Een computersysteem is handig en betrouwbaar … tot er een probleem opduikt. Zowel op het gebied van (systeem)software als hardware kunnen er allerlei zaken misgaan. Gelukkig kun je rekenen op een scala aan troubleshooting-tools.

1 Probleemoplossers

In dit artikel stellen we uitsluitend gratis externe tools voor, en gaan we voorbij aan ingebouwde apps als Betrouwbaarheidscontrole en Systeemherstelpunt, geavanceerde opstartopties als Herstelomgeving en Opstartherstel, en aan beheerdercommando’s als dism en sfc. We maken een uitzondering voor de ingebouwde probleemoplossers, die voor diverse situaties oplossingen kunnen bieden. Je vindt ze bij Instellingen / Systeem (Windows 11) of Bijwerken en beveiliging (Windows 10), waarna je op Problemen oplossen / Andere (of Extra) probleemoplossers klikt. Je vindt hier uiteenlopende probleemoplossers, zoals voor Audio afspelen, Internetverbindingen of Zoeken en indexeren. Druk op de knop Uitvoeren en volg de verdere stappen.

Je eerste pitstop: de ingebouwde probleemoplossers van Windows.

2 Microsoft SaRA

SaRA staat voor Support and Recovery Assistant en is specifiek gericht op het diagnosticeren van problemen met Microsoft-producten. Het startscherm bevat negen categorieën, waaronder Teams, Office en Office-apps, Windows en Webversie van Outlook. Afhankelijk van je keuze verschijnen in het volgende venster specifieke probleemgevallen. Kies je bijvoorbeeld Office en Office-apps, dan krijg je tien opties, zoals Ik heb een Office 365-abonnement, maar ik ondervind problemen bij het installeren. Houd er rekening mee dat je voor een aantal probleemoplossingen met je Microsoft-account moet inloggen.

www.aka.ms/sarasetup

SaRA tracht je aan de hand van gerichte vragen naar een oplossing te leiden. 

3 HWiNFO

Als je een probleem met je hardware vermoedt, dan moet je wel goed weten over welke hardwarecomponenten je systeem beschikt. HWiNFO geeft je deze informatie. Het hoofdvenster is overzichtelijk ingedeeld in categorieën als Centrale processor(s), Moederbord, Intern geheugen, Grafische adapter, Monitor, Schijfstations en Netwerk. De meeste categorieën zijn verder onderverdeeld en van elke (sub)categorie vind je gedetailleerde informatie in het rechterdeelvenster. Wat HWiNFO onderscheidt van de meeste andere systeeminformatietools, is dat het ook actuele informatie biedt over diverse systeemsensors, temperaturen en voltages. Je kunt zelf bepalen hoe gedetailleerd je die informatie wilt zien. Bovendien kun je de informatie loggen en HWiNFO zelfs gebruiken om een pc op afstand te controleren.

www.hwinfo.com

HWiNFO geeft je enorm veel hardware-informatie, inclusief sensordata.

4 Unknown Device Identifier

Windows herkent massa’s hardwareonderdelen en vindt er meestal ook de geschikte en up-to-date drivers voor. Toch kan het gebeuren dat je in het Apparaatbeheer (druk op Windows-toets+R en voer devmgmt.msc uit) een onbekend apparaat aantreft, waarvoor dus ook geen (correcte) driver werd geïnstalleerd. Nu kun je deze wel opzoeken via het eigenschappenvenster van dit apparaat door op het tabblad Details de optie Hardware-id’s te selecteren, maar de tool Unknown Device Identifier maakt deze klus eenvoudiger. Je krijgt hier een lijst van alle drivers, inclusief de hardware-id’s, de producent en het apparaattype. Met behulp van deze informatie kun je (op internet) gerichter zoeken naar de juiste driver.

www.zhangduo.com/udi.html

Hopelijk wordt je apparaat correct geïdentificeerd en kun je de drivers opsporen.

5 Minitool Partition Wizard Free

Hoewel Windows een eigen module voor schijfbeheer heeft, kan deze soms beperkt zijn in functionaliteit. In dat geval kan een flexibelere partitiebeheerder als Minitool Partition Wizard (Free) uitkomst bieden. We hebben hiermee bijvoorbeeld al een haperende usb-stick kunnen herformatteren na het verwijderen van de partities (toen dit met Windows niet lukte). Andere mogelijkheden zijn nog het splitsen, schalen en verplaatsen van partities, het converteren van het partitietype of het bestandssysteem, het uitvoeren van een lees- en schrijftest en zelfs het terughalen van verloren gewaande data.

www.minitool.com/partition-manager/partition-wizard-home.html

Deze partitiebeheerder biedt meer mogelijkheden dan het Windows-schijfbeheer.

