Behalve de pc is ook de NAS een belangrijk doelwit van cybercriminelen. Met malware of door gebruik te maken van fouten in de besturingssoftware of configuratie proberen ze toegang te krijgen tot het apparaat en daarna tot de gegevens op de NAS. Voorkomen blijft lastig, maar je kunt het ze wel maximaal moeilijk maken. Je NAS beveiligen doe je zo.

Dat we onze Windows-pc moeten beveiligen en beschermen is inmiddels bij iedereen bekend. Zelfs de beveiliging van het (draadloze) netwerk krijgt steeds vaker de aandacht die het verdient. Dat geldt minder voor de NAS. Dit was al een alleskunner en de functionaliteit is de laatste jaren alleen maar gegroeid. Meer functionaliteit maakt de NAS een interessantere aanschaf, waarbij de NAS-fabrikanten in een wedloop zijn geraakt om maar als eerste zoveel mogelijk functionaliteit aan de software van hun NAS-apparaten toe te voegen. Dit ging duidelijk ten koste van kwaliteit en meermaals bleek dan ook de beveiliging van de besturingssoftware onvoldoende om hackers en vooral ransomware buiten te houden. Inmiddels hebben de NAS-fabrikanten het proces van maken en testen van hun software flink verbeterd, maar dat wil nog niet zeggen dat een NAS zomaar veilig is. De software moet correct geconfigureerd worden en dat is met de toegenomen functionaliteit moeilijker dan het vroeger was.

©PXimport

01 Software-updates

Het is met de software voor de NAS niet anders dan met alle andere software, patchen, patchen, patchen! Alleen worden voor een NAS geen hotfixes en patches uitgebracht, maar nieuwere versies van de besturingssoftware. Een NAS bijwerken met de nieuwste beveiligingsupdates betekent dus altijd het upgraden naar een nieuwere versie van de besturingssoftware van de NAS.

Het updaten van de software op de NAS gaat via de webinterface. Voor dit artikel gaan we uit van Synology en QNAP, maar de stappen en maatregelen zijn op elke NAS van toepassing, ook van andere fabrikanten. Soms zullen bepaalde menu’s wat anders heten. Ga op de NAS naar Configuratiescherm / Systeem / Bijwerken en herstellen en kijk of er een nieuwere versie van het NAS-besturingssysteem beschikbaar is. De NAS controleert dit zelf, maar werkt dat niet, dan kan de firmware ook handmatig van de site van de fabrikant worden gedownload en daarna de upgrade handmatig worden uitgevoerd. Klik op Downloaden om de update naar de NAS te halen en kies er daarna voor deze te installeren. Na de upgrade is bijna altijd een reboot van de NAS nodig. Deze is belangrijk, zonder de reboot is de nieuwe firmware nog niet actief en zijn oude kwetsbaarheden dus niet verholpen.

©PXimport

Automatisch updaten

Omdat er best veel tijd kan zitten tussen het moment dat er een update voor de NAS uitkomt en het moment dat je zelf inlogt op de beheeromgeving van een NAS, is het beter het installeren van de software-updates automatisch te laten gebeuren. Bij Synology ga je naar Bijwerken en herstellen / Instellingen voor bijwerken en selecteer je de optie De nieuwe update automatisch installeren. In DSM 7 biedt Synology de mogelijkheid te kiezen tussen het automatisch installeren van alleen belangrijke updates van DSM en packages, alle updates of alleen geïnformeerd te worden over de updates. Om de tijd dat een NAS achterloopt met de software-updates zo kort mogelijk te houden, kies je liefst voor Dagelijks en een gepast moment in de nacht of dag.

Bij QNAP regel je dit via Configuratiescherm / Firmware update / Auto update. QNAP biedt nog de keuze tussen het installeren van de aanbevolen versie en de meest recente versie. QNAP adviseert zelf hier de aanbevolen versie te kiezen.

