De Shuttle XPC slim Barebone DX30 is een fluisterstille, zelf uit te bouwen mini-pc die probleemloos de recentste versie van Windows 10 draait, maar ook mediasoftware zoals Kodi. Zijn de mogelijkheden en prestaties de moeite waard? Dat lees je in deze Shuttle XPC Slim DX30 review.

Kleine, stille pc’s zijn bruikbaar voor allerlei toepassingen, niet in het minst als fluisterstille mediacenters. De XPC Barebone DX30 werkt zowel met een 12volt- als een 19volt-voeding. De 12volt-voeding is een optioneel extra, maar is in staat de DX30 mobiele toepassingen te laten gebruiken. Dankzij de twee seriële poorten op de achterkant kun je hem daarbij met allerlei externe (meet)apparatuur verbinden.

Standaard levert Shuttle een kleine externe 19volt-voeding van Asian Power Devices (APD) mee. Die DA-40B19 voeding levert maximaal 40 watt. Deze heeft een goede reputatie en wordt ook gebruikt door merken zoals Asus en Toshiba. Bovendien is ze eenvoudig te vinden mocht ze onverhoopt stuk gaan. Dat zal normaal gezien niet snel gebeuren, want Shuttle zegt zelf dat de DX30 bedoeld is om continu te draaien.

De DX30 is een zelf verder uit te bouwen barebone-pc met een gesoldeerde 14nm-Intel Apollo Lake ‘Goldmont core’ Celeron J3355-soc met Intel Graphics 500 grafische component en ruimte voor maximaal 8 GB ram, verdeeld over twee so-dimm-sleuven. Binnenin is er ruimte voor zowel een 2,5inch-sata-drive als een nvme ssd-op-een-insteekkaartje in m.2-2280-uitvoering.

Componenten en aansluitingen

De van stevig antraciet- en zilverkleurig staal vervaardigde ‘nettop-pc’-type kast meet 190 x 165 x 43 mm. Je kunt hem zowel verticaal als horizontaal neerzetten in omgevingstemperaturen tussen 0 en 40 graden Celsius. De verticale stand PS02 is een optioneel bij te kopen extra. De DX30 gewoon op zijn kant zetten mag niet, want daarmee dek je één van de ventilatiesleuven af. Shuttle garandeert een probleemloze continue werking … zolang de ventilatiesleuven vrij blijven en zolang de omgevingstemperatuur onder de 40 graden Celsius blijft.

Een vesa-beugel wordt wél meegeleverd. Daarmee kun je de DX30 achterop op een geschikte monitor of tv monteren, zodat het apparaat geen ruimte in beslag neemt op je werkplek.

De DX30 heeft geen tekort aan poorten. De usb-poorten vooraan zijn snellere usb 3.0-types; achteraan is hun snelheid beperkt tot usb 2.0. 4K-uhd-video kan zowel via de hdmi 1.4b- als de displayport 1.2-videopoorten, maar voor de hoogste resolutie en framerate moet je de laatste gebruiken. Via de hdmi-poort is de resolutie beperkt tot 3840 x 2160 pixels op 30 Hz. De displayport haalt maximaal 4096 x 2160 pixels op 60 Hz.

Let op: de gebruikte soc ondersteunt geen ‘hevc main10’. Netflix 4K-streams, die dit vereisen, kan deze mini-pc daarom niet afspelen. Dat kan sowieso niet omdat Netflix voor 4K om veiligheidsredenen ook hdmi 2.0 met hdcp 2.2 vereist en dat heeft de DX30 niet.

Je kunt twee digitale schermen tegelijk aansluiten, één op elke poort. Voeg je de optionele pvg01-vga-poort toe, dan kun je als derde monitor nog een vga-scherm met een maximale resolutie van 1920 x 1200 op 60 Hz gebruiken.

©PXimport

Om deze barebone om te toveren tot een volwaardige pc, heb je nog geheugen en opslag nodig. Een data/stroom-kabel voor een sata-schijf is al op het moederbord aanwezig. Op de website van de fabrikant vind je een handig overzicht van onderdelen die gegarandeerd functioneren.

