Aan de slag met Windows 8
De Consumer Preview van Windows 8 is de eerste testversie die ook geschikt is voor thuisgebruik. Hoewel Microsoft groot inzet op tablets, doet Windows 8 het ook prima op desktop-pc’s en laptops zonder aanraakscherm. Met de gratis download kun je dus meteen aan de slag.
Windows 8 is qua nummering dan wel de opvolger van Windows 7, maar qua focus is het een compleet ander product. Zoals bekend heeft Microsoft de interface flink onder handen genomen om Windows ook voor tablets geschikt te maken. De Metro-interface, zoals deze heet, heeft de kenmerkende tegels die we ook in Windows Phone 7 zijn tegengekomen. Voor aanraakschermen is dat erg handig. In één oogopslag zie je de belangrijkste apps en info en je swipet er makkelijk doorheen. Tegelijkertijd moet ook Microsoft erkennen dat de desktopgebruiker een zeer grote groep vormt. Zowel voor thuisgebruik als op kantoor is Windows de absolute standaard op de desktop-pc, dus kan Microsoft niet ineens met een touch-only interface komen. De Consumer Preview is dan ook een goede manier om te kijken hoe Windows 8 met muis en toetsenbord te bedienen is.
Deze testversie van Windows 8 proberen we expres op een normale desktop-pc, zoals de meeste mensen hem zullen gaan gebruiken. Zodra Windows 8 definitief uitkomt, zal de Metro-interface pas goed tot zijn recht komen, bijvoorbeeld voorgeïnstalleerd op tablets of all-in-one-pc’s. De vraag blijft: is Windows 8 ook nuttig op mijn desktop-pc? Moet ik upgraden?
Bugs zijn er (natuurlijk) ook. Het is duidelijk dat de Consumer Preview nog niet af is. Zo willen uitklaplijstjes in de Metro-interface nog wel eens de verkeerde kant op klappen. Ook wordt een van de aangesloten schijven niet herkend, totdat we hem handmatig een schijfletter toekennen in Schijfbeheer. Diverse Metro-apps crashen en sturen ons terug naar het startscherm of (raar genoeg) het bureaublad. De Share-charm werkt niet goed met alle apps. Vanaf het Bureaublad kun je niets delen, wat nog begrijpelijk is, omdat het nu eenmaal geen Metro-apps zijn. Vanuit een app als Maps krijg je echter gewoon een foutmelding als je probeert een kaart te delen. Ook de Store is nog niet feilloos: reeds geïnstalleerde apps kun je gewoon opnieuw installeren, maar Windows blijkt daarbij soms de Duitse taalversie te kiezen.
De grootste vraag is echter niet een van functionaliteit, maar van nut. Dat Metro en de bijbehorende apps zich goed lenen voor gebruik op aanraakschermen, is duidelijk. Tegelijkertijd zullen kantoorgebruikers niet snel aan de slag gaan met touchscreens. Op dit moment is nog onduidelijk of Microsoft de Metro-interface ook aan deze gebruikers gaat opdringen. Het lijkt onwaarschijnlijk, omdat het bedrijf een grote groep gebruikers van zich zou vervreemden. Wellicht gaat het voor bedrijven ondersteuning bieden voor group policies die het bureaublad als standaardoptie instellen in plaats van Metro. Daarnaast is het afwachten op de nieuwe versie van Microsoft Office, die voorzien zou zijn van een Metro-interface.
Op dit moment is het zeker geen goed idee om een pc die je dagelijks gebruikt te updaten naar Windows 8. Het is nog niet af en fervente desktopgebruikers zullen te veel functies missen, waarbij het weggemoffelde bureaublad ook niet helpt. Microsoft doet er weinig officiële uitspraken over, maar zal zich bewust zijn van het feit dat de Metro-interface voor desktopgebruikers weinig geschikt is. Speculatief gezegd zou Windows 8 best een ‘tussenrelease’ kunnen zijn, waarmee Microsoft zijn positie op de tabletmarkt wil veiligstellen, terwijl voor een opvolger de desktopverbeteringen verder worden uitgewerkt. Voorlopig wachten we af hoe Microsoft desktopgebruikers gaat bedienen.
