Een nas-schijf vervangen doe je op twee momenten, als alle schijven vol zijn of als een schijf defect is. In beide gevallen moet je beseffen dat een harde schijf in een nas onderdeel is van een complex opslagsysteem. Zomaar een schijf eruit halen en een andere erin, is geen goed idee. Lees hier waar je op moet letten.

Een nas is gemaakt om ergens in huis, stil zijn werk te doen. Meer dan elektriciteit en een netwerkkabel is niet nodig. En verder hoef je alleen periodiek een update te installeren of wil je misschien zelf een nieuwe package installeren. Er zijn twee gevallen waarin de nas wél meer aandacht nodig heeft en dat is als de opslag vol raakt of als de opslag defect is. Beide zijn situaties waarin je meteen aan de slag moet om de schijven te vervangen.

Een klusje waar niemand echt naar uitkijkt, al was het maar omdat het geld kost en er altijd het risico is op gegevensverlies. En dat laatste wil nou net niemand meemaken. In dit artikel laten we je diverse dingen zien die je moet doen om je nas in te stellen, we gaan hierbij uit van de menustructuren van Synology en QNAP, die veel op elkaar lijken. Andere nas-fabrikanten bieden uiteraard vergelijkbare opties, maar die kunnen net anders heten.

Signalen ontvangen

Doordat een nas meestal buiten het zicht staat, blijven signalen dat er problemen zijn met de opslag vaak lang onopgemerkt. Snelheid is echter belangrijk, want hoe eerder je het probleem oplost hoe groter de kans dat je geen gegevens verliest. Een nas heeft maar een beperkt aantal middelen om jouw aandacht te vragen.

De eerst is door een waarschuwing te sturen via e-mail of sms, maar dit werkt alleen wanneer het eerder en correct geconfigureerd is. En dat is vaak niet het geval. Wat wel altijd werkt zijn geluid- en lichtsignalen. Heeft de nas echt aandacht nodig, dan laat het allereerst elke paar seconden een duidelijk geluidsignaal horen en ook laat het de HDD-led oranje of rood te knipperen. Zie of hoor je deze waarschuwingen, kom dan direct in actie.

©PXimport

Eerst analyse

Log allereerst in op de webinterface van de nas. Mogelijk krijg je direct al een melding te zien over de problemen, mogelijk moet je eerst het onderdeel Meldingen of Logboeken openen. Kijk naar de Fouten en Waarschuwingen met betrekking tot de opslag. Open daarna de Opslagmanager of het Opslagbeheer en kijk naar de specifieke informatie over de configuratie van de opslag. Hierbij geldt: ‘alleen kijken en niets aanpassen’, want zeker als het gaat om een defecte schijf, kan elke wijziging het systeem verder in problemen brengen.

Check ook de S.M.A.R.T.-status van de individuele schijven. S.M.A.R.T. is een systeem dat de vele tellers van een harde schijf uitleest en beoordeelt of een harde schijf nog wel gezond is. Vaak ziet S.M.A.R.T. al problemen aankomen voordat de opslag er echt door geraakt wordt. Dan ben je mooi op tijd om in te grijpen. Mocht de nas al wel in problemen zijn, via Configuratiescherm / Algemeen kun je het geluidssignaal uitschakelen.

©PXimport

Wat je niet moet doen

Minstens zo belangrijk als wat je wél moet doen op het moment dat er problemen zijn met een nas, is wat je juist níet moet doen. Om de gegevens op de nas te beschermen, moet je de activiteit van de nas zo veel mogelijk beperken. De kans is groot dat je wanneer je na langere tijd weer inlogt op de nas, een firmware-update wordt voorgesteld: niet doen! Updaten van packages: niet doen! Nieuwe packages installeren: niet doen! Alles wat geen bijdrage levert aan het vervangen van de schijven of het herstel van de opslag, moet wachten. Eerst moet de nas weer stabiel zijn.

©PXimport

Wat staat erop?