6 Active@ Hard Disk Monitor

Als je harde schijf of ssd al wat ouder is, of als je te maken hebt met lees- of schrijffouten, dan kan het handig zijn om de tool Active@ Hard Disk Monitor te installeren. Deze tool bewaakt op de achtergrond de S.M.A.R.T.-gegevens (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology) van je schijf en kan je via een melding of zelfs een e-mail op de hoogte stellen wanneer een belangrijke waarde, zoals de schijftemperatuur, een bepaalde drempel overschrijdt. Je kunt de controlefrequentie zelf instellen.

www.disk-monitor.com

De vinger aan de pols van je schijf.

7 Active@ Disk Editor

Active@ Disk Editor, van dezelfde ontwikkelaars als de vorige tool, is een zogenaamde fysieke schijfeditor of hex-editor. Hiermee kun je direct, als het ware onder het bestandssysteem door, toegang krijgen tot de schijf, zodat je schijfgebieden als (master) boot record, FAT, MFT en partitietabel kunt benaderen. Je kunt tevens de ruwe binaire gegevens van opgeslagen bestanden bekijken. Wanneer je Active@ Disk Editor in schrijfmodus gebruikt, kun je zelf aanpassingen maken. Dit biedt gevorderde gebruikers de mogelijkheid om corrupte schijfstructuren en gegevensbestanden te herstellen, maar ook voor forensisch onderzoek.

www.disk-editor.org

Met deze editor krijg je toegang tot schijfgebieden die je met gewone bestandstools niet bereikt. 

8 Lazesoft Recovery Suite

Wanneer Windows volledig crasht, is het systeem niet altijd zomaar te herstellen. Je kunt het echter proberen door je pc op te starten met een bootable usb-stick, zoals de reddingsstick van Lazesoft Recovery Suite (de Home Edition is gratis), gebaseerd op WinPE. Je kunt deze stick eenvoudig maken vanuit de desktopapplicatie. Wanneer je de pc hiermee opstart, krijg je direct toegang tot alle suite-onderdelen: Disk Image & Clone, Windows Recovery, Data Recovery en Password Recovery. Windows Recovery bijvoorbeeld bevat een scala aan tools waarmee je Windows weer operationeel kunt krijgen, met bijvoorbeeld hersteloperaties voor verschillende schijfstructuren.

www.lazesoft.com/lazesoft-recovery-suite-free.html

De verschillende suite-onderdelen zijn goed herkenbaar.

9 Windows Repair Toolbox

Windows Repair Toolbox is een uitgebreide gereedschapskist met tientallen analyse- en hersteltools voor verschillende rampscenario’s. De toolbox is onderverdeeld in rubrieken als Hardware, Repair, Backup&Recovery en Uninstallers. Deze tools worden op aanvraag gedownload, maar je hebt ook de mogelijkheid om alle tools in één keer op te halen (ongeveer 2,7 GB). Bovendien kun je andere tools aan deze gereedschapskist toevoegen. Windows Repair Toolbox is dus weinig meer dan een collector van externe tools, vaak met bekende namen (CPU-Z, Furmark, Autoruns, PatchMyPC, Revo Uninstaller), maar daarom niet minder interessant.

https://windows-repair-toolbox.com

Een handige gereedschapskist waaraan je ook zelf tools kunt toevoegen.

10 WSCC

WSCC staat voor Windows System Control Center en volgt ongeveer hetzelfde concept als Windows Repair Toolbox. Ook deze tool is een verzameling van enkele andere sets met systeemtools, waaronder de bekende Sysinternals Suite en NirSoft Utilities. Het voordeel van WSCC is dat al deze tools – en dat zijn er een paar honderd – vanuit een centraal programmavenster beschikbaar zijn. Elk onderdeel, zoals File and Disk, Network, Process, Security en System Information, bevat meerdere tools die je met een muisklik kunt opstarten. Het gaat om portable tools, die je ofwel vanaf de opdrachtregel ofwel vanuit een programmavenster aanstuurt.

www.kls-soft.com/wscc

WSCC biedt je gecentraliseerde toegang tot enkele honderden systeemtools. 