©PXimport

02 Update packages en apps

Wat geldt voor de besturingssoftware van de NAS, geldt ook voor de apps en packages die op de NAS geïnstalleerd worden om extra functionaliteit toe te voegen. En ook de apps voor iOS en Android voor gebruik op smartphone en tablets dienen allemaal geüpdatet te worden. Voor de apps en packages op de NAS open je het Package Center of het App Center. Hier staan de beschikbare updates, het is mogelijk deze een voor een te installeren, maar sneller en handiger gaat het via de optie Update Alles. Updaten van de mobiele apps gaat via de instellingen op smartphones en tablets.

©PXimport

03 Blijf op de hoogte

Om niet verrast te worden door updates is het aan te bevelen de configuratie van de NAS zo aan te passen dat systeemberichten automatisch worden verstuurd. Dit kan via e-mail, maar ook via sms en soms ook nog andere opties. QNAP regelt alle meldingen in het Meldingscentrum, dat heel veel controle geeft over de meldingen en de manier van verzenden. Wel is het best complex om alles goed te configureren. Bovenin het scherm kan de manier van communiceren worden geconfigureerd via de opties E-mail / SMS / Instant Messaging / Push Service. Kies hier het soort communicatie dat je wilt gebruiken en selecteer daarna bij Algemene Melding Instellingen dat je in elk geval over de items Antivirus, Beveiliging, Firmware en Firmware-update geïnformeerd wilt worden.

Bij Synology loopt dit via Configuratiescherm / Melding. Een waarschuwing via sms vereist veelal een abonnement bij een sms-provider, voor Instant Messaging wordt vaak Facebook of Skype gebruikt. E-mail en ook pushnotificaties via een app van de NAS-fabrikant is vaak het beste alternatief. QNAP heeft de QManager en Synology zet momenteel vol in op bewaking via Active Insight.

©PXimport

NAS en back-up

De bereikbaarheid in het netwerk en de opslagcapaciteit maakt dat menig NAS gebruikt wordt voor het bewaren van back-ups. Ook fabrikanten promoten dit. Waar ze minder helder over zijn, is dat back-up op een NAS alleen nog geen goede back-up is. Om de gegevens echt te beveiligen zijn extra maatregelen nodig. Begin met de 3-2-1-regel: bewaar altijd 3 kopieën, op minstens 2 verschillende media en bewaar minstens 1 kopie buiten het eigen huis. Maar denk ook na over de rol van de NAS hierbij. Wees terughoudend een NAS met back-ups ook andere taken te geven. Kijk of die niet beter door een tweede NAS of bijvoorbeeld een Raspberry Pi uitgevoerd kunnen worden.

04 Minimaliseer de services

Hoewel na een standaardinstallatie het aantal functies van de NAS beperkt is, is het nog maar de vraag of ze allemaal nodig zijn. Bovendien worden bij de configuratie en zeker door het installeren van apps en packages, nog meer functies toegevoegd. Voor een overzicht van alle actieve diensten op de NAS kijk je bij Synology in het Configuratiescherm / Infocenter onder Service. Via de puntjes rechtsboven kunnen nog extra kolommen worden toegevoegd. Zo zie je snel of iets via het netwerk bereikbaar is. Hier kunnen services worden uitgeschakeld door het vinkje in de kolom Inschakelen weg te halen.

QNAP biedt dit overzicht wel via Configuratiescherm / Systeem / Systeemstatus / Systeemdiensten, maar de mogelijkheid ze hier uit te zetten ontbreekt. Omdat elke extra functie de aanvalsmogelijkheden van de NAS vergroot, is het belangrijk kritisch te kijken naar de toegevoegde onderdelen. Zeker onderdelen die niet meer of nog niet gebruikt worden, kunnen beter worden uitgeschakeld of zelfs helemaal verwijderd. Voor een overzicht van de geïnstalleerde uitbreidingen ga je naar Package Center / Geïnstalleerd of App Center / Mijn apps.

