Bij de specificaties van laders kom je geregeld de term usb-pd tegen, waarbij pd staat voor power delivery. Maar wat is usb-pd precies, vraag je je wellicht af. In dit artikel leggen we uit wat je er aan hebt en wat je ervoor nodig hebt.

Als je je smartphone, tablet of laptop zo snel mogelijk wilt opladen, heb je meer nodig dan een krachtige oplader. De stroomkabel moet ook geschikt zijn voor de hoge stroomdoorvoer en idealiter ook data-overdracht. Sommige laders bevatten een geïntegreerde kabel met usb-c-connector of worden geleverd met een goede kabel, maar de meeste laders komen zonder kabel.

Als je zelf een kabel wilt kopen, raden we je een usb-c-naar-usb-c-model met ondersteuning voor usb-pd (power delivery) en een maximale output van 100 watt (20 volt en 5 ampère) en data-overdracht van 10 gigabyte per seconde aan. Een goede kabel is gecertificeerd door de onafhankelijke USB-IF-organisatie. Dit kun je controleren via usb.org/products. Zo’n gecertificeerde kabel is compatibel met de usb-pd-standaarden, gebruikt usb-c-naar-usb-c-connectoren en is geschikt voor razendsnelle data-overdracht.

De meeste kabels zijn bovendien ook compatibel met het thunderbolt3-protocol en dus geschikt om je laptop via één kabel te verbinden met een dockingstation. Voor dit type kabel betaal je zo’n 55 euro. Een 100watt-kabel die je apparaat alleen kan opladen, is met 30 euro een stuk goedkoper.

Ontwikkeling usb-pd

Een accu snel opladen vereist behalve een goede accu en een krachtige lader ook het juiste oplaadprotocol. Zonder snellaadprotocol gebeurt er niets of loopt alles in de soep. Fabrikanten ontwikkelden na de introductie van usb-c eigen, gesloten snellaadprotocollen voor usb-c, terwijl het onafhankelijke en gezaghebbende USB Implementers Forum (USB-IF) al in 2012 een open snellaadstandaard genaamd usb power delivery (usb-pd) gereed had. Deze standaard is sindsdien meermaals aangepast en uitgebreid.

De hoogste oplaadsnelheid verloopt via het protocol ‘usb power delivery programmable power supply’ oftewel usb-pd-pps. Usb-pd-pps kan tot 100 watt (20 volt en 5 ampère) doorgeven via een usb-c-aansluiting en kan naast smartphones dus ook tablets en laptops opladen. Fabrikanten moeten hun opladers, kabels, powerbanks en mobiele apparaten zelf geschikt maken voor usb-pd. De implementatie van usb-pd kwam langzaam op gang en ging zeker niet van een leien dakje.

©PXimport

In 2015 en 2016 haalden diverse bekende (en veel dubieuze) merken hun usb-c-kabels uit de verkoop, omdat de kabels de usb-c-specificatie niet goed volgden. Denk aan het gebrek aan een ingebouwde weerstand van 56 kΩ (kilo-ohm) in de usb-kabel, waardoor een apparaat meer energie uit de lader kon halen dan mogelijk was.

Dit kon de kabel of – erger – de accu van het apparaat beschadigen en bijvoorbeeld brandgevaar opleveren. Na interventie van onder meer Google en meer aandacht voor de certificatie van het USB-IF nam dit probleem af. Anno 2020 kun je ervan uitgaan dat een usb-c-kabel van een bekend merk gewoon goed is. Zeker als de kabel gecertificeerd is, zoals eerder aangehaald.

Google is één van de grootste aanjagers van usb-pd. Android-smartphones met Android-versies 9 en 10 moeten sinds 2019 compatibel zijn met usb-pd via een standaardprofiel van 15 watt (5 volt en 3 ampère) en een usb-c-aansluiting. Dat meldde XDA Developers destijds op basis van een gelekt Google-document. In dit document staat dat een moderne smartphone zonder ondersteuning voor usb-pd geen toegang krijgt tot Google-diensten.

Fabrikanten mogen naast usb-pd nog steeds hun eigen snellaadtechnieken of bijvoorbeeld Qualcomms Quick Charge gebruiken. Dat laatste wordt echter steeds minder belangrijk. In juli 2020 presenteerde Qualcomm zijn protocol Quick Charge 5 en die gebruikt zelfs geen bedrijfseigen standaard meer, maar het usb-pd-pps-protocol. Een grote stap richting écht universeel opladen via usb-c.