Voordat je verder gaat, is het belangrijk te weten of er bestanden op de nas staan die je niet wilt kwijtraken en die nergens anders staan? Zo ja, dan moet je er dus echt alles aan doen om gegevensverlies te voorkomen. Is de opslagruimte wel gezond, maar gewoon te vol, dan kun je eerst proberen overbodige bestanden te verwijderen. Misschien is na een goede opschoonactie de hele schijfupgrade niet meer nodig of kan het een paar maanden worden uitgesteld. Maar als de opslag door een defecte schijf in gevaar is, moet je vooral níet gaan opschonen, omdat elke schrijfbeweging voor de defecte harde schijf het echte einde kan betekenen.

Start daarom de File Station en loop eens door de mappen en bestanden op de nas. Wat staat er en hoe belangrijk is het. Als de nas nog wel gezond is, kun je ook de nas de opslag laten inventariseren via de Opslag-analyser of een soortgelijke functie zoals Systeembronnen / Opslagbron / Opslagruimte bij QNAP.

©PXimport

Is er een back-up?

We raden aan éérst een back-up te maken van de gegevens op de nas (zie ook kader ‘De nas back-uppen?’), voordat je met de nas-schijven aan de slag te gaat. Dit geldt zeker wanneer de nas unieke informatie bevat, bestanden die je nergens anders meer hebt. Is de nas gezond, maar alleen de opslag vol, dan is het maken van een back-up zeker raadzaam. Is de opslag in de nas defect of nadert een schijf volgens de S.M.A.R.T.-informatie zijn einde, dan is het maken van een back-up een afweging tegen het risico dat het uitvoeren van een back-up de nas nog instabieler maakt.

Gelukkig zijn er steeds meer mogelijkheden om een nas te back-uppen, bijvoorbeeld naar een externe schijf of een Tandberg Data RDX QuikStor, maar ook de cloud. Sommige van deze back-upfuncties werken direct vanuit het besturingssysteem, voor andere moet je een extra package installeren. Had je zo’n package op het moment van de problemen nog niet geïnstalleerd, dan is het niet verstandig dat alsnog te doen als de opslag corrupt of defect is.

©PXimport

De nas back-uppen?

Hoeveel opslagruimte

Hoewel we nog niet zover zijn om schijven te wisselen, is het wel noodzakelijk te weten hoeveel gegevens er op de nas staan. De regel is dat de nieuwe schijf (of schijven) van de nas minimaal dezelfde opslagcapaciteit moeten opleveren als er nu is. Kleiner kan niet, en evenveel opslag alleen in geval van een defecte schijf, al kun je ook dan met een grotere schijf prima uit de voeten.

Als je wilt weten hoeveel opslagruimte er nu is en wordt gebruikt, kijk dan in het onderdeel Opslagbeheer of Opslagmanager, of gebruik de Synology Opslag-analyser of bij QNAP Systeembronnen / Opslagbron / Opslagruimte voor meer inzicht. Om te zien welke schijven er in de nas zitten, kijk je bij Opslagbeheer / HDD/SSD of Opslag en opslagmomenten / Opslag / Schijven.

©PXimport

Gegevensbescherming

Het volgende om uit te zoeken is de inrichting van de opslagruimte op de nas en of daarbij is gekozen voor extra bescherming van de bestanden op de nas tegen hardware-falen zoals een defecte harde schijf. Bij het configureren van de opslagruimte op een nas zijn er drie opties: jbod, raid0 en raid1 én hoger. Bij jbod en raid0 is er geen extra bescherming tegen hardware-falen. Gaat een schijf stuk, dan is de héle opslagcapaciteit verloren en daarmee alle bestanden.

Bij jbod en raid0 kun je dus niet zomaar een schijf vervangen door een andere. Dat kan min of meer wel bij raid1, raid5, raid6 en raid10. Dit zijn allemaal raid-varianten waarbij de gegevens zo op de schijven zijn opgeslagen dat wanneer één van de schijven stuk gaat, je geen gegevens verliest. Maar dat geldt dus alleen voor raid1, raid5, raid6 en raid10. Heb je gegevensbescherming, dan maakt dat het straks mogelijk schijven één voor één te vervangen door nieuwe of grotere. Zonder gegevensbescherming is die optie er niet.

