ID.nl logo
12 tips om creatieve foto's te maken
© PXimport
Huis

12 tips om creatieve foto's te maken

Werkelijk overal kun je met een smartphone mooie foto's schieten. Met een beetje fantasie en creativiteit valt er zelfs nóg meer uit jouw telefooncamera te halen, zonder dat je daar ingewikkelde dingen voor hoeft te doen. Want het draait vooral om goed om je heen kijken en wat eenvoudige trucjes uithalen om de omgeving net even anders te fotograferen dan je gewend bent. Daarom deze 12 smartphone-fotografietips.

Tip 01: Spannende contrasten

Als de zon al wat lager staat kun je heerlijk spelen met licht en schaduw om contrastrijke foto’s te maken. Vooral vroeg en laat op de dag, maar ook in de winterperiode als de zon overdag niet zo hoog klimt. In (winkel)straatjes, parken, maar ook onder een toegangspoort en bij op het eerste oog saaie onderdoorgangen bij bruggen en viaducten vind je dan plekken die deels in het zonlicht en deels in de schaduw liggen. 

Neem hier dan niet alleen het verlichte en dus goed herkenbare stukje omgeving in beeld, maar pak ook een flink stuk schaduwrand mee. Dankzij het donkere kader wordt je oog extra goed naar het verlichte middenstuk getrokken en krijg je een veel spannender foto. Tik wel even op het verlichte deel om hierop scherp te stellen. De schaduwgebieden worden dan vanzelf donkerder. 

Soms blijft de foto na het tikken wat aan de lichte kant en dan maak je het beeld zelf donkerder door omlaag te vegen. Dit kan als het scherpstelkadertje is te zien. Sommige telefoons hebben hier een apart schuifbalkje voor. Het idee is vooral dat het lichtste deel van de foto helder blijft, terwijl de rest lekker in het duister mag verdwijnen.

©PXimport

Tip 02: Spelbreker

De meeste smartphones hebben tegenwoordig een HDR-stand en die kan roet in het eten gooien bij uitvoeren van tip 1. Wat deze functie namelijk doet, is ervoor zorgen dat zowel lichte als donkere gebieden zo herkenbaar mogelijk op de foto komen. In gewone situaties zoals een landschapsfoto of stadsfoto is dat natuurlijk prima, maar in dit specifieke geval is het juist niet de bedoeling. Jouw telefoon weet alleen niet uit zichzelf dat jij de schaduwen zo donker en onherkenbaar mogelijk wilt vastleggen. Vandaar dat je voor dit soort foto’s de HDR-stand beter even kunt uitzetten. 

Op een iPhone ga je hiervoor naar de app Instellingen op het hoofdscherm en zet bij het onderdeel Camera de optie Automatische HDR of Slimme HDR uit. Op oude modellen tik je in de camera-app zelf op HDR en zet je dit op Uit. Op Android-telefoons vind je een pictogram in de camera-app of ga je naar de camera-instellingen om HDR uit te zetten. Vergeet vooral niet om zodra je klaar bent HDR weer aan te zetten! Ook binnen kun je contrastrijke foto’s maken door ergens een felle lamp op te laten schijnen.

©PXimport

Tip 03: Half in het licht

Stel: je loopt in een winkelstraat, een knus hofje of de tuin achter een gebouw en het lukt de laagstaande zon nog net om een stukje omgeving onder te dompelen in warm licht. Dan kun je dit in beeld brengen zoals we bij tip 1 hebben gedaan en iemand precies in de lichtvlek laten plaatsnemen of eraan voorbij laten lopen. Zo krijg je weer eens een heel andere familie- of vakantiefoto. 

Let wel op dat je iemand buiten die lichtvlek, in het schaduwgebied dus, amper terugziet! Wat je daarom ook kunt doen, is een foto maken op precies het moment dat iemand vanuit de schaduw het licht in stapt, of vanuit het licht weer in de schaduwen verdwijnt. Zo krijg je een spannende en mysterieuze foto waarop iemand deels in de schaduwen verborgen blijft. Je ziet bijvoorbeeld alleen een hoofd, bovenlichaam of een stel benen. 

De timing luistert behoorlijk nauw, maar met een beetje oefenen lukt het steeds vaker en beter. Loopt iemand wel langs de lichtvlek maar blijft die persoon zelf in de schaduw, dan krijg je een silhouet, iets wat ook heel mooi staat.

©PXimport

Tip 04: Reflecties

Foto’s met reflecties doen het altijd goed, zoals van een monumentaal pand, een zonsondergang of een groepje bomen in herfstkleuren. Alleen heb je niet altijd een vijver of meer bij de hand om een spiegeling te fotograferen. Gelukkig zijn er nog andere manieren om reflectiefoto’s te maken. Wacht bijvoorbeeld tot het heeft geregend. Zodra de zon doorbreekt, hoef je alleen maar op zoek te gaan naar een regenplas. Gewoon ergens op de stoep, een wandelpad of langs de weg. 

Om te zien of je een mooie weerspiegeling krijgt, moet je wel even flink door je knieën, want vooral laag bij de grond zie je de reflectie pas echt goed. Je hebt ook een beetje geluk nodig om net het fraaiste stukje omgeving erin te zien. Gelukkig zijn er na een fikse bui genoeg regenplassen te vinden. 