Na het bestuderen van deze lijst, selecteerden wij twee Crucial DDR3L 1600-geheugenmodules van elk 4 GB. Shuttles hardwarelijst vermeldt geen opslagapparaten. Elke sata- en/of m.2 nvme-schijf past immers, rekening houdend met de in de specificaties vermelde maximale afmetingen. Wij monteerden een Patriot Blast 960GB sata3-ssd.

Installatie

De meegeleverde, zeer gedetailleerde ‘Quick Guide’ toont je met behulp van tekst, diagrammen en kleurenfoto’s alle uit te voeren handelingen om deze barebone om te toveren tot een complete pc. Alle aansluitingen, jumperinstellingen en poortconfiguraties staan eveneens duidelijk op het blad aangegeven.

Het DX30-kastje opent eenvoudig door twee schroefjes aan de achterzijde los te draaien, de dekplaat naar achteren te duwen en dan voorzichtig op te heffen en te verwijderen. Daarna kun je de geheugenmodule(s) en een opslagapparaat monteren. In de verpakking vind je extra duimschroeven waarmee je de standaard gemonteerde kastschroeven kunt vervangen, zodat de DX30 daarna zonder schroevendraaier te openen is.

Deze barebone heeft AMI Aptio uefi/bios-firmware. Je kunt hem dus alleen gebruiken met de 64bit-versie van Windows 10. Andere Windows-versies kun je op deze DX30 niet installeren. Linux lukt wel, maar het systeem is alleen succesvol getest met Ubuntu 16.10, Kernel 4.8. De benodigde drivers voor oudere Ubuntu-versies zoals 16.4, 15.10, 14.4, Fedora 25 en SuSE 42.2 bestaan niet. Je kunt die oudere Linux-versies wel installeren, maar het systeem draait dan zeer traag.

Wij installeerden de Windows 10 Creators Update via een usb-stick. De installatie verliep probleemloos. Windows installeerde zelf alle correcte drivers voor alle hardware-onderdelen.

©PXimport

Inzetten als mediacenter

In amper een uur tijd maakten we van deze barebone probleemloos een werkende Windows 10-pc. Zoals altijd wanneer we een nieuwe pc inrichten, voeren we een lange burn-in-test uit met verschillende tools. De DX30 geeft tijdens de burn-in geen kik: het systeem blijft stabiel draaien en al wordt het kastje na een tijd wel heel warm, het raakt niet oververhit.

Dit is natuurlijk geen snelheidsmonster, maar de DX30 heeft wel voldoende kracht om Windows 10 vlot te draaien. Alleen kun je er geen zware games op spelen. Mediatoepassingen daarentegen werken wel. De Intel-soc kan de videocodecs hevc (h.265), h.264, mvc, vp8, vp9, mpeg2, vc-1, wmv9 en jpeg/mjpeg hardwarematig decoderen. Hardwarematige codering wordt ondersteund voor de codecs hevc (h.265), h.264, mvc, vp8, vp9 en jpeg/mjpeg. De Realtek ALC662 audiochipset kan 5.1-surroundgeluid aan.

De recentste versies van Kodi en Exodus installeren probleemloos en draaien stabiel, zelfs als we de aldus gecreëerde mediaspeler uitsluitend via wifi met het internet en een vpn verbinden. Het gebrek aan ondersteuning voor een ir-afstandsbediening (al zou je die wel via usb kunnen toevoegen), vangen we op door de ‘Kodi Afstandsbediening’-app op onze Android-smartphone te installeren.

Na twee maanden testen

De Shuttle XPC slim Barebone DX30 is eenvoudig zelf uit te breiden. De prestaties als Windows-pc zijn zoals we die van een basiscomputer verwachten: ruim voldoende voor kantoorwerk, mailen en internetten. Als Kodi-mediaspeler werkt de DX30 eveneens perfect. Groot voordeel is dat je dankzij Windows 10 de volledige controle houdt over Kodi en alle add-ons, zonder beperkingen omwille van exotische chipsets zoals bij veel kant-en-klare Kodi-mediaspelers die meestal op een versie van Android gebaseerd zijn.

De support van Shuttle is uitstekend, zowel voor wat betreft de meegeleverde, geïllustreerde Quick Guide als de uitgebreide informatie op de website. Je moet wel een woordje Engels spreken, want Nederlandstalige informatie is er niet.