©PXimport

Automatische raid

Schijf verwijderen

Om de opslagcapaciteit uit te breiden of te herstellen in geval van een defecte schijf, zullen een of meer schijven verwijderd moeten worden. Belangrijk hierbij is of de nas, ‘hot-swappable’ is of niet. Dit kun je nakijken in de specificaties van de nas. Is de nas hot-swappable, dan hoef je de nas niet uit te schakelen om de defecte schijf eruit te halen en de nieuwe schijf te plaatsen.

Is de nas niet hot-swappable, dan moet je eerst inloggen op de webinterface en via het menu de nas netjes uitschakelen. Is de nas helemaal uitgeschakeld, verwijder dan de defecte schijf, plaats de nieuwe en start de nas weer op.

©PXimport

Raid0 en jbod ‘uitbreiden’

Wil je de opslag uitbreiden en is er een jbod- of raid0-indeling gebruikt, dan moeten de schijven vervangen worden door nieuwe met meer opslagcapaciteit. Zodra je de eerste schijf eruit haalt, zal de nas de totale opslagcapaciteit kwijtraken en de toegang tot alle bestanden. Zodra de nieuwe schijven zijn geplaatst, is het zaak de opslagcapaciteit opnieuw in te richten en dit keer liever met een indeling die wel extra gegevensbescherming biedt. Je kunt dit wanneer de nas hot-swappable is doen terwijl de nas is ingeschakeld, maar omdat toch de hele opslag niet toegankelijk is, kun je net zo goed de nas eerst uitschakelen. Nummer elke schijf die je uit de nas haalt corresponderend met de positie die de schijf in de oude configuratie innam.

©PXimport

Raid1 en hoger uitbreiden

Is de nas ingericht met raid1 of hoger, dan is er dus gegevensbescherming. Dit werkt in je voordeel. Je kunt telkens één schijf vervangen door een nieuwe en daarna de nas de opslagcapaciteit laten herstellen. Begin met de schijf met de kleinste opslagcapaciteit of indien de schijven allemaal dezelfde capaciteit hebben, gewoon de eerste in de nas. Nadat de nieuwe schijf is geplaatst, start je de herstelprocedure van het opslagvolume.

Klik op Beheren / Herstellen en volg de stappen van de wizard. De nas zal de schijf leegmaken en daarna het raid-systeem herstellen. Dit laatste kan uren duren en soms wel meer dan een dag. Laat de nas rustig zijn werk doen en wacht geduldig tot de herstelactie is afgerond. Daarna verwissel je pas de volgende schijf, opnieuw de dan kleinste of de volgende in de nas indien ze allemaal gelijk zijn. Pas als alle schijven zijn vervangen én de raid opnieuw is hersteld, kun je de volledige nieuwe opslagcapaciteit benutten.

©PXimport

Defecte schijf bij raid0 en jbod

Wil je niet de opslagcapaciteit uitbreiden, maar is er een schijf defect, dan is de remedie bij raid0 en jbod heel eenvoudig: uithuilen en opnieuw beginnen. Raid0 en jbod bieden géén gegevensbescherming, dus zodra een schijf echt stuk is, is alle opslag verloren. De procedure is daarmee dezelfde als voor het uitbreiden, alleen kun je nu volstaan met het vervangen van alleen de defecte schijf.

Waren de schijven ongeveer gelijktijdig gekocht, houd dan rekening met de mogelijkheid dat ook een volgende schijf spoedig de geest kan geven. Alle schijven vervangen kan dan de verstandigere optie zijn.

©PXimport

Defecte schijf bij raid1 en hoger

De werkwijze bij een defecte schijf in geval van een raid1 of hoger, is gelijk aan die bij het uitbreiden van de opslag. Alleen vervang je nu niet de kleinste schijf, maar de defecte schijf en kun je volstaan met een schijf van gelijke opslagcapaciteit. Is de schijf geplaatst, dan moet je ook nu de herstelprocedure starten via Beheren / Herstellen en moet elke verdere actie wachten tot het volume is hersteld.

©PXimport

Bekijken via Windows

Helpdesk

Denk je alle ins en outs van Windows 11 te kennen? Dan dagen we je uit om onderstaande toptips eens door te nemen. Daarmee ontdek je onder meer hoe je vliegensvlug nieuwe apparaten aan het wifi-netwerk toevoegt, webdiensten aan de taakbalk vastmaakt en gesproken woorden omzet in tekst. Lees je mee? Want je weet (misschien) toch nog niet alles.