Eentje gevonden? Breng je telefoon tot vlak boven het wateroppervlak en draai en kantel het toestel tot je alles goed in beeld hebt. Houd de telefoon ondersteboven als de camera bovenin bij de rand zit. Want hoe dichter de camera bij het water komt, hoe mooier de reflectie wordt.

©PXimport

Verlaag je de helderheid om een extra contrastrijke foto te maken? Of maak je een reflectiefoto en stel je scherp op de weerspiegeling om te voorkomen dat per ongeluk de straatstenen scherp worden in plaats van het uitzicht? Zodra je één foto hebt gemaakt, neemt de automatische piloot van jouw smartphone het meteen weer van je over, waardoor het risico bestaat dat de volgende foto alsnog te donker of te helder of op de verkeerde plek scherp is.  Wat je hieraan kunt doen, is je vinger op het scherm gedrukt houden in plaats van er een kort tikje op geven. Doe dit tot je een melding ziet dat zowel de belichting als de scherpstelling is vergrendeld. Helaas werkt dit niet op elke telefoon, of het werkt op een iets andere manier, zoals eerst tikken en daarna een slotje dicht tikken.  Na het vergrendelen mag je nog steeds zelfs de helderheid aanpassen door te vegen. Ook voor filmpjes is dit enorm handig, omdat je hiermee voorkomt dat tijdens de opname de helderheid en scherpte alsmaar verspringen.

©PXimport

Tip 05: Regen op afroep

Is het al weken droog, waardoor nergens een plasje water is te vinden? Dan maak je toch gewoon je eigen regenplas? Neem een drinkfles mee en sprenkel wat water over de straatstenen, een metalen reling of een betonrandje tot je een mooi plasje hebt. Lekker handig, want zo kun je altijd en overal de mooiste reflectiefoto’s maken. Je kiest zelf de ideale plek uit waar je het beste zicht hebt op dat mooie gebouw of die flitsende sportwagen. 

Richt de smartphonecamera bijvoorbeeld zodanig dat je een symmetrische foto krijgt, met in de bovenste helft de bolide langs de weg, terwijl je hem in de onderste helft ondersteboven in de weerspiegeling ziet. Wat ook kan, is je telefoon een stuk hoger houden, waardoor je de omgeving alleen via de weerspiegeling in het plasje ziet. Of ga wel laag, maar neem een rafelrandje van de waterplas mee. Zo’n onscherpe voorgrond geeft de foto nog meer diepte.

Zet een foto ook eens ondersteboven, voor een ietwat onwerkelijk beeld. Dat kan gewoon met de apps Foto’s of Galerij van je telefoon of met een fotobewerker, zoals het gratis programma Snapseed.

©PXimport

Tip 06: Alles wat glimt

Omdat je elk glimmende oppervlak voor reflectiefoto’s kunt gebruiken, bestaan er oneindig veel mogelijkheden. Denk aan een glimmende metalen reling, de motorkap van een geparkeerde auto, etalageruiten … Zelfs een vloer of muur die uit glanzende stenen bestaat, geeft mooie reflecties! Breng gewoon je oog of de camera van je telefoon er dicht bij in de buurt en je ziet meteen of het raak is. Het is erg belangrijk dat je dit even doet, want anders loop je er zo aan voorbij en dan mis je de prachtigste foto’s. 

Vind je het vervelend om steeds op zoek te gaan naar reflecterende oppervlakken? Neem dan een tweede of oudere smartphone of desnoods een make-up spiegeltje mee en houd dit horizontaal voor de camera van je telefoon. Schuif of kantel het heel lichtje tot je een prachtig dubbelbeeld hebt. Het is even wat gegoochel voor je het trucje in de vingers hebt. Vooral bij telefoons met afgeronde schermranden werkt dit perfect, omdat de omgeving dan naadloos overloopt in de reflectie. 

Een weerspiegeling kun je ook perfect gebruiken in minder fotogenieke omgevingen. Want stel dat verderop een fraai gebouw staat, maar bij jou is de omgeving oninteressant en rommelig, dan verberg je dat in één klap door de reflectie van het mooie gebouw over de lelijke voorgrond te laten vallen.

©PXimport

Tip 07: Achtergrond vervagen

Een foto met een vervaagde achtergrond zorgt ervoor dat een persoon of voorwerp op de voorgrond er extra goed uitspringt. Ook lijkt het dan al snel of je een dure en geavanceerde spiegelreflexcamera hebt gebruikt, omdat met een telefoon vrijwel alles wat je in beeld neemt haarscherp op de foto komt te staan. 

Tegenwoordig is het wel mogelijk om de achtergrond te vervagen door naar de portretstand te gaan, al gaat het nu om een softwaretrucje en is het dus geen echt optisch effect. Zonder portretstand kan het ook met jouw smartphone, maar dan moet je wel zo dicht mogelijk op je onderwerp kruipen. In dat geval zal de achtergrond alsnog lekker vaag worden. Misschien niet zo sterk als in de portretstand, maar wel op een natuurlijke manier. 

Het betekent wel dat het alleen met kleine objecten lukt, of een gedeelte van iets groters, want je moet het onderwerp echt van heel dichtbij in beeld nemen. Hoe dichterbij, hoe vager de achtergrond. Kortom, het is ideaal voor close-ups, macrofoto’s en detailfoto’s. Ook nu kijk je waar de camera in de behuizing zit, want elke centimeter die je wint, telt. Let wel op wat de minimale scherpstelafstand is, het hoofdonderwerp wil je uiteraard wel scherp krijgen.