11 Hiren’s BootCD PE

Net als Lazesoft Recovery Suite kan Hiren’s BootCD PE worden opgestart vanaf een live usb-stick. Deze tool is gebaseerd op Windows 10 PE x64 en bevat de benodigde stuurprogramma’s voor wifi en ethernet, zodat je ook toegang hebt tot het netwerk (en internet). Dit kan handig zijn voor verschillende taken, zoals datahersteloperaties. De omgeving van Hiren’s BootCD PE bevat standaard meer dan zestig uiteenlopende gratis schijf- en systeemtools, overzichtelijk ingedeeld in categorieën, zoals Data Recovery, Diagnostic, Imaging en Partition Tools. Er zijn weliswaar ook live reddingssticks die op Linux zijn gebaseerd, maar Hiren’s BootCD PE is voor Windows-gebruikers heerlijk herkenbaar.

www.hirensbootcd.org

Het startmenu van Hiren’s BootCD lijkt zo uit Windows 10 te komen.

12 Recuva

Hoewel regelmatig back-ups maken de beste manier blijft om dataverlies te voorkomen, kun je het bij gebrek aan recente back-ups nog proberen met Recuva. Standaard begeleidt een wizard je door het hele proces van gegevensherstel. Je geeft eerst aan welke bestandstypes je wilt herstellen en op welke locatie de bestanden oorspronkelijk waren opgeslagen. Als de eerste scanronde geen resultaten oplevert, kun je ervoor kiezen om een grondigere (maar tijdsintensievere) scan uit te voeren. Met kleurcodes geeft de tool de herstelkansen aan, waarna je de geselecteerde bestanden hopelijk kunt herstellen.

www.ccleaner.com/nl-nl/recuva

Haal per abuis gewiste bestanden terug met Recuva.

13 Malwarebytes

Met Microsoft Defender Antivirus heb je standaard al een degelijke antivirusoplossing in Windows, maar bij twijfel is het verstandig om een second opinion te krijgen. Malwarebytes is hiervoor zeer geschikt. Aangezien (de gratis versie van) Malwarebytes niet op de achtergrond draait, kun je deze probleemloos naast je eigen antivirusoplossing gebruiken. Potentiële malware plaats je met één druk op de knop in quarantaine. Na afloop ontvang je een rapport en kun je items in quarantaine op elk gewenst moment herstellen, definitief verwijderen of op de ‘whitelist’ plaatsen.

www.malwarebytes.com

Verdachte items in quarantaine? Zet ze terug of verwijder ze definitief.

14 ESET SysRescue

Diep in je systeem verscholen malware, zoals root- en bootkits, blijven soms onopgemerkt door antivirustools omdat ze actief zijn voordat Windows opstart. In zo’n geval kan een live bootstick inclusief antivirustool helpen. Hoewel Microsoft Defender Antivirus een offline scan biedt, gaat onze voorkeur uit naar een oplossing als ESET SysRescue. Dit wordt geleverd als een img-bestand, dat je met een tool als Rufus naar een bootstick omzet. Hiermee kun je een systeemscan uitvoeren en de mogelijke bedreiging neutraliseren. Het hele (opstart)proces kan wel even duren.

www.eset.com/nl/support/sysrescue/

Ga diepgewortelde malware te lijf met een live antivirus-stick als ESET SysRescue.

15 NetSpot

Als je problemen hebt met je wifi-verbinding, kan NetSpot (Free edition) een handige tool zijn. Het geeft een overzicht van alle gedetecteerde draadloze netwerken, met informatie zoals huidige en gemiddelde signaalsterkte, gebruikte wifi-band, kanaal(breedte), versleutelingsmethode en wifi-standaard. Je stelt zelf het scaninterval in en je kunt ook de signaalsterktegrafiek over een langere periode bekijken of een kanaaloverzicht opvragen. Hierdoor kun je problemen met zwakke of overlappende signalen sneller herkennen. Houd er rekening mee dat de functie voor een volledige ‘site survey’ niet beschikbaar is in de gratis versie.

www.netspotapp.com/netspotpro.html

Breng de signaalsterkte en kanalen van je draadloze netwerken in beeld.

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.