We gaan er in dit uitgebreide artikel van uit dat je de laatste grote Windows-update (24H2) hebt geïnstalleerd. Is dat nog niet het geval, dan kun je het besturingssysteem eenvoudig bijwerken. Ga vanuit het startmenu naar Instellingen / Windows Update. Bevestig vervolgens met Downloaden & installeren / Nu opnieuw opstarten. Nadat je even hebt gewacht, kun je met de nieuwste versie van Windows 11 aan de slag. Zie je de 24H2-update nergens staan? Activeer dan het schuifje achter Krijg de nieuwste updates zodra ze beschikbaar zijn en klik vervolgens op Naar updates zoeken.

1 QR-code wifi

Wil je een nieuwe tablet of smartphone aan je wifi-netwerk toevoegen, maar heb je het benodigde wachtwoord niet paraat? Geen probleem, want je deelt de inloggegevens eenvoudig met een QR-code. Ga hiervoor naar Instellingen / Netwerk en internet en klik achter Wi-Fi-netwerkwachtwoord op Weergeven. Er verschijnt een klein venster met het wachtwoord van het draadloze netwerk. Je kunt eventueel de weergegeven QR-code scannen, waarna het mobiele apparaat automatisch verbinding maakt. Zeker bij ingewikkelde wachtwoorden voorkom je zo tikfouten.

Sinds kort deel je in Windows 11 wifi-wachtwoorden via een QR-code.

2 Bestanden inpakken

Windows ondersteunt al héél lang het in- en uitpakken van zip-archieven. Dat is nuttig voor als je bijvoorbeeld meerdere foto’s naar iemand wilt versturen. Sinds enige tijd kun je in plaats van zip ook voor andere inpakformaten kiezen. Selecteer in de verkenner een aantal bestanden en klik erop met de rechtermuisknop. Kies via Comprimeren naar voor ZIP-bestand, 7z-bestand óf TAR-bestand. Na enkele tellen verschijnt het archief in je verkenner.

3 Snelle instellingen aanpassen

Rechtsonder vind je het menu met de snelle instellingen. Klik maar eens op het volumepictogram (de speaker) om dat te openen. Je krijgt hiermee vlot toegang tot diverse opties zonder dat je in de reguliere instellingen hoeft te graven. Denk aan onderdelen als Nachtlamp, Toegankelijkheid en bluetooth. Bij de snelle instellingen is er plek voor zes onderdelen. Draai aan het scrolwiel om meer opties te tonen. Wil je een bepaalde instelling bovenaan weergeven? Klik dan op dit pictogram en sleep het met ingedrukte muisknop naar de gewenste plek.

Wijzig in de snelle instellingen naar eigen inzicht de volgorde van de beschikbare onderdelen.

4 Taak beëindigen

Elke Windows-gebruiker heeft weleens te maken met een vastloper. Een programma bevriest, waarna je niks meer kunt doen. Meestal zit er niets anders op dan de taak te beëindigen. Dat gebeurt normaal gesproken via Taakbeheer, maar eigenlijk is dat een omslachtige route. Je kunt deze functie namelijk ook aan je taakbalk toevoegen. Ga naar Instellingen / Systeem / Voor ontwikkelaars en activeer het schuifje achter Taak beëindigen. Klik nu in de Taakbalk met de rechtermuisknop op een app. Via Taak beëindigen sluit je de applicatie direct af als dat nodig is.

Voeg de optie Taak beëindigen aan het contextmenu van de taakbalk toe.

5 Scrolsnelheid wijzigen

Wil je sneller of juist langzamer door (web)documenten scrollen? Pas dan de scrolsnelheid aan. Open de Instellingen en navigeer naar Bluetooth en apparaten / Muis. Je beweegt de schuifknop achter Regels om tegelijk te schuiven naar rechts of links, om respectievelijk een hogere of lagere snelheid in te stellen. Draai in een document nu eens aan het scrolwiel om de nieuwe waarde te testen. Overigens kun je in hetzelfde instellingenvenster ook de snelheid van de muisaanwijzer wijzigen.