©PXimport

05 Accounts

Een belangrijke stap in het beveiligen van de NAS, is het hernoemen van het admin-account. Echt hernoemen is het overigens niet en het admin-account laat zich niet verwijderen. De beste werkwijze is om een nieuw account te maken met een niet voor de hand liggende naam, dat toe te voegen aan de admin-groep en daarna het standaard admin-account uit te schakelen. Bij Synology gaat dit via het de route Configuratiescherm / Gebruikers of Configuratiescherm / Gebruiker en groep (in DSM 7). Ook bij QNAP volg je het pad Configuratiescherm / Gebruikers. Daarna uitloggen van het oude admin-account en inloggen met het nieuwe. Controleer of de rechten goed staan en je bijvoorbeeld de configuratie kunt aanpassen. Open daarna opnieuw het onderdeel met de gebruikers en selecteer het admin-account en schakel het uit.

Behalve het maken van een nieuw admin-account is er nog een belangrijke stap: voorkomen dat bij normaal gebruik van de NAS het account met de admin-rechten gebruikt wordt. Maak voor jezelf een persoonlijk account aan dat niet (!) in de admin-groep zit en doe dit voor elke gebruiker. Log zodra je niet meer bezig bent met het beheren van de NAS maar deze gewoon gebruikt, uit van het account met de admin-rechten en gebruik dan het reguliere gebruikersaccount. Gebruik je de NAS voor back-ups, maak dan een (standaard) gebruiker met de naam backup en geef deze een eigen map en gebruik dit account in de back-upsoftware. Gebruik dus ook hiervoor niet een account met admin-rechten.

©PXimport

Groepen

Tot de standaardadviezen voor gebruikers en groepen op een NAS behoort het niet gebruiken van de standaard gebruikersgroepen zoals de standaard groep users. Elk account, ook dat van de admins, komt in deze groep. Pas liever niet de rechten van de groep aan, elke gebruiker erft dan die rechten, wat al snel tot conflicten leidt met nieuwe rechten van een gebruiker. Maak liever nieuwe groepen aan voor de standaardgebruikers en als je nog een stap verder wilt gaan, ook voor specifieke toepassingen. Geef rechten aan die groepen en maak gebruikers er lid van. Wees terughoudend met het geven van rechten. Om bestanden op de NAS op te slaan, is bijvoorbeeld toegang tot de besturingssystemen DSM of QTS ook als standaardgebruiker niet nodig.

©PXimport

06 Wachtwoorden en 2FA

Behalve goede accounts zijn ook de wachtwoorden bij die accounts van belang. Gebruik sterke wachtwoorden en gebruik bij voorkeur ook 2FA (tweefactorauthenticatie), minimaal voor de groep Administrator en voor accounts met veel rechten. Instellen gaat via Configuratiescherm / Beveiliging / Account / 2-stapsverificatie. Het activeren van de tweefactorauthenticatie verloopt in een aantal stappen. De NAS zelf moet e-mails kunnen versturen. Daarna kan worden ingesteld welke groepen of accounts met 2FA moeten inloggen en daarna krijgt elke gebruiker de volgende keer dat hij inlogt de mogelijkheid zijn eigen 2FA-methode te kiezen en te koppelen.

Synology biedt meerdere opties, Approve sign-in en OTP werken met de Synology Secure SignIn-app (iOS en Android) of een andere authenticatie-app zoals Google of Microsoft Authenticator. Je kunt ook kiezen voor de optie Hardwarebeveiligingssleutel (zoals een YubiKey) of een andere dienst zoals Windows Hello of Touch ID op macOS. Vergeet niet een back-upmailadres te configureren in de laatste stap van de wizard, deze is nodig wanneer je kiest voor gebruik van een app en de telefoon zou verliezen.

Bij QNAP open je de Opties bij het huidige profiel en kies je Verificatie in 2 stappen / Beginnen, waarna je de mogelijkheid krijg een QR-code te scannen om de gebruiksgegevens te koppelen aan een van de eerdergenoemde authenticatie-apps, en zelfs de app Synology Secure SignIn werkt prima in combinatie een QNAP-NAS. QNAP gebruikt beveiligingsvragen of e-mail als back-up.