Tijdens de testperiode bracht Shuttle geen nieuwe firmware uit voor de DX30. Dat was ook niet nodig, want al die tijd functioneerde de DX30 probleemloos, ondanks redelijk intensief gebruik in het kader van allerlei testen en als Kodi-mediaspeler. We lieten deze kleine pc ook één week constant allerlei benchmarks draaien, waarbij het systeem niet één keer vastliep!

Toen we de eerste benchmarktest uitvoerden, deden we dit met de automatisch door Windows 10 geïnstalleerde grafische driver. Later stapten we over op de recentste Intel-driver. In Futuremark PC Mark 8 geeft dit geen dramatische verschillen, al zijn de Creative en Work-scores wat hoger. In de Futuremark 3DMark grafische benchmarks zien we wel grote verschillen, met resultaten die voor sommige testonderdelen dubbel zo hoog liggen.

Na de tweede benchmark-run blijkt onze zelfbouw-pc in de benchmarks globaal bijna veertien procent sneller! Het illustreert ten overvloede het belang van het gebruik van de juiste én recentste drivers voor alle hardware-onderdelen.

Conclusie

De Shuttle XPC slim Barebone DX30 presteert goed in verhouding tot zijn prijs. Deze kleine pc draait probleemloos de recentste Windows 10-versie en is perfect bruikbaar als basis-pc voor bijvoorbeeld MS Office, mailen en internetten. Dankzij twee seriële poorten is de DX30 evenzeer geschikt om er speciale projecten mee te bouwen. Als Kodi-mediaspeler werkt de DX30 fluisterstil en blijft ook bij hoge belasting koel, op voorwaarde dat de omgevingstemperatuur niet hoger wordt dan 40 graden Celsius. Bovendien is dit een erg energiezuinige pc.

Bezit je veel audiobestanden van uiteenlopende artiesten? Het is dan een hele uitdaging om de boel enigszins netjes te ordenen. De gratis versie van MediaMonkey helpt je hierbij. Maak met dit Windows-programma een overzichtelijke muziekbibliotheek en speel je favoriete liedjes op de computer af.

Tip 1 Digitale jukebox

MediaMonkey is eigenlijk een digitale jukebox. Het programma ondersteunt nagenoeg alle gangbare audioformaten, zoals flac, ogg, wma, ape en natuurlijk mp3. Alle liedjes die je aan dit programma toevoegt, belanden in een overzichtelijke catalogus. Het maakt niet uit of je nou honderden, duizenden of honderdduizenden nummers toevoegt, want MediaMonkey ordent zorgvuldig alle bestanden.

Om MediaMonkey te downloaden, klik onder Standard Version op DOWNLOAD [versienummer]. Dubbelklik op het exe-bestand en selecteer de Nederlandse taal, waarna je bevestigt met OK. Je klikt nu telkens op Volgende om de installatie te doorlopen. Accepteer hierbij de licentieovereenkomst. Klik als laatste op Installeren / Voltooien.

Download de gratis Windows-versie van MediaMonkey naar je computer.

Tip 2 Liedjes toevoegen

Misschien heb je op de computer of NAS flink wat muziek opgeslagen. In de tijd dat downloaden voor eigen gebruik nog min of meer gedoogd werd, lagen de audiobestanden immers voor het oprapen. Wellicht kun je omstreden downloadnetwerken als Napster, Kazaa, LimeWire, bittorrent en usenet (nieuwsgroepen) nog herinneren. Daarnaast kun je natuurlijk ook kopieën van cd’s op de computer bewaren (zie tip 6).

MediaMonkey wil eerst weten waar jouw digitale audiocollectie zich bevindt. Hierbij selecteert het programma automatisch de standaard muziek- en video-map in Windows. Staan daar geen liedjes in, dan haal je de vinkjes voor deze bestandslocaties weg. Klik rechtsboven op LOCATIE TOEVOEGEN en kies Lokale opslag. Zodra je de juiste map met muziek hebt gevonden, zet je hier een vinkje voor. Je kunt zo meerdere bestandslocaties selecteren. Klik daarna op OK.

Naast lokale mappen voeg je net zo eenvoudig muziek van andere apparaten toe, zoals een NAS of pc. Kies in dat geval LOCATIE TOEVOEGEN / Netwerk of Mediaserver, waarna je de juiste map of server selecteert. Klik daarna op OK.