Wie graag vlot door documenten navigeert, stelt een hoge scrolsnelheid in.

6 Website op taakbalk

Veel computergebruikers openen in de browser altijd dezelfde diensten, zoals NU.nl, Facebook of ID.nl. Een handige optie is dat je zo’n website aan de taakbalk kunt vastmaken. Start je browser (wij laten zien hoe het bij Chrome werkt) en surf naar de beoogde website. Je klikt nu rechtsboven op de knop met de drie puntjes om het instellingenmenu te openen. Via Casten, opslaan en delen kies je Pagina installeren als app. Wijzig eventueel de naam en bevestig met Installeren. De ‘app’ bevindt zich nu in het startmenu. Gebruik de zoekfunctie van het startmenu om de zojuist geïnstalleerde website te tonen. Klik in de zoekresultaten met de rechtermuisknop op de webdienst en kies Aan de taakbalk vastmaken.

Voeg het pictogram van ID.nl of een andere webdienst aan de taakbalk toe.

7 Tabbladen in verkenner

Van oudsher zijn Windows-gebruikers gewend om meerdere mappen in verschillende vensters van de verkenner te openen. In Windows 11 is dat niet langer nodig, want je kunt de mappen ook in tabbladen openen. Dat werkt hetzelfde als je wellicht van je browser gewend bent. Klik bovenaan de verkenner op het pictogram Nieuw tabblad toevoegen (plusteken) en blader naar de gewenste bestandslocatie. Je gebruikt als alternatief de toetscombinatie Ctrl+T. Tot slot kun je nog met de rechtermuisknop op een map klikken, waarna je In nieuw tabblad openen kiest.

8 Vensterindeling

In Windows kun je tegelijkertijd in meerdere vensters werken. Sleep maar eens (de bovenkant van) een programma naar de linkerkant om het venster precies tot de helft van het scherm uit te lijnen. Voor de rechterkant selecteer je dan een andere app. Windows 11 heeft nog veel meer mogelijkheden om geopende vensters over het scherm te verdelen. Zweef maar eens met de muisaanwijzer in een willekeurig programma rechtsboven op het pictogram Maximaliseren (naast het kruisje). Kies nu een van de zes opties. Splits het scherm bijvoorbeeld in drieën of vieren en werk vervolgens gemakkelijk in meerdere apps.

Bepaal zelf hoeveel vensters je op het scherm wilt zien.

9 Mappen in startmenu

Links naast de Aan/uitknop van het startmenu biedt Windows 11 plek aan diverse veelgebruikte mappen. Je moet deze functie wel even inschakelen. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek van het bureaublad en kies Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Ga nu naar Startmenu / Mappen en zet de schuifjes achter de gewenste mappen aan. De bijbehorende mappictogrammen duiken meteen op in het startmenu.

Plaats onder andere de mappen Documenten, Downloads en Afbeeldingen in het startmenu.

10 Vers bureaublad

Houd je werk en privé graag gescheiden? Switch dan eenvoudig tussen meerdere virtuele bureaubladen. Druk hiervoor op de toetscombinatie Windows-toets+Tab. Zodra je onderaan op Nieuw bureaublad klikt, begin je met een schone lei. Voeg op deze wijze zoveel virtuele bureaubladen toe als je maar wilt. Je gebruikt de toetscombinatie Windows-toets+Ctrl+PijltjeLinks/Rechts om tussen de verschillende omgevingen te schakelen.

11 Klembordgeschiedenis

Met kopiëren en plakken plaats je eenvoudig mappen, afbeeldingen of documenten op de gewenste plek. Zodra je een item kopieert, bewaart Windows dat tijdelijk op het zogeheten klembord. Dat werkt normaal gesproken alleen voor het laatst gekopieerde item. Sinds Windows 10 is het mogelijk om meerdere bestanden of mappen op het klembord te bewaren. Standaard staat deze functie uit. Ga naar Instellingen / Systeem / Klembord en zet het schuifje achter Klembordgeschiedenis aan. Open met de toetscombinatie Windows-toets+V de klembordgeschiedenis en bepaal welk eerder gekopieerd item je wilt plakken.