Naast al dat Metro-geweld zou je bijna vergeten dat Windows 8 ook nog een bureaublad heeft. Het bureaublad functioneert binnen Windows 8 als app. Je start het op vanuit het Metro-startscherm, net als alle andere apps. Tegelijkertijd kun je met het bureaublad alles wat je in Windows 7 ook kon, met flink wat verbeteringen. De enige link met de Metro-interface is het startscherm, dat de plaats van het startmenu heeft ingenomen, en de Metro-stijlnotificaties die je zo nu en dan ziet verschijnen. Terwijl je bezig bent op het Bureaublad, verschijnen Metro-notificaties in de rechterbovenhoek en ook andere Metro-onderdelen zijn gewoon beschikbaar. Zo zal het verbinden met een draadloos netwerk net iets anders werken dan in Windows 7: zodra je in het systeemvak op Verbinden klikt, verschijnt aan de rechterkant van het venster een Metro-tab met beschikbare netwerken.
Wie in Windows 7 nog weinig gebruikmaakte van het vastpinnen op de taakbalk, zal dat nu zeker gaan doen. Omdat het startmenu vervangen is door het Metro-startscherm, is het sneller om snelkoppelingen op de taakbalk te zetten en applicaties vanaf daar te starten. Sterker nog, voor sommige software is dat de enige manier: Internet Explorer heeft wel een snelkoppeling in het Metro-startscherm, maar start dan in Metro-versie op. Alleen door eerst naar het bureaublad te gaan en dan Internet Explorer op te starten, krijg je de normale desktopversie. Handig is de Desktop Search: vanuit de Charms-bar kun je via Search een snel overzicht krijgen van alle geïnstalleerde applicaties. Dat lijkt al meer op het oude startmenu. Een andere shortcut die je jezelf snel aan zult leren is het gebruik van het Uitvoeren-venster, waar je applicaties al ‘Windows-versies-lang’ mee kunt starten. In het nieuwe Metro-startscherm vind je die optie niet terug, maar met Windows-toets+R verschijnt het bekende venstertje. Hiervandaan kun je alsnog alle bekende applicaties opstarten.
Vooral de Verkenner heeft in Windows 8 een opvallende makeover gekregen. Het bekende lint is ingevoerd, waardoor alle opties beter in het zicht zitten en ook voor touch geschikt kunnen zijn. Daarnaast is het bestandsmenu uitgebreid. Onder File vind je nu mogelijkheden om een opdrachtregelprompt of een PowerShell-venster te openen of veelgebruikte locaties snel te kiezen.
De power user zal blij zijn met het nieuwe taakbeheer. De beginner kan in de vereenvoudigde weergave snel taken beëindigen, maar de geavanceerde weergave is ook enorm verduidelijkt met kleuren en duidelijke kolommen om cpu-, geheugen-, schijf- en netwerkgebruik per applicatie te bekijken. Voor gebruik op mobiele netwerken is het ook goed om op de App history-tab te kunnen zien hoeveel dataverkeer de apps al verbruikt hebben.
Onder de motorkap heeft Microsoft ook veel veranderd, waarvan de uiteindelijke gevolgen pas duidelijk zullen zijn als het grote publiek aan de slag gaat met Windows en ook ontwikkelaars al hun software voor de nieuwe versie schrijven.
Omdat apps speciaal voor de Metro-interface gebouwd moeten worden, heeft Microsoft de Consumer Preview al voorzien van een flink aantal demo-apps. Naast de eerder besproken People, Photos en SkyDrive-apps staat er nog veel meer op je startscherm. Zo is er de Maps-app, het Metro-equivalent van Google Maps. Deze Bing Maps-gebaseerde kaartenapp heeft niet veel speciale functies, maar laat je eenvoudig routes plannen en locaties opzoeken. De Mail en Calendar-apps doen wat je van ze verwacht. Je krijgt eenvoudig toegang tot je afspraken en mails, niet alleen op je gekoppelde Microsoft-account, maar ook via Exchange of Google als je die toevoegt. Onhandig is wel dat we in onze test het Google-account alleen willen toevoegen voor gebruik in de kalender, maar direct ook alle e-mails worden geïmporteerd.
Voor gebruik op een tablet met camera is er de Camera-app. Die is bedrieglijk eenvoudig: je kunt er foto’s en filmpjes mee maken en ze ook direct door het hele systeem delen met de Share-charm. Handig voor bedrijven en mensen die dingen met Windows 8 willen doen die eigenlijk niet kunnen, is de Remote Desktop-app. Via het gewone remotedesktopprotocol van Windows kun je hiermee verbinding maken met andere pc’s. De rest van de Metro-apps zijn niet al te speciaal, hoewel het goed is om te zien dat Microsoft ook Patience naar Metro heeft omgezet. Internet Explorer is in Windows 8 op twee manieren aanwezig: in een gewone versie op het bureaublad en als een Metro-versie. De browser werkt onder Metro fijn en intuïtief, zoals je mag verwachten van een touchbrowser.