©PXimport

Tip 08: Voorgrond onscherpte

Een andere methode om met fraaie vervagingen te werken, is door in je directe omgeving op zoek te gaan naar iets waarmee je een gedeelte van het beeld kunt blokkeren. Want ditmaal maak je niet de achtergrond onscherp, maar juist de voorgrond! Zo kun je tussen het gebladerte van een plant of struik door fotograferen, of vlak langs een gordijn of deurpost. Ook een deurklink werkt perfect, omdat die onwerkelijk groot en behoorlijk onscherp op de foto komt.

Je moet er opnieuw heel dicht op kruipen, want net als bij tip 7 zorgt dat voor extra veel onscherpte, ditmaal dus van de voorgrond in plaats van de achtergrond. Houd je telefoon gerust midden tussen de bloemblaadjes als dat mogelijk is. 

Omdat je het beeld deels of grotendeels blokkeert met iets dat zich vlak bij de camera bevindt, kan het zijn dat de camera niet meer weet wat er scherp moet worden. Tik daarom even op het hoofdonderwerp en pas eventueel ook de helderheid aan. Dit soort foto’s kan een spannend of mysterieus tintje hebben vanwege het doorkijkje vanuit een niet-alledaags standpunt. Een beetje alsof je als paparazzi midden in de struiken ligt om stiekem een foto te maken.

©PXimport

Tip 09: Omgevingen mixen

Een smartphone is ideaal om foto’s te maken waarin je twee verschillende omgevingen met elkaar laat samensmelten. Hoe je dat doet? Let de volgende keer dat je in een winkelstraat loopt niet alleen op wat je achter de winkelruit in de etalage ziet liggen of staan, maar zoek op diezelfde ruit ook naar een reflectie van wat er buiten op straat gebeurt. Zodra je de juiste plek weet te vinden, krijg je een prachtig dubbelbeeld waarin een straattafereel heel leuk samensmelt met wat er in de winkel of etalage is te zien.

Loop gerust wat heen en weer, doe een stap dichterbij of van de ruit vandaan in je zoektocht naar de beste composities. Het werkt met alle ramen, dus het hoeft niet per se een winkel te zijn. Vind je het lastig om te zien? Pak dan je telefoon er even bij, start de camera en kijk via het scherm hoe beide werelden samensmelten. Als je de telefoon schuin richt in plaats van recht vooruit is het makkelijker om je eigen reflectie uit beeld te weren.

©PXimport

Tip 10: Lastig bereikbaar

Met een smartphone kun je unieke foto’s maken die je nauwelijks of in ieder geval erg lastig met een grote camera zoals een spiegelreflex maakt. Puur en alleen omdat een telefooncamera zo enorm klein is, meestal vlak langs de rand van de behuizing zit en een telefoon ook nog eens supercompact is, waardoor je hem op plekken kunt houden waar andere camera’s simpelweg niet kunnen komen. Je kunt door enorm kleine openingen fotograferen. Denk aan roosters, gaas, de ring van een sleutelbos, de strooi-opening van een potje met specerijen, of maak een foto van het binnenste van een blikje, een gekleurde fles of een kristallen bloemvaasje. 

De opening is vaak groot genoeg om een telefooncamera langs of doorheen te laten kijken. Wat ook kan, is een (herfst)boomblad tot een kokertje vouwen en het park of bos daar doorheen fotograferen.

©PXimport

Niet alleen tijdens het fotograferen, maar ook als je graag filmpjes opneemt, kun je alle tips uit dit artikel toepassen. De effecten zijn dan nog indrukwekkender, omdat het om bewegend beeld gaat. Bij een spiegeling op zoiets als een regenplas of het scherm van een tweede smartphone zie je dan dezelfde mensen of voorwerpen op twee verschillende plekken tegelijk door het beeld bewegen. En bij het contrastrijke beeld uit de allereerste tips verschijnen voorbijgangers en fietsers schijnbaar vanuit het niets, zodra ze vanuit een schaduwgebied het zonlicht binnenkomen.

©PXimport

Tip 11: Overgangseffect

Een tip speciaal voor bewegend beeld is dat je voorgrondobjecten zoals een boom, heg, lantarenpaal of muurtje kunt gebruiken om filmfragmenten wat spannender te maken. Dat werkt perfect bij landschappen, stadsgezichten, huis-tuin-en-keukenfilmpjes of bij feesten en partijen. Hoe werkt het? Je houdt de telefoon expres ergens vlak achter en beweegt al filmend opzij, zodat de mooie omgeving erachter vandaan tevoorschijn komt. Of andersom, je laat het aan het einde van het filmpje erachter verdwijnen. 

Maak je meerdere filmpjes die je straks aan elkaar plakt in een videomontage-app? Begin en eindig je elk fragment met geblokkeerd beeld, dan vloeien de losse scènes straks mooi in elkaar over. Beweeg liefst dezelfde kant op en met constante snelheid, dat kijkt prettiger. Een variatie is dat je de telefooncamera naar een voorwerp toe beweegt en in de volgende opname via een achterwaarts beweging ergens anders vandaan trekt. 

In je woonkamer loop je bijvoorbeeld tot nagenoeg tegen een deur of televisiescherm, waarna je via een laptopscherm zomaar in een andere kamer weer verschijnt of via een boom ineens in het bos staat. Helderheid en scherpstelling veranderen gegarandeerd zodra je dicht bij voorwerpen bent. Dit los je op via de techniek uit het kader over vergrendelen.