12 Focussessie

De zogeheten Focussessie helpt je om geconcentreerd te werken. Deze modus blokkeert onder andere inkomende meldingen en badges van apps. Hierdoor kom je niet in de verleiding om tussendoor tóch even iets anders te doen. Navigeer naar Instellingen / Systeem / Focus. Bij Sessieduur staat er een standaardtijd ingesteld van dertig minuten, maar dat pas je met de plus- en minknoppen naar eigen wens aan. Neem ook de overige opties door. Hoe meer onderdelen je aanvinkt, hoe minder je wordt afgeleid. Bevestig ten slotte met Focussessie starten.

Geef aan hoelang je ongestoord wilt werken.

13 Privacy aanscherpen

Op de achtergrond verzamelt Microsoft mogelijk allerlei gebruikersgegevens. Zo speelt de softwaregigant bijvoorbeeld graag data door naar apps, waarna er mogelijk gepersonaliseerde advertenties verschijnen. Je kunt daar een stokje voor steken. Ga naar Instellingen / Privacy en beveiliging / Algemeen. Deactiveer in elk geval het schuifje achter Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken. Bekijk ook de overige onderdelen en schakel ze desgewenst uit.

14 Scrollen in volume

Luister je een podcast of kijk je naar een video? Je kunt op verschillende manieren het volume wijzigen. Zo hebben de meeste toetsenborden hiervoor aparte knoppen. Bovendien bevindt zich rechts in de taakbalk een volumepictogram (speaker). Klik hierop en beweeg de schuifregelaar naar rechts of links. Het kan zelfs nog sneller. Zweef met de muisaanwijzer boven het volumepictogram en draai aan het scrolwiel van de muis.

Verhoog of verlaag met scrollen het volumepercentage.

15 Spraakgestuurd typen

Even geen zin om te typen? Laat dan je uitgesproken zinnen omzetten in tekst. Druk eerst op de sneltoets Windows-toets+H en klik daarna op het microfoontje. De uitgesproken woorden verschijnen meteen op het scherm. Vanzelfsprekend is het wel een voorwaarde dat er op de computer een microfoon is aangesloten. Dat is bij vrijwel elke laptop het geval.

Voor extra mogelijkheden klik je op het tandwielpictogram. Activeer bijvoorbeeld de optie Automatische interpunctie om leestekens toe te voegen. Als je spraakgestuurd typen vaak gebruikt, loont het de moeite om het schuifje achter Startprogramma voor typen via stem in te schakelen. Zodra je in een tekstveld zit, komt de spraakfunctie in het vervolg vanzelf tevoorschijn.

Gebruik spraakinvoer, bijvoorbeeld in Word, om vlotter teksten te verwerken.

16 Verborgen instellingen

Windows 11 bevat een heleboel instellingen die in de reguliere gebruikersomgeving achterwege blijven. Wil je toegang tot alle functies van het besturingssysteem? Dat regel je met de volgende truc. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek van het bureaublad en kies Nieuw / Map. Noem deze map: GodMode.{ED7BA470-8E54-465E-825C-99712043E01C}. Wanneer je met Enter bevestigt, wijzigt het pictogram van de snelkoppeling. Dubbelklik daarop om een zeer uitgebreid overzicht met opties te tonen. Als je tweemaal op een onderdeel klikt, opent het bijbehorende instellingenvenster.

Bekijk een ellenlange lijst met verborgen instellingen.

17 Smileys toevoegen

Voeg voortaan kinderlijk eenvoudig emoticons aan een e-mail of chatbericht toe. Druk gewoon op de sneltoets Windows-toets +. (punt) om een klein keuzemenu met emoji te tonen. Je tikt in de zoekbalk eventueel Nederlandse trefwoorden om specifieke emoticons te vinden. Typ je bijvoorbeeld Huisdier, dan kun je een plaatje van een hond, kat of konijn selecteren. Verder bevat de bibliotheek ook bewegende gif-plaatjes. Dubbelklik op een item om het toe te voegen.

In Windows is er een uitgebreide catalogus met emoji’s verstopt.