Een aantal apps is wel aanwezig in de Consumer Preview, maar kan alleen gebruikt worden in de VS. De Xbox Live Games-app, die integratie biedt met Microsofts online gamedienst, is daar een van. Ook Music en Video, de Zune-gebaseerde mediaspelers, werken niet. Dat zorgt ervoor dat je in Nederland en België in de Metro-interface geen muziek- en videospeler hebt.
Wel beschikbaar is de Store, die nog niet in de voorgaande Developer Preview zat. Zoals elk platform heeft namelijk ook Windows 8 een appstore. Ontwikkelaars kunnen hun Metro-apps hierin beschikbaar stellen volgens hetzelfde principe als bij iOS of Android. De meeste apps die we in onze test kunnen installeren, zijn gratis apps, zoals diverse kranten en een paar games.
Metro is niet alleen een andere interface, maar zorgt ook voor een nieuwe manier van navigeren door applicaties. Op een touchapparaat zijn er diverse swipes, maar ook met de muis is Windows 8 te navigeren. Je zult enkele locaties aan moeten leren om met je muis snel door te klikken. Linksonder, waar in Windows 7 de startknop was, bevindt zich nu een snelkoppeling naar het Metro-startscherm die alleen zichtbaar is als je er even met je muis over blijft hangen. Als je in het startscherm bent, leidt die snelkoppeling naar de laatst gebruikte app. Beweeg met de muis naar boven om thumbnails van de open apps te zien en direct naar een app door te klikken. Door een thumbnail te klikken en een stukje naar rechts te slepen, kun je hem docken naast de app die je al open had, als een soort multitaskmodus. Dit werkt echter alleen met apps die dat expliciet ondersteunen. De Microsoft-apps doen dat, maar andere Metro-ontwikkelaars zullen wat extra werk moeten verzetten. Bovendien is er geen interactie mogelijk tussen de twee apps.
Om informatie uit te wisselen tussen Metro-apps kun je gebruikmaken van de Charms aan de rechterzijde van het scherm. Als je met de muis rechtsonder of –boven hangt komt de Charms-balk tevoorschijn. Hier vind je een aantal standaardopties: Search, Share, Start, Devices en Settings. Daarnaast worden linksonder tijd en datum weergegeven. Metro-apps kunnen ondersteuning inbouwen voor Charms. Zo kun je vanuit de ene app een foto via Share delen met een andere app, om bijvoorbeeld vanuit je fotogalerij een foto naar Facebook te sturen. Het mooie is dat veel Metro-apps data uit allerlei bronnen halen. De fotogalerij toont niet alleen lokale foto’s, maar ook van SkyDrive, Facebook en Flickr. Windows 8 laat verschillende clouddiensten dus goed samenwerken.
Boven en onderin beeld kun je de contextgevoelige opties tevoorschijn toveren. Met muisbesturing moet je daarvoor de rechtermuisknop aanklikken. Lang niet alle apps hebben deze opties, omdat ontwikkelaars proberen alle opties duidelijk genoeg in de interface te verwerken. Bij de SkyDrive-app is het contextmenu bijvoorbeeld voorzien van icoontjes om mappen toe te voegen of de lijst te vernieuwen
.
Windows 8 heeft twee duidelijk andere modi: Metro en het bekende bureaublad. Het codewoord Metro staat voor niets anders dan de designstijl die Microsoft heeft omarmd met Windows Phone 7, Windows 8 en recentelijk ook Xbox Live. De kenmerkende kleurige tegels van de Metro-stijl lenen zich goed voor gebruik op touchapparaten. Voor Windows 8 is Metro daarnaast ook een eigen platform. Het Metro-startscherm bevat apps in Metro-stijl en is duidelijk gescheiden van de bureaubladervaring. Apps moeten speciaal voor Metro ontwikkeld worden en bureaubladsoftware doet het alleen op de bureaublad. De enige integratie is de mogelijkheid een snelkoppeling naar bureaubladsoftware in het Metro-scherm aan te maken.