Usb-pd in powerbanks

Usb-pd(-pps) is niet alleen bedoeld voor smartphones, tablets en laptops, maar ook voor accessoires met een accu. De powerbank is de bekendste. De snelheid waarmee een powerbank een apparaat via usb-c oplaadde was lang gelimiteerd tot 18 watt, vooral via Quick Charge 3.0. Usb-pd(-pps) bracht daar verandering in, al moeten accessoiremerken de techniek wel op de juiste manier in hun powerbanks implementeren.

We horen van diverse fabrikanten dat dat best moeilijk is, vooral als de powerbank meerdere poorten heeft en ook geschikt moet zijn voor een ander protocol als Quick Charge 3.0. De ingebouwde chipset op de accu moet bijvoorbeeld goed geprogrammeerd zijn om zijn output juist te verdelen.

©PXimport

Gerenommeerde merken als Ravpower, Xtorm en Anker brachten vorig jaar powerbanks uit met een maximale usb-c-output van 45 watt, al snel gevolgd door powerbanks van 60 watt. Zo’n krachtige powerbank is niet alleen handig om een smartphoneaccu sneller op te laden.

De techniek brengt ook nieuwe mogelijkheden met zich mee. Zo’n powerbank is namelijk krachtig genoeg om een deel van de moderne laptops met een usb-c-poort op te laden, al gaat dit langzamer dan met de originele AC-lader.

Daar komt verandering in, want er verschijnen steeds meer (betrouwbare) powerbanks met een maximale usb-c-output van 100 watt. Een flinke upgrade ten opzichte van 60 watt en krachtig genoeg om een MacBook op volle sterkte op te laden. Zo’n powerbank is tot slot ook geschikt voor Windows-laptops die een usb-c-lader van minimaal 90 watt vereisen, bijvoorbeeld de Dell Vostro 7590.

Hoewel koken op gas voorlopig nog mag, is duidelijk dat de toekomst elektrisch is. Veel mensen stappen nu al over op elektrisch koken – vaak in combinatie met inductie. Ben jij toe aan een nieuwe kookplaat of wil je van het gas af? Dan is het goed om te weten hoe je zo’n elektrische kookplaat aansluit, waar je op moet letten en wanneer je beter een professional kunt inschakelen.

Eén, twee of drie fasen: wat betekent dat?

In tegenstelling tot een gaskookplaat, die je simpelweg aan een gasaansluiting koppelt, is een elektrische kookplaat net iets technischer. Zo'n kookplaat kan worden aangesloten op één, twee of drie elektrische fasen. Welke van de drie je nodig hebt, hangt af van het vermogen van je kookplaat én van de aansluiting in je keuken.

Een 1-fase kookplaat is het eenvoudigst. Die werkt op een gewone stekker met twee pinnen, precies zoals je gewend bent van andere apparaten in huis. Deze modellen hebben een beperkt vermogen – maximaal 3680 watt – maar zijn vaak krachtig genoeg voor wie niet al te fanatiek kookt. Aansluiten is simpel: stekker erin en je kunt aan de slag.

Voor een 2-fase kookplaat heb je een zogenoemde perilex-stekker nodig, met vijf pinnen. Die zie je vooral bij iets krachtigere inductiekookplaten. Meestal worden dit soort kookplaten zonder stekker geleverd, en is het slim om een elektricien in te schakelen voor de installatie. Het benodigde vermogen ligt tussen de 3681 en 7360 watt.

Een 3-fase kookplaat vraagt nog meer stroom en werkt op krachtstroom. Ook hier gebruik je een perilex-stekker met vijf pinnen, maar je moet wel eerst controleren of je meterkast daar op is voorbereid. De aansluitwaarde ligt boven de 7360 watt en het is belangrijk dat de aansluiting klopt – anders werkt de kookplaat niet of loop je zelfs risico op overbelasting. Laat dit daarom bij voorkeur aan een vakman over.

©vectorizer88 - stock.adobe.com

Hoe weet je welke kookplaat bij je keuken past?

Wat je kunt aansluiten, hangt af van het type stopcontact in je keuken. Heb je een standaard wandcontactdoos met twee gaten? Dan past daar alleen een 1-fase kookplaat op. Die worden meestal geleverd met stekker en snoer, zodat je hem meteen kunt gebruiken.

Zie je een perilex-stopcontact (met vijf gaten)? Dan is je keuken in principe geschikt voor een 2- of 3-fase kookplaat. Alleen weet je dan nog niet of je meterkast daadwerkelijk drie fasen aankan. Dat kun je op twee manieren controleren: met een multimeter of door in je meterkast te kijken.

