Een nas-schijf vervangen doe je op twee momenten, als alle schijven vol zijn of als een schijf defect is. In beide gevallen moet je beseffen dat een harde schijf in een nas onderdeel is van een complex opslagsysteem. Zomaar een schijf eruit halen en een andere erin, is geen goed idee. Lees hier waar je op moet letten.

Een nas is gemaakt om ergens in huis, stil zijn werk te doen. Meer dan elektriciteit en een netwerkkabel is niet nodig. En verder hoef je alleen periodiek een update te installeren of wil je misschien zelf een nieuwe package installeren. Er zijn twee gevallen waarin de nas wél meer aandacht nodig heeft en dat is als de opslag vol raakt of als de opslag defect is. Beide zijn situaties waarin je meteen aan de slag moet om de schijven te vervangen.

Een klusje waar niemand echt naar uitkijkt, al was het maar omdat het geld kost en er altijd het risico is op gegevensverlies. En dat laatste wil nou net niemand meemaken. In dit artikel laten we je diverse dingen zien die je moet doen om je nas in te stellen, we gaan hierbij uit van de menustructuren van Synology en QNAP, die veel op elkaar lijken. Andere nas-fabrikanten bieden uiteraard vergelijkbare opties, maar die kunnen net anders heten.

Signalen ontvangen

Doordat een nas meestal buiten het zicht staat, blijven signalen dat er problemen zijn met de opslag vaak lang onopgemerkt. Snelheid is echter belangrijk, want hoe eerder je het probleem oplost hoe groter de kans dat je geen gegevens verliest. Een nas heeft maar een beperkt aantal middelen om jouw aandacht te vragen.

De eerst is door een waarschuwing te sturen via e-mail of sms, maar dit werkt alleen wanneer het eerder en correct geconfigureerd is. En dat is vaak niet het geval. Wat wel altijd werkt zijn geluid- en lichtsignalen. Heeft de nas echt aandacht nodig, dan laat het allereerst elke paar seconden een duidelijk geluidsignaal horen en ook laat het de HDD-led oranje of rood te knipperen. Zie of hoor je deze waarschuwingen, kom dan direct in actie.

©PXimport

Eerst analyse

Log allereerst in op de webinterface van de nas. Mogelijk krijg je direct al een melding te zien over de problemen, mogelijk moet je eerst het onderdeel Meldingen of Logboeken openen. Kijk naar de Fouten en Waarschuwingen met betrekking tot de opslag. Open daarna de Opslagmanager of het Opslagbeheer en kijk naar de specifieke informatie over de configuratie van de opslag. Hierbij geldt: ‘alleen kijken en niets aanpassen’, want zeker als het gaat om een defecte schijf, kan elke wijziging het systeem verder in problemen brengen.

Check ook de S.M.A.R.T.-status van de individuele schijven. S.M.A.R.T. is een systeem dat de vele tellers van een harde schijf uitleest en beoordeelt of een harde schijf nog wel gezond is. Vaak ziet S.M.A.R.T. al problemen aankomen voordat de opslag er echt door geraakt wordt. Dan ben je mooi op tijd om in te grijpen. Mocht de nas al wel in problemen zijn, via Configuratiescherm / Algemeen kun je het geluidssignaal uitschakelen.

©PXimport

Wat je niet moet doen

Minstens zo belangrijk als wat je wél moet doen op het moment dat er problemen zijn met een nas, is wat je juist níet moet doen. Om de gegevens op de nas te beschermen, moet je de activiteit van de nas zo veel mogelijk beperken. De kans is groot dat je wanneer je na langere tijd weer inlogt op de nas, een firmware-update wordt voorgesteld: niet doen! Updaten van packages: niet doen! Nieuwe packages installeren: niet doen! Alles wat geen bijdrage levert aan het vervangen van de schijven of het herstel van de opslag, moet wachten. Eerst moet de nas weer stabiel zijn.

©PXimport

Wat staat erop?