Beweeg dezelfde kant op en met constante snelheid, dat kijkt prettiger

-

Tip 12: Contrast afstellen

Soms is het zonlicht net niet fel genoeg om de schaduwen lekker diep en daarmee zo onherkenbaar mogelijk te maken, of de telefoon heeft de foto per ongeluk toch te licht vastgelegd. Wat ook kan gebeuren, is dat bij een reflectiefoto de weerspiegeling een stuk donkerder is dan de omgeving zelf. In die gevallen is het altijd nog mogelijk om zelf het contrast een beetje aan te passen. 

Open de foto bijvoorbeeld in de gratis app Snapseed, kies Tools (het pennetje) en daarna Afstellen. Tik vervolgens op het pictogram van de schuifjes, kies Schaduw en veeg naar links om alle schaduwgebieden extra donker te maken, of naar rechts om een reflectie lichter te maken. Met Hooglichten stel je eventueel de lichtste delen van jouw schaduwfoto of reflectiefoto naar smaak in. 

Klaar? Tik op het vinkje en sla de bewerkte foto op via Exporteren. Soms zit deze functie ook al in de standaardapps Foto’s en Galerij.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Klaar voor de toekomst met een slimme thuisbatterij
Energie

Klaar voor de toekomst met een slimme thuisbatterij

In 2050 moet het volledige energieverbruik van Nederland afkomstig zijn uit duurzame bronnen. Dat is een mooi streven, maar op dit moment is dat slechts het geval voor 17 procent van de gebruikte energie. Om het doel te halen, moeten we er met z'n allen de schouders onder zetten. Jij kunt daarbij helpen, en dat levert je onder de streep ook nog eens geld op!

Partnerbijdrage - In samenwerking met Zonneplan.

Vol elektriciteitsnet

Bedrijven en huishoudens stappen steeds vaker over op het gebruik van stroom in plaats van gas. Dat is natuurlijk goed, maar het heeft wel als gevolg dat het elektriciteitsnet snel volloopt. Dat is op dit moment al een probleem, en in de toekomst wordt dat probleem alleen maar groter. Er moet namelijk ontzettend veel extra duurzame opwekcapaciteit worden bijgebouwd om de vraag naar stroom met het aanbod te kunnen matchen.

Met de noodzakelijke toename van duurzame stroom op het ene moment (vooral overdag) en de toename van de vraag (vooral 's avonds) wordt een probleem gecreëerd, waarbij stroomopslag de enige manier is om die duurzame energie op een ander moment beschikbaar te stellen. Zonder opslagcapaciteit gaan we op steeds meer momenten duurzame energie 'weggooien', doordat windmolens en/of zonnepanelen uitgeschakeld moeten worden (en wordt het dus ook minder interessant om in dit soort projecten te investeren). Dat is natuurlijk zonde, maar gelukkig is er een oplossing.

Thuisbatterijen kunnen tijdelijk overtollige energie opslaan, energie die op een later moment weer kan worden ingezet. Deze opslagcapaciteit is de enige manier om wind- en zonnestroom over tijd te verplaatsen, waardoor het dus veel efficiënter kan worden gebruikt. Dat zorgt ervoor dat het stroomnet tijdens piekmomenten minder hoeft te worden belast. Op die manier hoeft er minder energie uit gascentrales te komen, en dat is weer goed voor het milieu.

Watch on YouTube

Wat levert een thuisbatterij op?

Een thuisbatterij kan je op dit moment al aardig wat geld opleveren. Dat heeft te maken met de onbalansmarkt. Die zorgt ervoor dat de stroomprijs automatisch omhoog gaat als er een tekort is, en juist lager wordt op momenten van een stroomoverschot. Gedurende een gewone dag kunnen zo grote verschillen ontstaan.

Als particulier kun je in principe niet bij die onbalansmarkt, maar met een thuisbatterij en Powerplay van Zonneplan kan dat wel! Je thuisbatterij wordt opgeladen als er een stroomoverschot is en levert weer stroom terug als er een tekort op het landelijke stroomnet dreigt. Zou er niet op deze onbalans gereageerd worden, dan ontstaat er schade aan apparaten of kan de stroom zelfs volledig uitvallen. Jouw bijdrage aan een stabiel net is dus enorm belangrijk en levert daardoor ook flinke vergoedingen op.

Salderingsregeling

De reden dat een thuisbatterij nog geen maximaal rendement levert, is de salderingsregeling. Die regeling houdt in dat de stroom die je opwekt met je zonnepanelen en teruglevert aan het stroomnet mag aftrekken van de netstroom die je op een ander moment gebruikt. Hoe meer stroom je teruglevert, des te meer stroom je later kunt gebruiken, zonder dat je daarvoor hoeft te betalen.

Die regeling is in het leven geroepen om het plaatsen van zonnepanelen te stimuleren. Op dit moment lijkt het er echter op dat de salderingsregeling per 1 januari 2027 wordt afgeschaft. Vanaf dat moment wordt het opslaan van zonnestroom voor eigen gebruik een extra verdienmodel voor thuisbatterijen, aanvullend op de verdienmodellen die nu al bestaan.