Via VOLGENDE / VOLGENDE / VOLTOOIEN importeert MediaMonkey alle nummers in de bibliotheek. Dit proces kan even duren. Klik tot slot op SLUITEN.

Geef aan in welke (netwerk)map de muziek staat opgeslagen.

Tip 3 Eerste blik

Het hoofdvenster van MediaMonkey opent eerst met een welkomstscherm. Klik linksboven op Home om je muziekcollectie te tonen. Als het goed is, zie je verschillende albumhoesjes. Met de standaardinstellingen staan de secties Artiesten en Albums op alfabetische volgorde gerangschikt. Klik achter een sectie op alles weergeven om een volledig overzicht te tonen. Gebruik als alternatief bovenaan de knoppen Alle bestanden, Albums en Genres om binnen jouw muziekverzameling te snuffelen. Via Home keer je op ieder moment weer terug naar het beginvenster.

Zeker in een omvangrijke collectie is het nog een hele kunst om dat ene liedje te vinden. Gelukkig heeft MediaMonkey een snelle zoekfunctie. Klik rechtsboven op het vergrootglas om het zoekveld te ontvouwen. Je hoeft maar een deel van een liedje, albumtitel of artiest te typen. Het programma laat namelijk meteen de bijbehorende resultaten zien. Klik voor een uitgebreidere zoekfunctie bovenaan op Naar Geavanceerd.

MediaMonkey maakt van alle muziek een overzichtelijke bibliotheek met albumhoesjes.

Tip 4 Muziek luisteren

Uiteraard wil je de muziek ook graag beluisteren. Als je op een albumhoesje klikt, komen de onderliggende nummers tevoorschijn. Afhankelijk van in welke sectie je zit, dien je mogelijk nogmaals op de afbeelding te klikken. Gebruik achter de albumtitel de afspeelknop om alle liedjes in chronologische volgorde af te spelen. Je hoort meteen geluid.

Je kunt de liedjes ook husselen. Klik in dat geval op het pictogram met de twee gekruiste pijlen en luister in willekeurige volgorde naar de nummers. Wil je een specifiek liedje van het album horen? Zweef dan met de muisaanwijzer boven een titel en klik daarna op de afspeelknop.

Achter ieder albumhoesje schuilen er meerdere nummers.

Tip 5 Afspeellijst maken

Je maakt in MediaMonkey eenvoudig een eigen afspeellijst. Daarmee luister je naar jouw favoriete nummers van verschillende artiesten. Klik in de menubalk op Bewerken / Nieuwe afspeellijst. Er verschijnt aan de rechterkant een nieuw deelvenster. Typ een relevante naam en bevestig met Enter.

Zoek nu een nummer dat je aan de lijst wilt toevoegen. Klik eerst op de naam van het liedje en sleep deze audiotrack met ingedrukte muisknop naar het rechterdeelvenster. Je kunt als alternatief ook met de rechtermuisknop op een nummer klikken. Navigeer vervolgens naar Verzenden naar / Afspeellijst en klik op de juiste naam. Je maakt zoveel favorietenlijstjes als je maar wilt. Alle afspeellijsten zijn in het linkermenu bereikbaar.

Geen zin om zelf een afspeellijst te maken? Laat MediaMonkey dit dan voor je doen. Ga naar Bewerken / Nieuwe Auto-Afspeellijst. Er verschijnt een nieuw venster waarin het programma volgens zelfgekozen criteria liedjes selecteert. Misschien wil je bijvoorbeeld alleen maar rockmuziek horen. Klik in dat geval op het plusteken en kies Genre. Je typt volgens bovengenoemd voorbeeld Rock, waarna je bevestigt met Enter. Uiteraard staat het je vrij om andere criteria te gebruiken. Geef de automatische afspeellijst tot slot een andere naam.

Voeg via het contextmenu goede nummers aan een afspeellijst toe.

Tip 6 Audio-cd’s rippen

Wil je een digitale kopie van een fysiek muziekalbum op de computer bewaren? Dan komt de ripfunctie van MediaMonkey goed van pas. Daarmee kopieer je de inhoud van een audio-cd naar de pc. Een voorwaarde is dat het systeem is voorzien van een (extern) cd/dvd-station.

