Er worden intussen meer draadloze koptelefoons verkocht dan exemplaren met kabel. En Apple schafte de analoge audiopoort trouwens gewoon af, waarna andere fabrikanten volgden. Tijd om eens dieper op de onderliggende techniek in te gaan: bluetooth.

Een bekabelde audioverbinding, naar keuze analoog of digitaal, blijft de beste garantie voor een optimale luisterervaring. Steeds meer consumenten kiezen echter voor het gebruiksgemak van draadloos. Draadloos audio streamen kan via wifi, bluetooth of een bedrijfseigen draadloos netwerkprotocol. In dit artikel concentreren we ons op de wijdst verspreidde methode, namelijk draadloze audio via bluetooth.

Zowat alle smartphones en tablets ondersteunen bluetooth-audio. Naar het voorbeeld van Apple laten intussen steeds meer hardwarefabrikanten de analoge audiopoort (de 3,5mm-jack) weg. Je kunt dan wel nog een 3,5mm-adapter gebruiken of investeren in een koptelefoon met digitale audiokabel. Maar draadloze bluetooth-koptelefoons en bluetooth-oordopjes hebben een groter gebruiksgemak. Er hangt geen snoer meer in de weg en dankzij de geïntegreerde bedieningsknoppen kun je je mobiel overal wegsteken, bijvoorbeeld in een tas of rugzak.

Bluetooth-profielen

Bluetooth werd oorspronkelijk ontwikkeld om randapparatuur met elkaar te verbinden op een zo eenvoudige en energiezuinige wijze. Dit draadloze netwerkprotocol werkt in dezelfde licentievrije frequentieband als wifi, maar over veel kortere afstanden en met minder bruikbare bandbreedte. Dat is allemaal gedaan voor een energiezuinige werking, waardoor de batterijen in de zend- en ontvangstapparatuur zo min mogelijk belast worden.

Het bluetooth-protocol gebruikt gedetailleerde profielen over hoe specifieke functies in de praktijk functioneren. Er bestaan tientallen van dergelijke profielen, die zaken regelen als van hoe je via bluetooth draadloos print tot hoe je draadloos een telefoonboek uitwisselt tussen smartphone en carkit. Zowel de zender als de ontvanger moeten hetzelfde bluetooth-profiel ondersteunen om een bepaalde functie te kunnen uitvoeren.

Bluetooth was origineel een draadloos alternatief voor de seriële kabelverbinding die je tot medio de jaren negentig van de vorige eeuw gebruikte om randapparatuur met je pc te verbinden. Maar de uitvinders hielden al vanaf het begin rekening met de mogelijkheid om headsets draadloos met mobiele telefoons te verbinden. Er bestaan twee implementaties van bluetooth: basic rate / enhanced data rate (afgekort tot br/edr), en low energy (afgekort tot le). Bluetooth br/edr is de oudste variant. Die zorgt voor een continue draadloze netwerkverbinding over korte afstanden tussen een ‘meester’ of zender en tot maximaal zeven ‘slaves’ of ontvangers. Alle bluetooth-apparatuur met minimaal v2.0/2.1 voldoet hieraan.

Audio werd tot nu toe altijd uitgewisseld via deze variant, maar met de nieuwe bluetooth v5.0 zal dit voor het eerst ook kunnen via de energiezuinig le-variant, die sinds bluetooth v4.0 (2010) bestaat. Die is eigenlijk bedoeld om internet-of-things-apparatuur met elkaar te verbinden via korte dataflitsen die over langere afstanden werken. De meeste bluetooth-chips zijn sowieso dual-mode en ondersteunen tegelijk beide varianten van bluetooth. Je kunt je smartphone daardoor tegelijk bijvoorbeeld zowel met een draadloze koptelefoon als met een fitness-tracker verbinden.

Audio-profielen

Op het vlak van draadloze audio zijn vier bluetooth-profielen van belang: hands-free profile (hfp), headset profile (hsp), advanced audio distribution profile (a2dp) en audio/video remote control profile (avrcp).

Over avcrp kunnen we kort zijn, want dit profiel regelt hoe een bluetooth-afstandsbediening werkt. Zo kun je met de afstandsbediening van een bluetooth-koptelefoon bijvoorbeeld het geluidsniveau op je smartphone wijzigen of een volgend muzieknummer openen. Dit profiel wordt door programmeurs verder gebruikt om het verschil te detecteren tussen muziek en andere kwaliteitsaudio, systeemgeluiden en telefoongesprekken. Die geluiden worden vervolgens verder via het juiste bluetooth-audioprofiel verwerkt. We gaan verder niet op avcrp in, want het heeft geen invloed op de audiokwaliteit.