Netcongestie oplossen

Los van het stabiliseren van het landelijke net kunnen batterijen ook worden ingezet voor het oplossen van lokale druk, ook wel netcongestie genoemd. Dat komt voor wanneer zonnepanelen in één wijk massaal tegelijk energie terugleveren, of als bijvoorbeeld elektrische auto's en warmtepompen allemaal op hetzelfde moment stroom proberen af te nemen. Thuisbatterijen kunnen op die momenten tegenwicht bieden om de druk van het net te halen.

Op dit moment is daar nog geen markt voor, maar Zonneplan is onlangs wel al een eerste pilot gestart met netbeheerder Liander die daar een oplossing voor kan zijn.

Zonneplan Nexus-thuisbatterij

Een van de populaire thuisbatterijen is de Zonneplan Nexus. Dat is niet zomaar een accu die even wordt opgeladen en weer wordt leeggetrokken. Nee, het is een van de meest geavanceerde batterijen die er op de markt zijn. De opslagcapaciteit van de Nexus ligt tussen de 10 en wel 20 kWh – dat is bijna drie keer het dagelijks verbruik van een gemiddeld gezin.

Ook gaat het opladen en ontladen van de accu razendsnel en op vol vermogen. Daardoor maak je maximaal gebruik van de fluctuerende energieprijzen en haal je zo veel mogelijk rendement uit het op- en ontladen van de accu.

De thuisbatterij wordt volledig voor je geïnstalleerd en updates met nieuwe functies en opties ontvang je gewoon over 4G. Tel daarbij de slimme AI-gestuurde software op en de Zonneplan Nexus is de ideale thuisbatterij, voor nu én voor de toekomst.

©Zonnneplan

Conclusie

De voordelen van een thuisbatterij zijn tweeledig. Enerzijds kun je nu al geld verdienen door een thuisbatterij aan te schaffen. Je voorkomt ermee dat je een duurdere aansluiting nodig hebt, en je kunt meehelpen om het stroomnet in balans te houden, waardoor je je energierekening flink verlaagt of zelfs geld terugkrijgt. Als het voordeel van saldering wegvalt, kun je met een thuisbatterij je eigen stroom opslaan en op een later moment weer gebruiken, bijvoorbeeld als de stroomprijs tijdelijk relatief hoog is.

Met de Nexus-thuisbatterij van Zonneplan en automatische Powerplay-aansturing help je nu al om het stroomnet in balans te houden, en voorzie je je volledige huishouden in de nabije toekomst van jouw zelf opgewekte stroom.

Kijk voor meer informatie over de Zonneplan Nexus op de website van Zonneplan.
▼ Volgende artikel
Op zoek naar een nieuwe laptop? Dit is waar je op moet letten!
© Lek - stock.adobe.com
Huis

Op zoek naar een nieuwe laptop? Dit is waar je op moet letten!

Ga je weer werken na een vakantie, dan voelt dat vaak aan als een frisse start. Net zoals wanneer kinderen weer naar school gaan. Deze ‘back-to-school-periode’ is daarom voor veel gebruikers het moment om op zoek te gaan naar een nieuwe pc of laptop. Wij vertellen je in dit artikel waar je dan op moet letten.

In dit artikel vertellen we je waar je op moet letten als je een nieuwe laptop voor werk of school wilt kopen, zoals:

  • Het besturingssysteem: Windows, MacOS of ChromeOS
  • Het schermformaat: van 13 tot 16 inch
  • Het energieverbruik
  • De processor: AMD of Intel, en dan ook nog welke reeks
  • De hoeveelheid opslagruimte
  • Het aantal en welke aansluitingen
  • En natuurlijk, niet te vergeten, de prijs

Lees ook: Laptopverzekering: is het slim om je laptop te verzekeren?

Voor de meeste gebruikers is hun computer tegenwoordig een laptop. De desktop-pc raakt steeds meer in de vergetelheid en wordt vooral nog gebruikt door mensen die meer kracht nodig hebben dan een gemiddelde laptop kan bieden.

De klassieke laptop is echter niet het enige apparaat dat geschikt is om op te werken. Convertibles, oftewel tablets die je met een toetsenbord kunt gebruiken, hebben de traditionele laptop niet volledig vervangen zoals ooit werd voorspeld. Toch zijn ze vaak erg handig en kunnen ze een prima alternatief vormen, afhankelijk van je behoeften.

Oudere modellen

Na een opleving tijdens de coronaperiode is de verkoop van pc's en laptops sterker gedaald dan verwacht. Hierdoor hebben fabrikanten en winkels nog een flinke voorraad oudere modellen. Zo zijn er nog volop laptops te vinden met een Core-processor van de elfde generatie, chips die al in 2020 op de markt zijn gebracht. Bij AMD zijn er eveneens veel laptops met een Ryzen-processor uit de 5000-serie, uit 2021, beschikbaar.

Dat hoeft echter geen probleem te zijn. Ook iets oudere processors van Intel en AMD zijn nog altijd snel genoeg om comfortabel op te werken. Met een beetje geluk kun je voor een aantrekkelijke prijs een laptop op de kop tikken die nog prima aan je wensen voldoet.

Ergonomisch werken

Waar je met een laptop goed op moet letten, is of je ergonomisch werkt. Bij een desktop-pc, waar je een losse monitor en losse invoerset simpelweg altijd nodig hebt, is dat namelijk veel vanzelfsprekender. Omdat een laptop voorzien is van een ingebouwd scherm en toetsenbord, zijn velen geneigd om daar ook de gehele dag mee te werken, maar dat is geen goed idee.