Voordat je verder gaat, is het belangrijk te weten of er bestanden op de nas staan die je niet wilt kwijtraken en die nergens anders staan? Zo ja, dan moet je er dus echt alles aan doen om gegevensverlies te voorkomen. Is de opslagruimte wel gezond, maar gewoon te vol, dan kun je eerst proberen overbodige bestanden te verwijderen. Misschien is na een goede opschoonactie de hele schijfupgrade niet meer nodig of kan het een paar maanden worden uitgesteld. Maar als de opslag door een defecte schijf in gevaar is, moet je vooral níet gaan opschonen, omdat elke schrijfbeweging voor de defecte harde schijf het echte einde kan betekenen.

Start daarom de FileStation en loop eens door de mappen en bestanden op de nas. Wat staat er en hoe belangrijk is het. Als de nas nog wel gezond is, kun je ook de nas de opslag laten inventariseren via de Opslag-analyser of een soortgelijke functie zoals Systeembronnen / Opslagbron / Opslagruimte bij QNAP.

©PXimport

Is er een back-up?

We raden aan éérst een back-up te maken van de gegevens op de nas (zie ook kader ‘De nas back-uppen?’), voordat je met de nas-schijven aan de slag te gaat. Dit geldt zeker wanneer de nas unieke informatie bevat, bestanden die je nergens anders meer hebt. Is de nas gezond, maar alleen de opslag vol, dan is het maken van een back-up zeker raadzaam. Is de opslag in de nas defect of nadert een schijf volgens de S.M.A.R.T.-informatie zijn einde, dan is het maken van een back-up een afweging tegen het risico dat het uitvoeren van een back-up de nas nog instabieler maakt.

Gelukkig zijn er steeds meer mogelijkheden om een nas te back-uppen, bijvoorbeeld naar een externe schijf of een Tandberg Data RDX QuikStor, maar ook de cloud. Sommige van deze back-upfuncties werken direct vanuit het besturingssysteem, voor andere moet je een extra package installeren. Had je zo’n package op het moment van de problemen nog niet geïnstalleerd, dan is het niet verstandig dat alsnog te doen als de opslag corrupt of defect is.

©PXimport

De nas back-uppen?

Hoeveel opslagruimte

Hoewel we nog niet zover zijn om schijven te wisselen, is het wel noodzakelijk te weten hoeveel gegevens er op de nas staan. De regel is dat de nieuwe schijf (of schijven) van de nas minimaal dezelfde opslagcapaciteit moeten opleveren als er nu is. Kleiner kan niet, en evenveel opslag alleen in geval van een defecte schijf, al kun je ook dan met een grotere schijf prima uit de voeten.

Als je wilt weten hoeveel opslagruimte er nu is en wordt gebruikt, kijk dan in het onderdeel Opslagbeheer of Opslagmanager, of gebruik de Synology Opslag-analyser of bij QNAP Systeembronnen / Opslagbron / Opslagruimte voor meer inzicht. Om te zien welke schijven er in de nas zitten, kijk je bij Opslagbeheer / HDD/SSD of Opslag en opslagmomenten / Opslag / Schijven.

©PXimport

Gegevensbescherming

Het volgende om uit te zoeken is de inrichting van de opslagruimte op de nas en of daarbij is gekozen voor extra bescherming van de bestanden op de nas tegen hardware-falen zoals een defecte harde schijf. Bij het configureren van de opslagruimte op een nas zijn er drie opties: jbod, raid0 en raid1 én hoger. Bij jbod en raid0 is er geen extra bescherming tegen hardware-falen. Gaat een schijf stuk, dan is de héle opslagcapaciteit verloren en daarmee alle bestanden.

Bij jbod en raid0 kun je dus niet zomaar een schijf vervangen door een andere. Dat kan min of meer wel bij raid1, raid5, raid6 en raid10. Dit zijn allemaal raid-varianten waarbij de gegevens zo op de schijven zijn opgeslagen dat wanneer één van de schijven stuk gaat, je geen gegevens verliest. Maar dat geldt dus alleen voor raid1, raid5, raid6 en raid10. Heb je gegevensbescherming, dan maakt dat het straks mogelijk schijven één voor één te vervangen door nieuwe of grotere. Zonder gegevensbescherming is die optie er niet.