Zo check je de aansluiting met een multimeter

Heb je een multimeter in huis? Dan kun je precies meten hoeveel fasen je aansluiting ondersteunt. Teken op een papier het patroon van het perilex-stopcontact en noteer per gat wat je meet. Prik met één pin in het middelste gat (de aarde) en meet met de andere pin de overige vier. Krijg je twee keer 230 volt en twee keer 0? Dan heb je een 2-fase aansluiting. Meet je drie keer 230 volt en één keer 0? Dan is het een 3-fase aansluiting. Label de gaten met ‘L’ voor stroom en ‘N’ voor nul, zodat je straks precies weet wat waar hoort.

©Dmitriy

Geen multimeter? Kijk in de meterkast

Heb je geen meetapparatuur? Dan kun je in de meterkast zien hoeveel fasen er beschikbaar zijn. Bij een 2-fase aansluiting zie je twee gekoppelde groepen met een hendel ertussen. Zie je vier gekoppelde groepen? Dan is er krachtstroom aanwezig en kun je dus ook een 3-fase kookplaat aansluiten – mits het stopcontact daar geschikt voor is.

©auremar

Zelf een kookplaat aansluiten

Ga je zelf aan de slag? Dan is het belangrijk dat je weet wat je doet. Elektriciteit is geen speelgoed, dus bij twijfel: bel een vakman. Heb je een 1-fase kookplaat met powermanagement die je op een normaal stopcontact wilt aansluiten? Dan moet je deze eerst correct instellen.

Leg om te beginnen een stuk piepschuim onder de kookplaat, zodat je hem veilig kunt omdraaien zonder krassen of barsten. Plak daarna de afdichtband rondom het apparaat, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de glasrand. Begin aan de achterkant, zodat de naad niet in het zicht valt.

Open het aansluitcompartiment onder de kookplaat en controleer het aansluitschema dat daar staat. Gebruik de bijgeleverde bruggetjes om de juiste verbindingen te maken. Sluit het snoer aan: bruin op L, blauw op N en geelgroen op aarde. Zet het snoer vast met trekontlasting en sluit het klepje.

Draai nu de kookplaat weer om en steek de stekker in het stopcontact. Leg de kookplaat op z’n plek in het aanrechtblad. Houd de pauzeknop vijf seconden ingedrukt om het menu te openen. Zoek via de plusknop naar het onderdeel ‘PO’ (power) en stel het vermogen in op 3.7 in plaats van 7.4. Bevestig dit door de pauzeknop nog eens vijf seconden ingedrukt te houden. Je kookplaat is nu geschikt voor een standaard aansluiting.

Een 2-fase kookplaat aansluiten: zo werkt het

Heb je een 2-fase kookplaat? Dan moet je eerst bepalen welke kleur draad bij welk contact hoort. Meet het snoer door met een multimeter, op de piepstand of op de Ohm-stand. Noteer welke draad bij welke stekkerpin hoort en gebruik die info bij het aansluiten.

Open vervolgens het aansluitvak onder de kookplaat en kijk welk aansluitschema je moet gebruiken. L1 en L2 koppel je aan de juiste stroomdraden, 01 en 02 aan de juiste nuldraad. Maak de trekontlasting los, sluit de draden aan zoals je eerder hebt gemeten, en zet alles weer stevig vast.

Steek daarna de stekker in het stopcontact en plaats de kookplaat netjes in het blad. Dankzij de afdichtband blijft alles goed op z'n plek. Zet vervolgens de kookplaat aan en test of alle kookzones werken. Krijg je een foutmelding? Dan is er waarschijnlijk iets misgegaan bij het aansluiten. Geen foutmelding? Dan is je kookplaat klaar voor gebruik.

©S.Engels

Vooral in de zomer is het vaak raak: code geel of code oranje wegens onweer. Weet jij wat je wél en juist níet moet doen als er een onweersbui nadert? Thuis kun je veel risico's beperken, maar juist buitenshuis – en zeker op de camping – is het opletten geblazen. In dit artikel lees je hoe je jezelf en anderen beschermt, of je nu binnen, buiten of aan het kamperen bent.

Lees ook: Regen, regen en nog eens regen … zo voorkom je wateroverlast

Thuis tijdens onweer: veilig, maar niet zonder risico's

In huis ben je relatief goed beschermd tegen blikseminslag, zeker als het gebouw voorzien is van een goede bliksemafleider. Toch zijn er een paar voorzorgsmaatregelen die je serieus moet nemen. Gebruik bij onweer liever geen apparaten die verbonden zijn met het stroomnet of met leidingen. Denk aan de wasmachine, een vaste telefoon of een bedrade computer. Bliksem kiest daarbij meestal de makkelijkste route naar de grond, en dat zijn vaak metalen onderdelen in huis zoals koperdraden of waterleidingen.