Doe eerst een muziek-cd in de lade van de optische drive. Na even wachten verschijnt in MediaMonkey vanzelf het venster Albumgegevens kiezen. Selecteer in het overzicht het juiste muziekalbum. Dat is belangrijk, want het programma koppelt zo de juiste eigenschappen aan elk liedje. Denk onder meer aan de artiest, de naam van het nummer en het genre. Maak een keuze en bevestig met OK.

Klik in de menubalk op Extra / Audio-CD rippen. De nummers van het album komen tevoorschijn. Standaard staan voor alle liedjes vinkjes. Als je een bepaald nummer niet op de computer wilt bewaren, haal je het desbetreffende vinkje weg.

Heb je alleen interesse in de grootste hits van een album? Verwijder voor de overige nummers dan de vinkjes.

Tip 7 Ripinstellingen

Voordat je de cd naar de computer kopieert, neem je eerst de instellingen door. Geef aan in welke map je de nummers wilt opslaan. Zodra je op CONFIGUREREN klikt, komt er een nieuw venster tevoorschijn. Ga via BLADEREN naar de gewenste map en bevestig met OK om deze opslaglocatie te selecteren. MediaMonkey plaatst elk geript album in een eigen submap. Sluit het venster met OK.

Met de huidige instellingen maakt het programma mp3’tjes. Je kunt desgewenst ook een ander audioformaat instellen. Klik dan eerst op MP3 en kies bijvoorbeeld WMA, WAV of FLAC. De twee laatstgenoemde bestandsformaten bieden over het algemeen een hogere audiokwaliteit. Daarentegen nemen de liedjes wel meer opslagruimte in beslag. Mp3 staat bekend om zijn acceptabele geluidskwaliteit en geringe bestandsomvang.

Bij sommige audioformaten kun je de kwaliteit aanpassen, zoals in het geval van ogg, wav, wma, aiff en flac. Klik dan achter de gekozen indeling op INSTELLINGEN. Een hogere waarde resulteert doorgaans in een betere geluidskwaliteit. Houd hierbij wel rekening met grotere bestanden en een langere ripduur. Maak een keuze en klik op OK. Bevestig nogmaals met OK om het ripproces te starten. Na afloop belanden de nummers vanzelf in de bibliotheek van MediaMonkey.

Bepaal in welke (sub)map je de geripte nummers wilt opslaan.

Tip 8 Schijfjes branden

De omgekeerde route werkt ook: niet rippen, maar brand een album naar een schijfje en speel deze cd vervolgens af op een cd-speler. Handig voor wie nog een klassieke audioset met goede speakers bezit. Overigens heb je voor dit klusje wel een (externe) cd-brander en leeg schijfje nodig.

Doe een beschrijfbare cd-r in de lade van de cd-brander. Je kunt hier normaal gesproken tachtig minuten muziek op kwijt. Klik nu met de rechtermuisknop op een albumhoes en kies Verzenden naar / Audio-CD (Branden). Belangrijk is dat in het kleine venster achter Schijf: de juiste cd-brander is geselecteerd. Klik op BRANDEN om het proces te starten. Na afloop hoor je een geluidssignaal en wordt de cd uitgeworpen. Overigens kun je deze opties eventueel uitvinken.

Je brandt desgewenst ook nummers van verschillende albums en artiesten op een cd. Het is dan handig om van jouw favoriete liedjes eerst even een afspeellijst te maken (zie tip 5). Je navigeert in het linkermenu daarna naar Afspeellijsten. Klik met de rechtermuisknop op de bewuste lijst en kies Verzenden naar / Audio-CD (Branden) / BRANDEN.

Brand een muziekalbum of afspeellijst eenvoudig naar een lege cd.

Tip 9 Metadata wijzigen

Elk digitaal opgeslagen liedje bevat metadata. Dit noemt men ook wel tags. Hierin staan allerlei gegevens, zoals de artiest(en), de naam van het nummer en het uitgiftejaar. Het is belangrijk dat alles klopt, want MediaMonkey deelt op basis van deze informatie zijn bibliotheek in. Bovendien bevindt zich in de metadata ook een hoesafbeelding.