©PXimport

Automatische raid

Schijf verwijderen

Om de opslagcapaciteit uit te breiden of te herstellen in geval van een defecte schijf, zullen een of meer schijven verwijderd moeten worden. Belangrijk hierbij is of de nas, ‘hot-swappable’ is of niet. Dit kun je nakijken in de specificaties van de nas. Is de nas hot-swappable, dan hoef je de nas niet uit te schakelen om de defecte schijf eruit te halen en de nieuwe schijf te plaatsen.

Is de nas niet hot-swappable, dan moet je eerst inloggen op de webinterface en via het menu de nas netjes uitschakelen. Is de nas helemaal uitgeschakeld, verwijder dan de defecte schijf, plaats de nieuwe en start de nas weer op.

©PXimport

Raid0 en jbod ‘uitbreiden’

Wil je de opslag uitbreiden en is er een jbod- of raid0-indeling gebruikt, dan moeten de schijven vervangen worden door nieuwe met meer opslagcapaciteit. Zodra je de eerste schijf eruit haalt, zal de nas de totale opslagcapaciteit kwijtraken en de toegang tot alle bestanden. Zodra de nieuwe schijven zijn geplaatst, is het zaak de opslagcapaciteit opnieuw in te richten en dit keer liever met een indeling die wel extra gegevensbescherming biedt. Je kunt dit wanneer de nas hot-swappable is doen terwijl de nas is ingeschakeld, maar omdat toch de hele opslag niet toegankelijk is, kun je net zo goed de nas eerst uitschakelen. Nummer elke schijf die je uit de nas haalt corresponderend met de positie die de schijf in de oude configuratie innam.

©PXimport

Raid1 en hoger uitbreiden

Is de nas ingericht met raid1 of hoger, dan is er dus gegevensbescherming. Dit werkt in je voordeel. Je kunt telkens één schijf vervangen door een nieuwe en daarna de nas de opslagcapaciteit laten herstellen. Begin met de schijf met de kleinste opslagcapaciteit of indien de schijven allemaal dezelfde capaciteit hebben, gewoon de eerste in de nas. Nadat de nieuwe schijf is geplaatst, start je de herstelprocedure van het opslagvolume.

Klik op Beheren / Herstellen en volg de stappen van de wizard. De nas zal de schijf leegmaken en daarna het raid-systeem herstellen. Dit laatste kan uren duren en soms wel meer dan een dag. Laat de nas rustig zijn werk doen en wacht geduldig tot de herstelactie is afgerond. Daarna verwissel je pas de volgende schijf, opnieuw de dan kleinste of de volgende in de nas indien ze allemaal gelijk zijn. Pas als alle schijven zijn vervangen én de raid opnieuw is hersteld, kun je de volledige nieuwe opslagcapaciteit benutten.

©PXimport

Defecte schijf bij raid0 en jbod

Wil je niet de opslagcapaciteit uitbreiden, maar is er een schijf defect, dan is de remedie bij raid0 en jbod heel eenvoudig: uithuilen en opnieuw beginnen. Raid0 en jbod bieden géén gegevensbescherming, dus zodra een schijf echt stuk is, is alle opslag verloren. De procedure is daarmee dezelfde als voor het uitbreiden, alleen kun je nu volstaan met het vervangen van alleen de defecte schijf.

Waren de schijven ongeveer gelijktijdig gekocht, houd dan rekening met de mogelijkheid dat ook een volgende schijf spoedig de geest kan geven. Alle schijven vervangen kan dan de verstandigere optie zijn.

©PXimport

Defecte schijf bij raid1 en hoger

De werkwijze bij een defecte schijf in geval van een raid1 of hoger, is gelijk aan die bij het uitbreiden van de opslag. Alleen vervang je nu niet de kleinste schijf, maar de defecte schijf en kun je volstaan met een schijf van gelijke opslagcapaciteit. Is de schijf geplaatst, dan moet je ook nu de herstelprocedure starten via Beheren / Herstellen en moet elke verdere actie wachten tot het volume is hersteld.