Wil je voor een ergonomische inrichting van je werkplek zorgen, dan is het belangrijk dat het scherm op de juiste hoogte staat. Dat kan met een laptopstandaard, maar een los scherm (het liefst met een in hoogte verstelbare voet) is vaak een beter idee. Een los scherm is immers al snel groter dan het scherm van je laptop. In combinatie met een los invoersetje heb je dan ook thuis al snel een ergonomische werkplek. En dankzij usb-c zijn dockingstations, waarmee je al je randapparatuur via één kabel op je laptop aansluit, ook geen probleem meer.

©Maanas - iStock

Schermformaat

Het scherm bepaalt in grote mate het formaat van je laptop. Een 13- tot 14inch-scherm biedt wat ons betreft de beste verhouding tussen formaat en draagbaarheid. Toch zijn juist laptops met een 15- tot 16inch-scherm de populairste modellen, wellicht omdat veel gebruikers een laptop vooral thuis gebruiken en draagbaarheid in dat geval geen issue is. Laptops met een 17inch-scherm scharen we onder desktopvervangers. Zo’n groot scherm kan natuurlijk prettig zijn om langer op te werken, maar pas dan wel op dat je niet langdurig in een verkeerde houding zit.

Steeds meer laptops zijn voorzien van een scherm met een beeldverhouding van 16:10 in plaats van 16:9. Hiermee heb je verticaal meer werkruimte, en dat is bij vrijwel alle werkzaamheden prettig.

Een Full-HD-schermresolutie van 1920 × 1080 pixels (of bij een beeldverhouding van 16:10 1920 × 1200 pixels) is tegenwoordig standaard, ook in laptops van zo’n 500 euro vind je een Full-HD-scherm. In duurdere laptops hebben de schermen een hogere resolutie, zoals 2560 × 1440, 2560 × 1600, 2880 × 1800 of 4K.

Windows 11 is geschikt voor aanraakbediening en sommige laptops zijn daarom voorzien van een aanraakscherm. Zo’n aanraakscherm is in de praktijk vooral handig als je het scherm ook kunt omklappen om je laptop op schoot als tablet te gebruiken. Aanraakschermen zijn vrijwel altijd glanzend afgewerkt, iets dat ook voor veel normale schermen geldt. Wil je dat niet, zoek dan specifiek naar een mat afgewerkt scherm.

Schermtechnologie

Er wordt weleens gezegd dat echt slechte schermen niet meer bestaan, maar bij de goedkoopste laptops vind je soms uitzonderingen die deze regel bevestigen. Dit komt deels door het gebruik van tn (twisted nematic) schermtechnologie. Het voordeel van tn-panelen is de lage prijs en snelle reactietijd, maar de nadelen zijn de relatief beperkte kijkhoeken en minder goede kleurweergave. Toch betekent dat niet dat alle tn-panelen onbruikbaar zijn; sommige laptops met tn-schermen zijn zeker goed genoeg voor alledaags gebruik. Omdat tn-panelen tegenwoordig vooral in goedkopere laptops worden toegepast, zijn het automatisch ook de simpelste schermen op de markt.

Gelukkig zijn steeds meer laptops voorzien van een ips-scherm (in-plane switching), dat goede kleurweergave combineert met brede kijkhoeken. Hoewel er kwaliteitsverschillen bestaan, is een ips-scherm in de meeste gevallen ruim voldoende voor normaal gebruik. De betere (en vaak duurdere) ips-panelen hebben een groter kleurbereik, waardoor ze geschikter zijn voor beeldbewerking.

Een derde schermtechnologie die snel aan populariteit wint, is oled (organic light-emitting diode). Een oledscherm bestaat uit individueel aangestuurde pixels die ook volledig uitgeschakeld kunnen worden. Hierdoor is zwart ook echt zwart, wat zorgt voor een uitstekend contrast en een indrukwekkende beeldkwaliteit.

ASUS VivoBook 15 OLED

Een laptop met een oledscherm

Besturingssysteem

Misschien ben je simpelweg op zoek naar een laptop voorzien van Windows. Andere opties zijn macOS en Chrome OS. MacOS werkt in de basis vergelijkbaar met Windows en veel populaire software is ook voor Apples besturingssysteem beschikbaar.

Wanneer je een laptop alleen gebruikt voor taken die je in een browser kunt uitvoeren, dan kan Chrome OS een interessante keuze zijn. Chrome OS is ontworpen voor online gebruik, maar documenten kun je ook offline bewerken. Daarnaast kun je Android-apps en Linux-software installeren. Een voordeel van Chrome OS is dat het relatief licht is, waardoor het ook op minder krachtige laptops acceptabel presteert. Chromebooks zijn over het algemeen dan ook goedkoper dan laptops waar Windows op draait. Toch geldt dat niet voor iedere Chromebook; er zijn varianten te koop met krachtige hardware vergelijkbaar met luxere Windows-laptops.

Processorreeksen

Met tientallen opties op de markt kan het kiezen van de juiste processor behoorlijk lastig zijn. Zowel Intel als AMD bieden chips aan voor vrijwel elk prijspunt, en daarnaast zijn er nog laptops beschikbaar met processors uit drie verschillende generaties.