©PXimport

En de rest

De headset- en hands-free-bluetoothprofielen (hsp en hsf) dienen hetzelfde doel, namelijk handenvrij telefoneren mogelijk maken. Hsf biedt enkele extra mogelijkheden tegenover hsp, bijvoorbeeld schakelen tussen twee gesprekken of telefoonnummers herkennen, maar op het vlak van audiokwaliteit bestaan er geen verschillen. Ze ondersteunen uitsluitend bi-directioneel monogeluid van lage kwaliteit.

Deze twee profielen zijn alleen bruikbaar voor telefonie en ongeschikt om muziek mee te streamen. Beide profielen gebruiken de cvsd-codec met een ‘sampling rate’ of bemonsteringsfrequentie van 8 kHz voor ‘normale’ telefonie of de msbc-codec op 16 kHz voor ‘wideband’ telefonie.

Advanced audio distribution profile

Voor het streamen van muziek en audio in hogere kwaliteit moeten bluetooth-zender (source) en -ontvanger (sink) allebei het advanced audio distribution profile of a2dp ondersteunen. De recentste uitvoering van a2dp dateert van juli 2015 en draagt het versienummer v1.3.1. A2dp bevat geen afstandsbedieningsfuncties: die vind je zoals eerder geschreven in het aparte avrcp-profiel. Het zegt ook niets over videostreaming. Daarvoor bestaat het video distribution profile (vdp). A2dp wordt wel gebruikt door vdp om audio in hogere kwaliteit aan videostreams toe te voegen.

In de praktijk zullen bluetooth-videostreamers altijd a2dp-audio ondersteunen. Eén van de belangrijkste nieuwigheden in a2dp v1.3.1 tegenover zijn voorganger v1.2 is een betere audio/video-synchronisatie (‘lip sync’). Voor pure audiostreaming werkt a2dp v1.2 even goed als v1.3.1, dus als jouw bluetooth-koptelefoon alleen het ‘oudere’ a2dp-profiel ondersteunt, is het nergens voor nodig om een nieuwe te kopen met a2dp v1.3.1.

Bluetooth-koptelefoons of -oordopjes met ingebouwde microfoon zullen naast a2dp en avcrp meestal ook hsp en/of hsf ondersteunen, zodat je er zowel muziek mee kunt beluisteren als handsfree-gesprekken voeren.

De geluidskwaliteit van bluetooth is ook voor een deel belangrijk van codecs, waar er een hoop verschillende van zijn. In dit volgende artikel gaan we daar dieper op in.

De Oppo Enco X3i is een setje oordoppen met een adviesprijs van 149 euro. Inmiddels zijn deze dopjes bij sommige shops al verkrijgbaar voor pakweg vijftig euro minder. Maar of dat ook meteen voor een betere deal zorgt, is een tweede...

Dat de merken Oppo en OnePlus hardware- en softwareafdelingen delen, weten we inmiddels. Hun smartphones vertonen veel overeenkomsten, maar proberen zich vaak toch op specifieke punten te onderscheiden. In de praktijk brengt Oppo vaak eerst een model uit in China, waarna OnePlus datzelfde model een Westerse twist geeft. Omdat beide merken zowel in China als Europa actief zijn, is er (wellicht ooit onbedoeld) veel sprake van herhaling. Dat zien we nu bij de Oppo Enco X3i gebeuren.

Begrijp ons niet verkeerd: de Oppo Enco X3i is een prima set oordoppen. Hij is wel wat prijzig (50 euro meer dan zijn OnePlus-tegenhanger bij de lancering), maar door recente prijsdalingen is dat geen groot bezwaar. Toch zijn de overeenkomsten met de in 2024 gelanceerde OnePlus Buds 3 opvallend. Het design, de audiokwaliteit en zelfs de app vertonen veel gelijkenissen. Zowel OnePlus als Oppo gebruiken HeyMelody, een applicatie die je nodig hebt als je geen toestel van een van deze merken gebruikt. De app is gratis te downloaden.