18 Apps automatisch starten

Als je een bepaalde app dagelijks gebruikt, kun je die gelijktijdig met Windows opstarten. Wie weet luister je bijvoorbeeld altijd muziek met Spotify of surf je op internet met Edge. Ga naar Instellingen / Apps / Opstarten. Zet het schuifje bij de gewenste programma’s op Aan. Zodra het bureaublad verschijnt, starten de gekozen programma’s automatisch op. Andersom kan trouwens ook. Wellicht opent Windows op eigen houtje toepassingen die je niet of nauwelijks gebruikt. Schakel deze applicaties dan uit. Weet wel wat je doet. Zo is het verstandig om een eventuele virusscanner altijd gelijktijdig met Windows op te starten.

19 Titelbalk schudden

Staat je scherm vol met geopende vensters? In eerdere Windows-versies kon je alle apps razendsnel minimaliseren. Je hoefde hiervoor alleen de titelbalk van een programma te schudden. Windows 11 beschikt ook over deze functie, maar die staat standaard uit. Ga via Instellingen / Systeem naar Multitasking en activeer het schuifje achter Titelbalk venster schudden. Klik nu op de titelbalk van een programma en houd de muisknop ingedrukt. Beweeg de muis vervolgens snel heen en weer. Hiermee minimaliseer je alle andere geopende programma’s naar de taakbalk, behalve het huidige venster.

Met deze kleine aanpassing kun je geopende vensters snel minimaliseren.

20 Taakbalk-items

Op de taakbalk bevinden zich diverse pictogrammen, zoals Zoeken, Taakweergave, Widgets en misschien ook Copilot. Wie deze onderdelen nooit gebruikt, kan ze net zo goed verbergen. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. Je kunt de zoekfunctie op verschillende manieren weergeven. Klik bij Zoeken op het uitrolmenu en kies Alleen zoekpictogram, Pictogram en label zoeken of Zoekvak. Je kunt ze ook allemaal even uitproberen, want elke wijziging is direct zichtbaar. Via Verbergen verdwijnt de zoekfunctie helemaal uit beeld. Bepaal met de schuifjes achter Taakweergave, Widgets en eventueel Copilot in hoeverre je deze onderdelen wilt weergeven.

Beslis op welke wijze je de zoekfunctie in de taakbalk wilt tonen.

21 Schaalgrootte aanpassen

Je kunt teksten, afbeeldingen en overige items in Windows vergroten door de schaalgrootte te verruimen. Klik met de rechtermuisknop ergens op een lege plek van het bureaublad en kies Beeldscherminstellingen. In het uitrolmenu achter Schaal staat de waarde standaard op 100%, maar je kunt als alternatief ook 125%, 150% of 175% selecteren. Je merkt direct verschil, want alles oogt een stuk groter. Er is ook een optie om een aangepaste schaalgrootte in te stellen, maar volgens Microsoft resulteert dat mogelijk in onleesbare tekst en apps.

Met een schaalgrootte van 175 procent verschijnen teksten en menu-onderdelen nogal groot in beeld.

22 Grote (koeien)letters

Wie de letters in Windows te klein vindt, kan daar iets aan doen. Ga naar Instellingen / Toegankelijkheid / Tekengrootte. Beweeg de schuifregelaar een stukje naar rechts. De voorbeeldtekst wijzigt meteen. Als je deze voorbeeldtekst comfortabel kunt lezen, bevestig je met Toepassen. Windows 11 past de lettergrootte in het besturingssysteem en ondersteunde apps aan. Kies je té grote letters, dan leidt dat wellicht tot onduidelijke menu’s. Gelukkig kun je die koeienletters altijd weer verkleinen.

Verhoog met grotere letters de leesbaarheid in Windows 11.

23 Oude rechtermuisknopmenu

Ten opzichte van Windows 10 is het contextmenu van Windows 11 flink op de schop gegaan. Het bevat minder opties. Goed om te weten is dat je het oude vertrouwde rechtermuisknopmenu alsnog kunt oproepen. Klik maar eens met rechts op een bestand of map. Via Meer opties weergeven komt het klassieke contextmenu tevoorschijn.

24 Donkere modus

De meeste mensen vinden overdag een gebruiksomgeving met lichte kleuren prettig. Kruip je ook weleens ’s avonds achter de computer, dan is juist een donkere gebruiksomgeving comfortabeler voor de ogen. Pas de weergave in Windows 11 hier eenvoudig op aan. Klik met de rechtermuisknop ergens op het bureaublad en kies Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Via Kleuren beland je in het juiste menu. Je selecteert in het uitrolmenu achter Kies de modus de optie Licht of Donker. De wijziging is direct actief.