©PXimport

Bekijken via Windows

Helpdesk

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of zijn voorzien van bijzondere functies. Bijvoorbeeld apparaten om zelf baksels te maken. Een broodbakmachine is daar een goed voorbeeld van. De redactie van ID.nl vond vijf mooie broodbakmachines met een prettig prijsje.

Met een broodbakmachine maak je snel en gemakkelijk je eigen versgebakken brood. Doordat de machines een uitsteltimer hebben, kun je het bakproces ook 's-nachts laten verlopen zodat je 's-ochtends met de geur van vers brood wakker wordt. Wij bekeken vijf betaalbare broodbakmachines.

Inventum BM95

Met deze broodbakmachine kun je broden bakken van 700 of 900 gram. De machine beschikt over twaalf verschillende automatische programma’s, waarmee je niet alleen uiteenlopende broodsoorten kunt maken, maar bijvoorbeeld ook jam of cake. Er is een specifiek programma beschikbaar voor het bereiden van glutenvrij brood. De bediening van de machine vindt plaats via drukknoppen en een lcd-scherm. Een handige functie is de timer, waarmee je de start van het bakproces tot 13 uur kunt uitstellen. Zo kun je de ingrediënten 's avonds toevoegen en 's ochtends wakker worden met de geur van vers brood. Mocht je niet direct in de gelegenheid zijn om het brood uit de machine te halen, dan houdt de warmhoudfunctie het nog een uur voor je op temperatuur. De machine geeft tijdens het kneden een signaal wanneer je eventueel extra ingrediënten zoals noten of rozijnen kunt toevoegen.

Moulinex Pain Doré OW210130

Voor het maken van zelfgebakken brood biedt de Moulinex Pain Doré een reeks aan mogelijkheden met zijn twaalf automatische programma’s. Hiermee bereid je onder andere klassiek witbrood, Frans brood, volkorenbrood en zoet brood. Ook is er een programma voor glutenvrij brood, deeg, cake en zelfs voor het maken van jam of havermoutpap. Je kunt de grootte van het brood instellen op 500 gram, 750 gram of 1 kilogram, afgestemd op jouw behoefte. Daarnaast is de bruiningsgraad van de korst in drie niveaus instelbaar, van licht tot een donkere, krokante korst. Via het bedieningspaneel met een groot scherm kun je alle instellingen selecteren. Met de uitgestelde startfunctie kun je het bakken tot vijftien uur van tevoren plannen. De machine heeft een warmhoudfunctie van een uur en wordt geleverd met een maatbeker, een lepel en een receptenboekje.

Princess 152009

De digitale timer van deze broodbakmachine maakt het mogelijk om het bakproces uit te stellen, zodat je op elk gewenst moment van vers brood kunt genieten. Het apparaat is uitgerust met vijftien voorgeprogrammeerde bakprogramma’s. Naast de gangbare broodsoorten zijn er ook programma’s voor het bereiden van glutenvrij brood, jam, yoghurt en cake. De capaciteit van de bakvorm is geschikt voor broden van 680 tot 900 gram, wat neerkomt op zo’n acht tot veertien sneden. Na afloop van het bakprogramma schakelt de machine automatisch over op de warmhoudfunctie, die het brood tot 60 minuten warm houdt. De mate van korstbruining is instelbaar. Het bakblik is voorzien van een antiaanbaklaag. Bij de machine worden een maatbeker, een maatlepel en een deeghaak meegeleverd.

Inventum BM55

Het proces van brood bakken met dit apparaat is volledig geautomatiseerd: je voegt de ingrediënten toe in het bakblik en de machine neemt het kneden, mengen, rijzen en bakken voor zijn rekening. Je hebt de keuze uit twaalf automatische programma’s voor verschillende soorten brood, waaronder basis, Frans, volkoren en zoet brood. Tevens zijn er programma's beschikbaar voor glutenvrij brood, deeg en jam. De machine is ontworpen voor broden met een gewicht van 650 of 800 gram. Via de instelbare timer kun je het startmoment van het bakprogramma plannen. Handig is het geluidssignaal dat aangeeft wanneer je eventuele extra’s zoals zaden of krenten aan het deeg kunt toevoegen. De korstkleur kan naar wens worden ingesteld op licht, medium of donker. Een warmhoudfunctie zorgt ervoor dat het brood na het bakken nog een uur op temperatuur blijft.