Trek bij voorkeur de stekkers uit het stopcontact van kwetsbare apparatuur zoals computers, tv's of de router. Een stekkerdoos met overspanningsbeveiliging biedt wel wat bescherming, maar niet bij een directe inslag. Ga liever ook niet douchen of in bad, want waterleidingen kunnen de elektrische spanning van een blikseminslag geleiden.

Ramen kun je gewoon dicht houden, en als je wilt kijken naar het natuurgeweld, doe dat dan vanaf een veilige plek binnenshuis. Zorg dat huisdieren binnen zijn en zet het alarmsysteem even uit als dat storingsgevoelig is bij blikseminslag.

Buiten bij onweer: voorkom dat je zelf bliksemafleider bent

Ben je onderweg of buiten als het begint te donderen, dan is het zaak om snel te handelen.

Onthoud: als je de bliksem ziet en binnen 10 seconden de donder hoort, zit je binnen de gevarenzone. Zoek dan zo snel mogelijk een veilige schuilplek.

De veiligste plek is een gebouw met muren en een dak – bijvoorbeeld een winkel, huis of station. Een auto met metalen carrosserie is ook een prima optie. Die werkt als een kooi van Faraday en geleidt de stroom om je heen in plaats van door je heen.

Vermijd tijdens onweer open velden zoals weilanden of sportterreinen, want daar ben je letterlijk het hoogste punt. Ook hooggelegen plekken zoals duinen of heuveltoppen vormen een risico. Zoek geen beschutting onder een boom die in z'n eentje op een veld staat – dat is juist een bliksemmagneet. Blijf verder uit de buurt van metalen objecten zoals hekken, masten of fietsen, en houd afstand van water – of dat nu een meer, sloot of zwembad is.

Kun je nergens heen? Maak jezelf dan zo klein mogelijk: hurk neer op je voetzolen, houd je voeten tegen elkaar en wikkel je armen om je knieën. Ga niet liggen; zo vergroot je je contactoppervlak met de grond, wat het risico op aardstroom vergroot.

©ID.nl

Kamperen met onweer: extra opletten in tent of caravan

Kamperen geeft een gevoel van vrijheid, maar bij onweer ben je juist extra kwetsbaar. Een tent biedt geen enkele bescherming tegen bliksem, hoe stevig het doek ook is. Het metalen frame vergroot het risico juist, vooral als je op een open veld kampeert of vlak bij een losse boom staat.

Als er onweer op komst is, zoek dan zo snel mogelijk een veilig onderkomen. Een stenen sanitairgebouw, de receptie of je auto bieden veel meer bescherming dan een tent. Zit je in een camper of caravan met een metalen buitenkant? Dan ben je redelijk veilig, mits je ramen en deuren gesloten houdt en geen contact maakt met metalen delen. Stacaravans met een houten of kunststof omhulsel bieden die bescherming niet: het klopt dat ze geen stroom geleiden, maar ze voeren die ook niet af. Daardoor kan een blikseminslag via leidingen of metalen onderdelen binnen alsnog gevaarlijk uitpakken. Tijdens onweer blijf je dus beter uit de buurt van dat soort constructies.

Laat ook je elektronische spullen niet in de tent of aan opladers zitten. Berg ze los op, zonder kabels of contact met de grond.

Staan er bomen op de camping? Zorg dat je tent daar niet direct onder staat. Bij inslag kunnen takken afbreken of kan de bliksem via de wortels naar de grond doorslaan. Ook op campings in de bergen of aan open water is het risico op blikseminslag extra hoog – check bij aankomst wat de aanbevolen schuilplaatsen zijn.

Tot slot: een goede voorbereiding helpt

Kijk altijd naar de weersvoorspelling voordat je op pad gaat. Veel weerapps geven een melding bij onweerskansen, vaak met een tijdsindicatie en locatie. Op de camping is het handig om bij aankomst al te weten waar je naartoe kunt bij slecht weer.

Zorg ook dat je zaklamp, powerbank en radio of noodaccu paraat hebt als je kampeert, voor het geval de stroom uitvalt. En vooral: blijf rustig. Onweer is gevaarlijk, maar met de juiste kennis en voorzorgsmaatregelen voorkom je ongelukken.