Op het eerste gezicht lijkt de keuze overzichtelijk, aangezien zowel Intel als AMD hun processors indelen in verschillende duidelijke reeksen. Intel biedt bijvoorbeeld de Core i3-, i5-, i7- en i9-processors aan, terwijl AMD Ryzen 3, 5, 7 en 9 in het assortiment heeft. Over het algemeen geldt: hoe hoger het getal, des te beter de prestaties van de processor, met meer cores en een hogere kloksnelheid. Intel zal overigens vanaf de volgende generatie (die nog niet te koop is) overstappen op Core 3, 5 en 7 voor reguliere processors, en Core Ultra 5, 7 en 9 voor de snellere varianten.

Bij desktopprocessors is deze indeling vaak al een goede leidraad, maar bij laptopprocessors ligt het wat ingewikkelder. Zowel Intel als AMD delen hun laptopprocessors namelijk verder in op basis van energieverbruik, waardoor het vergelijken van verschillende modellen iets complexer kan zijn.

©Intel Corporation

Lees ook: Kies de juiste processor voor je laptop

Energieverbruik

Het energieverbruik van processors verschilt voornamelijk door het aantal cores en de kloksnelheid, maar bij Intels twaalfde en dertiende generatie Core-processors ook door het type cores. Deze generaties gebruiken een hybride architectuur met twee soorten cores: performance-cores voor hoge prestaties en efficiency-cores die zuiniger zijn.

Bij Intel zijn de chips die speciaal ontworpen zijn voor energiezuinige toepassingen voorzien van een 'U' in het typenummer, zoals de Core i5-1235U. Deze processors hebben een standaard energieverbruik (thermal design power, tdp) van maximaal 15 watt, waarbij een hoger verbruik voor betere prestaties slechts kortstondig mogelijk is. Een stap hoger zijn de chips met een 'P' in het typenummer, die een tdp van 28 watt hebben en meer performance-cores bevatten dan de U-varianten.

In de elfde generatie Core-processors worden de energiezuinige varianten aangeduid met een 'G' in de typenaam. Deze generatie gebruikt geen hybride architectuur, maar de tdp kan wel worden ingesteld tussen 15 en 28 watt, wat tot prestatieverschillen leidt.

De krachtigste processors hebben een 'H' in het typenummer (bijvoorbeeld Core i7-13700H) en zijn ontworpen voor een tdp van 45 of 55 watt.

Bij AMD is er een vergelijkbaar systeem. Processors met een 'U' in het typenummer, zoals de Ryzen 5 6600U, zijn afhankelijk van het model ontworpen voor een tdp tussen de 15 en 28 watt, met soms instelbare tdp-opties. De chips met een 'H' in het typenummer (bijvoorbeeld Ryzen 7 7735HS) hebben een configureerbare tdp van 35 tot 45 watt, of zelfs 55 watt voor de krachtigere modellen.

©Intel Corporation

Normaal of meer kracht

In de meeste laptops die voor thuisgebruik interessant zijn, zul je een processor terugvinden die voorzien is van een U in het typenummer (of een G in het geval van een processor uit de elfde generatie Core-processors). Deze vereisen de minste koeling en maken dunne laptops mogelijk. De processors met een wat hoger energieverbruik (bij Intel met een G of P in het typenummer) vind je in de duurdere en luxere dunne laptops waarin een betere koeling mogelijk is.

De snelste chips met een H in het typenummer zul je niet terugvinden in normale laptops, maar worden gebruikt voor doelgroepen die meer kracht nodig hebben, zoals grafische professionals of gamers. Dergelijke laptops of workstations zijn over het algemeen dikker, luidruchtiger en hebben een kortere accuduur dan dunne laptops.

Werken én gamen?

Geschikte laptops vind je op Kieskeurig

Benchmarks In elke modelreeks (bijvoorbeeld Core i5 of Core i7) vind je chips in elke energieklasse. Een Core i5 met een H in het typenummer kan daarbij best sneller zijn dan een Core i7 met een U in het typenummer. Omdat er laptops met drie generaties chips te koop zijn, is de vergelijking op basis van productreeksen in de praktijk nog lastiger. Wil je de beste prestaties voor je geld, dan is het is belangrijk om benchmarks van verschillende processors en beter nog laptops met elkaar te vergelijken. Zo vind je bijvoorbeeld op de website Notebookcheck benchmarkresultaten voor de meeste processors.

Werkgeheugen

Er zijn laptops met 4 GB RAM te koop. Die voldoen weliswaar aan de minimumeisen van Windows 11, maar toch raden we je ten minste 8 GB aan. Wil je ook langere tijd prettig werken, dan is 16 GB vermoedelijk de beste keuze. Twijfel je tussen 8 en 16 GB, ga dan voor 16 GB, omdat het geheugen op steeds meer laptops een vast gegeven is; de geheugenchips zijn immers direct op het moederbord gesoldeerd.

Sommige laptops bieden een combinatie van gesoldeerd geheugen en een geheugenslot, waardoor uitbreiding wél mogelijk is. Al loop je dan al snel tegen de situatie aan dat je moet werken met ongelijke modules, en dat is minder optimaal dan twee gelijke modules. Uiteraard zijn er ook laptops met losse geheugenmodules; dat zijn over het algemeen de duurdere of krachtigere modellen, zoals gamelaptops.

