery, Diagnostic, Imaging en Partition Tools. Er zijn weliswaar ook live reddingssticks die op Linux zijn gebaseerd, maar Hiren’s BootCD PE is voor Windows-gebruikers heerlijk herkenbaar.
Het startmenu van Hiren’s BootCD lijkt zo uit Windows 10 te komen.
12 Recuva
Hoewel regelmatig back-ups maken de beste manier blijft om dataverlies te voorkomen, kun je het bij gebrek aan recente back-ups nog proberen met Recuva. Standaard begeleidt een wizard je door het hele proces van gegevensherstel. Je geeft eerst aan welke bestandstypes je wilt herstellen en op welke locatie de bestanden oorspronkelijk waren opgeslagen. Als de eerste scanronde geen resultaten oplevert, kun je ervoor kiezen om een grondigere (maar tijdsintensievere) scan uit te voeren. Met kleurcodes geeft de tool de herstelkansen aan, waarna je de geselecteerde bestanden hopelijk kunt herstellen.
Haal per abuis gewiste bestanden terug met Recuva.
13 Malwarebytes
Met Microsoft Defender Antivirus heb je standaard al een degelijke antivirusoplossing in Windows, maar bij twijfel is het verstandig om een second opinion te krijgen. Malwarebytes is hiervoor zeer geschikt. Aangezien (de gratis versie van) Malwarebytes niet op de achtergrond draait, kun je deze probleemloos naast je eigen antivirusoplossing gebruiken. Potentiële malware plaats je met één druk op de knop in quarantaine. Na afloop ontvang je een rapport en kun je items in quarantaine op elk gewenst moment herstellen, definitief verwijderen of op de ‘whitelist’ plaatsen.
Verdachte items in quarantaine? Zet ze terug of verwijder ze definitief.
14 ESET SysRescue
Diep in je systeem verscholen malware, zoals root- en bootkits, blijven soms onopgemerkt door antivirustools omdat ze actief zijn voordat Windows opstart. In zo’n geval kan een live bootstick inclusief antivirustool helpen. Hoewel Microsoft Defender Antivirus een offline scan biedt, gaat onze voorkeur uit naar een oplossing als ESET SysRescue. Dit wordt geleverd als een img-bestand, dat je met een tool als Rufus naar een bootstick omzet. Hiermee kun je een systeemscan uitvoeren en de mogelijke bedreiging neutraliseren. Het hele (opstart)proces kan wel even duren.
www.eset.com/nl/support/sysrescue/
Ga diepgewortelde malware te lijf met een live antivirus-stick als ESET SysRescue.
15 NetSpot
Als je problemen hebt met je wifi-verbinding, kan NetSpot (Free edition) een handige tool zijn. Het geeft een overzicht van alle gedetecteerde draadloze netwerken, met informatie zoals huidige en gemiddelde signaalsterkte, gebruikte wifi-band, kanaal(breedte), versleutelingsmethode en wifi-standaard. Je stelt zelf het scaninterval in en je kunt ook de signaalsterktegrafiek over een langere periode bekijken of een kanaaloverzicht opvragen. Hierdoor kun je problemen met zwakke of overlappende signalen sneller herkennen. Houd er rekening mee dat de functie voor een volledige ‘site survey’ niet beschikbaar is in de gratis versie.
www.netspotapp.com/netspotpro.html
Breng de signaalsterkte en kanalen van je draadloze netwerken in beeld.
De Tapo C460 is een buitencamera, maar is dankzij de magnetische bevestiging ook heel handig voor binnengebruik.