©Wesley Akkerman

Vrijwel identieke producten

Vanuit zakelijk oogpunt begrijpen we de keuze om soortgelijke oordoppen onder verschillende namen in verschillende markten te lanceren. Maar nu beide merken hun (betaalbare) modellen wereldwijd uitbrengen, ontstaat er een vreemde situatie. Het voelt apart om maanden later een vrijwel identiek product te recenseren dat ook nog eens ruim 30 procent duurder is. Zeker omdat de Oppo Enco X3i een functie mist die wij op de redactie belangrijk vinden.

In tegenstelling tot de OnePlus Buds 3 heeft de Oppo Enco X3i namelijk geen zelf in te stellen equalizer. Je kunt dus niet zelf aan de slag met je eigen geluidsvoorkeuren en moet het doen met de presets. Nu zijn die niet verkeerd (wij prefereren bijvoorbeeld Basversterking boven het originele geluid), maar aangezien de oordoppen zo op elkaar lijken is het gek dat er nu een functie mist. Andere verschillen die we in de app aantreffen zijn voornamelijk naamswijzigingen. 3D Audio van OnePlus heet bij Oppo Alive Audio. Gouden geluid is hetzelfde gebleven.

©Wesley Akkerman

Wat heb je gemist?

Maar goed – stel je hebt de OnePlus Buds 3 destijds overgeslagen (om wat voor reden dan ook), wat heb je dan gemist? In de basis zijn de Oppo Enco X3i-oordoppen nog steeds heel degelijk. Ze zijn weliswaar gemaakt van plastic, maar hebben toch een IP55-certificaat en een comfortabele pasvorm. De steeltjes bieden mediabediening en volumeregeling, en reageren snel en nauwkeurig op je aanraking. Let er wel op dat als je met je hand door lang haar gaat, de oordoppen zomaar uit je oren kunnen schieten.

Ook qua specs komen de doppen overeen. De Oppo Enco X3i beschikt over bluetooth 5.3 en audiocodecs aac, sbc (de standaardopties) en LDHC 5.0 (voor audio in hoge resolutie). Die codec concurreert met Sony's LDAC en Qualcomms aptX HD en Adaptive. Dankzij de hoge bitrate ben je verzekerd van een goed geluid, zeker als je dit setje weet te scoren voor minder dan 100 euro. Verder kun je verbinding maken met twee apparaten tegelijkertijd, waardoor je niet steeds handmatig hoeft te wisselen tussen producten (dankzij bluetooth multipoint).

©Wesley Akkerman

Ruisonderdrukking is waardevol

De Oppo Enco X3i is uitgerust met een 10,4 millimeter woofer en een 6 millimeter tweeter. De batterij gaat tot zes uur mee met actieve ruisonderdrukking ingeschakeld (iets langer zonder). Die ruisonderdrukking doet goed zijn werk door constante achtergrondgeluiden weg te filteren. Tijdens het testen waren tuinbouwers in de straat druk bezig met vrachtwagens en zwaar materieel, maar daar merkten we gelukkig weinig van. Hogere geluiden, zoals gesprekken of het tikken op een toetsenbord, dringen nog wel door.

Positief is dat de ruisonderdrukking de geluidskwaliteit niet negatief beïnvloedt. Net als eerdere modellen legt de Enco X3i de nadruk op een warme, aangename bas. Deze zorgt voor een prettige flow in de muziek en geeft het geluid extra kracht. In de overzichtelijke HeyMelody-app kun je het geluid afstemmen op je eigen voorkeur, inclusief het aanpassen van het basniveau. Dit biedt enige personalisatie, maar het ontbreken van een volledige equalizer blijft wat ons betreft een gemis.

Oppo Enco X3i kopen?

Als we de Oppo Enco X3i los zouden beoordelen met de adviesprijs in het achterhoofd, dan zouden we waarschijnlijk iets negatiever klinken. Want zodra je voorbij de 100 euro gaat, mag je hogere eisen stellen. Helemaal als je weet dat dit setje in feite een licht aangepaste en niet anders klinkende variant (voor zover wij hebben kunnen horen) van de OnePlus Buds 3 is, dopjes met een adviesprijs van 99 euro. Maar goed, omdat de Oppo Enco X3i zoals gezegd óndanks die adviesprijs al her en der voor onder de 100 euro wordt aangeboden, hebben we ze beoordeeld zoals we alle oordopjes in die prijsklasse beoordelen. En dan zijn we (net zoals we waren als over de OnePlus-buds) positief gestemd over het product an sich. Voor minder dan 100 euro kun je je er geen buil aan vallen.