©NIKITA SOBOLKOV

Opslag

Als je weinig lokale opslagruimte nodig hebt, kun je mogelijk uit de voeten met een ssd van 128 GB. Maar zelfs met slechts een paar geïnstalleerde programma's raakt deze capaciteit snel vol, vooral omdat updates ook tijdelijk extra ruimte in beslag nemen. Daarom raden we aan om in de prijsklasse tot ongeveer 500 euro minimaal te kiezen voor 256 GB opslag. Bij duurdere laptops is het verstandig om te gaan voor minimaal 512 GB opslag.

Gelukkig kun je bij de meeste laptops de ssd vervangen, omdat ze vaak zijn uitgerust met een M.2-ssd. Dit maakt het eenvoudig om de opslagruimte te upgraden als dat nodig is.

Let er wel op dat ook de goedkoopste laptops tegenwoordig voorzien zijn van op flashgeheugen gebaseerde opslag. Soms wordt er echter geen echte ssd gebruikt, maar eMMC-opslag. Dit type opslag is meer vergelijkbaar met een snelle geheugenkaart en is merkbaar trager dan een echte ssd, vooral bij gebruik van een volledig pc-besturingssysteem zoals Windows.

Grafische kaart

Elke laptopprocessor heeft tegenwoordig een geïntegreerde gpu, die voor de meeste dagelijkse werkzaamheden prima voldoet. Hoewel er prestatieverschillen zijn tussen deze geïntegreerde gpu's, is dat voor normaal gebruik meestal niet zo belangrijk. Wanneer je echter grafisch intensieve taken wilt uitvoeren, zoals het spelen van games of het bewerken van video's, heb je al snel een extra (dedicated) gpu nodig.

Mobiele gpu's worden geproduceerd door zowel Nvidia als AMD, maar in de meeste laptops zie je toch voornamelijk Nvidia-gpu's terug.

Voor een gaming-laptop is de minimale aanbevolen gpu de Nvidia GeForce RTX 4050. Hiermee kun je de meeste games spelen in Full HD-resolutie met gemiddelde kwaliteitsinstellingen. De oudere Nvidia RTX 3060 biedt vergelijkbare prestaties als de RTX 4050.

Een RTX 4060 is een goede keuze als je games op hogere instellingen wilt spelen. Voor oudere laptops kun je dan naar een RTX 3070 kijken. De krachtigere RTX 4070 (of de RTX 3080) maakt het mogelijk om vrijwel alle games op de hoogste instellingen te spelen, terwijl een RTX 4080 zelfs gaming in 4K ondersteunt.

Let op de aansluitingen

Uiteraard let je er bij de keuze van een laptop op of het apparaat is voorzien van de door jou gewenste aansluitingen als usb-poorten, HDMI en een kaartlezer. Vrijwel alle moderne laptops zijn tegenwoordig voorzien van in ieder geval één usb-c-aansluiting. Helaas is de ene usb-c-poort de andere niet, want usb-c ondersteunt diverse standaarden.

Het trage usb 2.0 is zeldzaam, maar bij gebruik van usb 3.2 (dat soms nog 3.1 genoemd wordt) kan het om gen 1 of gen 2 gaan met een maximale snelheid van 5 of 10 Gbit/s. De meeste laptops met usb-c laten zich via usb-c opladen, maar dat is niet altijd het geval. Hetzelfde geldt voor een DisplayPort-beeldsignaal. Controleer dit dus goed in de specificaties, want een usb-c-poort die zowel laden, dataoverdracht als een beeldsignaal ondersteunt, is in de praktijk erg handig. Hiermee is het mogelijk om je laptop met één kabel op een keur aan dockingstations aan te sluiten die je al voor enkele tientjes in huis hebt.

Vind je thunderbolt 3 of 4 of usb 4.0 in de specificaties van je laptop, dan heb je automatisch een aansluiting die voorzien is van alle mogelijkheden.

©cronislaw@gmail.com

Prijsklassen

Je haalt al vanaf zo’n 300 euro een nieuwe laptop in huis, maar op dat prijsniveau kun je niet heel veel verwachten. Zo zal de processor een relatief langzame Intel Pentium zijn en zul je 4 GB RAM krijgen in combinatie met een krappe ssd. We raden je daarom aan om minimaal 500 euro voor je nieuwe laptop te reserveren. Voor dat bedrag kun je een laptop kopen die is voorzien van een Intel Core i3- of AMD Ryzen 3-processo in combinatie met 8 GB RAM en 256 GB opslag.

Ben je op zoek naar meer kracht en luxe, dan vind je in de prijscategorie tussen 700 en 800 euro interessante modellen. Voor dit geld is het mogelijk om een laptop met 16 GB RAM in huis te halen in combinatie met een ssd van 512 GB. De processors zullen doorgaans nog een Core i5 of Ryzen 5 van de wat oudere generaties zijn.

Ben je op zoek naar een snelle, moderne en lichte laptop, dan heb je voor zo’n 1000 euro een prima exemplaar in huis voorzien van een moderne processor, 16 GB RAM en 512 GB opslag. Ook een scherm met een resolutie hoger dan Full HD vind je in deze prijsklasse terug.

MacBook Air Wanneer je op zoek bent naar een wat luxere laptop met een prima accuduur, dan biedt Apple met de MacBook Air een interessant model. Deze laptop is snel, dun en door zijn passieve koeling altijd stil. Je kunt deze laptop in veel winkels voor zo’n 1000 euro aanschaffen en daarmee haal je een fraai stuk techniek in huis.