Bij de specificaties van laders kom je geregeld de term usb-pd tegen, waarbij pd staat voor power delivery. Maar wat is usb-pd precies, vraag je je wellicht af. In dit artikel leggen we uit wat je er aan hebt en wat je ervoor nodig hebt.

Als je je smartphone, tablet of laptop zo snel mogelijk wilt opladen, heb je meer nodig dan een krachtige oplader. De stroomkabel moet ook geschikt zijn voor de hoge stroomdoorvoer en idealiter ook data-overdracht. Sommige laders bevatten een geïntegreerde kabel met usb-c-connector of worden geleverd met een goede kabel, maar de meeste laders komen zonder kabel.

Als je zelf een kabel wilt kopen, raden we je een usb-c-naar-usb-c-model met ondersteuning voor usb-pd (power delivery) en een maximale output van 100 watt (20 volt en 5 ampère) en data-overdracht van 10 gigabyte per seconde aan. Een goede kabel is gecertificeerd door de onafhankelijke USB-IF-organisatie. Dit kun je controleren via usb.org/products. Zo’n gecertificeerde kabel is compatibel met de usb-pd-standaarden, gebruikt usb-c-naar-usb-c-connectoren en is geschikt voor razendsnelle data-overdracht.

De meeste kabels zijn bovendien ook compatibel met het thunderbolt3-protocol en dus geschikt om je laptop via één kabel te verbinden met een dockingstation. Voor dit type kabel betaal je zo’n 55 euro. Een 100watt-kabel die je apparaat alleen kan opladen, is met 30 euro een stuk goedkoper.

Ontwikkeling usb-pd

Een accu snel opladen vereist behalve een goede accu en een krachtige lader ook het juiste oplaadprotocol. Zonder snellaadprotocol gebeurt er niets of loopt alles in de soep. Fabrikanten ontwikkelden na de introductie van usb-c eigen, gesloten snellaadprotocollen voor usb-c, terwijl het onafhankelijke en gezaghebbende USB Implementers Forum (USB-IF) al in 2012 een open snellaadstandaard genaamd usb power delivery (usb-pd) gereed had. Deze standaard is sindsdien meermaals aangepast en uitgebreid.

De hoogste oplaadsnelheid verloopt via het protocol ‘usb power delivery programmable power supply’ oftewel usb-pd-pps. Usb-pd-pps kan tot 100 watt (20 volt en 5 ampère) doorgeven via een usb-c-aansluiting en kan naast smartphones dus ook tablets en laptops opladen. Fabrikanten moeten hun opladers, kabels, powerbanks en mobiele apparaten zelf geschikt maken voor usb-pd. De implementatie van usb-pd kwam langzaam op gang en ging zeker niet van een leien dakje.

©PXimport

In 2015 en 2016 haalden diverse bekende (en veel dubieuze) merken hun usb-c-kabels uit de verkoop, omdat de kabels de usb-c-specificatie niet goed volgden. Denk aan het gebrek aan een ingebouwde weerstand van 56 kΩ (kilo-ohm) in de usb-kabel, waardoor een apparaat meer energie uit de lader kon halen dan mogelijk was.

Dit kon de kabel of – erger – de accu van het apparaat beschadigen en bijvoorbeeld brandgevaar opleveren. Na interventie van onder meer Google en meer aandacht voor de certificatie van het USB-IF nam dit probleem af. Anno 2020 kun je ervan uitgaan dat een usb-c-kabel van een bekend merk gewoon goed is. Zeker als de kabel gecertificeerd is, zoals eerder aangehaald.

Google is één van de grootste aanjagers van usb-pd. Android-smartphones met Android-versies 9 en 10 moeten sinds 2019 compatibel zijn met usb-pd via een standaardprofiel van 15 watt (5 volt en 3 ampère) en een usb-c-aansluiting. Dat meldde XDA Developers destijds op basis van een gelekt Google-document. In dit document staat dat een moderne smartphone zonder ondersteuning voor usb-pd geen toegang krijgt tot Google-diensten.

Fabrikanten mogen naast usb-pd nog steeds hun eigen snellaadtechnieken of bijvoorbeeld Qualcomms Quick Charge gebruiken. Dat laatste wordt echter steeds minder belangrijk. In juli 2020 presenteerde Qualcomm zijn protocol Quick Charge 5 en die gebruikt zelfs geen bedrijfseigen standaard meer, maar het usb-pd-pps-protocol. Een grote stap richting écht universeel opladen via usb-c.

Usb-pd in powerbanks

Usb-pd(-pps) is niet alleen bedoeld voor smartphones, tablets en laptops, maar ook voor accessoires met een accu. De powerbank is de bekendste. De snelheid waarmee een powerbank een apparaat via usb-c oplaadde was lang gelimiteerd tot 18 watt, vooral via Quick Charge 3.0. Usb-pd(-pps) bracht daar verandering in, al moeten accessoiremerken de techniek wel op de juiste manier in hun powerbanks implementeren.

We horen van diverse fabrikanten dat dat best moeilijk is, vooral als de powerbank meerdere poorten heeft en ook geschikt moet zijn voor een ander protocol als Quick Charge 3.0. De ingebouwde chipset op de accu moet bijvoorbeeld goed geprogrammeerd zijn om zijn output juist te verdelen.

©PXimport

Gerenommeerde merken als Ravpower, Xtorm en Anker brachten vorig jaar powerbanks uit met een maximale usb-c-output van 45 watt, al snel gevolgd door powerbanks van 60 watt. Zo’n krachtige powerbank is niet alleen handig om een smartphoneaccu sneller op te laden.

De techniek brengt ook nieuwe mogelijkheden met zich mee. Zo’n powerbank is namelijk krachtig genoeg om een deel van de moderne laptops met een usb-c-poort op te laden, al gaat dit langzamer dan met de originele AC-lader.

Daar komt verandering in, want er verschijnen steeds meer (betrouwbare) powerbanks met een maximale usb-c-output van 100 watt. Een flinke upgrade ten opzichte van 60 watt en krachtig genoeg om een MacBook op volle sterkte op te laden. Zo’n powerbank is tot slot ook geschikt voor Windows-laptops die een usb-c-lader van minimaal 90 watt vereisen, bijvoorbeeld de Dell Vostro 7590.

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.