Met name bij gedownloade bestanden klopt de metadata soms niet. Gelukkig herstel je eenvoudig een foutje. Klik in MediaMonkey met de rechtermuisknop op het bewuste liedje en kies Eigenschappen. Er verschijnt een venster met verschillende kenmerken. Pas naar eigen inzicht een of meerdere velden aan. Bij Score laat je eventueel ook nog jouw waardering voor het nummer blijken. Kies tussen een waarde van één tot vijf sterren.

Bij het tabblad Details staan nog meer kenmerken van het liedje. Die kun je eveneens allemaal wijzigen. Verder voeg je via Songteksten vrijblijvend een complete liedtekst toe. Kijk tot slot ook nog even bij Illustraties, want je kunt hier zo nodig een andere albumhoes selecteren. Klik op OK om eventuele wijzigingen op te slaan.

Controleer in de Eigenschappen of het liedje aan de juiste albumhoes is gekoppeld.

Tip 10 Automatisch taggen

Het aanpassen van metadata heet ook wel het taggen van muziek. MediaMonkey heeft hiervoor een slimme functie, want het programma wijst op jouw verzoek automatisch de juiste metadata aan alle nummers van een album toe.

Klik met rechts op een muziekalbum en kies Auto-labelen. Het programma gaat nu op zoek naar de correcte gegevens. Hebben liedjes bijvoorbeeld geen titels, dan probeert de software deze via een zogenoemde audiovingerafdruk te achterhalen. Door de huidige audiodata met dat van een database te vergelijken, komt MediaMonkey de juiste tags op het spoor. Er wordt zo nodig ook een verse albumhoes opgehaald. Vink de nummers aan waarvan je de metadata wilt aanpassen en bevestig met LABELEN EN DOORGAAN.

Wijs in één klap correcte tags aan alle liedjes van een muziekalbum toe.

Tip 11 Mediaserver

Tijdens de installatie activeert MediaMonkey op de achtergrond een mediaserver. Het voordeel hiervan is dat je met andere apparaten in je thuisnetwerk de muziekbibliotheek kunt benaderen. Denk onder andere aan een geschikte smart-tv, netwerkreceiver, wifi-speaker en soundbar. Je speelt de nummers op deze apparaten af.

Open maar eens met de afstandsbediening de bronlijst van een smart-tv en kies MediaMonkey Bibliotheek. Daarachter staat waarschijnlijk ook nog de naam van jouw computer vermeld. Je dient deze televisie nu toegang tot de muziekbibliotheek te geven. Klik in MediaMonkey op JA. Zodra je de bibliotheek op de smart-tv vernieuwt, heb je toegang tot alle albums en afspeellijsten.

Stream de nummers over je thuisnetwerk naar andere apparaten, zoals een smart-tv.

IJskoffie is populairder dan ooit. Om in te spelen op die trend lanceert L'OR de Barista Absolu: een nieuwe koffiemachine die niet alleen warme, maar ook gekoelde koffie zet. Samen met de speciale capsules zet je er thuis gewoon zelf een goede ijskoffie mee – mét smaak en cremalaag.

Gekoelde koffie met één druk op de knop

De Barista Absolu is de eerste koffiemachine van L'OR die speciaal is ontworpen met ijskoffie in gedachten. Een opvallend detail is de knop 'Enjoy Over Ice'. Die activeert een langzamere, zachte extractie van de koffie, zodat de smaken behouden blijven en niet verwateren door het ijs. Voeg zelf ijsklontjes toe aan het glas en je krijgt een koude koffie met een volle cremalaag en een verfrissende smaak.

Wie liever iets romigs of zoets drinkt, kan de basis eenvoudig aanvullen met melk, siroop of slagroom. Ook warme koffievarianten zijn mogelijk: van ristretto en espresso tot lungo of twee koppen tegelijk. Dankzij 19 bar pompdruk en geavanceerde extractietechnologie belooft de machine koffie met de intensiteit van een barista.

©L'OR

Tot 18 koffievariaties

De L'OR Barista Absolu is geschikt voor zowel standaard- als XXL-capsules van L'OR, waarmee je tot 18 verschillende koffievariaties kunt bereiden. Met de knop 'Intensity Boost' verhoog je de extractieduur voor een krachtiger kopje. De machine is beschikbaar in zwart, wit en grijs, met een adviesprijs van 129 euro.