Switch vanuit de kleureninstellingen tussen de lichte en donkere modus.

25 Positie startknop

Standaard staan de startknop en vastgepinde apps in het midden van de taakbalk. Je kunt de boel ook naar links opschuiven. Klik hiervoor met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. Je klikt daarna op Gedrag van taakbalk om de onderliggende opties te tonen. Kies in het uitrolmenu achter Uitlijning van taakbalk de optie Links uitlijnen. De startknop en apps verplaatsen zich direct naar links.

Na een stevige sportsessie voel je je voldaan. Je bent trots op jezelf dat je het 'weer geflikt' hebt. Maar je sportkleding? Die ruikt allesbehalve fris. Wassen helpt natuurlijk, maar wat doe je als die geur hardnekkig blijft hangen?

Lees ook: Schoenen wassen in de wasmachine, zo doe je dat

Sterke zweetlucht? Natuurazijn!

Om ervoor te zorgen dat de sterke zweetlucht niet in de kleding blijft, gooi je de kleding 15 tot 20 minuten voor het wassen in een bak met koud water en een flinke scheut natuurazijn. De azijn haalt de penetrante geur eruit en verwijdert al wat vuil, maar tast het textiel niet aan. Dit helpt ook bij sportkleding met een oude zweetgeur. Daarna was je de kleding met de wasmachine of met de hand.

Heb je een flinke training gehad en echt geen tijd om je sportkleding voor de volgende wedstrijd te wassen? Je frist je sportkleding tijdelijk op door een plantenspuit te vullen met water en azijn, verhouding: 50/50. Spray het mengsel op het kledingstuk en de zweetgeur is weg. Was de kleding na de wedstrijd wel gelijk.

Was je sportkleding niet te heet!

Waarschijnlijk denk je: hup, wasmachine aan op 60 graden. Maar doe dit liever niet. Sportkleding is meestal gemaakt van speciaal materiaal dat sneller droogt, een ademende eigenschap heeft en vocht afdrijft. Deze stof is vaak delicater dan bij gewone kleding. Daarom is het belangrijk dat je de kleding voorzichtig wast, op maximaal 30 graden. Zet de wasmachine op een sportprogramma of een programma voor synthetische kleding. Een heter programma kan ervoor zorgen dat de sportkleding krimpt en het elastiek aangetast raakt. Check altijd voor het wassen het waslabel voor de specifieke wasinstructies van de kleding.

Keer de kledingstukken binnenstebuiten voordat je ze in de wastrommel gooit. Hiermee bescherm je de opdrukken en kleuren aan de buitenkant van je kleding. Bovendien zitten de bacteriën en dode huidcellen toch aan de binnenkant van je kleding. Prop de wasmachine niet te vol, want dan wordt je sportkleding niet goed gespoeld.

©Oriol Roca

Wel: vloeibaar wasmiddel. Niet: wasverzachter

Voordat je uit gewoonte een flinke scheut wasmiddel in de machine giet omdat je sportkleding zo vies ruikt: even wachten. Te veel wasmiddel zorgt er juist voor dat er zeepresten in de stof achterblijven. En dit zorgt ervoor dat de kleding je dode huidcellen nog beter blijft vasthouden. Het gevolg: nare geurtjes waar niemand blij van wordt. Gebruik het liefst vloeibaar wasmiddel, want de resten van waspoeder blijven vaak achter in kleding. Je mag wel een beetje baking soda in de wasmachine doen, dit neutraliseert de zweetlucht.

Veel mensen gooien het liefst ook nog wat wasverzachter met een geurtje bij de was, maar voor sportkleding is dit niet aan te raden. Wasverzachter legt namelijk een laagje over de vezels en verstopt hierdoor de vezels, waardoor de kleding niet meer goed schoon wordt. Hierdoor ruikt je kleding na een sportsessie juist erger naar zweet. En wasverzachter kan de stof en de elasticiteit ervan aantasten, waardoor de kleding gaat lubberen.

©anetlanda