©PXimport

07 Internettoegang

Het beste beveiligingsadvies is een NAS niet toegankelijk te maken vanaf internet. Is toegang toch nodig, gebruik dan liever niet de diensten die de fabrikanten hiervoor aanbieden. Gebruik dan liever VPN voor toegang tot het thuisnetwerk inclusief de NAS. Gebruik hiervoor een VPN-server op de router of gebruik een Raspberry Pi of de VPN-server op de NAS. Om ongeoorloofde toegang te voorkomen, schakel je ook de UPnP-service uit, hetzelfde geldt voor SSH en Telnet. Deze laatste services zijn maar zelden nodig en kunnen dan beter vlak voor de sessie ingeschakeld worden en direct erna weer uitgeschakeld. Bij Synology vind je alle opties voor de internettoegang via Configuratiescherm / Externe toegang. Bij QNAP schakel je via Configuratiescherm / Netwerk en bestandsservices / Servicedetectie de optie UPnP uit. Alle internetopties vallen onder myQNAPcloud, evenals opnieuw UPnP bij Automatische routerconfiguratie.

©PXimport

08 Hulp van QNAP en Synology

Behalve de vele configuratiewijzingen die helpen de NAS veilig te maken, is er ook rechtstreekse hulp van de NAS-fabrikanten zelf. QNAP levert de module Malware Remover, die de NAS dagelijks scant op vooral ransomware. Synology heeft de module Security Advisor, die behalve op malware ook op andere opties scant, zoals de software-updates, account- en netwerkinstellingen. Via de optie Geavanceerd kan de scan worden ingesteld op wekelijks of dagelijks, en kunnen rapporten worden gedeeld per e-mail of opgeslagen op de NAS. Verder hoort bij het beheer van een NAS alles wat ook bij een andere server belangrijk is. Controleer de logboeken met systeemmeldingen bij het aanmelden en volg belangrijke meldingen die via e-mail of een andere communicatiekanaal worden ontvangen zeker op.

©PXimport

Back-upstrategie

Gebruik je de NAS voor back-ups, dan is er behalve de 3-2-1-regel nog wel een belangrijke stap en dat is het bepalen van de juiste back-upstrategie. Veel back-upsoftware helpt hierbij, maar het is belangrijk er ook zelf na te denken. Dit doe je in vier stappen:

1. Bepaal welke gegevens je wilt back-uppen;

2. Bepaal hoe vaak je die gegevens wilt back-uppen;

3. Kies de methode voor back-up en herstel;

4. Test en bewaak het back-uppen.

Controleer dus geregeld dat de back-ups worden gemaakt en controleer regelmatig dat je de gegevens ook daadwerkelijk kunt terugzetten.

09 Let op S.M.A.R.T.

Bij beveiliging denken we vooral aan hackers, maar bij een NAS is het noodzakelijk verder te kijken. Voor de beveiliging van de gegevens op de NAS is het zeer belangrijk ook naar de hardware te kijken en die geregeld te controleren. Dat geldt vooral voor de harde schijven in de NAS. Elke harde schijf gaat ooit stuk, dus is het belangrijk de gezondheid van elke schijf te monitoren. De NAS gebruikt hiervoor S.M.A.R.T. (Self-Monitoring Analysis and Reporting Technology), een techniek om de gezondheid, temperatuur en de verbruiksstatus van een harde schijf te beoordelen en alarm te slaan zodra een kritische waarde wordt overschreden.

Je kunt de levensduur van de schijven al flink oprekken door speciale NAS-schijven te gebruiken, zoals de modellen Western Digital Red en Seagate IronWolf. Deze zijn geoptimaliseerd voor het gebruik in een NAS. Seagate heeft zelfs een eigen gezondheidssysteem dat nog verdergaat dan het S.M.A.R.T.-systeem.

©PXimport

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.