We willen benadrukken dat we er op zich ook geen problemen mee hebben dat Oppo en OnePlus op deze manier te werk gaan. Sterker nog: dit wordt waarschijnlijk aangestuurd vanuit moederbedrijf BBK. Audio is en blijft een persoonlijke ervaring en als jij wel verschil meent te horen vanwege merktrouwheid, dan heb je nu dus een alternatief voor het OnePlus-setje dat begin 2024 op de markt verscheen. Waarbij het jammer blijft dat Oppo én de prijs kunstmatig omhooggeschroefd heeft én de equalizer heeft weggelaten.

Tijdens de feestdagen draait het om gezellig samen zijn en genieten van lekker eten. Raclette past daar heel goed bij: een tafel vol heerlijke hapjes, gesmolten kaas (wie houdt daar nu niet van?) en een ontspannen sfeer. Of je nu kiest voor traditionele Zwitserse combinaties of je favoriete smaken toevoegt: met raclette zit je altijd goed!

Lees ook alvast: Alles weer schoon na je raclette-feestje

Raclette: wat is het en hoe werkt het?

Het woord 'raclette' komt van het Franse werkwoord racler, wat 'schrapen' betekent. Bij raclette draait alles om genieten van gesmolten kaas die je over allerlei hapjes giet. Traditioneel wordt een groot stuk kaas verwarmd met een hitte-element, waarna de gesmolten kaas eraf wordt geschraapt en over gekookte aardappels, brood of andere lekkernijen wordt gegoten. Denk aan kaasfondue, maar dan nét even anders.

Houd je van kaas, dan is raclette echt iets bijzonders om samen thuis of met familie en vrienden te doen. Zeker als je op zoekt bent naar even iets anders voor de feestdagen of een koude winteravond. En alles begint natuurlijk met de kaas en een raclette-apparaat.

Welk raclette-apparaat past bij jou?

Er zijn twee soorten raclette-apparaten. Het traditionele model werkt met een groot stuk kaas dat onder een hitte-element smelt. Dit apparaat is puur bedoeld voor raclette en biedt geen extra functies. Wil je meer variatie? Kies dan voor een gourmet-raclette-apparaat. Dit type apparaat heeft twee lagen: bovenop een grillplaat voor vlees, groenten of aardappels, en daaronder pannetjes waarin je kaas en andere ingrediënten smelt. Het hitte-element verwarmt beide delen tegelijk, zodat je gemakkelijk verschillende gerechten bereidt.

©Roland

Waar let je op bij het kopen van een raclette-apparaat?

Gourmet-raclette-apparaten zijn verkrijgbaar in allerlei formaten en merken. Let op het vermogen: dit bepaalt hoe snel het apparaat de kaas smelt. Ook de hoeveelheid pannetjes is belangrijk. Voor een gezin van vier is een apparaat met acht pannetjes vaak handig, zodat iedereen tegelijk kan eten.

Kijk ook naar de kwaliteit van de antiaanbaklaag van de pannetjes. Hoewel kaas niet snel aanbakt, kunnen korstjes lastig te verwijderen zijn als je het te lang laat smelten. Een goede antiaanbaklaag voorkomt dat je na afloop veel tijd kwijt bent aan schoonmaken..

Aan de slag met raclette: tips voor een geslaagde avond

Een raclette-apparaat en raclettekaas zijn onmisbaar. In de meeste supermarkten vind je raclettekaas in plakjes, klaar voor gebruik. Wil je variëren? Vraag advies bij de kaasboer. Halfharde kazen met een eetbare korst, zoals Gruyère of Comté, werken ook prima.

Plaats het apparaat op een stevige ondergrond, bijvoorbeeld met een oud tafellaken of kranten eronder om knoeien op te vangen. Zet het apparaat op tijd aan; een goede voorverwarming zorgt ervoor dat de kaas gelijkmatig smelt.

©M.studio

Daarnaast zijn lekkere bijgerechten een must. Traditioneel serveer je aardappelschijfjes, augurken en zilveruitjes. De frisse smaak helpt om de vettige kaas beter te verteren. Experimenteer ook met roosjes bloemkool, gegrilde groenten zoals courgette, of kleine vleesgerechten zoals hamburgertjes of worstjes. Je kunt dus echt alle kanten uit met je raclette-apparaat.