Tristar BM-4586

Door het kijkvenster in de deksel van deze broodbakmachine kun je het bakproces volgen zonder het programma te onderbreken. Het apparaat is voorzien van negentien verschillende bakprogramma’s, waaronder een speciaal programma voor glutenvrij brood en programma's voor bijvoorbeeld speltbrood. Je kunt zelf de gewenste bruiningsgraad van de korst instellen. De broodbakmachine is geschikt voor het bakken van broden tot 1 kilogram. Mocht je niet direct aanwezig zijn wanneer het brood klaar is, dan houdt de warmhoudfunctie het brood nog 60 minuten warm. De timerfunctie geeft je de vrijheid om ingrediënten van tevoren klaar te zetten en het bakken later te laten beginnen, bijvoorbeeld 's nachts. De bediening van de programma's en instellingen gaat via het digitale display. Het bakblik heeft een antiaanbaklaag.

Acer heeft onlangs de Chromebook Plus Spin 514 gepresenteerd, de eerste Acer Chromebook met de nieuwe MediaTek Kompanio Ultra 910-processor. Deze convertible laptop is voorzien van een geïntegreerde NPU (Neural Processing Unit) voor AI-functies. Daarmee wordt hij niet alleen sneller en energiezuiniger, maar ook slimmer in dagelijks gebruik.

AI en lange accuduur

De MediaTek Kompanio Ultra 910 levert tot 50 TOPS aan AI-rekenkracht. Dat betekent dat deze Chromebook taken zoals schrijven, beeldbewerking en zoeken sneller en deels offline kan uitvoeren. Denk aan functies zoals Smart Grouping, waarmee documenten, tabbladen en apps automatisch worden geordend, of het met één klik oproepen van Google Lens. Ook beeldbewerking via Gallery Image Generation verloopt direct op het apparaat.

Ondanks deze rekenkracht belooft Acer een accuduur tot 17 uur. Daarmee is de Chromebook geschikt voor een volle werk- of studiedag zonder oplader.

Scherm en ontwerp

De Acer Chromebook Plus Spin 514 is een convertible laptop met een 14 inch touchscreen, verkrijgbaar in WQXGA+ (2800x1800) of WUXGA (1920x1200). Beide varianten hebben een 16:10-beeldverhouding, smalle schermranden en bescherming door Corning Gorilla Glass. Het scherm ondersteunt USI 2.0-stylussen (los verkrijgbaar), zodat je aantekeningen kunt maken of tekst en afbeeldingen met gebaren kunt bewerken.

Het ontwerp voldoet aan de MIL-STD 810H-standaard en kan tegen een val tot 122 cm hoogte. De stevige scharnieren zijn getest voor 25.000 keer openen en sluiten, zodat de Chromebook probleemloos inzetbaar is als laptop, tablet of in tentstand. Met een gewicht van 1,36 kilo en een dikte van 15,5 millimeter is hij bovendien makkelijk mee te nemen.

Voor werk, school en ontspanning

Tijdens videogesprekken profiteer je van een 5 MP-webcam met automatische helderheidsaanpassing, ruisonderdrukking en achtergrondvervaging. Voor het geluid zorgen twee omhoog gerichte luidsprekers met DTS-audio. De laptop is uitgerust met wifi 7, bluetooth 5.4 en twee USB-C-poorten. Het OceanGlass-touchpad, gemaakt van gerecycled plastic dat anders in de oceaan terecht zou komen, is bestand tegen vocht en voelt glad aan tijdens gebruik.

©Acer | andresr

Beschikbaarheid

De Acer Chromebook Plus Spin 514 (CP514-5HN) heeft een adviesprijs vanaf 699 euro. De Acer Chromebook Enterprise Plus Spin 514 (CPE594-2N) heeft een adviesprijs vanaf 879 euro. Beide uitvoeringen zijn vanaf oktober beschikbaar in de Benelux.