Nadat Windows je account heeft ingesteld, kom je terecht in het nieuwe startscherm op basis van de Metro-interface. De grote pictogrammen (tegels) functioneren als snelkoppeling, maar bij apps die dat ondersteunen verschijnt ook relevante informatie erop. Zo kun je al in het Start-scherm zien of er nieuwe e-mailberichten zijn of het weerbericht bekijken. Als het account dat je hebt gebruikt voor het inloggen al in gebruik was, zal Windows 8 je profielfoto en andere informatie automatisch synchroniseren. Zo kom je in de rechterbovenhoek van het startscherm je profielfoto tegen en kun je onder People je contacten uit de diverse Live-diensten tegenkomen. Dat gaat ver: ons met Windows Live gekoppelde Facebook-account wordt ook automatisch gebruikt om contacten uit te importeren. Ook Facebook Chat is geïntegreerd. Mocht je dit niet willen, dan kun je via de website van Windows Live de koppeling met Facebook verwijderen.
Ook omgezet in Metro-stijl zijn diverse notificaties. Zo blijft de Messaging-app op de achtergrond actief, zodat berichten die via een gekoppeld Messenger-account binnenkomen direct getoond kunnen worden (rechtsboven in het scherm, ook in bureaubladmodus).
We installeren het besturingssysteem vanaf een usb-stick op onze test-pc (niet virtueel, behalve voor het maken van screenshots tijdens de installatieprocedure). Let op: hoewel je als regio Nederland in kunt stellen, is er nog geen Nederlandse taalversie beschikbaar. De installatie van Windows 8 lijkt heel erg op die van Windows 7: veel vensters zijn letterlijk overgenomen. Na het kiezen van een schijf is het wachten op het kopiëren van bestanden, waarna de (virtuele) pc automatisch opnieuw opstart. Als je een opstartbaar medium gebruikt moet je dit verwijderen, want anders wordt de installatie vanaf het begin opnieuw opgestart. Start dus op vanaf de harde schijf en zet de installatie voort.
In het Personalize-scherm kun je een achtergrondkleur voor het startscherm kiezen en een naam voor je pc invoeren. Het volgende scherm biedt aan om met standaardinstellingen verder te gaan. Toch lopen we snel door de instellingen heen die je kunt aanpassen door op Customize te klikken. Je kunt kiezen om wel of geen bestandsdeling in te schakelen. Voor thuis- en kantoornetwerken is dit prima, maar als je verbonden bent met een openbare wifi-verbinding is dat geen goed idee. Verder kun je kiezen wat Windows 8 online mag doen, zoals automatisch updates downloaden, apparaatinfo downloaden en url’s van bezochte websites checken via de servers van Microsoft. Dat is natuurlijk anoniem en beveiligd, maar voor sommigen wellicht een aantasting van de privacy. Er zijn maar liefst drie pagina’s van dit soort instellingen, waarbij vooral de categorie Share info with apps belangrijk is: bedenk goed of je wil dat apps van derden je naam, profielfoto en locatie kunnen gebruiken.
Tot slot moet je bedenken hoe je op je pc wilt inloggen. Dat mag met een Microsoft-account (Windows Live, Hotmail, et cetera), maar ook met een lokaal account. In dat laatste geval kun je geen gebruikmaken van clouddiensten als synchronisatie van foto’s en instellingen met SkyDrive of het downloaden van apps uit de Windows Store. Voor zover het nog niet duidelijk was: Windows 8 zet in op de cloud. Bij je account moet je verificatie-instellingen invoeren, zoals je telefoonnummer of een geheime vraag-antwoordcombinatie. Dat is overigens niet verplicht. Als je je telefoonnummer niet aan Microsoft wilt geven, hoeft dat niet.
De Consumer Preview is op een aantal manieren te installeren. Microsoft heeft op zijn website een installatie-dvd in iso-formaat beschikbaar gesteld. De iso kun je downloaden en daarna branden op dvd, mounten als virtuele dvd onder Windows of in een virtuele machine. Vanaf de dvd is Windows 8 te installeren op elke pc of virtuele machine. Ook is er een ‘gewone’ installer: een executable van 5 MB die Windows 8 via je huidige Windows-installatie installeert.
Omdat het hier gaat om een vroege testversie, is het geen goed idee om Windows 8 als vervanging van Windows XP, Vista of 7 op je huidige pc te installeren, tenzij je een test-pc hebt voor dat doeleinde. We raden aan om Windows 8 vooraleerst in een virtuele machine te installeren. Het gratis VirtualBox is goed geschikt voor dit doel; het mounten van de iso als cd-rom is genoeg om op te starten en de Windows-installatie te beginnen. Deze methode is wel handig om het compatibiliteitsrapport op te vragen. De Windows 8-installer geeft hierin aan welke hardware en software het wel en niet zullen doen op je pc en of er eventueel al nieuwe versies beschikbaar zijn. Daarnaast kan de installer ook een bootable usb-stick maken waarvan je Windows kunt installeren.
